Examination in terms of accessibility and use of place of Unimpeded Wellness Center: The Case of Ankara

Yıl 2020, Cilt: 57 Sayı: 4, 467 - 478, 30.12.2020

Gülbin Çetinkale Demirkan

https://doi.org/10.20289/zfdergi.634651

Cited By: 1

Öz

Objective: Cities represent spaces where individuals with different characteristics live together. Amongst these individuals, there are people who have permanent disabilities and people who sometimes have disabilities. People with disabilities may not be able to adapt to the needs of normal life, such as healthy people. For this reason, various arrangements should be made in open and closed spaces in order to enable individuals with disabilities to act independently. Thus, participation of disabled individuals in social life will also be ensured. In our country, there are facilities and practices with certain support and arrangements that provide service for the disabled. In this study, the compliance of one of these facilities with the standards in terms of field usage was investigated.
Material and Metod: Within the scope of this study, open for the use of disabled people and their attendants, “Ankara Sacettin Gürbüz Unimpeded Wellness, Special Education and Rehabilitation Center” was examined. Forming the physical environment of the center, the interiors of the building, the open green areas and their transition areas were examined within the framework of unimpeded space design. Accordingly, the current situation analysis was conducted in indoor and outdoor areas of the center in terms of size-dimension, unimpeded and sufficient area, surface quality, directives and warnings. The results obtained were examined in terms of “Basic Accessibility Handbook for Local Governments”, “The Guide for Universal Standards for Disabled” and “Turkish Standards Institution’s (TSI) Standards” in order to support accessibility and use.
Findings: In the facility, roads, ramps, staircases, children’s playgrounds, play equipment, sports fields and equipments, surface coatings, sing and symbol, lighting elements and trash cans are found to meet the standarts. But, it is found that they are not positioned in the resting pockets, and some of the equipment elements are not ergonomic for the disabled.
Results: As a result of the evaluation of the study findings using standards, it was determined that there is not a big problem in the facility for the disabled individuals while they are using it. In our country, increasing the number of qualified facilities such as Ankara Sacettin Gürbüz Unimpeded Wellness, Special Education and Rehabilitatio

Anahtar Kelimeler

Ankara, disabled individual,, unimpeded wellness, special education and rehabilitation center, design criteria

Engelsiz Yaşam Merkezinin Erişilebilirlik ve Mekan Kullanımı Açısından İrdelenmesi: Ankara Örneği

Öz

Amaç: Kentler birçok farklı özelliğe sahip bireylerin bir arada yaşadığı alanları temsil etmektedir. Bu bireyler içerisinde kalıcı engeli bulunan bireyler dışında dönem dönem bir engel taşıyan bireyler de bulunmaktadır. Engelli bireyler sağlıklı insanlar gibi normal yaşamın gereklerine uyum sağlayamayabilmektedir. Bu nedenle de engelli bireylerin bağımsız hareket edebilmeleri için açık ve kapalı alanlarda çeşitli düzenlemeler yapılmalıdır. Böylece engelli bireylerin de sosyal yaşama katılımı sağlanabilecektir. Ülkemizde, çeşitli destek ve düzenlemelerin yapıldığı, engellilere hizmet eden tesisler ve uygulamalar bulunmaktadır. Bu çalışmada da, bu tesislerden birinin alan kullanımları açısından standartlara uygunluğu araştırılmıştır.
Materyal ve Metod: Bu çalışma kapsamında Ankara’da bulunan, engelli bireylerin ve refakatçilerinin kullanımına açık olan “Sacettin Gürbüz Engelsiz Yaşam, Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi değerlendirilmiştir. Merkezin fiziksel çevresinin ortamlarını oluşturan bina içleri, açık yeşil alanları ve bunların birbirine geçiş alanları engelsiz mekan tasarımı kapsamında incelenmiştir. Bu doğrultuda, merkezin kapalı ve açık alanlarında boyut-ölçü, engelsiz ve yeterli alan, yüzey niteliği, yönlendirici ve uyarıcılar açısından mevcut durum analizi yapılmıştır. Elde edilen sonuçlar “Yerel Yönetimler için Ulaşılabilirlik Temel Bilgiler El Kitabı”, “Engelliler için Evrensel Standartlar Kılavuzu” ve “TSE Türk Standartları’na göre erişilebilirlik ve kullanımın desteklenmesi yönünde standartlara uygunlukları irdelenmiştir.
Bulgular: Tesiste, yol, rampa, merdivenler, binaya ulaşım, otoparklar, çocuk oyun alanı ve ekipmanları, spor alanı ve ekipmanları, işaret ve bilgilendirme levhaları, aydınlatma ve çöp kutularının standartlara uygun olduğu bulunmuştur. Ancak, tesiste kullanılan dinlenme ekipmanlarından bazılarının engelli bireyler için ergonomik olmadığı tespit edilmiştir.
Sonuçlar: Çalışma kapsamında elde edilen bulguların standartlar ile değerlendirilmesi sonucunda tesiste engelli bireylerin kullanımı açısından büyük bir sorun yaratacak durum tespit edilmemiştir. Ülkemizde Ankara Sacettin Gürbüz Engelsiz Yaşam, Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi gibi engelli bireylerin topluma kazandırılması açısından oldukça etkili rol oynayan nitelikli tesislerin sayısının artması önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Ankara, Engelli Birey, Engelsiz Yaşam, Özel Eğitim ve Rehabilitasyon, tasarım kriterleri

