Sanayi Domatesinde Bakteriyel Leke (Xanthomonas axonopodis pv. vesicatoria) ve Geç Yanıklık (Phytophthora infestans) Hastalıklarına Karşı Farklı İlaçlama Programlarının Etkinliklerinin Araştırılması

Yıl 2020, E.Ü Ziraat Fakültesi Dergisi Özel Sayısı 2020, 61 - 69, 31.12.2020

Hande Göksel Yüce , Necip Tosun , Hüseyin Türküsay

https://doi.org/10.20289/zfdergi.822568

Öz

Amaç: Bu çalışmada ülke ve bölge ekonomisi için önemli bir tarımsal ürün olan sanayi domatesinde ekonomik kayıplara yol açan bakteriyel leke ve geç yanıklık hastalıklarının aynı anda epidemi yapması durumunda her iki hastalığa karşı kullanılan standart fungisitlerin yerine geçebilecek, etkili, ekonomik ve çevre dostu bazı preparatlardan oluşan farklı ilaçlama programlarının pratikte etkililiklerinin araştırılması hedeflenmiştir.
Materyal ve Metot: Denemeler, E.Ü. Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü seralarında kontrollü koşullarda in vivo ve İzmir’in Torbalı ilçesinde TAT A.Ş firması ile anlaşmalı domates üretimi yapan bir üretici tarlasında çiftçi koşullarında gerçekleştirilmiştir. Tarla çalışmasında Albeni P-47 çeşidi tohumlarından elde edilen domates fideleri kullanılmıştır. Serada yürütülen saksı çalışmasında kullanılan Xanthomonas axonopodis pv. vesicatoria (Xav) izolatları, tarla çalışmasında hastalık belirtisi gösteren bitkilerden izole edilmiştir. Seçilen fungisit ve bitki aktivatörleri proje dahilinde temin edilmiştir.
Bulgular: Tarla çalışmasında P. infestans için hastalık şiddeti en düşük %43 iken en yüksek etki %35.5 olarak 1 numaralı ilaçlama programında yer alan bitkilerde gözlenmiştir. Xav için en düşük hastalık şiddeti %29, uygulama etkinliği ise en yüksek %59.1 olarak 3 numaralı ilaçlama programında yer alan bitkilerde saptanmıştır. Saksı çalışmasında ise Xav için tedavi edici yöntemde en düşük hastalık şiddeti değeri SiO2 100 + bakır sülfat pentahidrat etken maddelerin kullanıldığı sırada %2 oranında görülmüş olup en yüksek etki %82.3 değeriyle yer almaktadır. Çalışmanın Xav’ye karşı preparatların koruyucu etkilerinin araştırıldığı kısmında ise %4 hastalık şiddeti ve %64.6’lık etkiyle en iyi etki SiO2 200 + (23% monogluconat, galacturonat ve bakır) etkili maddelerinin kullanıldığı parsellerdeki bitkilerde saptanmıştır.
Sonuç: Tarla denemeleri değerlendirildiğinde; tüm ilaçlama programları ve çiftçi koşulu her iki hastalığı önlemede yeterli olmamıştır. Bakteriyel leke hastalığının önlenmesinde en etkili sonuç (400 g/L fosforoz asidi), (62.82 g/L bakır sülfat pentahidrat) ve farklı dozlardaki SiO2 uygulamalarından, geç yanıklık hastalığı için ise SiO2, (193 g/L bazik bakır sülfat), (300 g/L ametoctradin+225 g/L dimethomorph) ve (22.5 g/L famoxadone+30 g/L cymoxanil) uygulamalarından elde edilmiştir. In vivo testleri sadece Xav için yapılmış ve bakteriyel leke hastalığının tarla denemelerindeki sonuçlarından farklı veriler elde edilmiştir. Programların tedavi edici ve koruyucu etkileri araştırılmış ve uygulamalara bitki aktivatörü ile başlanmıştır. Koruyucu etkide en başarılı uygulama ortalama %64 etki ile (23% monoglukonat, galakturonat ve bakır), SiO2 200 ml etkili maddelerinin uygulandığı parsellerdeki bitkilerde bulunmuştur. Tedavi edici uygulamalarda ise, SiO2 100 ml’lik dozu ve (62.82 g/L bakır sülfat pentahidrat) etken maddelerin uygulanması %82 etki ile en etkili sonucu vermiştir.

