MORPHOLOGICAL-POMOLOGICAL CHARACTERISTICS AND ECOLOGICAL REQUIREMENTS OF PISTACHIO (Pistacia vera L.)

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 2, 15 - 27, 22.04.2020

Hüseyin Tekin Işık Didem Karagöz İbrahim Halil Kılıç Başak Simitçioğlu Fatih Yayla

Öz

Pistachio (Pistacia vera L.) is a perennial, deciduous, generally single-trunk and dioic plant that can grow between 3-10m depending on the rootstock type with a habitus like an open umbrella, with higher lateral branching and 3-7 leaflets per compound leaf. It has a strong root system. The main roots that can go deep and the fibrous root system with multiple roots formed laterally are the plant’s safety nets against infertile and arid soil. It has a specific bud and flower structure. In an “on” year, the majority of fruit buds that yields the next year’s fruit fall off, due to insufficient cultivation conditions, unsuitable climate, infertile land and characteristics of the cultivar, which constitute the cause of periodicity. The pistachio is a dioic plant. In the pollination season, high relative humidity and excessive rainfall negatively affect fertilization. Parthenocarpy (unfertilized fruit formation) increases. The long pistachio group (Uzun, Kırmızı) that has the richest aroma and taste throughout the world and constitutes the majority of Turkey’s current produce, has green kernels when harvested early and has been the raw material of the dessert industry. The oval group (Siirt, Tekin) which has been increasingly produced in Turkey, is used in the nut industry. These cultivars can compete with the round group cultivated in Iran and USA with a much higher yield compared to the long cultivars. Pistachios are not highly selective in terms of soil requirement, but they are selective in terms of climate. Therefore, it does not grow in every climate. It requires a 4-month summer season at 25-30 ◦C for high-quality fruit after fertilization. Depending on the cultivar, the total temperature and chilling requirements of pistachios are 3607-4405 growing degree days and 750-1000 hours, respectively.

