Yeşil Altyapı ve Yeşil Bina Bileşeni Olarak Kurakçıl Peyzaj Uygulamaları

Yıl 2020, Cilt: 57 Sayı: 2, 303 - 311, 30.06.2020

Ayşenur Kaylı , Aslı Güneş Gölbey

https://doi.org/10.20289/zfdergi.669799

Cited By: 7

Öz

Küresel ısınma ve çevre sorunları nedeniyle temiz su kaynaklarının her geçen gün azalması ve mevcut kaynaklara erişimde yaşanan zorluklar dünyanın her yerinde etkisini göstermektedir. Su kaynaklarının bilinçsiz kullanımı ile temiz ve içilebilir su miktarı hızla azalmakta ve su kıtlığı meydana gelmektedir. Günümüzde tüm canlı varlıkların yaşamsal ihtiyacı olan su, her geçen gün değer kazanmakta; su tasarrufu, suyun geri dönüştürülmesi- yeniden kullanımı, yeşil altyapı uygulamaları gibi yeni ve güncel uygulamalar hayatımıza girmektedir. Peyzaj uygulamalarında, özellikle geniş çim yüzeylerin ve yüksek miktarda su tüketen bitkilerin kullanıldığı peyzaj çalışmaları su tasarrufuna yönelik bu uygulamalarla çelişmekte ve peyzaj mimarlığı çalışmalarında “Kurakçıl Peyzaj” yöntemlerinin ön plana çıkmasını sağlamaktadır. Kurakçıl Peyzaj çalışmaları, çevreci ve sürdürülebilir bir yaklaşım olarak pek çok unsurda tasarruf yapılmasını sağlamaktadır. Ayrıca, peyzaj uygulamaları haricinde, çevre dostu yeşil bina sertifikasyon sistemlerinde de (LEED V4) aranan, önemli bir kriterdir. Bu çalışmada kurakçıl peyzaj uygulamalarının getirdiği avantajların, su tasarrufu da dahil olmak üzere tüm ekolojik sistem ve kaynakların korunması ve devamlılığını ilke edinen yeşil altyapı uygulamalarının temel ölçüt ve ilkeleri ile örtüşmesi incelenmiş; kentsel yeşil altyapı uygulamalarında ve yeşil bina sertifikasyon sistemlerinde kullanılabilirliği ve bu uygulamalarla entegrasyonu irdelenmiştir. Yapılan çalışma sonucunda her iki kavrama ait ilkeler ve ölçütler değerlendirildiğinde %80 örtüşme ve entegrasyon bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Peyzaj uygulamaları, su tasarrufu, sürdürülebilirlik, peyzaj tasarımı

