Türkiye’de Zeytin Pazarlama Yapısı: Pazarlama Marjının Ekonometrik Analizi

Yıl 2017, Cilt: 31 Sayı: 2, 37 - 44, 15.12.2017

Burcu Erdal Hasan Vural

Öz

Zeytin üretimi Türkiye'de tarım sektörünün en önemli faaliyetlerden biridir. Türkiye'de zeytin üretimi 400 bin çiftçi ailesinin geçim kaynağını oluşturmaktadır. Ayrıca zeytin 8-10 bin kişinin gelir elde ettiği ticari bir üründür. Bu nedenle ekonomiyi etkileyen ürünlerin başında gelmektedir. Bu çalışmada, zeytin üretimini ve pazarlamasını etkileyen bir faktör olarak pazarlama marjı analiz edilmiştir. 2000-2013 yıllarına ait üretici ve tüketici aylık fiyat verilerini kullanarak zaman serileri pazarlama marjları Lee ve Strazicich birim kök testi ile analiz edilmiştir. Yapılan ekonometrik analiz sonucunda 2006 ve 2007 yıllarında yapısal kırılmalar olduğu tespit edilmiştir. Bu yıllarda Türkiye'de büyük kuraklık yaşanmıştır. Araştırmada zeytin pazarlama marjının artma eğiliminde olduğu ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Zeytin, birim kök testi, Türkiye, pazarlama marjı

Olive Marketing Structure in Turkey: Econometric Analysis of Marketing Margin

Öz

Olive production is one of the most important activities of the agricultural sector in Turkey. Livelihoods of 400 thousand farming families in Turkey are olive production. Further olive is a commercial product which earned income by 8-10 thousand people. One of other factors that affects the economy is the structure of olive marketing. This study analyzed the marketing margin as a factor affecting the production and marketing of olives. Marketing margins of the time series was analyzed by Lee and Strazicich’s unit root test using producer and consumer price data in the period 2000-2013. In econometric analysis results show two significant breaks found in 2007 and 2006. During these years there had been major droughts in Turkey. The olive marketing margin tend to increase year after year.

Anahtar Kelimeler

Olive, unit root test, Turkey, marketing margin

Kaynakça

• Anonim a. 2014. 2013 Yılı Zeytin ve Zeytinyağı Raporu, T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü, Şubat.
• Dikmelik, Ü. 2008. Zeytin Fidanı Üretimi 2008 Yılı Değerlendirmeleri, I. Doğu Akdeniz Zeytin ve Zeytinyağı Zirvesi, 26-27 Ocak, Adana.
• Gönenç, S. 2011. TR63 Bölgesi Zeytincilik Sektör Raporu ve Fizibilite Çalışması, T.C. Doğu Akdeniz Kalkınma Ajansı.
• Işığıçok, E. 1994. Zaman Serilerinde Nedensellik Çözümlemesi. Uludağ Üniversitesi Basımevi. Bursa.
• Lee, S. and Strazicich, M.C. 2002. Minimum LM Unit Root Test with Two Structural Breaks. Appalachian State University. Avaible at: http://econ.appstate.edu/RePEc/pdf/wp0417.pdf (acessed Jun 07,2015)
• Lee S. and Strazicich, M.C. 2004. Minimum LM Unit Root Test with One Structural Break. Appalachian State University. Avaible at: http://econ.appstate.edu/RePEc/pdf/wp0417.pdf (acessed Jun 07,2015)
• Özkaya, M. T., Eken, Ş., Ulaş, M., Tan, M., Danacı, A., İnan. N. Ve Tibet, Ü. 2010. Türkiye Zeytinciliğinin Sorunları ve Çözüm Önerileri. Türkiye Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi, 11-15 Ocak. Ankara.
• Savran, M.K., Demirbaş, N. 2011. Türkiye’de Sofralık Zeytinde Kalite Sorunu ve Çözüm Önerileri, Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, Cilt 25, Sayı 2.
• Selen,U., Eryiğit,K. 2009. Yapısal Kırılma Varlığında Wagner Kanunu Geçerli midir?, Maliye Dergisi, sayı:156, Ocak- Haziran.
• Seçer,A., Emeksiz,F. 2012. Doğu Akdeniz Bölgesi’nde Zeytin Ve Zeytinyağı Üretimi, Pazarlaması Ve Bölgede Zeytinciliği Geliştirme Olanakları, Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü.
• TBMM, 2008. Türkiye Büyük Millet Meclisi Zeytin ve Zeytinyağı ile Diğer Bitkisel Yağların Üretiminde ve Ticaretinde Yaşanan Sorunların Araştırılarak Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırması Komisyonu Raporu. Ankara. 312s.
• Tunalıoğlu, R. 2003. Sofralık Zeytin, Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü, Sayı 4 Nüsha 5, Eylül.
• Vural, H. 1994. Bursa İli’nde Sofralık Zeytin Üretim ve Pazarlaması, Marmarabirlik Yayınları-3
• http://www.tüik.gov.tr