Anahtar Kelimeler

Pistachio, morphology, pomology, periodicity, cultivars

Kaynakça

• Ak, B.E., (2014). Türkiye’de ve Dünyadaki Antepfıstığı Yetiştiriciliğinin Karşılaştırılması. Antepfıstığı Vitrine Çıkıyor Projesi. TRC1/13/DFD/3046. S. 29-51 Antepfıstığı
• Açar, İ., (1997). Ceylanpınar Tarım İşletmesinde Seçilmiş Bazı Erkek Antepfıstığı Tiplerinin Morfolojik ve Biyolojik Özellikleri Üzerinde Bir Araştırma. Harran Üniv. Fen Bilimleri Enst. Yüksek Lisans Tezi (Yayınlanmamış). Şurfa 159 s.
• Açar, İ., (2012). Antepfıstığında Tozlanma ve Döllenme. Antepfıstığı Araştırma Dergisi. Sayı: 1 s. 8-10. Gaziantep.
• Anonim, (2013). Gaziantep Ticaret Odası. Antepfıstığı Sektörünün Geliştirilmesi Projesi. Mevcut Durum Analizi ve Gelişim Stratejileri Raporu. 51 s. Gaziantep
• Anonim, (2014). Bitkisel Ürün Denge Tabloları. Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK). http// tuikapp.tuik.gov. tr/bitkiselapp/tarimdenge.zul
• Anonim, (2015). TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası. Antepfıstığı Raporu..zmo.org.tr
• Anonim, (2016). Bitkisel Üretim İstatistikleri Veri Tabanı. Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK). Tuik.gov.tr/bitkiselapp/bitkisel.zul
• Arpacı, S., Tekin, H., Atlı, H. S., (1997). Türkiye’de Yabani Pistacia Türlerinin Yayılım Alanları. In-Situ Projesi Yıllık Gelişme Raporu. Antepfıstığı Araştırma Enstitüsü. Gaziantep.
• Arpacı, S., Atlı, H. S., Tekin, H., Burak, M., (2005). Studies on Spring Frost Resistance of Some Pistachio(Pistaia vera) Cultivars. Tehran 4th International Symposium on Pistachio and almond. Iran Acta Horticulturae, 726: 391-395
• Atlı, H. S., Kaşka, N., Eti, S., (1995). Selection of Male Pistacia spp. Types Grown in Gaziantep. First International Syposium on Pistachio Nut, Adana –Turkey 20-24 september 1994. Acta Horticulturae 419: 319-322.
• Aydeniz, A., (1990). Fıstıkta Verimliliğe Gübrelemenin Katkısı. Türkiye 1. Antepfıstığı Sempozyumu. Gaziantep. S. 108-119.
• Ayfer, M., (1964). Pistachio Nut Culture and Its Proplems With Special Refrrence to Turkey. Reprited from Univ of Ankara. Yearbok of the Faculty ıf Agriculture Ankara. S. 189-217
• Ayfer, M., (1967). Antepfıstığında Megasporogenesis, Megagametogenesis, Embriyogenesis ve Bunlarla Meyve Dökümleri Arasındaki Münasebetler. T.C. Tarım Bakanlığı Teknik Kitap. D- 414. Dizerkonca Matbaası 54s.
• Ayfer, M., (1990). Antepfıstığının Dünü, Bugünü ve Geleceği. Türkiye 1. Antepfıstığı Sempzyumu. S. 14-23 Gaziantep
• Baltacı, Y., Bağcı, C.,(2009). Diyete Antepfıstığı Eklenmesinin Lipit Parametreleri, Oksidan-Antioksidan Sistem ve Endotentel Fonksiyonları Üzerine Ekkisi. Gaziantep Üniv. Sağlık bilimleri Ens. Fizyoloji Anabilim Dalı Uzmanlık Tezi. Gaziantep
• Bilgel, L., (2012). Antepfıstığında Sulamanın Verim ve Kaliteye Etkisi. Antepfıstığı Araştırma Dergisi. Sayı 1, S. 11-12. Gaziantep.
• Bilgen, A. M., (1968). Memleketimizde Bulunan Antepfıstığı Anaçları ve Aşılama Tekniği. Tarım Bakanlığı Ziraat İşleri Gn. Md. Teknik Neşriyat Şb. Yenigün Matbaası. Ankara.
• Bilgen, A.M., (1973). Antepfıstığı. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Basın Yayın ve Halkla İlişkiler Dairesi Başkanlığı Yayınları. Ankara S. 42-51
• Crane, J.C., Nelson, M.M., (1971). The Unusual Mechanism of Altarnate Bearing in the Pistachio. Hort. Sci. Vol. 65(5) 489-490.
• Crane J.C., Iwakiri, T., (1988). Further Observations on İnflorescense Bud Drop and Consequent Alternate Bearing. California Pistachio Industry Annual Report Crop Year (1987-1988).
• Eldoğan, Ü., Şahin, A., (2015). Gaziantep İlinde Antepfıstığı Üretim Ekonomisi Araştırması. KSÜ. Doğa Bilim Dergisi 18(3), KSU. K.Maraş Erdoğan, V., (2014). Antepfıstığı Çeşitleri. Antepfıstığı Vitrine Çıkıyor Projesi. TRC1/13/DFD/ 3046. S. 105-117 Antepfıstığı.
• Güler, S.,( 2014). Diyette Antepfıstığı ve İnsan Sağlığına Etkileri. Sağlıkaktuel-683. S.2-9
• Joley, L.E., (1973). (Çeviri: Bilal Yardımcı). Sert Kabuklu Fıstık(Antepfıstığı) Tar. Bak. Zir. İşl. Gn. Md. yayınları D-154
