Sürdürülebilir Bir Turizm İçin İklim Değişimi Bilinci ve Çevre Duyarlılığı Araştırması; Atatürk Üniversitesi Örneği

Yıl 2023, Sayı: 61, 365 - 391, 01.10.2023

Ali İskender , Beyza Hatırnaz

https://doi.org/10.53568/yyusbed.1244554

Öz

İçinde yaşadığımız Antroposen çağ dünya üzerinde insan etkilerinin en çok görüldüğü buna bağlı olarak da çevre sorunları başta olmak üzere insanlığı ilgilendiren tüm alanlardaki sorunların küresel bir karaktere büründüğü dönemi ifade etmektedir. İnsanlık olarak dünyayı algılama, ona davranma biçimimiz yaşadığımız hayatın niteliğini belirlemekte ve içinde bulunduğumuz ekonomik sistem içerisindeki tüm sektörleri etkilemekte ve ondan etkilenmektedir. Çevresel bozulmaya bağlı ortaya çıkan sorunlardan en çok etkilenen ve sunulan ürün ve hizmet bağlamında doğayı en çok etkileyen sektörlerden biri olarak turizme yön verecek kişilerin mevcut sorunları algılama ve bu sorunlara hassasiyet gösterebilme durumları turizmin sürdürülebilirliğini direkt etkileyecek önemli mevzulardandır. Bu bağlamda araştırma kapsamında Atatürk Üniversitesi’nde eğitim gören turizm fakültesi öğrencilerinin iklim değişimi algıları ve çevre duyarlılıkları ortaya koyulmaya ve mevcut durum yorumlanmaya çalışılmıştır. Araştırma neticesinde genel olarak öğrencilerin, özel olarak ise kadın öğrencilerin iklim değişimine yönelik algılarının ve çevre duyarlılıklarının yüksek olduğu sonucuna varılmıştır. Araştırma konuyu sektörün sürdürülebilirliği ve ekolojik etik bağlamında yorumlaması açısından önem arz etmekte ve sürdürülebilir ve ekolojik düşünme biçimlerinin benimsetilmesi vurgusuyla farklılaşmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İklim değişimi, çevre duyarlılığı, sürdürülebilir turizm, öğrenci, ekolojik etik, Climate change, environmental awareness, sustainable tourism, student, ecological ethics

Climate Change Awareness and Environmental Awareness Research for A Sustainable Tourism; Atatürk University Case

Öz

The Anthropocene era, in which we live, refers to the period in which human impacts are most common on the world, and accordingly, the problems in all areas of concern to humanity, especially environmental problems, take on a global character. As humanity, the way we perceive and treat the world determines the quality of the life we live and affects and is affected by all sectors within the economic system we live in. As one of the sectors that are most affected by the problems arising from environmental degradation and that most affect nature in the context of the products and services offered, the perception of the current problems of the people who will guide tourism and their sensitivity to these problems are important issues that will directly affect the sustainability of tourism. In this context, within the scope of the research, the climate change perceptions and environmental awareness of the tourism faculty students studying at Atatürk University were tried to be revealed and the current situation was tried to be interpreted. As a result of the research, it was concluded that students in general and female students in particular have high perceptions of climate change and environmental awareness. The research is important in terms of interpreting the subject in the context of sustainability and ecological ethics of the sector and differs by emphasizing the adoption of sustainable and ecological ways of thinking.

Anahtar Kelimeler

Climate change, environmental awareness, sustainable tourism, student, ecological ethics

