Seçmeli Bilim Uygulamaları Dersinin Öğrencilerin Fen Okuryazarlığı - Fene Yönelik Tutumlarına Etkisi ve Öğretmenlerin Ders Hakkındaki Görüşlerinin İncelenmesi

Yıl 2018, Sayı: 34, 22 - 37, 01.08.2018

Semra Benzer , Ümran Ozan

https://doi.org/10.14582/DUZGEF.1901

Öz

Bu çalışmanın amacı, Bilim Uygulamaları dersinin öğrencilerin fen okuryazarlığına ve fene yönelik tutumlarına etkisi ile öğrencilerin cinsiyet değişkeni açısından önemli bir istatistiksel farkın olup olmadığını araştırmak ve ders öğretmenlerinin Bilim Uygulamaları dersi hakkındaki görüşlerini değerlendirmektir. Araştırmanın modeli, karma yöntem araştırmasıdır. Araştırmanın nicel verilerinin elde edildiği çalışma grubu, 2014-2015 eğitim öğretim yılında Ankara’da 6. ve 7. sınıfta öğrenim gören 292 öğrenciden oluşmaktadır. Nitel verilerin elde edildiği çalışma grubu ise Bilim Uygulamaları dersine giren 14 öğretmenden oluşmaktadır. Öğrencilerin fen okuryazarlık düzeyi ve fene yönelik tutumlarının belirlenebilmesi için “Fene Yönelik Tutum Ölçeği” kullanılarak veriler toplanmıştır. Verilerin analizinde bağımsız örneklemler için t-testi kullanılmıştır. Öğretmenlerin Bilim Uygulamaları dersi hakkındaki görüşlerinin alınması amacıyla, öğretmenlerle yarı yapılandırılmış görüşme yapılmıştır. Elde edilen veriler içerik analizi ile değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda, öğrencilerin Bilim Uygulamaları dersini alıp almama durumları ile fen okuryazarlık ve fene yönelik tutum puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunamamıştır. Cinsiyet değişkeni açısından, yalnızca erkek öğrencilerin fene yönelik tutum puanları arasında Bilim Uygulamaları dersini alan öğrenciler lehine anlamlı fark bulunmuştur. Öğretmenler ile yapılan görüşme sonucunda; öğretmenlerin Bilim Uygulamaları dersini öğrenciler için yararlı buldukları ancak uygulama noktasında okulların yeterli fiziksel donanıma sahip olmadığı, öğrenci ve veliler tarafından öneminin kavranamadığı, dersin kaynak kitabının olmaması gibi sebeplerle etkin bir şekilde işlenmediği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bilim Uygulamaları, fen okuryazarlığı, fene yönelik tutum.

Analysis of the Effect of Optional Science Applications Lesson on Students’ Attitude Toward Science and Science Literacy and The Aspects of Lesson Teachers

Öz

The aim of this study is to research the effects of science applications lesson on students’ attitude on science and science literacy and whether there is a significant statistical distinction in terms of gender of students and to evaluate the aspects of lesson teachers on the aforementioned lesson. The model of research is mixed-methods research. Working group from which the quantitative datas are obtained of the research consists of 292 sixth and seventh grade students who study in Ankara in 2014-2015 educational year. On the other hand, working group from which the qualitative datas are obtained of the research consists of 14 teachers who give the Science Applications Lesson. In order to determine the level of science literacy and the attitudes of them toward science, datas are gathered by using “Attitude Scale Toward Science”. T-test is used for unconnected examples on analyzing datas. With the intention to obtain the aspects of teachers about Science Applications Lesson, half constructed interviews are conducted with teachers. The datas obtained from interviews are assesed by the help of the content analysis. As a consequence of the research, it is not found a significant statistical distinction between the situation whether students take the Science Applications Lesson or not and their attitude points toward science litearacy and science. In terms of gender variable, it is only found that there is a significant distinction on male students who take Science Applications Lesson with the regard of their attitude points toward science. As a result of interviews conducted with teachers, it is figured out that although teachers consider Science Applications Lesson is benefical for students, due to some reasons like schools don’t have the required infrastructure, the importance of the lesson can’t be understood exactly by both students and parents and there is not a source book of lesson ,the lesson has not been conducted effectively so far.

