A RESEARCH ON THE ETHICAL LEADERSHIP OF PRIMARY SCHOOL ADMINISTRATORS AND THE ORGANIZATIONAL TRUST LEVELS IN PRIMARY SCHOOLS: The Sample of İzmir

Yıl 2013, Sayı: 21, 84 - 106, 01.12.2013

Mehmet Tayfur Osman Ferda Beytekin Münevver Yalçınkaya

Öz

The purpose of this research is to investigate the effect of the levels of ethical leadership of school administrators in primary schools in Izmir on the organizational trust level in schools. In this context, the level of differentiation of organizational trust level in schools was tested according to some variables. Population of the research consists of 18789 teachers working in primary schools under the Ministry of National Education in the province of Izmir, in the academic year 2011-2012. 5605 of these teachers were male and 13184 of them were female. 1042 surveys were sent to the teachers and 716 from the questionnaries returned were evaluated by taking into account the balance of male and female. Following conclusions were reached in this research. Ethical leadership skills of school administrators significantly effect the organizational trust level in primary schools in Izmir.

Anahtar Kelimeler

Leadership, Ethical Leadership, Organizational Trust, Teacher, School Administrator

İLKÖĞRETİM OKUL YÖNETİCİLERİNİN ETİK LİDERLİK ÖZELLİKLERİ İLE OKULLARDAKİ ÖRGÜTSEL GÜVEN DÜZEYİNİN İNCELENMESİ (İZMİR İL ÖRNEĞİ)

Öz

Bu araştırmanın amacı, İzmir’de bulunan ilköğretim okullarındaki yöneticilerin etik liderlik düzeylerinin okullardaki örgütsel güven düzeyine etkisini incelemektir. Bu bağlamda bazı değişkenlere göre okullardaki örgütsel güven düzeyinin farklılaşma düzeyi test edilmiştir. Araştırmanın evrenini 2011-2012 eğitim-öğretim yılında İzmir il sınırları içinde yer alan, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı ilköğretim okullarında görev yapan 18789 öğretmen oluşturmaktadır. Bu öğretmenlerin 5605’i erkek 13184’ü ise bayan öğretmenlerden oluşmaktadır. Öğretmenlere 1042 anket gönderilmiş ve gelen anketlerden kadın-erkek dengesi dikkate alınarak 716’sı değerlendirmeye alınmıştır. Araştırmada şu sonuçlara ulaşılmıştır: İzmir’deki ilköğretim okullarındaki örgütsel güven düzeyini, okul yöneticilerinin etik liderlik becerileri, anlamlı bir şekilde etkilemektedir.