Kaynakça

• Altuntaş, A. 2012. Sürdürülebilir Toplumlar ve Metropollerin Baskılarından Kurtulmak İçin Alternatif Bir Yol: Sürdürülebilir Kentler, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9.17, 135-148
• Aouani, F. ve Küçükoğlu, O. 2017. Yeşil Binalarda Kurakçıl Peyzaj Uygulamaları. Yeşil Bina Sürdürülebilir Yapı Teknolojileri Dergisi, 8(45), 36-37.
• Arslan, N.C. 2015. Yeşil Bina Projelerinde Tasarım Süreci için Bir Yaklaşım: LEED V4 Sertifikalandırma Süreci Modeli, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Austin, G., 2014. Green Infrastructure for Landscape Planning: Integrating Human and Natural Systems, Routledge, New York
• Barış, M.E. 2007. Kurakçıl Peyzaj. Bilim Teknik Dergisi, 478: 22-27.
• Baykan, N.M. ve Birişçi, T. 2013. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçesi Örneğinde Sürdürülebilir Peyzaj Tasarımı Yaklaşımıyla Xeriscape. V. Süs Bitkileri Kongresi, 06-09 Mayıs 2013, ss. 523-528, Yalova.
• Bayram, F. 2001, “Sürdürülebilir Kentsel Gelişme: Araçlar, Yaklaşımlar ve Türkiye”, Cevat Geray’a Armağan, Mülkiyeliler Birliği Yayınları, Ankara
• Bayramoğlu, E. 2016. Sürdürülebilir peyzaj düzenleme yaklaşımı: KTÜ Kanuni Kampüsü’nün Xeriscape açısından değerlendirilmesi. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 17(2): 119-127
• Bayramoğlu, E., Ertek, A. ve Demirel, Ö. 2013. Su Tasarrufu Amacıyla Peyzaj Mimarlığı Uygulamalarında Kısıntılı Sulama Yaklaşımı, İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 3(7), 45-53.
• Benedict, M. and McMahon, E. 2001. Green Infrastructure: Smart Conservation for the 21st Century, Sprawl Watch Clearinghouse, Washington.
• Birleşmiş Milletler Dünya Çevre ve Kalkınma Komisyonu 1991, Ortak Geleceğimiz, Belkıs Çırakçı (çev.), Türkiye Çevre Sorunları Vakfı Yayını, Ankara.
• Boverket, S. 1992. Storstadsuppdraget: En fo¨rstudie om storsta¨dernas miljo¨ (A Preliminary Study of the Environment in Big Cities) (Karlskrona, The National Board of Housing, Building and Planning) (in Swedish).
• Bulut Z., Kılıçaslan, Ç., Deniz, B. ve Kara, B. 2010. Kentsel Ekosistemlerde Sürdürülebilirlik ve Açık-Yeşil Alanlar. III. Ulusal Karadeniz Ormancılık Kongresi 20-22 Mayıs, Cilt: IV Sayfa: 1484-1493.
• Çakar, H., Saraçoğlu, Ö. ve Akat, H. 2018. Xeriscape Yaklaşımı ile Kurak Ortamda Sürdürülebilir Peyzaj: Ege Üniversitesi Bayındır MYO Bahçesi Örneği, Uluslararası Kentleşme ve Çevre Sorunları Sempozyumu: Değişim/ Dönüşüm/ Özgünlük, 28-30 Haziran 2018, Eskişehir.
• Çetin, N. 2016. Akdeniz Koşullarında Kurakçıl Peyzaj Uygulanabilirliğinin İrdelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Antalya.
• Çetin, N. ve Mansuroğlu, S. 2018. Akdeniz Koşullarında Kurakçıl Peyzaj Düzenlemelerinde Kullanılabilecek Bitki Türlerinin Belirlenmesi: Antalya/Konyaaltı Örneği. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 55 (1):11-18.
• Çorbacı, Ö. L., Ertekin, M. ve Özyavuz, M. 2011. Kurak ve Yarı Kurak Alanlarda Peyzaj Mimarlığı Uygulamaları. Kurak ve Yarı Kurak Alan Yönetimi Çalıştayı, 5-8 Aralık 2011, Nevşehir.
• Çorbacı, Ö. L., Özyavuz, M. ve Yazgan, M. E. 2011. Peyzaj Mimarlığında Suyun Akıllı Kullanımı: Xeriscape. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 4 (1), 25-31.
• EPA, 2010. Green Infrastructure Case Studies: Municipal Policies for Managing Stormwater with Green Infrastructure, Washington
• Ertin, D.G., Yılmaz, G. ve Zülfikar, C. 2012. Sürdürülebilir Peyzaj Tasarımında Yeşil Altyapı Uygulamalarından Yağmur Bahçeleri: Edirne Örneği, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, GreenAge Sempozyumu, İstanbul
• Ertop, G. 2009. Küresel Isınma ve Kurakçıl Peyzaj Planlaması, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Ankara.
• Gary, L.W., Midcap, J.T, Coder, K.D. Landry, G, Tyson, A.W. and Weatherly, N.J. 2009. A Guide to Developing a Water-Wise Landscape. University of Georgia Environmental Landscape Design Department, Georgia 30602, pp 44
• Gülgün, B. ve Yazıcı, K. 2016. Yeşil Altyapı Sistemlerinde Mevcut Uygulamalar, Ziraat Mühendisliği Dergisi, 363, 31-37.
• Güvenç, İ. ve Demiroğlu, D. 2016. Kilis 7 Aralık Üniversitesi Merkez Yerleşkesi Yeşil Alanlarının “Xeriscape” (Kurakçıl Peyzaj Düzenlemesi) Açısından Değerlendirilmesi, 3rd International Symposium on Environment and Morality, 4-6 Kasım 2016, Alanya.
• Kaplan, A. 2013. Planlama ve Tasarımda Yeni Anlayışlar ve Pratikler: Yeşil Altyapı Peyzaj Bağlamında Şehircilik, Peyzaj Mimarlığı Dergisi, 2012-2013, 23-30