Kaynakça

• Ağtaş, B., Bektaş, O. ve Güneri, E. (2019). Ortaokul öğrencilerinin çevreye yönelik tutum düzeylerinin belirlenmesi . Online Science Education Journal , 4(1) , 66-85.
• Akbulut, M. (2019). Bir afet olarak küresel iklim değişikliği ve ilkokul öğretmenlerinin iklim değişikliği farkındalığının incelenmesi: Gümüşhane ili örneği (Tez No. 557387) [Yüksek Lisans tezi, Gümüşhane Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Aksan, Z. ve Çelikler, D. (2013). İlköğretim öğretmen adaylarının küresel ısınma konusundaki görüşleri. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(1), 49-67.
• Aksan, Z. ve Çelikler, D., (2015). Küresel ısınma ile mücadele hakkında ilköğretim öğretmen adaylarının algı ve görüşleri. Akademik Bakış Dergisi, 48, 207- 222.
• Amelung, B., Nicholls, S., & Viner, D. (2007). Implications of global climate change for tourism flows and seasonality. Journal of Travel Research, 45(3), 285-296.
• Arı, A. (2021).Yenilenebilir enerji, turizm, CO2 ve GSYH ilişkisinin türkiye için analizi. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 12(2),192-205.
• Ay, F. ve Erik, N. Y. (2020). Üniversite öğrencilerinin küresel ısınma ve iklim değişikliğine yönelik bilgi ve algı düzeyleri. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2), 1-17.
• Babuş, D., (2005). Küresel ısınma sorununun uluslararası çevre politikası içerisinde irdelenmesi ve Türkiye’nin yeri (Tez No. 198145) [Yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Berrittella, M., Bigano, A., Roson, R., & Tol, R. S. (2006). A general equilibrium analysis of climate change impacts on tourism. Tourism Management, 27(5), 913-924.
• Biçer, B. K. ve Vaizoğlu, S. A. (2015). Hemşirelik bölümü öğrencilerinin küresel ısınma/iklim değişikliği hakkındaki bilgi ve farkındalıklarının belirlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 2(2), 30- 43.
• Bleši´c, I., Ivkov, M., Tepavˇcevi´c, J., Popov Ralji´c, J., Petrovi´c, M.D., Gaji´c, T., Tretiakova, T. N., Syromiatnikova, J. A., Demirovi´c Bajrami, D., Aleksi´c, M., Vujacic, D., Krickovic, E., Radojkovic, M., Morar, C. & Lukic, T. (2022). Risky travel? subjective vs. objective perceived risks in travel behavior—influence of hydro-meteorological hazards in South-Eastern Europe on Serbian tourists. Atmosphere, 13(10), 1671.
• BMİDÇS. (1994). Birleşmiş Milletler iklim değişikliği çerçeve sözleşmesi. https://webdosya.csb.gov.tr/db/iklim/webmenu/webmenu12421_1.pdf.
• Crippa M., Guizzardi D., Banja M., Solazzo E., Muntean M., Schaaf E., Pagani F., Monforti-Ferrario F., Olivier, J.G.J., Quadrelli, R., Risquez Martin, A., Taghavi-Moharamli, P., Grassi, G., Rossi, S., Oom, D., Branco, A., San-Miguel, J., & Vignati, E. (2022). CO2 emissions of all world countries. JRC Science for Policy Report, European Commission, EUR, 31182. https://publications.jrc.ec.europa.eu/repository/handle/JRC130363.
• Demir, M., Canatan, E. ve Caner, A. M. (2016, 10-12 Şubat). Atatürk Üniversitesi öğrencilerinin küresel ısınmaya yönelik bilgi ve farkındalık düzeylerinin araştırılması [Sözlü sunum]. Uluslararası Kış Kentleri Sempozyumu, Erzurum, Türkiye.
• Ding, D., Maibach, E.W., Zhao, X., RoserRenouf, C., & Leiserowitz, A., 2011. Support for climate policy and societal action are linked to perceptions about scientific agreement. Nature Climate Change, 1(9), 462- 466.
• Dogan, E., & Aslan, A. (2017). Exploring the relationship among CO2 emissions, real GDP, energy consumption and tourism in the EU and candidate countries: evidence from panel models robust to heterogeneity and cross-sectional dependence. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 77, 239-245.
• Duman, N., Göksu, P., Köroğlu, C. ve Talay, A. (2020). Üniversite öğrencilerinde mental iyi oluş ile psikolojik dayanıklılık ilişkisi. Yaşam Becerileri Psikoloji Dergisi, 4(7) , 9-17.
• Durkaya, B. ve Durkaya A. (2018). Küresel ısınma farkındalığı, Bartın Üniversitesi öğrencileri örneği. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 20(1), 128-144.
