TAGEM Tarafından Geliştirilen Buğday Çeşitlerinin Üreticiler Açısından Değerlendirilmesi; Kayseri İli Örneği

Yıl 2023, Sayı: 377, 4 - 18, 30.06.2023

Rahmi Taşcı , Belma Özercan , Sinem Tarhan , Erkan Söylemez , Tuğçe Hamarat , Sevinç Karabak , Merve Bolat

https://doi.org/10.33724/zm.1259739

Öz

Bu çalışma Tarım ve Orman Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü (TAGEM)’ne bağlı Tarımsal Araştırma Enstitüleri tarafından geliştirilerek, üreticilerin kullanımına sunulan buğday çeşitlerinin Kayseri ilindeki üreticiler açısından değerlendirilmesini amaçlamaktadır Araştırmada olasılıklı olmayan örnekleme çeşitlerinden kartopu örneklem yöntemi ile zincirleme ulaşım prensibi kullanılarak hedeflenen TAGEM tescilli buğday tohumluğunu kullanan 74 üretici ile görüşülmüştür. Verilerin değerlendirilmesinde; tanımlayıcı istatistikler ve ki-kare analizleri kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, Kayseri ilinde incelenen işletmelerde TAGEM buğday çeşitlerinden Kızıltan 91 çeşidi %67.6 ve Bayraktar 2000 çeşidi ise %25.7 oranı ile üreticiler tarafından en fazla tercih edilen çeşitler olmuştur. Üreticilerin %27’sinin TAGEM buğday çeşitlerinden beklediği verimi elde ettiği, %52.2’sinin ise satışta beklediği buğday satış fiyatını aldığı belirlenmiştir. Üreticilerin %47’si tercih edecekleri buğday çeşitlerinin kılçıklı olmasının önemli bir kriter olduğunu ifade etmiştir. Bölgede artan yaban domuz popülasyonunun kılçıklı buğday tercihini artırdığı söylenebilir. Üreticiler yörede buğday üretiminin sürdürülebilmesi için; verimin kuru koşullarda ortalama 325 kg da-1, sulu koşullarda ise 481 kg da-1 olması gerektiğini ifade etmişlerdir. Uzun uğraşlar sonucu, zaman, genetik materyal, insan kaynağı ve maddi kaynak kullanılarak ıslah edilen verim ve kalite bakımından yüksek değerdeki buğday çeşitlerinin, geliştirme amaçlarına uygun olarak, tavsiye edilen ekolojik bölgelerdeki üreticilere etkili yayım faaliyetleri ve doğru pazarlama kanalları ile ulaştırılması, harcanan emeklerin karşılığını bulması açısından oldukça önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Çiftçi davranışları, Buğday çeşit tercihi, TAGEM, Kayseri-Türkiye

Destekleyen Kurum

Tarım ve Orman Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

Proje Numarası

TAGEM/TEPAD/Ü/22/A8/P1/5215

Teşekkür

Bu çalışmada; Tarım ve Orman Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü tarafından desteklenen TAGEM/TEPAD/Ü/22/A8/P1/5215 numaralı “TAGEM Tarafından Geliştirilen Buğday Çeşitlerinin Üretici Memnuniyeti Açısından Değerlendirilmesi ve Takibi” isimli projeden elde edilen verilerden yararlanılmıştır.

Evaluation of Wheat Varieties Bred by TAGEM by the Producers; Case of Kayseri Province

Öz

This study aims to evaluate the wheat varieties developed by the Agricultural Research Institutes affiliated with the Ministry of Agriculture and Forestry, General Directorate of Agricultural Research and Policies (TAGEM) and offered to the use of the producers in the province of Kayseri. In the research, 74 producers using targeted wheat seeds registered by TAGEM, determined by using the chain transportation principle with snowball sampling method, one of the non-probabilistic sampling varieties were interviewed. Descriptive statistics and chi-square analysis were used in the evaluation of the data. According to the results of the research, Kızıltan 91 variety and Bayraktar 2000 variety were the most preferred varieties by the producers, with a ratio of 67.6% and 25.7% of TAGEM wheat varieties in the enterprises examined in Kayseri. It was determined that 27% of the producers obtained the expected yield from TAGEM wheat varieties, and 52.2% of them received the wheat sales price they expected on sale. 47% of the producers stated that it is an important criterion for the wheat varieties they will prefer to be awned. The increasing wild boar population in the region has increased the preference for awned wheat. Producers to maintain wheat production in the region; stated that the average yield should be 325 kg da-1 in rainfed conditions and 481 kg da-1 in irrigated conditions. It is very important to deliver wheat varieties of high value in terms of yield and quality which are bred by using time, genetic material, human resources and material resources as a result of long efforts, to the producers in the ecological regions recommended by the development purposes, effective extension facilities and through the right marketing channels, in terms of finding the return of the effort spent.

