60-72 Aylık Çocukların Sosyal Yetkinlik ve Davranış Durumlarının Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi

Yıl 2020, Sayı: 37, 8 - 19, 19.06.2020

Belgin Liman

Öz

Bu araştırmanın amacı, okul
öncesi çocukların (60-72 aylık) sosyal yetkinlik ve davranış durumlarının bazı değişkenler açısından
incelenmesidir. Araştırma tarama modelinde düzenlenmiştir. Çalışma grubunu bağımsız
anaokullarına devam eden 139 çocuk oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri “Kişisel Bilgi Formu” ve “Sosyal Yetkinlik ve
Davranış Değerlendirme-30 Ölçeği” (sosyal yetkinlik,
kızgınlık-saldırganlık, anksiyete-içe dönüklük alt boyutunda) kullanılarak elde edilmiştir. Elde edilen
verilerin analizinde; Kolmogorov-Smirnov (K-S) Testi sonucunda veri normallik ön koşulunu sağlamadığı için
nonparametrik testlerden Mann- Whitney U testi ve Kruskal
Wallis-H testi uygulanmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre çocukların
cinsiyet, kardeş sayısı, anne-baba eğitim durumu değişkeninin sosyal yetkinlik
alt ölçek puan ortalamalarında anlamlı bir farklılık yarattığı; çocukların
anne-baba yaş, okul öncesine devam süresi değişkenin ise sosyal yetkinlik alt
ölçek puan ortalamalarında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık
yaratmadığı belirlenmiştir. Çocukların anne-baba yaş değişkenine göre
kızgınlık-saldırganlık puanlarında anlamlı bir farklılık belirlenmiştir. Ancak
anksiyete-içe dönüklük alt ölçek puan ortalamalarında anlamlı bir farklılaşma
olmadığı tespit edilmiştir. Diğer yandan cinsiyet, kardeş sayısı, anne-baba
eğitim durumu ve okul öncesine devam süresi değişkeninin kızgınlık-saldırganlık
ve anksiyete-içe dönüklük alt ölçek puan ortalamalarında ise istatistiksel
olarak anlamlı bir farklılaşma yaratmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Okul öncesi, sosyal yetkinlik

