Economic Importance and Usage Fields of Oregano Species Growing In Turkey

Yıl 2019, Cilt: 29 Sayı: 3, 583 - 594, 30.09.2019

Çiğdem Bozdemir

https://doi.org/10.29133/yyutbd.511777

Cited By: 14

Öz

Turkey is
one of the foremost countries on medicinal and aromatic plants with its
geographical location, diversity of climate and vegetation, potential
agriculture and spacious area. Oregano and thyme species have been used for
different aims such as medicine, food, drink, textile, perfumery and cosmetics
since ancient times. The use of another field these plants is organic
livestock, an important brunch of organic farming, in which some of these plant
extract and essential oils can be used as natural antibiotic, -microbial as
feeding material. Oregano and thyme species are important export products. In
this review, informations are given about the usage fields, classification and
origin, essential oil and components, economic importance and quality criteria
of oregano and thyme species.

Anahtar Kelimeler

Oregano, Thyme and Satureja, species, Using fields, Essential oil and components

Türkiye’de Yetişen Kekik Türleri, Ekonomik Önemi ve Kullanım Alanları

Öz

Türkiye
coğrafi konumu, iklim ve bitki çeşitliliği, tarımsal potansiyeli, geniş
yüzölçümü sayesinde tıbbi ve aromatik bitkiler ticaretinde önde gelen
ülkelerden biridir. Kekik ilk çağlardan itibaren ilaç, gıda, içecek, tekstil,
boya, parfümeri ve kozmetik gibi farklı alanlarda kullanılmaktadır. Antimikrobiyal
özellikleri nedeniyle organik hayvancılıkta yem rasyonlarına antelmintik
(solucan düşürücü) ve antibiyotik amaçlı ilave edilebilmektedir. Kekik bitkisi
ülkemizden ihracatı yapılan önemli türler arasındadır. Bu derlemede kekik
türlerinin kullanım alanları, sınıflandırılması ve orijini, uçucu yağı ve
bileşenleri, ekonomik önemi ve kalite kriterleri ile ilgili bilgiler
verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kekik türleri (oregano, thyme, satureja), Uçucu yağ ve bileşenleri, kullanım alanları