Anahtar Kelimeler

Farmers behavior, Wheat variety preference, TAGEM, Kayseri-Türkiye

Proje Numarası

TAGEM/TEPAD/Ü/22/A8/P1/5215

Kaynakça

• Altındal, D. & Akgün, İ. (2017). Isparta ve Burdur yöresinin buğday yetiştiriciliği yönünden değerlendirilmesi. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 31(1), 89-102.
• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. & Yıldırım, E. (2010). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri SPSS uygulamalı. Sakarya Yayıncılık, 7, 253.
• Anonim, (2023). Web sitesi: https://arastirma.tarimorman.gov.tr/tarlabitkileri/Sayfalar/ Detay.aspx?SayfaId=36 [Erişim tarihi 16.02.2023].
• Arısoy, H. (2005). Tarımsal araştırma enstitüleri tarafından yeni geliştirilen buğday çeşitlerinin tarım işletmelerinde kullanım düzeyi ve geleneksel çeşitler ile karşılaştırmalı ekonomik analizi-Konya ili örneği [Yüksek Lisans Tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Bakan, İ., & Büyükbeşe, A. G. T. (2004). Çalışanların iş güvencesi ve genel iş davranışları ilişkisi: Bir alan çalışması. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (23).
• Bircan, H., Karagöz, Y. & Kasapoğlu, Y. (2003), “Ki-Kare ve Kolmogorov Smirnov Uygunluk Testlerinin Similasyon ile Elde Edilen Veriler Üzerinde Karşılaştırılması”, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 1, Sivas
• Bulut, S. (2017). Kayseri’de tahıl tarımı, verimlilik sorunları ve çözüm önerileri. Journal of Natural and Applied Sciences, 33(3), 83-94.
• Candemir, S. (2022), Makarnalık buğday üretiminde çeşit tercihi ve fiyatı etkileyen kriterler, Internatıonal Aegean Symposiums on Innovation Technoloies & Engıneering-V Book. 25-26 Şubat 2022.
• Çelik, Y., & Nazlı, T. (2014). Konya ilinde sertifikalı tohumluk üreten işletmelerin yapısal analizi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 1(2), 124-131.
• Çömlekçi, N. (2001), Bilimsel Araştırma Yöntemi ve İstatistiksel Anlamlılık Sınamaları, Bilim Teknik Yayınevi, Eskişehir, s. 121, 127, 165, 241.
• Harmanşah, F. (2017). Ülkemizde tohumluk pazarlaması, karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri. Türkiye Tohumcular Birliği Dergisi, 19, 14-17. Web sitesi: https://www.turktob.org.tr/dergi/makaleler/dergi19/14-17.pdf [Erişim tarihi 16.02.2023].
• Hazneci, K., & Ceyhan, V. (2017). TR83 Bölgesinde buğday tohumluğu üretiminde teknik etkinlik ve etkinliği belirleyen faktörler. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 32(2), 181-188.
• Karabak, S., Taşcı, R., Özkan, N., Bozdemir, Ç., & Demirtaş, R. (2012). Ankara ilinde buğday çeşitlerinin yaygınlığı ve ekonomik analizi. 10.Tarım Ekonomisi Kongresi Kitabı, Konya-Cilt 2 Sayfa 694-702 / 2012
• Karaman, M. (2022). Muş koşullarında ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) genotiplerinin Verim ve Verim Bileşenleri Bakımından Değerlendirilmesi. Dicle Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 11(1), 1-1.
• Kayaçetin F. (2006). Buğday (triticum aestivum L.) ve arpa (hordeum vulgare L.)’da tohumluk üretimi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 15(1-2).
• Kaynak, O., & Boz, İ. (2014). Doğu Akdeniz Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsü tarafından geliştirilen bazı pamuk çeşitlerinin benimsenmesi ve yayılması. Bahri Dağdaş Bitkisel Araştırma Dergisi, 3(1), 26-34.
• Keleş, G. (2019). Trakya bölgesinde buğday üreticilerinin tohumluk tercihlerini etkileyen faktörlerin faktör analizi yöntemi ile analizi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 16 (3), 423-431. DOI: 10.33462/jotaf.568863
