ÖĞRETMEN ADAYLARININ SORGULAMA BECERİLERİNİN FARKLI DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2015, Sayı: 25, 347 - 363, 01.08.2015

Sevilay Karamustafaoğlu Zahit Yılmaz

Öz

Bu araştırmanın amacı, öğretmen adaylarının sorgulama becerilerini cinsiyet, sınıf düzeyi ve öğrenim görülen program değişkenlerine göre incelemektir. Çalışma, nicel araştırma kökenli olup alan taraması yönteminden yararlanılarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu, 2013-2014 eğitim-öğretim yılında Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesinde öğrenim gören sınıf, sosyal bilgiler ve fen bilgisi öğretmenliği bölümlerinden birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncü sınıflardan toplam 305 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmada öğretmen adaylarının sorgulama becerilerini belirlemek amacıyla Aldan Karademir ve Saracaloğlu (2013) tarafından geliştirilen “Sorgulama Becerileri Ölçeği” kullanılmıştır. Veriler uygun bir istatistik programı kullanılarak analiz edilmiştir. Öğretmen adaylarının sorgulama becerileri ölçeğinden aldıkları toplam puanları cinsiyet, sınıf düzeyi ve öğrenim görülen program değişkenleri açısından incelendiğinde anlamlı bir farkın olmadığı tespit edilmiştir. Araştırma bulgularına göre, öğretmen adaylarının sorgulama becerileri iyi düzeyde olduğu sonucuna varılmıştır. Bundan dolayı, öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine başladığında bu becerilerini eğitim-öğretim sahasına yansıtabilecekleri düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen adayı, öğretmenlik mesleği, sorgulama becerisi, sorgulamaya dayalı öğrenme stratejisi

An Examination of Inquiry Skills of Prospective Teachers by Some Variables

Öz

The purpose of this study is to examine teacher candidates’ inquiry skills in term of gender, level of grade and department. In this study, survey method was used which is one of the approaches of quantitative research. The research was conducted to 305 teacher candidates attending primary school, social studies and science teacher training programs at the first, second, third and fourth grades in 2013-2014 academic years in Education Faculty of Amasya University. Study data were gathered by using the İnquiry Skills Scale which were developed by Aldan Karademir & Saracaloğlu (2013). An appropriate statistical program has been used to analyze the data. According to the findings of the statistical analysis, there is not a significant difference among teacher candidates’ scores that was gotten from inquiry skills scale when considering variables such as gender, level of grade and department. Research findings showed that teachers’ questioning skills at a good level. Accordingly, teachers can be considered to reflect these skills education field when they begin teaching profession

Anahtar Kelimeler

Inquiry skills, teaching profession, prospective teacher, inquiry-based learning strategy