Anahtar Kelimeler

Liderlik, Etik liderlik, Örgütsel Güven, Öğretmen, Okul Müdürü

Kaynakça

• Arslantaş, C, Dursun, M. (2008). Etik liderlik davranışının yöneticiye duyulan güven ve psikolojik güçlendirme üzerindeki etkisinde etkileşim adaletinin dolaylı rolü, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Cilt, 8 ( 1 )111–128
• Aronson, E. (2001). İntegrating leadership styles and ethical perspectives, Canadian Journal of Administrative Sciences, 18 (4), 244- 256.
• Aydın, İ. P. (2002). Yönetsel, mesleki ve örgütsel etik, PegemA Yayıcılık, Ankara
• Aydın, İ. (2006). Eğitim ve öğretimde etik, Pegem Yayınları, Ankara. Aydın, T. (2010). İlköğretim okul yöneticilerinin etik liderlik özellikleri ile ilgili öğretmen görülerinin incelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul
• Aykan, E. (2004). Kayseri’de faaliyet gösteren girişimcilerin liderlik özellikleri, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17 (2), 213-224.
• Barth, R.( 2001). Learning by heart. San Francisco: Jossey-Bass
• Bartscher, Thomas (2001). Gelebte und erlebte Wertschätzung: Voraussetzungen rfolgreicher Führungsarbeit. Artikel verfügbar unter. Bökeoğlu, Ö, Ç ve Yılmaz, K (2008). İlköğretim okullarında örgütsel güven hakkında öğretmen görüşleri, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Bahar, Sayı( 54) 211-233. Burns, J.M.. (1978). Leadership. New York: Harper Row.
• Bursalıoğlu, Z. (2010). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış, Pegem Yayınları, Ankara
• Büyükdere, B. ve Solmuş, T. (2006). İş ve özel yaşamda kişilerarası güven. http://www.isguc.org/ İndirme Tarihi: 20.05.2012
• Carli, L. L. and Eagly, A. H. (2007) Overcoming resistance to women leaders: the importance of leadership style, in: B. Kllerman and D. L. Rhode (eds) Women and Leadership: The State of Play and Strategies for Change (San Francisco, CA: Jossey-Bass), s. 127– 148.
• Cevizci, A. (2008). Etiğe giriş, Paradigma Yayınları, İstanbul.
• Coulson, A. (1998). Trust and contract in public sector management, in: A. Coulson (ed.) Trust and Contracts: Relationships in Local Government, Health and Public Service (Bristol: Policy Press).
• Conn, Sallee J (2004). “Exploring The Relationship Between Perceptions of Trust and Perceptions of Organizational Justice in A Geographically Dispersed Organization. Psychology”, Socıal (0451); Busıness Admınıstratıon, Management (0454) ISBN0- 496-80848-2 ProQuest Information and Learning.
• Creed, W. and Miles, R. (1996). Trust in organizations: a conceptual framework linking
• organizational forms, managerial philosophies and the opportunity cost of controls
• in: T. Tyler and R. Kramer (eds) Trust in Organizations: Frontiers of Theory and Research, s.16–38.
• Çelik, V. (2009). Okul kültürü ve yönetimi, Pegem A, Ankara.
• Demirel, Y (2008). Örgütsel güvenin örgütsel bağlılık üzerine etkisi: tekstil sektörü çalışanlarına yönelik bir araştırma yönetim ve ekonomi, Yönetim ve Ekonomi 5/2, 179-195
• Erdoğan, İ. (2002). Eğitimde değişim yönetimi, PegamA Yayıncılık, Ankara
• Eren, E. (2007). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi, Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş, İstanbul.
• Eren, E. (2003). Yönetim ve organizasyon (Çağdaş ve Küresel Yaklaşımlar), Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş, İstanbul.
• Ferrin, D, Bligh, M. and Kohles, J. (2008). It takes two to tango: an interdependence analysis of the spiralling of perceived trustworthiness and cooperation in interpersonal and intergroup relationships. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 107(2), 161–178.
• Gambetta, D. (1988). Can we trust trust? İn: D. Gambetta (ed.) Trust: Making and Breaking Cooperative Relations (New York, NY: Blackwell), s. 213–237.
• Garcia, V. C. (2003) A Case Study of a Holistic Model For The Professional Development of School Administration, A Dissertation Submitted In Partial Fulfillment of The Requirements For The Degree of Doctor of Education, The Universitiy of New Mexico.
• Gilbert, J, A. and Tang, T, L (1998). An Examination of Organizational Trust Antecedents Public Personnel Management, 27(3): 321–338. Karagöz, A (2008). İlk ve ortaöğretim okulu yöneticilerinin öğretmenler tarafındanalgılanan etik liderlik rolleri ile öğretmenlerin örgütsel adanmışlıklar arasındaki ilişki, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Karasar, N. (2006). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel yayın Dağıtım
• Karslı, M.D. (2004). Yönetsel etkililik, Pegem A Yayıncılık, Ankara. Kılıç, A, Ç (2010) Okul yöneticilerinin etik liderlik davranışları gösterme düzeyleri ile öğretmenlerin yaşadıkları örgütsel güven ve yıldırma arasındaki ilişki, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Koontz H. Odonnell C. and Weihrich H. (1994). Essentials of Management, Technology and Science Publisher, Hanoi Vietnamese.
• Kupersmıth, W. J. (1983). Leader behavıor of principals anddimensionsof teacher trust, educated, rutgers, The State University Of New Jersey New Brunswick, Education, Administration (0514)
• Loke, J.Chıok Foong (2001). Leadership behaviours: effects on job satisfaction, productivity and organizational commitment. Journal Of Nursing Management. 9, 191–204. Özdil, K. (2005). İlköğretim okullarında güven ve örgütsel iklim arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• Robinson, S. (2011) Primary headteachers: new leadership roles inside and outside the school.Educational Management Administration & Leadership, 39(1), 63–83.
• Rus, A. and Iglic, H. (2005). Trust, governance and performance: the role of institutional and interpersonal trust in SME development. International Sociology, 20(3), 371–391.
• Sakallı, N (2001). Sosyal etkiler: kim kimi nasıl etkiler? İmge Kitabevi, Ankara.
• Sarıbay, A. Y.(1998). Siyaset, demokrasi ve kimli, . Asa Yayınları, İstanbul.
• Sheehan, J. (1995). Trust As Related to School Reform, Specifically Site-Based Management, hD, Marquette Unıversıty, Educatıon, Admınıstratıon (0514)
• Sullivan, H. and Skelcher, C. (eds) (2002). Working Across Boundaries (Basingstoke: Palgrave Macmillan).
• Şişman, M. (2004). Öğretim liderliği, Pegem A Yayıncılık, Ankara.
• Takış, T. (1998). Etik, Doğu Batı Düşünce Dergisi, Yıl 1, Sayı 4
• Taymaz, H. (2007). İlköğretim ve ortaöğretim okul müdürleri için okul yönetimi, Pegem A Yayıncılık, Ankara.
• Tezel, Burcu (2006). Eğitim yöneticilerinin liderlik tarzlarının belirlenmesi üzerinde ana-baba ve yöneticilerinin etkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. Topuzoğlu A .P (2009). Demografik özellikler açısından okul yöneticisinin etik liderlik özellikleri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Vangen, S. and Huxham, C. (2003) Nurturing collaborative relations: building trust in interorganizational collaboration. Journal of Applied Behavioural Science, 39(1), 5– 31.
• Yılmaz, E. (2005). Okullarda örgütsel güven ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14, 567–580
• Yılmaz, E. (2006). Okullardaki örgütsel güven düzeyinin okul yöneticilerinin etik liderlik özellikleri ve bazı değişkenler açısından incelenmesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.