OKUL YÖNETİCİLERİNİN ÖZ-YETERLİK ALGILARININ BAZI DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 38, 72 - 83, 31.12.2020

Muhammet İbrahim Akyürek

Öz

Bu araştırmanın amacı, okul yöneticilerinin öz-yeterlik algılarını belirlemektir. Bu araştırma, okul yöneticilerinin öz-yeterlik algılarını belirlemeye yönelik kesitsel tarama modelindedir. Araştırmanın örneklemini, 2019-2020 eğitim öğretim yılında Ankara ilindeki resmi okullarda görevli toplam 408 okul yöneticisi oluşturmaktadır. Bu araştırmada, okul yöneticilerin öz-yeterlik algılarını ölçmek üzere “Okul Müdürlerinin Yeterlik Algıları Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmada kullanılan ölçme aracı, 2019-2020 eğitim öğretim yılı Mayıs ayı içerisinde, Ankara ilinde görevli 408 okul yöneticisine araştırmacı tarafından gerekli ön açıklama yapılmak suretiyle uygulanarak veriler toplanmıştır. Okul yöneticilerinin, öz-yeterlik algılarının oldukça düzeyinde olduğu görülmüştür. Okul yöneticilerinin öğretimsel liderlik yeterliği algıları, görev, branş ve okul kademesi değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık göstermiştir. Ayrıca okul yöneticilerinin öz-yeterlik algıları arasında cinsiyet ve yöneticilik kıdemi değişkenlerine göre anlamlı bir fark olmadığı bulunmuştur. Yöneticilik kıdemi düşük olan yöneticilere üniversitelerle işbirliği yapılarak destek niteliğinde birtakım tamamlayıcı eğitimler düzenlenebilir. Bu araştırmada, okul yöneticilerinin öz-yeterlik algıları incelenmiştir. Benzer araştırmalar, öz-yeterlik ile tükenmişlik, iş doyumu, örgütsel bağlılık gibi kavramlarla ilişkili şekilde gerçekleştirilebilir.

Anahtar Kelimeler

Okul, yönetici, öz-yeterlik

Kaynakça

• Acat, M. B., Özyurt, O. ve Karadağ, E. (2011). İlköğretim okul müdürlerinin mevzuat görevleri öz-yeterlilik düzeylerinin değerlendirilmesi. NWSA: Education Sciences, 6(1), 605-620.
• Ayık, A., Savaş, M. ve Yücel, E. (2015). İlkokullarda görev yapan okul müdürlerinin genel öz yeterlik ile örgütsel bağlılık algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 193-218.
• Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84(2), 191-215.
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy in changing societies. New York: Cambridge University.
• Bolat, O. İ. (2011). Öz yeterlilik ve tükenmişlik ilişkisi: Lider-üye etkileşiminin aracılık etkisi. Ege Akademik Bakış, 11(2), 255-266.
• Bülbül, T. ve Çuhadar, C. (2012). Okul yöneticilerinin teknoloji liderliği öz-yeterlik algıları ile bilgi ve iletişim teknolojilerine yönelik kabulleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(23), 474-499.
• Büyüköztürk, Ş. (2013). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem A.
• Chaplain, R. P. (2000). Beyond exam results? Differences in the social and psychological perceptions of young males and females at school. Educational Studies, 26(2), 177-190.
• Çelikay, P. ( 2019). Okul yöneticilerinin genel öz yeterlik inançları ve sahip oldukları liderlik stillerinin yetenek yönetimi becerileri ile ilişkisi. (Yüksek lisans tezi). 04/05/2020 tarihinde https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Demirel, M. (2009). Sınıf öğretmenlerinin ve okul yöneticilerinin karakter eğitimine ilişkin öz-yeterlik inançları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37 (37), 36-49.
• Demirtaş, H. ve Çağlar, Ç. (2012). Okul müdürlerinin özyeterlik inançları ve tükenmişlik düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(3), 1-22.
• Dönmez, B., Özer, N. ve Cömert, M.(2009). Okul müdürlerinin öz-yeterlik algıları ile tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki. 18. Eğitim Bilimleri Kurultayında sunuldu, İzmir.
• Izgar, H. ve Dilmaç, B. (2008). Yönetici adayı öğretmenlerin özyeterlik ve epistemolojik inançlarının incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, 437-446.
• İnandı, Y., Tunç, B. ve Gündüz, B. (2013). Okul yöneticilerinin özyeterlik algıları ile çatışmayı çözme stratejileri arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 2(2), 275-294.
• Karahan, Ş. ve Balat, G. U. (2011). Özel eğitim okullarında çalışan eğitimcilerin özyeterlik algılarının ve tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(29), 1-14.
• Karasar, N. (2015). Bilimsel araştırma yöntemi: kavramlar, ilkeler, teknikler. Ankara: Nobel.
• Köybaşı, F. ( 2016). Okul yöneticilerinin girişimcilik, öz-yeterlik ve örgütsel bağlılık algılarının analizi (Sivas ili Örneği). (Doktora tezi). 03/05/2020 tarihinde https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• MEB (2020). 2018-2019 öğretim yılı eğitim istatistikleri. 02/05/2020 tarihinde http://ankara.meb.gov.tr/www/egitim-istatistikleri/icerik/24 sayfasından erişilmiştir.
• Okutan, M. ve Kahveci, A. (2012). İlköğretim okul müdürlerinin genel öz yeterlik inançlarının çeşitli değişkenler acısından incelenmesi Rize örneği. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(1), 27-42.
• Özerkan, E. ( 2007). Öğretmenlerin öz-yeterlik algıları ile öğrencilerin sosyal bilgiler benlik kavramları arasındaki ilişki. (Yüksek lisans tezi). 04/05/2020 tarihinde https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Pajares, F. (2002). Overview of social cognitive theory and self-efficacy, 05/05/2020 tarihinde http://www.des.emory.edu/mfp/eff.html sayfasından erişilmiştir.
• Redmond, B. F. (2015). Self-efficacy and social cognitive theory. 05/05/2020 tarihinde https://wikispaces.psu.edu sayfasından erişilmiştir.
• Tschannen-Moran, M. ve Gareis, C. R. (2004). Principals' sense of efficacy: Assessing a promising construct. Journal of Educational Administration, 42(5), 573-585.
• Tschannen-Moran, M. ve Gareis, C. R. (2007). Cultivating principals' self-efficacy: Supports that matter. Journal of School Leadership, 17(1), 89-113.
• Uysal, İ. (2013). Akademisyenlerin genel öz-yeterlik inançları: AİBU Eğitim Fakültesi örneği. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2).
• Üstüner, M., Demirtaş, H., Cömert, M. ve Özer, N. (2009). Ortaöğretim öğretmenlerinin öz-yeterlik algıları secondary school teachers’self-efficacy beliefs. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(17), 1-16.
• Vardarlı, G. (2005). İlköğretim II. kademe öğrencilerinin genel özyeterlik düzeylerinin yordanması. (Yüksek lisans tezi). 04/05/2020 tarihinde https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Yücel, C., Yalçın, M. ve Ay, B. (2009). Öğretmenlerin öz-yeterlikleri ve örgütsel vatandaşlık davranışı. Manas Sosyal Bilimler Dergisi, 21, 221-235.
• Zusho, A. ve Pintrich, P. R. (2003). Skill and will: The role of motivation and cognition in the learning of college chemistry. International Journal of Science Education, 25(9), 1081-1094.