• Kiper, T., Korkut, A. ve Topal, T. 2017. Kentsel Alanlarda Ekolojik Bahçe Tasarım Anlayışları, 5th International Symposium on Innovative Technologies in Engineering and Science, 29-30 September, Baku – Azerbaijan.
• Knox, G.W. 2005. Landscape design for water conservation. University of Florida IFAS Extension, p. 3.
• Korkut, A., Kiper, T., Üstün Topal, T. ve Gültürk, P. 2017. Kentsel Tasarımda Kurakçıl Peyzajın Yeri ve Önemi. 2. Uluslararası Felsefe, Eğitim Sanat ve Bilim Tarihi Sempozyumu ve Sergisi, 3-7 Mayıs, Muğla.
• Müftüoğlu, V. ve Perçin, H. 2015. Sürdürülebilir Kentsel Yağmur Suyu Kapsamında Yağmur Bahçesi, İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 5.11, 27-37
• Özeren, M. 2012. Yeşil Altyapı Sistemi Kapsamında Meles Deltası ve Çevresinin Kurgulanması, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Bölümü, Yüksek Lisans Tezi, İzmir
• Öztunç, Ö. 2006. Uluslararası Çevre Politikalarında Birleşmiş Milletlerin Rolü, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Çevre Bilimleri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Pandit, A., Minne, E.A., Li, F., Brown, H., Jeong, H.,James, J., Newell, J.P., Weissburg, M., Chang, M.E., Xu, M., Yang, P., Wang, R., Thomas V.M., Yu, X., Lu, Z. and Crittenden, J.C. 2015. Infrastructure Ecology: an Evolving Paradigm for Sustainable Urban Development, Journal of Cleaner Production, 30, 1-9
• Saygın, N. ve Ulusoy, P. 2011. Sürdürülebilir Kampüs Tasarımı icin Yağmursuyu Yönetimi ve Yeşil Altyapı Teknikleri, Politeknik Dergisi, 14.3, 223-231
• Schaffler, A. and Swilling, M. 2013. Valuing Green Infrastructure in an Urban Environment Under Pressure – The Johannesburg Case, Ecological Economics, 86, 246-257
• Semiz, M. 2016. Yeşil Altyapı Sistemleri ve Kent Sürdürülebilirliği İlişkisi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Şehir ve Bölge Planlama Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Sezen, I., Esringü A. ve Yardımcı, K.S. 2018. Water Efficient Use for Sustainability of Water Resources in Urban Areas: Xeriscape Kent Akademisi,11 (36), Issue 4, Pages, 474/485
• Smith, C.R and Larson, R. 2003. Xeriscape Plant Selections and Ideas, North Dakota University, USA.
• Şahin, N. 2013. Kurakçıl peyzaj düzenlemesinde suyun etkin ve akılcı kullanımı xeriscape. Yüksek Lisans Tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Muğla.
• Şahin, S.Z. 2018. Kent Planlama ve Kentsel Altyapı İlişkisinin Evrimi, TMMOB Şehir Plancıları Odası, 28(1), 6-11.
• T.C. Kalkınma Bakanlığı. Onuncu kalkınma planı (2014-2018). Toprak ve Su Kaynakları Yönetimi 2013, s. 138.
• Taner, T. 2010. Peyzaj Düzenlemesinde Suyun Etkin Kullanımı: Kurakçıl Peyzaj, Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Peyzaj Mimarlığı Bölümü, İzmir.
• Tokuş, M. 2012. Kentsel Yeşil Ağlar: İstanbul Sarıyer Örneği. İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Tokuş, M. ve Eşbah, H. 2010. Ekolojik ağlar, yeşil yollar ve yeşil altyapı kavramlarının tariflenmesi, ortaklık ve farklılıklarının ortaya konulması, Peyzaj Mimarlığı IV. Kongresi Bildiriler Kitabı TMMOB Peyzaj Mimarları Odası 21-24 Ekim 2010, Selçuk,799.
• Tozar, T. 2006. Doğal Kaynakların Sürdürülebilirliği İçin Geliştirilen Ekolojik Planlama Yöntemleri, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul
• Tülek, B. ve Barış, E. 2011. Orta Anadolu iklim koşullarında su etkin peyzaj düzenlemelerinin değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 16(2):1-13.
• UNWPP, 2019. United Nations, Department of Economic and Social Affairs, Population Division (2019). World Population Prospects 2019: Volume II: Demographic Profiles.
• Uslu, A. ve Shakouri, N. 2013. Kentsel Peyzajda Yeşil Altyapı ve Biyolojik Çeşitliliği Destekleyecek Olanaklar, Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 6, 46-50
• Wade, L., James, T., Coder K.D., Landry G. and Tyson, A. W. 2002. A guide to developing a water-wise landscape, University of Georgia Environmental Landscape Design Department, Georgia.
• Wade, L.G. and Midcap, T. J. 2007. Xeriscape a Guide to Developing a Water Wise Landscape, University of Georgia Environmental Landscape Department, 40p.
• Welsh, F.D. 2007, Xeriscape North Carolina, The University of North Carolina, USA, 28p.
• Wende, W. and Mathey, J., 2015. Green City Lab – Implementation of Green Infrastructure and Urban Planning in Germany, Chinese-German Scientific Symposium, Berlin
• Yazgı, D. ve Yılmaz, K. T. 2016. Yeşil Altyapı Kavramının İlgili Yasal Düzenlemeler İçerisindeki Yeri ve Uygulamaya Yönelik Öneriler. 6. Peyzaj Mimarlığı Kongresi Söylem ve Eylem, 08-11 Aralık 2016, Antalya.