• Dwyer, L., Forsyth, P., Spurr, R., & Hoque, S. (2010). Estimating the carbon footprint of Australian tourism. Journal of Sustainable Tourism, 18(3), 355-376.
• Gössling, S. (2013). National emissions from tourism: an overlooked policy challenge?. Energy Policy, 59, 433- 442.
• Güloğlu, Y. ve Bulut, A. (2016). İklim değişikliği konusunda orman fakültesi öğrencilerinin bilgi düzeylerinin belirlenmesi (Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi örneği). Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 16(2), 640-654.
• Gülsoy, E. (2018). Üniversite öğrencilerinin küresel ısınma ve iklim değişikliği üzerine bilgi düzeyi ve algıları (Tez No. 517505) [Yüksek Lisans tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Gülsoy, E. ve Korkmaz, M. (2020). Üniversite öğrencilerinin sosyo-ekonomik özelliklerinin küresel ısınma ve iklim değişikliği algıları üzerine etkileri. Turkish Journal of Forestry, 21(4), 428-437.
• Hamilton, J. M., & Tol, R. S. (2007). The impact of climate change on tourism in Germany, the UK and Ireland: a simulation study. Regional Environmental Change, 7(3), 161-172.
• Hamilton, J. M., Maddison, D. J., & Tol, R. S. (2005). Effects of climate change on international tourism. Climate Research, 29(3), 245-254.
• Hein, L., Metzger, M. J., & Moreno, A. (2009). Potential impacts of climate change on tourism; a case study for Spain. Current Opinion in Environmental Sustainability, 1(2), 170-178.
• Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli Beşinci Değerlendirme Raporu (2014, Mayıs). İklim değişikliği: turizme ilişkin sonuçlar. Cambridge University.https://cdn-tema.mncdn.com/Uploads/Cms/iklim-degisikligi- turizme-iliskin-sonuclar.pdf.
• IPCC Raporu, (2018). Global warming of 1.5 °c: summary for policymakers, https://www.ipcc.ch/sr15/chapter/spm/.
• Jebli, M. B., Youssef, S. B., & Apergis, N. (2019). The dynamic linkage between renewable energy, tourism, CO2 emissions, economic growth, foreign direct investment, and trade. Latin American Economic Review, 28(1), 1- 19.
• Kaján, E., & Saarinen, J. (2013). Tourism, climate change and adaptation: A review. Current Issues in Tourism, 16(2), 167-195.
• Katircioglu, S. T., Feridun, M., & Kilinc, C. (2014). Estimating tourism-induced energy consumption and CO2 emissions: the case of Cyprus. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 29, 634-640.
• Kline, R. B. (2010). Principles and practice of structural equation modeling (3th ed.). Guilford Press.
• Koçak, E., Ulucak, R., & Ulucak, Z. Ş. (2020).The impact of tourism developments on CO2 emissions: an advanced panel data estimation. Tourism Management Perspectives, 33, 100611.
• Lee, J. W., & Brahmasrene, T. (2013). Investigating the influence of tourism on economic growth and carbon emissions: evidence from panel analysis of the European Union. Tourism Management, 38, 69-76.
• Lenzen, M., Sun, Y. Y., Faturay, F., Ting, Y. P., Geschke, A., & Malik, A. (2018). The carbon footprint of global tourism. Nature Climate Change, 8(6), 522-528.
• Makiya, K. R., & Dewi, I. C. (2022). Climate Change implications on strategic tourism development of Yogyakarta during the pandemic Covid-19. Journal of Research on Business and Tourism, 2(2), 109-125.
• Oluk, E. A. ve Oluk, S. (2007). Yükseköğretim öğrencilerinin sera etkisi, küresel ısınma ve iklim değişikliği algılarının analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 45- 53.
• Özcan, C. C., Gerçeker, M. ve Özmen, İ. (2016, Ağustos 24-26). Turizm ve çevre ilişkisinin ekonometrik bir analizi, [Sözlü sunum]. International Congress on Political, Economic and Social Studies (ICPESS,İstanbul, Türkiye.
• Paramati, S. R., Alam, M. S., & Chen, C. F. (2017). The Effects of tourism on economic growth and CO2 emissions: a comparison between developed and developing economies. Journal of Travel Research, 56(6), 712-724.