Anahtar Kelimeler

Sanayi domatesi, Xanthomonas axonopodis pv. vesicatoria, Phytopthora infestans, bitki aktivatörü, fungisit

Studies on Efficacies of Different Application Programmes on Bacterial Leaf Spot (Xanthomonas axonopodis pv. vesicatoria) and Late Blight (Phytophthora infestans) of Processing Tomato

Öz

Objective: In this study, it is aimed to evaluate efficacies of certain environmentally-friendly plant protection products with different spraying programs in case of both bacterial leaf spot (Xanthomonas axonopodis pv. vesicatoria) and late blight (Phytophthora infestans) diseases occuring at the same time, and possibilities of replacement standart fungicides used against both diseases which cause economical losses on processing tomato that is an important agricultural product for the economy of the country and the region.
Material and Methods: These studies were carried out both in vivo in greenhouse of Department Plant Protection, Ege University as pot trials and on a processing tomato growing field in İzmir, Torbalı district at farmer’s condition. The seedlings of Albeni P-47 tomato variety were grown in the field trials. In vivo trials were conducted by using identified isolates of Xav isolated from the tomato plants showing signs of disease during field trials. Plant protection products for the trials were chosen and obtained from.
Results: In the field trials, while the disease severity was 43% at the lowest for P. infestans, the highest effectiviness was determined with 35.5% in the plants of the first spraying program. The lowest disease severity was found to be 29%, and the highest application efficiency was 59.1% for the plants included in the third spraying program for Xav. In the pot study, the lowest disease severity value for the Xav was seen at 2% with the application of SiO2 100 + copper sulphate pentahydrate, and the highest effect was found with 82.3% in the curative application. In the part of the study where the protective effects of plant protection products against Xav were also researched, and the best effect with 4% disease severity and 64.6% effect was determined in the plants with the use of SiO2 200 + (23% monogluconat, galacturonat and Cu).
Conclusion: When field trials are evaluated; all spraying programs and farmer’s applications were not sufficient to prevent both diseases effectivelly. The most effective result against bacterial leaf spot disease was obtained from (400 g/L phosphorous acid), (62.82 g/L copper sulphate pentahydrate and SiO2 applications, and for late blight disease, SiO2, (193 g/L basic copper sulphate), (300 g/L ametoctradin+225 g/L dimethomorph) and (22.5 g/L famoxadone+30 g/L cymoxanil) applications. Different results were obtained from the pot experiments of Xav in the greenhouse compare to that of field trials. Curative and protectant effects of the programs were evaluated, and the first application was started with a plant activator. The most successful protectant effect was found with 64% from (23% monogluconat, galacturonat and Cu), SiO2 with 200 ml dose. In the curative applications, (62.82 g/L copper sulphate pentahydrate) and SiO2 with 100 ml dosages were determined as the most effective with 82% efficacies.

Anahtar Kelimeler

Processing tomatoes, Xanthomonas axonopodis pv. vesicatoria, Phytopthora infestans, plant activator, fungicide