Kaynakça

• Akgül, A. 1993. Baharat Bilimi ve Teknolojisi. Gıda Teknolojisi Derneği Yayınları No: 15, 58-61 s. Ankara.
• Anonim, 2012. http//yabanicicek.com/ Coridothymus capitatus_ekbilgi.php
• Arslan, N., Baydar, H., Kızıl, S., Karık, Ü., Şekeroğlu, N. ve Gümüşçü, A. 2015. Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Üretiminde Değişimler ve Yeni Arayışlar. VII. Türkiye Ziraat Mühendisliği Teknik Kong. S:483-507.
• Asımgil, A. 2001. Şifalı Bitkiler.Timaş Yayınları 352S. ISBN:975-362-085-3.
• Ayar, A., Özcan, M. ve Akgül, A. 2002. Tereyağının Mikrobiyolojik Kalitesi Üzerine Kekik Ve Adaçayı Ekstraktlarının Etkisi. Ondokuz Mayıs Üniv. Ziraat Fak. Derg. Cilt: 17 Sayı: 2 S 45-49.
• Aydın, E.,Yurum, Ç., Kevseroğlu, K. ve Seyis, F. 2014, Doğadan Yoğun Olarak Toplanan Pazar Payı Yüksek Olan Önemli Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin Risk Durumları, 23–25 Eylül 2014, Yalova, Bildiriler Kitabı, s: 281-286.
• Bahl, D. ve Gupta, K.C. 1988. Development of Dyeing Process of Silk with Natural Dye-Cutch. Colourge, 22-23.
• Bahtiyarca Bağdat, R., İpek, A. ve Arslan, N., 2010. Essential Oil Composition of Culture Materials of Satureja spicigera (c. Koch) Boiss. From Turkey. 6 th Conference on Medicinal and Aromatic Plants of Southeast European Countries. April 18st-22th, 2010. Antalya, Turkey. Pharmacognosy Magazine (Sci) Apr-Jun 2010 Vol 6 Issue 22.P 344(138-145).
• Başer, K. H. C. 1997. Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin İlaç ve Alkollü İçki Sanayilerinde Kullanımı, İstanbul Ticaret Odası Yayın No: 1997-39, İstanbul.
• Başer, K.H.C. 1998. Tıbbi ve Aromatik Yabani Bitkilerimiz Tehdit Altında mı? TEMA Vakfı Faaliyet Derg., s.44-47.
• Başer, K. H. C., Özek, T., Kürkçüoğlu, M. ve Tümen, G. 1994. The Essential Oil of Origanum vulgare subsp. hirtum of Turkish Origin, J. Essent. Oil Res., 6:31–36
• Başer, K. H. C. 2000. “Uçucu Yağların Parlak Geleceği”. Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Bülteni, Sayı:15, Anadolu Üniversitesi Tıbbi ve Aromatik Bitki ve İlaç Araştırma Merkezi, Eskişehir.
• Baydar, H., Marquard, R.A. ve Karadoğan, T. 1999. Isparta Yöresinden Toplanarak İhracat Edilen Bazı Önemli Origanum, Coridothymus, Thymbra ve Salvia Türlerinin Uçucu Yağ Verim ve Kompozisyonu. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-18 Kasım 1999, Adana, Cilt II, End. Bitkileri, 416-420.
• Bayraktar, Ö.V., Öztürk, G. ve Arslan, D. 2017. Türkiye’de Bazı Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin Üretimi ve Pazarlamasındaki Gelişmelerin Değerlendirilmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi 2017, 26 (2): 216−229
• Baytop, A. 1991. Türkiye’de Kullanılan Yabani ve Yetistirilmis Aromatik Bitkiler. J. of Pharmacy, 1: 76-78.
• Baytop, T. 1999. “Türkiye’de Bitkilerle Tedavi”. Nobel Tıp Kitapevleri II. Baskı, 480 S.
• Broucke, C.O. 1983. The Therapeutic Value of Thymus species. Fitoterapia. 4:171-177.
• Biskup, S. and Saez., E (Ed.) 2002.Thyme, The Genus Thymus. Taylor-Francis. London.
• Dapkevicius, A., Venskutonis, R., Van Beek, T.A., Linssen, J.P.H. 1998. Antioxidant activity of extracts obtained by different isolation procedures from some aromatic herbs grown in Lithuania. Journal of the Science of Food and Agriculture. 1998. 77: 1, 140-146. 24 ref.
• Davis P. H. (Edt.) 1982. Flora of Turkey and The East Aegean Islands, Vol. 7, Univ. Press, Edinburgh, 36-42, 297-313.
• Davis, P.H, (Ed) 1988. Flora of Turkey Vol. 10. Uni.Press.Edinburg.
• Diri, M. 2006. Coridothymus capitatus (L) Reichb. Uçucu Yağının Analizi, Su ve Etanol Ekstraktlarının Antioksidant Aktivitelerinin Belirlenmesi, Muğla Üniv. Fen Bil. Enst. Kimya ABD, YL Tezi, 101.
• Dudai, N., Poljakoff-Mayber, A., Mayer, A.M., Putievsky, E. and Lerner, H.R. 1999. Essential oils as allelochemicals and their potential use as bioherbicides. Journal-of-Chemical-Ecology. 1999; 25(5): 1079-1089.
• Dönmez, M., Kargıoğlu, M. and Temel, M. 2011. Afyon Kocatepe University Journal of Science. Volume 11, Issue 2, January 2011, Pages 1 – 9
• El-Abed, N., Kaabi, B., Smaali, M.I., Chabbouh, M., Habibi, K., Mejri, M., Nejib, M. and Ahmed, S.B.H. 2014. Chemical Composition, Antioxidant and Antimicrobial Activities of Thymus capitata Essential Oil with Its Preservative Effect against Listeria monocytogenes Inoculated in Minced Beef Meat. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, 42:1-11
• Eminağaoğlu, O., Tepe, B., Yumrutaş, O., Akpulat, H.A., Daferera, D., Polissiou, M. and Sökmen A. 2007. The in vitro antioxidative properties of the essential oils and methanol extracts of Satureja spicigera (K. Koch.) Boiss. and Satureja cuneifolia ten. Food Chem 100:339–343.
• Erler, F., Erdemir T., Ceylan F. O. and Toker, C. 2009. Fumigant toxicity of essential oils and their binary and tertiary mixtures against the pulse beetle, Callasobruchus maculatus F. (Coleoptera: Bruchidae), Fresenius Environmental Bulletin 18(6), 975-981.
