Assessment of blue infrastructure situation in Antalya, Konyaaltı district

Yıl 2023, Cilt: 60 Sayı: 4 - Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi Cilt: 60 Sayı: 4, 689 - 703, 05.01.2024

Elif Parlak , Meryem Atik

https://doi.org/10.20289/zfdergi.1305065

Öz

Objective: The aim of the study is to evaluate the blue infrastructure situation for Konyaaltı district of Antalya city in the context of the potential and existing blue infrastructure elements the permeability situation analysis depending on the land uses and natural drainage lines and to develop a system proposal.
Material and Methods: As study materials; Orthophoto images of the area dated 1957 and 1958, 1/25000 scale topographic maps, 2023 Google Earth satellite images, 10x10 cm resolution DEM data and Boğaçay and Sarısu Q100 flood risk zone data were used. Within the scope of the method, blue infrastructure elements were determined, permeability status depending on land uses and natural drainage lines were identified, blue infrastructure situation was evaluated and blue infrastructure system proposal was developed.
Results: The study determined the presence of coasts, rivers, wetlands and ponds as blue infrastructure elements in Konyaaltı district; stated that the most important loss in terms of blue infrastructure due to urbanization occurred in rivers and river beds, and the flood risk zone in the area is mostly covered with impervious urban surfaces.
Conclusion: Based on the analysis for Konyaaltı district, permeable surfaces and natural blue infrastructure elements should be protected and semi-permeable areas and potential blue infrastructure elements before urbanisation should be improved with green infrastructure elements; problematic areas due to impermeable surfaces should be provided with grey infrastructure solutions.

Anahtar Kelimeler

Ecological planning, Blue infrastructure, Climate change

Antalya kenti Konyaaltı ilçesi mavi altyapı durumunun değerlendirilmesi

Öz

Amaç: Antalya kenti Konyaaltı ilçesi için potansiyel ve mevcut mavi altyapı unsurlarının belirlenmesi ve alan kullanımlarına bağlı geçirimlilik durumu ile doğal drenaj hatları analizi ışığında mavi altyapı durumunun değerlendirilmesi ve sistem önerisinin geliştirilmesidir.
Materyal ve Yöntem: Çalışma materyali olarak alana ait 1957 ve 1958 tarihli ortofoto görüntüleri, 1/25000 ölçekli topografik haritalar, 2023 Google Earth uydu görüntüleri, 10x10 cm çözünürlüklü DEM verisi ile Boğaçay ve Sarısu Q100 taşkın risk bölgesi verileri kullanılmış; yöntem kapsamında mavi altyapı unsurlarının belirlenmiş, alan kullanımlarına bağlı geçirimlilik durumu ile doğal drenaj hatlarının ortaya koyulmuş, mavi altyapı durumu değerlendirilmiş ve mavi altyapı sistem önerisi geliştirilmiştir.
Araştırma Bulguları: Çalışma ile Konyaaltı ilçesindeki mavi altyapı unsurları olarak kıyılar, akarsular, sulak alanlar ve göletlerin varlığı tespit edilmiş; kentleşme dolayısıyla mavi altyapı açısından en önemli kaybın akarsular ve akarsu yataklarında gerçekleştiği, alandaki taşkın risk bölgesinin çoğunlukla geçirimsiz kentsel yüzeyler ile kaplı olduğu belirlenmiştir.
Sonuç: Yapılan analizler ile Konyaaltı ilçesi için geçirimli yüzeyler ile doğal mavi altyapı unsurlarının korunması ve yarı geçirimli alanlar ile kentleşme öncesi potansiyel mavi altyapı unsurlarının yeşil altyapı unsurları ile iyileştirilmesi; geçirimsiz yüzeyler nedeni ile sorunlu alanların gri altyapı çözümlerine kavuşturulması gerektiği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ekolojik planlama, Mavi altyapı, iklim değişikliği