Kaynakça

• Civerole, E. L. 1982. Phytopathogeniz Prokaryotes. M.S Mount and G. H. Lacy (ed), Acedemic press, New York, 2(16) 505. National Research Council. 1994. Nutrient Requirements of Poultry. 9th rev. Ed. National Academy Press, Washington, DC, p. 176.
• Cook, L. R. and Deahl, K. L. 1998. Potato Blight-Global Changes and New Problems. Pesticide Outlook, 9(6):22-28
• El-Shimy, A. O. and G. A. Tomader. 2006. Efficiency of Host Resistance and Fungicide Application for Control of Potato Late Blight. Arab Universities Journal of Agriculturel Science, 14(2): 743-753.
• Jones, J. B., Stall, R. E., Scott, J. W., Somodi, G. C., Bouzar, H. and Hodge, N. C. 1995. A Third Tomato Race of Xanthomonas campestris pv. vesicatoria. Plant Dis, 79:395-398. Koller, W. 1998. Chemical approaches to managing plant pathogens. In: Handbook of Integrated Pest Management, ed. J.R Ruberson, Dekker.
• Minsavage, G. V., Balogh, B., Stall, R. E., and Jones, J. B. 2003. New tomato races of Xanthomonas campestris pv. vesicatoria associated with mutagenesis of tomato race 3 strains. Phytopathology. 93:p62.
• Mukalazı, J., Adıpala, E., Sengooba, T., Hakıza, J.P., Olanya,M., and Kidanemariam, H. M.2001. Metalaxyl Resistance, mating type and pathogenic of phytophtora infestans in Uganda. Crop protection. 20(2001) p.379-388.
• Obradovic, A., Jones, J. B., Momol, M. T., Olson, S. M., King, P. C., and Balogh, B. 2002. Management of tomato bacterial spot in the field by foliar applications of bacteriophages and SAR inducers. Phytopathology. 92:p.60.
• Ratajkiewicz, H. and T. Baranowski. 2007. Skutecznośc bentiowalikarbu (Valbon 72 WG) w zwalczaniu maczniaka rzekomego ogуrka i zarazy ziemniaka na pomidorze. Progress in Plant Protection, 47 (2): 291-293 (Pl). Research and Education Center, University of Florida, USA.
• Serim, N., 1982. Sanayi tipi tarla domatesi yetiştirme tekniği, Hisar matbaası İzmir.
• Stall, R.E., and Thayer, P.L. 1962. Streptomycin resistance of the bacterial spot pathogen and control with streptomycin. Plant Dis. Rep. 46:389-392.
• Tagem. 2010. Sebze Hastalıkları. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı. Bitki hastalıkları standart ilaç deneme metotları.Bitki Sağlığı Araştırma Daire Başkanlığı. s.16
• Tosun, N., Türküsay, H. ve Saygılı, H. 2000. Sanayi Domatesi Yetiştiriciliğinde Geç Yanıklık (Phytophthora infestans Mont. de Bary) Hastalığının Erken Uyarı Sistemi Yardımıyla Kontrol Olanakları. TYUAP Ege-Marmara Dilimi 2000 Yılı Bahçe Bitkileri Bilgi Alışveriş Toplantısı Bildirileri Menemen-İzmir. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü. Yayın No: 99, 79s.
• Tosun, N. ve Ergün, A. 2002. Bitkisel üretimde ve tarımsal savaşımda yeni bir yaklaşım olarak bitki aktivatörlerinin rolü. Tarım ve Köyisleri Bakanlığı Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayın No: 109. TATEK/TYUAP Tarımsal Araştırma Yayım ve Koordinasyonu Tarla Bitkileri Grubu Bilgi Alışveriş Toplantısı Bildirileri.s.251-263.
• Tosun, N., H. Türküsay, L. Aktaş ve N. Ü. Yavaşoğlu. 2006. Effects of Salicylic Acid, Harpin and Phosphorus acid in Control of Late Blight (Phytophthora infestans Mont. De Barry) Disease and Some Physiological Parameters of Tomato. Turkish Phytopathological Society. Vol: 32, Number: 3.
• Vural, H., Esiyok, D. ve Duman, D. 2000. Kültür Sebzeleri (Sebze Yetiştirme) Yetiştiriciliğinde Entegre Savaşım, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü, Ege Üniversitesi Bahçe Bitkileri Bölümü Ders Kitabı. Bornova, İzmir.