Anahtar Kelimeler

Science applications, science literacy, attitude toward science

Kaynakça

• Akbudak, Y. (2005). İlköğretim 7. sınıf öğrencilerinin Fen Bilgisi dersine ve öğretimine ilişkin tutumları ve önerileri. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Akınoğlu, O. (2001). Eleştirel düşünme becerilerini temel alan fen bilgisi öğretiminin öğrenme ürünlerine etkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Akman, B., Büyüktaşkapu, S., & Çeliköz, N. (2012). Yapılandırmacı bilim eğitimi programı’nın 6 yaş çocuklarının bilimsel süreç becerilerine etkisi. Eğitim ve Bilim Dergisi. 37(165).
• Akpınar, E., Yıldız, E., Tatar, N., & Ergin, Ö. (2009). Students’ attitudes toward science and technology: an investigation of gender, grade level, and academic achievement. Procedia Social and Behavioral Sciences 1, 2804– 2808.
• Aydın, G., & Balım, A. (2005). Yapılandırmacı yaklaşıma göre modellendirilmiş disiplinler arası uygulama: enerji konularının öğretimi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 38 (2), 145-166.
• Aydoğdu, B. (2006). İlköğretim fen ve teknoloji dersinde bilimsel süreç becerilerini etkileyen değişkenlerin belirlenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Bahadır, E. (2011). İlköğretim 8. sınıf “Maddenin Halleri ve Isı Ünitesi”nin öğretiminde işbirlikli öğrenme temelli bilimsel mektupların kullanılmasının öğrencilerin tutum, başarı ve bilimsel-okuryazarlıklarına etkisinin incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Erzincan Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzincan.
• Başkurt, P. (2009). İlköğretim 8. sınıf fen ve teknoloji dersi kuvvet ve hareket ünitesinin basit malzemelerle yapılan fen aktiviteleri ile öğretilmesini başarıya, kalıcılığa ve tutuma etkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Belhan, Ö., & Şimşek, C. L. (2012). Bilim-Fen ve Teknoloji Kulübü’nün öğrencilerin fen ve teknoloji okuryazarlığına ve fene yönelik tutumlarına etkisi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 23(1), 100-120.
• Bozdoğan, A. E., Bozdoğan, B., & Şengül, E. (2014). “Bilim Uygulamaları” dersi ile ilgili öğretmen görüşlerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 96-109.
• Böyük, U., Saraçoğlu, S., & Tanık, N. (2011). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin bilimsel süreç beceri düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Türk Bilim Araştırmaları Vakfı (TÜBAV) Bilim Dergisi, 4(1), 20-30.
• Chin, C. C. (2005). First-year pre-service teachers in taiwan—do they enter the teacher program with satisfactory scientific literacy and attitudestoward science? International Journal of Science Education, 27(13), 1549– 1570.
• Creswell, J. W. (2014). Nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları, araştırma deseni (S. B. Demir, Çev.). Ankara: Eğiten kitap.
• Çavuş, R., & Öztuna Kaplan, A. (2013). Fen bilimleri öğretmenlerinin ortaokul 5. sınıf Bilim Uygulamaları dersine yönelik görüşleri. 22. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
• Demirtel, Ş. (2010). Bilimin doğası etkinliklerinin ilköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin bilimin doğası anlayışlarına etkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Pamukkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Duruk, Ü. (2012). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerin fen ve teknoloji okuryazarlığı seviyesinin belirlenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Kocaeli Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kocaeli.
• Eke, C. (2013). Seçmeli “Bilim Uygulamaları” dersinin fen bilimlerinin öğretimi açısından önemi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 182-188.
• Eyidoğan, B., Odabaşı, H. F., & Kılıçer, K.(2011). İlköğretim Bilişim Teknolojileri dersinin seçimlik olmasına ilişkin öğretmen görüşleri. Eğitim Teknolojileri Araştırmaları Dergisi, 2 (4), 2.
• Güçlüer, E. (2012). Fen ve teknoloji dersinde “vücudumuzda sistemler” ünitesinde fen okuryazarlığını geliştirici etkinliklerin kullanılmasının başarıya, tutuma ve bilimsel süreç becerilerine etkisi. (Yayınlanmamış doktora tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Hazır, A., & Türkmen, L. (2008). İlköğretim 5.sınıf öğrencilerinin bilimsel süreç beceri düzeyleri. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 81-96.
• İpek, İ. (2007). Implementation of conceptual change oriented instruction using hans on activities on tenth grade students understarding of gases concepts. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi),, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kaptan, F. (1998). Fen bilgisi öğretimi. Ankara: Anı.
• Keskin, H. (2008). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin fen ve teknoloji dersine ilişkin bilimsel okuryazarlık seviyeleri. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Koç, A., & Böyük, U. (2012). Basit malzemelerle yapılan deneylerin fene yönelik tutuma etkisi. Türk Fen Eğitimi Dergisi. 9(4), 102-118.
• Külçe, C. (2005). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin Fen Bilgisi dersine yönelik tutumları. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Pamukkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• MEB. (2013a). İlköğretim kurumları (İlkokullar ve ortaokullar) fen bilimleri dersi (3., 4., 5., 6., 7. ve 8.sınıflar) öğretim programı. Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• MEB. (2013b). Ortaokullar ve imam hatip ortaokulu bilim uygulamaları dersi (5., 6., 7. ve 8.sınıflar) öğretim programı. Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Mıhladız, G., & Duran, M. (2010). İlköğretim öğrencilerinin bilime yönelik tutumlarının demografik değişkenler açısından incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(20), 100 – 121.
• Özdamar, K. (1999). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi. Eskişehir: Kaan.
• Süren, T. (2008). İlköğretim birinci kademe öğrencilerinde bilimsel okuryazarlık düzeyi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Şahin, C., & Say, Ö. (2010). İlköğretim öğrencilerinin bilimsel okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(11), 223-240.
• Turmo, A. (2004). Scientific literacy and socio-economic background among 15- year-olds—a nordic perspective. Scandinavian Journal of Educational Research, 48(3), 287–305.
• Usta, H. G. (2009). PISA 2006 sınavı sonuçlarına göre Türkiye’deki öğrencilerin fen okuryazarlığını etkileyen faktörler. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yetişir, M. İ. (2007). İlköğretim fen bilgisi öğretmenliği ve sınıf öğretmenliği birinci sınıfında okuyan öğretmen adaylarının fen ve teknoloji okuryazarlık düzeyleri. (Yayınlanmamış doktora tezi), Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.