• Faydaoğlu E. ve Sürücüoğlu M.S. 2011. Geçmişten Günümüze Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin Kullanılması ve Ekonomik Önemi. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 11(1):52- 67
• Galambosi, B., Rey, C. and Vouillamaz, J.F. 2010. Suitability of Swis Herb Cultivars under Finnish Climatic Conditions. Proc. 4th on Breeding Research on Medicinal and Aromatic Plants. (ISBMAP 2009) Acta Hort.860, ISHS, 2010.
• Gezgin, D. 2007. Bitki Mitosları. Sel Yayıncılık, İstanbul.
• Halle, I., Thomann, R., Bauermann, U., Henning, M. and Kohler, P. 2004.Effects of a graded supplementation of herbs and essential oils in broiler feed on growth and carcass traits. Einfluss einer gestaffelten Supplementierung von Krautern oder atherischen Olen auf Wachstum und Schlachtkorpermerkmale beim Broiler. Landbauforschung Volkenrode. 2004; 54(4): 219 229.
• Hartl, A. ve Vogi, C.R. 2003. The Potential Use of Organically Grown Dye Plants in the Organic Textile Industry: Experiences and Results on Cultivation and Yields of Dyer’s Chamomile (Anthemis tinctoria L.), Dyer’s Knotweed (Polygonum tinctorium Ait.), and Weld (Reseda luteola L.). Journal of Sustainable Agriculture, 23(2):17-40.
• Heywood, V. D. 1978. “Flowering Plands Of The World, Oxford Üniv. Press, London, p. 239.
• Huang Jian, Ma Li., Yao Lei. and Wu, YaNi. 2009. The principle component analysis and chemo-types of the essential oils from seven varieties of thyme. Journal of Shanghai Jiaotong University-Agricultural Science Vol. 27 No. 3 pp. 206-209.
• Huxly, A. 1999. The New RHS Dictionary of Gardening. Grove's Dictionaries; Paper and slipcase edition (June 15, 1999). P(3000). ISBN 978-1561592401.
• Işık, S., Gönüz, A., Arslan, Ü. ve Öztürk, M. 1995. Afyon ilindeki bazı türlerin etnobotanik özellikleri. Ot Sistematik Botanik Dergisi. 2, 1, 161-166.
• İlisulu, K. 1992. İlaç ve Baharat Bitkileri. Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları, Yayın No: 1256/360, 302 s., Ankara.
• Kintzios, E.S.(Ed.) 2002. Oregano, The Genus Origanum and Lippia Taylor-Francis. London.
• Kokkini, S. and D. Vokou, 1989. Carvacrol Rich Plants in Greece. Flav. Frag. J.4, 1-7.
• Koparal, A.T. and Zeytinoğlu, M. 2003. Effects of carvacrol on a human nonsmall cell lung cancer(NSCLC) cell line, A549", Cytotechnology 43:149-154.
• Öğütveren, M., Erdemgil, F. Z., Kürkçüoglu, M., Özek, T. and Başer, K. H. C. 1992. Composition of Essential Oil of Origanum onites, In: Proceedings of the 8th National Symposium on Chemistry and Chemical Enginering, Marmara Üniversitesi Pub. Vol:2 s. 119-124.
• Önen, H. 2003. Bazı bitkisel uçucu yağların biyoherbisidal etkileri. Türkiye Herboloji Dergisi, 2003,6(1):39-47.
• Özek, T., Demirci, F. and Başer, K.H.C. 1995. Composition of the Essential Oil of Coridothymus capitatus (L.) Reichb. From Turkey. Jour. of Essential Oil. Res. 7:3, 309-312.
• Özgüven M., Sekin S., Gürbüz B., Şekeroğlu N., Ayanoğlu F. ve Ekren S. 2005. Tütün, tıbbi ve aromatik bitkiler üretimi ve ticareti. Türkiye Ziraat Mühendisliği VI. Teknik Kongresi, 1, s.481-501
• Öztürk, M. ve Temel M. 2016. “TÜRKİYE’NİN UÇUCU YAĞ SEKTÖRÜ DIŞ TİCARETİ”. XII. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi 25-27 Mayıs 2016, Kitap S: 2155-2162
• Pavela, R. 2004. Insecticidal activity of certain medicinal plants. Fitoterapia. 2004 Dec; 75(7-8): 745-9.
• Qasem, J.R. and Hassan, A.A. 2003. Herbicidal properties of some medicinal plants against Malva sylvestris and Portulaca oleracea. Dirasat-Agricultural-Sciences. 2003; 30(1): 84-100.
• Saraç, A. ve Tunç, I. 1995. Toxicity of essential oil vapours to stored product insects, Zeitschrift Fuer Pflanzenkrankheiten und Pflanzenschutz, 102:69-74.
• Sarı, A. O. ve Oğuz, B. 2002. Kekik. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü. Yayın No:108.
• Skoula, M and Grayer, R.J. 2005. Volatile Oils of Coridothymus capitatus, Satureja, Thymbra, Satureja spinosa and Thymbra calostachya (Lamiaceae) from Crete, Flavour Fragr. J. 20; 573-576.
• Tan, A. 2010. Türkiye Bitki Genetik Kaynakları ve Muhafazası . Anadolu J. of AARI. 20 (1): 7-25
• Tanker, N. ve Tanker, M. 1990. Farmakognozi II. Ankara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Yayınları, No: 58.
• Temel, M., Tınmaz, A.B., Öztürk, M. ve Gündüz O. 2017. 2000'li Yıllardan Günümüze Tıbbi Ve Aromatik Bitkiler Üretimi ve Dış Ticareti, I. Uluslararası Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Kongresi (TABKON 2017), 09-12 Mayıs, Konya.
• Vokou, D., Vareltzidou, S. and Katinakis, P. 1993. Effects of Aromatic Pl ants on Potato Storage-Sprout Suppression and Antimicrobiyal Activity, Agric.Ecosyst. Environ. 47,223-235.
• Waldenstedt, L. 2003. Effect of vaccination against coccidiosis in combination with an antibacterial oregano (Origanum vulgare) compound in organic broiler production. Acta-Agriculturae-Scandinavica-Section-A,-Animal-Science. 2003; 53(2): 101-109.
• Wallace, R. J., Mcewan,N. R., Mcıntosh,M., Teferedegne,B. Ve Newbold, C. J. 2002. Natural Products as Manipulators of Rumen Fermantation. Asian-Aust. J. Anim. Sci. Vol,(15), No;10, 1458-1468.