Kaynakça

• Alves, A., B. Gersonius, Z. Kapelan, Z. Vojinovic & A. Sanchez, 2019. Assessing the co-benefits of green-blue-grey infrastructure for sustainable urban flood risk management. Journal of Environmental Management, 239: 244-254. https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2019.03.036
• Anaç, S., E. Özçakal & G. Pamuk Mengü, 2011. Sanal su Kavramı ve su yönetiminde önemi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 48 (2): 159-164. ISSN 1018-8851
• Anadolu Ajansı, 2018. Antalya’da kuvvetli yağış kenti esir aldı. (Web sayfası: https://www.haberturk.com/antalya-da-kuvvetli-yagis-kenti-esir-aldi-2263558) (Erişim tarihi: Eylül 2023).
• Anonymous, 2013. Antalya'da sel. (Web sayfası: https://www.ensonhaber.com/galeri/antalyada-sel/3) (Erişim tarihi: Eylül 2023).
• Atik, M., V. Ortaçeşme & E. Yıldırım, 2021. “Anticipating an urban green infrastructure design for Turkish Mediterranean city of Antalya, 243-263”. In: Urban Services to Ecosystems: Green Infrastructure Benefits from the Landscape to the Urban Scale. (Eds. C. Çatalano, M.B. Adreucci, R. Guarino, F. Bretzel, M. Leone & S. Pasta), Springer Cham, Switzerland, 533 pp.
• Battemarco, B.P., R. Tardin-Coelho, A.P. Veról, M.M. de Sousa, C.V.T. da Fontoura, J. Figueiredo-Cunha, J.M.R. Barbedo & M.G. Miguez, 2022. Water dynamics and blue-green infrastructure (BGI): Towards risk management and strategic spatial planning guidelines. Journal of Cleaner Production, 333: 1-14. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2021.129993
• Berland, A., S.A. Shiflett, W.D. Shuster, A.S. Garmestani, H.C. Goddard, D.L. Herrmann & M.E. Hopton, 2017. The role of trees in urban stormwater management. Landscape and Urban Planning, 162: 167-177. https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2017.02.017
• Bilgili, C., 2009. Ankara Kenti Yeşil Alanlarının Kent Ekosistemine Olan Etkilerinin Bazı Ekolojik Göstergeler Çerçevesinde Değerlendirilmesi Üzerine Bir Araştırma. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Basılmamış) Doktora Tezi, Ankara, 165 s.
• Cheng, C., Y.C.E. Yang, R. Ryan, Q. Yu & E. Brabec, 2017. Assessing climate change-induced flooding mitigation for adaptation in Boston’s Charles River watershed. USA. Landscape and Urban Planning 167: 25-36. https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2017.05.019
• Coşkun Hepcan, Ç., 2022. Nature based solutions and urban resilience. Çevre, Şehir ve İklim Dergisi, 1 (2):19-40.
• Elma, S., 2020. Parkların Mikroiklimsel Etkilerinin Aydın Kanza Parkı (Antalya) Örneğinde İncelenmesi. Akdeniz Üniversitesi, Peyzaj Mimarlığı Bölümü (Basılmamış) Yüksek Lisans Tezi, Antalya, 91s.
• European Commission, 2017. Urban Green Infrastructure: Connecting People and Nature for Sustainable Cities A Summary for Policy Makers. (Eds. T.J.M. Mattijssen, A.S. Olafsson, M.S. Møller, N. Gulsrud & O.H. Caspersen) Green Surge Project. Seventh Framework Programme, Freising /Munich, 25 pp.
• Google Earth, 2023. Antalya kenti uydu görüntüsü. (Web sayfası: https://earth.google.com ) (Erişim tarihi: Mayıs 2023).
• Haase, D., 2015. Reflections about blue ecosystem services in cities. Sustainability of Water Quality and Ecology, 5: 77-83. https://doi.org/10.1016/j.swaqe.2015.02.003
• Hepcan, Ş., Ç. Coskun Hepcan, C. Kılıçaslan, M.B. Özkan & N. Kocan, 2013. Analyzing landscape change and urban sprawl in a Mediterranean coastal landscape: a case study from Izmir, Turkey. Journal of Coastal Research, 29 (2): 301-310. Doi: 10.2307/23353628
• Iojă, C.I., D.L. Badiu, D. Haase, A.C. Hossu & M.R. Niță, 2021. How about water? Urban blue infrastructure management in Romania. Cities 110: 1-9 https://doi.org/10.1016/j.cities.2020.103084
• IHA, 2020. Antalya’da sel 9 bin 530 dekar ekili alana zarar verdi. (Web sayfası: https://www.cumhuriyet.com.tr/haber/antalyada-sel-9-bin-530-dekar-ekili-alana-zarar-verdi-1798663) (Erişim tarihi: Eylül 2023)
• Karadan, D. & T. Birişçi, 2020. Su ögesi ve peyzaj tasarımında kullanımlarının İzmir’deki alışveriş merkezleri örneğinde irdelenmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 57 (4): 130-140. https://doi.org/10.20289/zfdergi.690231
• Kati, V. & N. Jari, 2016. Bottom-up thinking-Identifying socio-cultural values of ecosystem services in local blue-green infrastructure planning in Helsinki, Finland. Land Use Policy, 50: 537-547. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2015.09.031
• Langemeyer, J. & F. Baró, 2021. Nature-based solutions as nodes of green-blue infrastructure networks: A cross-scale, co-creation approach. Nature-Based Solutions, 1: 1-11 https://doi.org/10.1016/j.nbsj.2021.100006