Kaynakça

• Anonymous 2011a. Dünya engellilik raporu, https://static.ohu.edu.tr/uniweb/media/portallar/engelsizuniversite/duyurular/1345/diwnu3i5.pdf (Accessed: 20 June 2019)
• Anonymous 2011b. Yerel yönetimler için ulaşılabilirlik temel bilgiler teknik el kitabı, http://tourismforall.org.tr/Documents/Yerel-Yönetimler-İçim-Ulaşılabilirlik-Temel-Bilgiler-Teknik-El-Kitabı.pdf (Accessed: 20 June 2019)
• Anonymous 2015. Engelli standartları kent ve binalara yönelik uygulama kriterleri, Mimarlar Odası Yayınları. http://doc.mimarlarodasi.org/assets/docs/engelli-standartlari.pdf (Accessed: 20 June 2019)
• Aygün E, Korkut A, Kiper T. 2018. Engelli bireyler için kentsel dış mekanlara erişilebilirliğin incelenmesi: Tekirdağ örneği, Artium, 6(2), pp. 20-32.
• Çelik A, Ender E, Seyidoğlu Akdeniz N. 2015. Engelsiz parklarda peyzaj tasarımı, Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 8(2), pp. 05-11.
• EYH, 2019. Genel müdürlüğümüze bağlı bakım, rehabilitasyon ve aile danışma merkezleri. https://eyh.aile.gov.tr/kuruluslarimiz-engelli (Accessed: 20 June 2019)
• Gülgün Aslan B, Yazıcı K, Türkyılmaz Tahta B. 2018. Kentsel doku içinde yer alan modern alışveriş merkezlerinin peyzaj tasarım kriterleri yönünden değerlendirilmesi: Manisa - Forum Magnesia ve İzmir - Optimum Outlet Alışveriş Merkezleri örneği. Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg., 55(4):421-431. DOI: 10.20289/zfdergi.410718
• Kuter N, Çakmak M. 2017. Kamusal dış mekanlarda engeliler için tasarım: Ankara, Seğmenler Parkı örneği, Anadolu Orman Araştırmaları Dergisi, 3(2), pp. 93-110.
• TS 12576, 1999. Şehir içi yollar, engelli ve yaşlılar için sokak, cadde, meydan ve yollarda yapısal önlemler ve işaretlemelerin tasarım kuralları, Türk Standartları Enstitüsü.
• TS 9111, 1991. Özürlüler ve hareket kısıtlılığı bulunan bireyler için binalarda ulaşılabilirlik gerekleri, Türk Standartları Enstitüsü.
• USTAD, 2011. Engelliler için evrensel standartlar kılavuzu. https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/9260/mod_resource/content/0/engelliler-icin-evrensel-standartlar-kilavuzu.pdf
• URL-1, http://sacettingurbuz.etimesguthayat.com (Accessed: 20 June 2019)
• Yılmaz B, Uslu A, Şahin Körmeçli P. 2017. Bir parkın peyzaj erişilebilirliği açısından irdelenmesi: Çorum/Bosna Parkı örneği, Uluslararası Peyzaj Mimarlığı Araştırmaları Dergisi, 1(2), pp. 13-21.