Destekleyen Kurum

NİĞDE ÖMER HALİSDEMİR ÜNİVERSİTESİ

Kaynakça

• Alisinanoğlu, F. ve Kesicioğlu, O.S. (2010). Okul öncesi dönem çocuklarının davranış sorunlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Giresun İli Örneği). Kuramsal Eğitim Bilim,3 (1), 93-110.
• Alisinanoğlu, F. ve Ulutaş, İ. (2000). Çocuklarda kaygı ve bunu etkileyen etmenler. Milli Eğitim Dergisi, 145, 15-19.
• Atılgan, G. (2001). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden ve etmeyen ilköğretim I. kademe I.devre çocuklarının sosyal beceri özelliklerinin karşılaştırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Büyüköztürk, S. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. (Altıncı Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Campbell, S. B., Shaw, D. S. ve Gilliom, M. (2000). Early externalizing behavior problems:toddlers and preschoolers at risk for later maladjustment. Development and Psychopathology,12, 467–488.
• Çorapçı, F., Aksan, N., Arslan-Yalçın, D. ve Yağmurlu, B. (2010). Okul öncesi dönemde duygusal, davranışsal ve sosyal uyum taraması: sosyal yetkinlik ve davranış değerlendirme-30 ölçeği. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 17(2), 63-74.
• Eisenberg, N., Fabes, R. A., Guthrie, I. K., Murphy, B. C., Maszk, P., Holmgren, R. ve Suh, K. (1996). There lations of regulation and emotionality to problem behaviorin elementary school children. Development and Psychopathology, 8(01), 141-162.
• Er Gazeloğlu, C. (2000). İlkokul dördüncü sınıf örencilerinin psikososyal gelişimine ana baba tutumunun etkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisan Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Eminoğlu, B. (2007). 4-5 yaş çocuklarının sosyal davranışları ile ebeveyn davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Hoglund, W. L. ve Leadbeater, B. J. (2004). The effects of family, school, and classroom cologies changes in children’s social competence and emotional and behavioral problems in first grade. Developmental Psychology, 40(4), 533-544.
• Deckard, K., Dunn, J. ve Lussier, G. (2002). Sibling relationships and social-emotional adjustment in different family contexts. Social Development. 11(4): 571-588.
• Dinçer, (1995). Anaokuluna devam eden 5 yaş grubu çocuklarına kişiler arası problem çözme becerilerinin kazandırılmasında eğitimin etkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Durmuşoğlu Saltalı, N. ve Arslan, E. (2012). Ebeveyn tutumlarının anasınıfına devam eden çocukların sosyal yetkinlik ve içe dönüklük davranışını yordaması, İlköğretim Online, 11 (3), 729-737.
• Gander, M.J. ve Gardner, H.W. (1998). Çocuk ve ergen gelişimi. Yay. Hazırlayan. Bekir Onur. Ankara: İmge Kitabevi.
• Gülay, H. (2008). 5-6 yaş çocuklarına yönelik akran ilişkileri ölçeklerinin geçerlik güvenirlik çalışmaları ve akran ilişkilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Gülay, H. (2010). Okul öncesi çocuklarda akran ilişkileri(1.baskı). Ankara: Pegem.
• Gümüş, A. (1997). Üniversite öğrencilerinin sosyal kaygı düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Günindi, N. (2008). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden altı yaş çocuklarının sosyal uyum becerileri ile anne-babalarının empatik becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Gizir, Z. (2002). Anaokuluna devam eden dört-beş yaş çocuklarında sosyal davranışların gelişimi ile benlik saygısı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Gür, Ç., Koçak, N., Demircan, A., Baç Uslu, B., Şirin, N. ve Şafak, M.(2015). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 48-60 ay çocukların sosyal yetkinlik ve davranış durumlarının incelenmesi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 180(40),13-23.
• Işık, M. (2007). Anasınıfına devam eden beş-altı yaş çocuklarına sosyal uyum ve beceri ölçeğinin uyarlanması ve uygulanması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Hay, D. E. ve Cook, K. V. (2007). The transformation of prosocial behavior frominfancy to childhood. C. A. Brownwll ve C. B. Kopp (Eds.), socio emotional development in the toddler years: Transitions & transformations (pp. 100-131). NY: Guilford Press.
• Kadan, G. (2010). Okul öncesi dönem çocuklarında (4-6 yaş) saldırganlık davranışını etkileyen faktörlerin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Kanlıkılıçer, P. (2005). Okul öncesi davranış sorunları tarama ölçeği: geçerlik güvenirlik çalışması. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Karayılmaz, D. (2008). Ana sınıfına devam eden çocukların duygusal zeka ve sosyal uyum becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Knafo, A. ve Plomin, R. (2006). Prosocial behavior fromearly to middle childhood: genetic and environmental influences on stability and change. Developmental Psychology, 42(5), 771-786.
• LaFreniere, P. J., ve Dumas, J. E. (1996). Social competence and behavior evaluation children ages 3 to 6 years: The short form (SCBE-30). Psychological Assessment, 8 (4), 369-377.
• Lahey , B., Hammer, D., Crumrine, P. L. ve Foreland, R. L. (1980) Birth order sex interactions in child behavior problems. The Journal of Psychology. 97, 115-125.
• Maccoby E. E. ve Jacklin C. N. (1980).Sex differences in aggression:A rejoinderabdreprise. Child Devolepment, 51(4), 964-980.
• Owens, E. B. ve Shaw, D. S. (2003). Predicting growth curves of externalizing behavior across the preschool years. Journal of Abnormal Child Psychology, 31(6), 575-90.
• Özbey, S. ve Alisinanoğlu, F. (2009). A study on problem behavior of 60-72 months children who attending public early childhood education institution. The Journal of International Social Research, 2(6), 493-517.
• Romano, E., Tremblay, R. E., Boulerice, B. ve Swisher, R. (2005). Multi level correlates of childhood physical aggression and prosocial behavior. Journalof Abnormal Child Psychology, 33(5), 565-578.
• Reeve, J., Jang, H., Carrell, D., Jeon, S. ve Barch, J. (2004). Enhancing students’ engagement by increasing teachers’ autonomy support. Motivation and Emotion,28, 147-169.
• Shrader,W. K. ve Leventhal, T. (1968). Birth order of children and patrental report of problem. Child Development. 39, 1165-1175.
• Sarı, E. (2007). Anasınıfına devam eden 5-6 yas grubu çocukların, annelerinin çocuk yetiştirme tutumlarının, çocuğun sosyal uyum ve becerilerine etkisi. (Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Stacks, A. ve Goff, J. (2006). Family correlates of internalizing and externalizing behavior amongboys and girls enrolled in Head Start. Early Child Development and Care, 176 (1),67-85.
• Şehirli, N. (2007). Çocuk davranışları değerlendirme ölçeğinin geliştirilmesi ve bazı değişkenlere göre incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Topaloğlu, Z. Ç. (2013). 4-5 yaş çocuklarının sosyal yetkinlik, saldırganlık, kaygı düzeyleri ile anne –babalarının ebeveyn öz yeterliği algısı arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• Uluyurt, F. (2012). Bazı değişkenlere göre okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 5-6 yaş grubu çocuklarının akran ilişkileri. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Ural, O., Güven, G., Sezer, T., Azkeskin, K. E. ve Yılmaz, E. (2015). Okul öncesi dönemdeki çocukların bağlanma biçimleri ile sosyal yetkinlik ve duygu düzenleme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Hacettepe University Faculty of Health Sciences Journal,1, 589-598.
• Varol, Ş. (1990). Lise son sınıfı öğrencilerinin kaygı düzeylerini etkileyen bazı etmenler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, On dokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.
• Yaralı, T. K. ve Özkan, K.H. (2016). Çocukların (60-72 aylık) sosyal problem çözme becerileri ile sosyal yetkinlik ve davranış durumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi,2, 345-361.
• Yılmaz, A. (2001). Çocukların algıladığı anne baba arasındaki uyum, anne baba tutumu ve benlik algısı arasındaki ilişkiler, Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi. 8(2), 85, 86.