• Köksal, Ö., & Cevher, C. (2015). Buğday tarımında sertifikalı tohumluk tercihini etkileyen faktörler üzerine bir araştırma. Tarım Ekonomisi Araştırmaları Dergisi, 1(1), 29-39.
• Kuş, E. (2012). Nicel-Nitel Araştırma Teknikleri Sosyal Bilimlerde Araştırma Teknikleri Nicel mi? Nitel mi? Anı Yayıncılık.
• Küçükçongar, M., Kan, M., Kan, A., Karabak, S., Özer, E., Akçacık A., Aydoğan S., Uludağ E.,Özkan N, Bozdemir Ç. Taşcı R., Salantur A, Özdemir B, Özderen T., Karaca K, Bolat, N., Karaman Y, Ulucan O, Yüksel S, Dayıoğlu R, Özdemir S, & Karaduman Y. (2013). Orta Anadolu ve Batı Geçit Bölgesinde buğday çeşitlerinin yaygınlığının izlenmesi, TAGEM Proje No: TAGEM/TA/04/10/01/004
• Kün, E. (1988). Serin iklim tahılları. A.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları. No:1032 Ders Kitabı, 299, s. 322.
• Kün, E., Avcı, M., Uzunlu, V. & Zencirci, N. (1995). Serin iklim tahılları tüketim projeksiyonları ve üretim hedefleri. Türkiye Ziraat Mühendisliği Teknik Kongresi. 9–13 Ocak, Ankara, (417–428).
• Morgounov, A., Keser, M., Kan, M., Küçükçongar, M., Özdemir, F., Gummadov, N., H. Muminjanov, E. Zuev & Qualset, C. O. (2016). Wheat landraces currently grown in Turkey: distribution, diversity, and use. Crop Science, 56(6), 3112-3124.
• Özdamar, K. (2002), Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi 1 SPSS Minitab, Kaan Kitabevi, Eskişehir, s. 487.
• Özdemir, F., Küçükçongar, M. & Kan, M. (2012). Niğde ilinde buğday çeşitlerinin yaygınlığının belirlenmesi. KOP Bölgesel Kalkınma Sempozyum Kitabı.
• Patton, M. Q. (2014). Qualitative Research & Evaluation Methods: Integrating Theory And Practice. Sage Yayıncılık.
• Tarhan, S. (2020). Kamu buğday alım politikalarının üretici davranışlarına etkisinin araştırılması. Ankara ili Gölbaşı ilçesi örneği [Yüksek Lisans Tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Taşcı, R., & Oğuz, C. (2014). Buğday üretim maliyetleri ve üreticilerin çeşit tercihleri; Ankara ili Haymana ilçesi örneği. XI. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi, s, 606-613.
• Taşcı, R., Bolat, M., Özercan, B., Tarhan, S., Hamarat, T., Karabak, S., Arslan, S. & Bayramoğlu, Z. (2021). Üretici bakış açısıyla Çorum ilinde makarnalık buğdayın dünü, bugünü ve geleceği. Ziraat Mühendisliği, 0(371), 4-24. DOI: 10.33724/zm.785378
• Taşcı, R., Karabak, S., Bolat, M., Pehlivan, A., Şanal, T., Acar, O., Külen, S.,Sönmez. E.,Güneş. E. & Albayrak, M. (2016). Ankara ilinde buğday çeşitlerinin un sanayisinde kullanım durumu, ekmek fırınlarının un tercihi ve ekmekte tüketici istekleri Proje Sonuç Raporu. GTHB TAGEM Ankara.
• Taşcı, R., Karabak, S., Özercan, B., Bolat, M., Arslan, S., Tarhan, S., & Hamarat, T. (2022). Ankara ilinde makarnalık buğday üretim yapısı ve üreticilerin çeşit tercihleri. Ziraat Mühendisliği, (374), 56-66.
• Taşcı, R., Özercan, B., Bolat, M., Arslan, S., Yazar, S., Karabak, S., & Bayramoğlu, Z. (2020). Yozgat ilinde makarnalık buğday üretim ve pazarlama yapısının incelenmesi. ANADOLU Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Dergisi, 30(2), 207-220.
• TÜİK, (2023). Web sitesi: https://data.tuik.gov.tr/ Kategori/GetKategori?p=tarim-111&dil=1 [Erişim Tarihi: 16.02.2023]
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (9.Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Zencirci, N., Örgeç, M., Kaşıkçı, Ö.İ., Ağıl, F., Aydın, A. & Ataman, M. (2020). Anadolu’nun Buğday Mirası: Bolu Iza Buğdayı. Bolu.