• Paramati, S. R., Alam, M. S., & Lau, C. K. M. (2018). The Effect of tourism investment on tourism development and CO2 emissions: empirical evidence from the EU nations. Journal of Sustainable Tourism, 26(9), 1587-1607.
• Raza, S. A., Sharif, A., Wong, W. K., & Karim, M. Z. A. (2017). Tourism development and environmental degradation in the United States: evidence from wavelet-based analysis. Current Issues in Tourism, 20(16), 1768-1790.
• Rosselló-Nadal, J. (2014). How to evaluate the effects of climate change on tourism. Tourism Management, 42, 334-340.
• Satrovic, E., & Muslija, A. (2019). The Empirical evidence on tourism-urbanization-CO2 emissions nexus. Advances in Hospitality and Tourism Research (AHTR), 7(1), 85-105.
• Satrovic, E., & Muslija, A. (2020). Modelling causal relationships among tourism, energy, CO2 emissions and economic growth. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, 81-102.
• Scott, D., Gössling, S., & Hall, C. M. (2012). International tourism and climate change. Wiley Interdisciplinary Reviews: Climate Change, 3(3), 213-232.
• Scott, D., Hall, C. M., & Gössling, S. (2019). Global tourism vulnerability to climate change. Annals of Tourism Research, 77, 49-61.
• Sever, D. (2013). Science teacher candidates’ thoughts about global warming studying in Turkey and the United Kingdom. Elementary Education Online, 12(4), 1212-1221.
• Shakouri, B., Yazdi, K. S., & Ghorchebigi, E. (2017). Does tourism development promote CO2 emissions?. Anatolia, 28(3), 444-452.
• Sherafatian-Jahromi, R., Othman, M. S., Law, S. H., & Ismail, N. W. (2017). Tourism and CO2 emissions nexus in Southeast Asia: new evidence from panel estimation. Environment, Development and Sustainability, 19(4), 1407-1423.
• Şen, G. ve Özer, Y. E. (2018). Üniversite öğrencilerinin iklim değişikliği ve çevre sorunları konusundaki farkındalıklarının değerlendirilmesi: Dokuz Eylül Üniversitesi Kamu Yönetimi örneği. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(2), 667-688.
• Şenel, H. ve Güngör, B. (2009). Üniversite öğrencilerinin küresel ısınma hakkındaki bilgilerinin ve kavram yanılgılarının tespiti. E-Journal of New World Sciences Academy, 4(4), 1207-1225.
• Tabachnick, B.G. & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (sixth ed.). Pearson.
• Tetik, N. ve Acun, A. (2015). Turizm öğrencilerinin küresel ısınma ve iklim değişikliği algısı ve görüşleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(41), 1459- 1476.
• Tok, G., Cebesoy, Ü. B. ve Bilican, K. (2017). Sınıf öğretmeni adaylarının iklim değişikliği farkındalıklarının incelenmesi. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(2), 23-36.
• Türkeş, M. (2001). Küresel iklimin korunması, İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi ve Türkiye. Tesisat Mühendisliği, TMMOB Makina Mühendisleri Odası, Süreli Teknik Yayın, 61, 14-29.
• UNWTO and UNEP (2005). Making tourism more sustainable: a guide for policy makers, UNWTO, United Nations.https://www.e-unwto.org/doi/epdf/10.18111/9789284408214.
• UNWTO. (2013). Sustainable tourism for development guidebook. enhancing capacities for sustainable tourism for development in developing countries. https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284415496.
• Ural, A. ve Kılıç, İ. (2005). Bilimsel araştırma süreci ve SPSS ile veri analizi. Detay Yayıncılık.
• Uzun, S. (2021). Üniversite öğrencilerinin iklim değişikliği konusunda farkındalıklarının belirlenmesi: düzce üniversitesi ilgili grupları örneği. Anadolu Orman Araştırmaları Dergisi, 7(2), 161-174.
• Yapıcı, E. C. , Alpullu, A., Mametkulyyev, Y. ve Yılgın, A. (2022). Yabancı uyruklu bireylerin serbest zamanlarındaki durumlarının akış kuramı bağlamında incelenmesi. İnönü Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 9(1) , 1-14.
• Yılmaz, A., Morgil, İ., Aktuğ, P. ve Göbekli, İ. (2002). Ortaöğretim ve üniversite öğrencilerinin çevre, çevre kavramları ve sorunları konusundaki bilgileri ve önerileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 156-162.