• Kanber, R., Eylen, M., Köksal, H., Yüksel, G., (1990). Güneydoğu Anadolu Koşullarında Antepfıstığı (Pistacia vera L.) Verim ve Su Tüketiminin İrdelenmesi. Türkiye 1. Antepfıstığı Sempozyumu. Gazianteep. S: 145-158
• Kanber, R., Köksal, H., Steduto, R., Tekin, H., Yükçeken, Y., (2000). Damla Sulama Yöntemiyle, Fertigasyon Uygulamalarının Antepfıstığında Gelişme, Verim ve Periyodisiteye Etkisinin İncelenmesi. Ç.Ü.Ziraat. Fak. Tarımsal Yapı ve Sulama Böl. 3. Dönem Gelişme Raporu. Adana
• Kepekçi, Y., Boğa,C.,Yılmaz,M., (1991). Diabetes Mellitus’da Antepfıstığına Karşı Kan Glikoz Cevabının Glisemik İndeks ile Araştırılması Beslenme ve Diyet Dergisi. Sayı:20 S.221-224
• Kuru, C., Ayfer, M., (1984). Antepfıstığı Çiçeklerinin Yapay Yöntemlerle Tozlanması Üzerine Araştırmalar. Doktora Tezi. Gaziantep Zir. Araş. Enst. Yayınları: 1, 24s.
• Kuru, C., Uygur, N., Tekin, H., Karaca, R., Akkök, F., (1988). Antepfıstığı Yetiştiriciliği. Tar. Or. Bakanlığı Mesleki Yayımlar Serisi Genel: 315, Seri 11. 54s.
• Maggs, D. H., (1975). Prospect for Pistachio Nut Grwing in Australia. Csiro-Reprinted Form Wans Yearbook. Vol: 1. 47-63
• Maranto, J., Crane, J.C., (1982). Pistachio Production Division of Agricultural Sciences. University of California. U.S.A. S. 84-86.
• Okay, Y., (2014). Antepfıstığının Döllenme Biyolojisi. Antepfıstığı Vitrine Çıkıyor Projesi. TRC1/13/DFD/3046. S.75-94 Antepfıstığı.
• Özbek, S., Ayfer, M., (1957). Pistacia Türleri Üzerinde Stolojik Araştırmalar. Ankara Üniv. Zir. Fak. Yıllığı. Fasikül 3: 204-222
• Özbek, S., (1978). Özel Meyvecilik (Kışın Yaprağını Döken Meyve Türleri). Ç. Ü. Zir. Fak. Yayınları: 128, 322-364. Adana.
• Spiegel-Roy, P., Mazigh, D., Evenari, M., (1977). Responce of Pistachio to Low Soil Moisture Conditions. J Amer. Soc. Hort Sci. 102(4), 470-473
• Şahan, A., Tekin, A., (2013). Sağlıklı Bir Yaşam için: Antepfıstığı. Antepfıstığı Araştırma Dergisi. Sayı: 2. S. 8-10.
• Tahtacı Aktuğ, S., (2012). Antepfıstığında Geliştirilen Yeni Çeşitler: Tekin ve Barak Yıldızı. Araştırma Dergisi. Sayı 1, S. 6-7. Gaziantep.
• Tekin, H.,Genç, Ç., Kuru, C., Akkök,F., (1985). Antepfıstığı Besin Kapsamlarının Belirlenmesi Üzerine Araştırmalar. Bahçe Dergisi,14(1-2).
• Tekin, H., Güzel, N., (1992). Gaziantep Yöresinde Topraktan ve Yapraktan Yapılan Farklı Gübre Uygulamalarının Antepfıstığının Yaprak Bileşimi, Gelişme, Verim ve Ürün Kalitesine Etkilerinin Araştırılması. Doktora Tezi Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Kod.No: 182, Adana
• Tekin, H., Küden, A.B., Kaşka,N., Ak, B.E., (1995). Determining the Chiling Requirements and Growing Degree Hours of Some Pistachio Nut Cultivars and Regions. Acta hort. (ISHS) 419: 85-90
• Tekin, H., Akkök, F., Kuru, C., Genç, Ç., (1995). Determinationof Nutrient Contents Pistacia vera L. and Assesment of the Most Suitable Leaf Collection Time. Acta Hort. (ISHS), 419: 137-142
• Tekin, H., Güzel, N., İbrikçi, H., (1995). Influence of Manure and Inorganic Fertizers on Growth, Yield and Quality of Pistachios in Southeastern Turkey. Acta Hort.(ISHS) 419: 129-134
• Tekin, H., Arpacı, S., Aksu, Ö., (1995). Improvement of Pruning Tecniqiues for Bearing Pistachios Nut Trees. Acta Hort.(ISHS) 419:253-258
• Tekin, H., Akkök, F., (1995). Selection of Pistachio Nut and Their Comparison to Turkish Standart Variaties. Acta Hort. (ISHS) 419: 287-292
• Tekin, H., Arpacı, S., Atlı, H.S., Açar, İ., Karadağ, S., Yükçeken,Y., Yaman, A., (2001). Antepfıstığı Yetiştiriciliği (kitap). Antepfıstığı Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Yayın No: 13. 132 s. Gaziantep
• Tekin, H., (2014). Antepfıstığının Toprak İsteği ve Gübreleme. Antepfıstığı Vitrine Çıkıyor Projesi. TRC1/13/DFD/3046. S. 97-103 Antepfıstığı.
• Tokuşoğlu, Ö., (2007). Yeşil Altın: Antepfıstığı Teknolojisi, Kimyası ve Kalite Kontrolü (kitap). 86 s. Gaziantep
• Whitehouse, W. E., Koch, E. J., Jones, L. E., Long, S. C., Stone, C. L., (1964). Influence of Pollens from Diverse Pistacia Spices on Devolopment of Pistachio Nuts Amer. Soc. Hort Sci. (84): 224-229
• Zohary, M. A., (1952). A Monographical Study of the Genus Pistacia. Paleastina Journal of Botany, Jerusalem series, V. :187-228