• Li, F., X. Liu, X. Zhang, D. Zhao, H. Liu, C. Zhou & R. Wang, 2017. Urban ecological infrastructure: an integrated network for ecosystem services and sustainable urban systems. Journal of Cleaner Production, Beijing, 163: 12-18. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2016.02.079
• Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, 2022. Boğaçay ve Sarısu Nehirleri Q100 Taşkın Risk Bölgeleri Haritası. Meteoroloji 4. Bölge Müdürlüğü. Muratpaşa, Antalya.
• Mörtberg, U.M., B. Balfors & W.C. Knol, 2007. Landscape ecological assessment: A tool for integrating biodiversity issues in strategic environmental assessment and planning. Journal of Environmental Management, 82 (4): 457-470. https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2006.01.005
• NRDC, 2022. What are the effects of climate change? (Web sayfası: https://www.nrdc.org /) (Erişim tarihi: Kasım 2022).
• Oral, H.V., P. Carvalho, M. Gajewska, N. Ursino, F. Masi, E.D. van Hullebusch, J.K. Kazak, A. Exposito, G. Cipolletta, T.R. Andersen, D.C. Finger, L. Simperler, M. Regelsberger, V. Rous, M. Radinja, G. Buttiglieri, P. Krzeminski, A. Rizzo, K. Dehghanian, M. Nikolova, & M. Zimmermann, 2020. A review of nature-based solutions for urban water management in European circular cities: A critical assessment based on case studies and literature. Blue-Green Systems, 2 (1): 112-136. https://doi.org/10.2166/bgs.2020.932
• Öztaş Karlı, R.G. & M. Artar, 2021. Kentsel su yönetiminde araç olarak su ayak izi ve mavi-yeşil altyapı. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 58 (1): 145-162. https://doi.org/10.20289/zfdergi.851375
• Parlak, E., 2022. Antalya Kenti Mavi Altyapı Sisteminin Belirlenmesi. Akdeniz Üniversitesi Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı (Basılmamış) Yüksek Lisans Tezi, Antalya, 89 s.
• Parlak, E. & M. Atik, 2020. Dünyadan ve ülkemizden mavi-yeşil altyapı uygulamaları. PEYZAJ-Eğitim, Bilim, Kültür ve Sanat Dergisi 2 (2): 86-100 ISSN 2687-2358
• Parlak, E., E. Yıldırım & M. Atik, 2022. “Geçmişten Günümüze Ekolojik Planlama Yaklaşımlarının Mavi-Yeşil Altyapı Kapsamında Değerlendirilmesi, 3-38”. In: Yeşil Altyapı (Ed. Bayrak) İksad Publishing House, Ankara, 180 pp.
• Romnée, A., A. Evrard & S. Trachte, 2015. Methodology for a stormwater sensitive urban watershed design. Journal of Hydrology 530: 87-102 https://doi.org/10.1016/j.jhydrol.2015.09.054
• Rozos, E., C. Makropoulos & Č. Maksimović, 2013. Rethinking urban areas: An example of an integrated blue-green approach. Water Science and Technology: Water Supply, 13 (6): 1534-1542. https://doi.org/10.2166/ws.2013.140
• Sarıgül, A., 2021. Yüzyüze uzman görüşmesi. ASAT (23.02.2021)
• Sun, X., X. Liu, F. Li, Y. Tao & Y. Song, 2017. Comprehensive evaluation of different scale cities’ sustainable development for economy, society, and ecological infrastructure in China. Journal of Cleaner Production 163: 329-337. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2015.09.002
• T24 Bağımsız İnternet Gazetesi, 2020. Antalya'yı sel vurdu; tarım alanlarında büyük zarar. (Web sitesi: https://t24.com.tr/foto-haber/antalya-yi-sel-vurdu-tarim-alanlarinda-buyuk-zarar,10559) (Erişim tarihi: Eylül 2023)
• T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, 2021. Aylık Ortalama Sıcaklık (°C). İstasyon Adı/No: ANTALYA HAVALİMANI/17300.
• TDK, 2023. Türk Dil Kurumu sözlükleri. (Web sitesi: https://sozluk.gov.tr /) (Erişim tarihi: Şubat 2020)
• Toledo-Gallegos, V.M., N.H.D. My, T.H. Tuan & T. Börger, 2022. Valuing ecosystem services and disservices of blue/green infrastructure. Evidence from a choice experiment in Vietnam. Economic Analysis and Policy 75: 114-128 https://doi.org/10.1016/j.eap.2022.04.015
• UN, 2022. Water and sanitation. (Web sitesi: https://sdgs.un.org/topics/water-and-sanitation) (Erişim tarihi: Kasım 2022)
• Victoria State Government (VSG), 2017. Planning A Green-Blue City A How-To Guide For Planning Urban Greening And Enhanced Stormwater Management In Victoria. Department of Environment, Land, Water and Planning. E2designlab. Australia. 76 pp
• Wu, C., J. Li, C. Wang, C. Song, Y. Chen, M. Finka & D. La Rosa, 2019. Understanding the relationship between urban blue infrastructure and land surface temperature. Science of the Total Environment, 694: 1-12. https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2019.133742
• Yıldız, A., 2011. Akdeniz’e Düşen Mürekkep Damlaları. Aydın Dijital Baskı Merkezi, Antalya. 286 s
• Yılmaz, F. K., 2008. Antalya’nın günlük yağış özellikleri̇ ve şiddetli̇ yağışların doğal afetler üzerine etkisi̇. Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (1): 19-65.