Kaynakça

• Aldan Karademir, Ç. ve Saraçaloğlu, A. S. (2014). Sorgulama becerileri ölçeği’nin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Asya Öğretim Dergisi, 1(2), 56-65.
• Arslan, S. ve Özpınar, İ. (2008). Öğretmen nitelikleri: İlköğretim programlarının kazandırdıkları. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 2(1), 38-63. eğitim fakültelerinin
• Balcı, A. (2013). Sosyal Bilimlerde Araştırma (10. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Balım, A. G., İnel, D. ve Evrekli, E. (2008). Fen öğretiminde kavram karikatürü kullanımının öğrencilerin akademik başarılarına ve sorgulayıcı öğrenme becerileri algılarına etkisi. İlköğretim Online, 7(1): 188-202.
• Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı istatistik, araştırma deseni SPSS uygulamaları ve yorum (20. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö., E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Çakar Özkan, E. ve Bümen, N. T. (2014). Fen ve teknoloji dersinde araştırmaya dayalı öğrenmenin öğrencilerin erişilerine, kavram öğrenmelerine, üstbiliş farkındalıklarına ve fen ve teknoloji dersine yönelik tutumlarına etkisi. Ege Eğitim Dergisi, 15(1), 251- 278
• Çalışkan, H. (2008). İlköğretim 7. sınıf sosyal bilgiler dersinde araştırmaya dayalı öğrenme yaklaşımının derse yönelik tutuma, akademik başarıya ve kalıcılık düzeyine etkisi. (Yayınlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çapa, Y. ve Çil, N. (2000). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik incelenmesi. Hacettepe Dergisi, 18(18), 69-73. farklı değişkenler açısından Fakültesi Üniversitesi Eğitim
• Çelikten, M., Şanal, M. ve Yeni, Y. (2005). Öğretmenlik mesleği ve özellikleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2), 207-237.
• Çepni, S. (2010). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş. Trabzon.
• Cerit, Y. (2008). Öğretmen kavramı ile ilgili metaforlara ilişkin öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin Görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 693-712.
• Dibiase, W., & McDonald, J. R. (2015). Science teacher attitudes toward ınquiry-based teaching and learning. The clearing house: A Journal of Educational Strategies, Issues and Ideas, (ahead-of- print), 1-10.
• Eskicumalı, A., Demirtaş, Z., Erdoğan, D. G. ve Arslan, S. (2014). Fen ve teknoloji dersi öğretim programları ile yenilenen fen bilimleri dersi Journal of Human Sciences, 11(1), 1077-1094.
• karşılaştırılması. International
• İnaltekin, T. ve Akçay, H. (2012). Fen ve teknoloji öğretmenliği adaylarının sorgulamaya dayalı fen öğretimi özyeterliliklerinin incelenmesi. X. Ulusal Fen ve Matematik Kongresi, Niğde üniversitesi, Niğde, 27-30 Haziran 2012.
• Juntunen, M., & Aksela, M. (2013). Life-cycle analysis and ınquiry-based learning International, 24(2), 150-166.
• Karakuyu, Y., Bilgin, İ. ve Sürücü, A. (2013). Araştırmaya dayalı öğrenme yaklaşımlarının üniversite öğrencilerinin genel fizik laboratuvarı I dersindeki başarı ve bilimsel süreç becerilerine etkisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(21), 237- 250.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi: kavramlar, ilkeler, teknikler. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kılıç, S. (2013). Örnekleme yöntemleri. Journal of Mood Disorders, 3(1), 44-46.
• Kuhn, D., & Pease, M. (2008). What needs to develop in the development of inquiry skills?. Cognition and Instruction, 26(4), 512-559.
• Loucks-Horsley, S., & Olson, S. (Eds.). (2000). Inquiry and the National Science Education Standards:: A Guide for Teaching and Learning. National Academies Press.
• Meral Kandemir, E. ve Yılmaz, H. (2012). Öğretmenlerin üst düzey bilimsel süreç becerilerini anlama düzeylerinin belirlenmesi. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(5), 1-28.
• Milli Eğitim Bakanlığı, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı (2013). Fen bilimleri dersi (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: MEB.
• Minner, D. D., Levy, A. J., & Century, J. (2010). Inquiry‐based science instruction—what is it and does it matter? Results from a research synthesis years 1984 to 2002. Journal of research in science teaching, 47(4), 474-496.
• Moore, E. B., Herzog, T. A., & Perkins, K. K. (2013). Interactive simulations as implicit support for guided-inquiry. Chemistry Education Research and Practice, 14(3), 257-268.
• Özata Yücel, E. ve Özkan, M. (2013). 2013 fen bilimleri programının 2005 fen ve teknoloji programıyla çevre konuları açısından karşılaştırılması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26 (1), 237-265.
• Sağlamer Yazgan, B. (2013). Araştırmaya dayalı sınıf dışı laboratuvar etkinliklerinin öğrencilerin araştırma-sorgulama becerilerine ve çevreye karşı tutumlarına etkisi. (Yayınlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Şen, H. Ş. ve Erişen, Y. (2002). Öğretmen yetiştiren kurumlarda öğretim elemanlarının etkili öğretmenlik özellikleri. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(1), 99-116.
• Tekin, H. (1996). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. 9. Baskı, Ankara: Yargı Yayınları.
• Üstüner, M. (2006). Öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 45(45), 109-127.
• Zhu, Z., & Geelan, D. (2013). Chinese secondary physics teachers' beliefs and ınstructional decisions in relation to ınquiry-based teaching. Electronic Journal of Science Education, 17(2), 1-24.