ÖZEL ARŞİVLERDE SAĞLAMA SÜRECİ: ARŞİVCİNİN ROLÜ

Year 2021, , 178 - 193, 31.12.2021

Varol Saydam

https://doi.org/10.53474/ad.1029355

Abstract

Araştırmacıların son yıllardaki farklı tür ve nitelikteki kaynak arayışı özel arşivlere yönelimi artırmaktadır. Özel arşivlerin malzeme çeşitliliği, resmi arşivlere göre farklı bakış açılarına sahip malzemeler içermesinin yanında tamamlayıcı özelliği araştırmacıların ilgisini çekmektedir. Bunun sonucunda son yıllarda yapılan bilimsel çalışmalarda, lisansüstü tezlerde, sempozyum ve etkinliklerde özel arşivlerden sıklıkla yararlanılmaktadır. Bu arşivlerin araştırmacıların erişimine açılmaları ise sağlama, düzenleme ve tanımlama, dijitalleştirme, erişim, yararlandırma ve koruma gibi iç içe geçmiş süreçlerin yönetimiyle gerçekleşmektedir. Çalışmanın şekillenmesinde söz konusu süreçlerde arşivcilerin nasıl bir rol oynadığı sorusundan hareket edilmiştir. Doğrudan özel arşivlerin sağlama süreci ele alınmakta; bu süreçte arşivcinin rolü incelenmektedir. Arşivcilerin özel arşivlerin sağlama sürecindeki rolünün ortaya konulması hedeflenmektedir.

Keywords

Özel Arşiv, Sağlama, Arşivci, Satın Alma, Bağış

Supporting Institution

Marmara Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi

Project Number

#SDK-2020-10033

ACCESSION PROCESS IN PRIVATE ARCHIVES: THE ROLE OF THE ARCHIVIST

Abstract

In recent years, researchers' search for sources of different types and qualities has increased the tendency to private archives. The material diversity of private archives, besides containing materials with different perspectives compared to government archives, their complementary feature attracts the attention of researchers. As a result, private archives are frequently used in recent years in scientific studies, postgraduate theses, symposiums, and events. Making these archives accessible to the researchers is realized by managing intertwined processes such as accession, arranging and describing, digitizing, accessing, using and preserving. In shaping the study, the question of the role that archivists played in the processes was started. The accession process of private archives is handled directly; the role of the archivist in this process is examined. It is aimed to reveal the role of archivists in the process of providing private archives.

Keywords

Private Archives, Accession, Archivist, Purchasing, Donation

Project Number

#SDK-2020-10033

References

• Alikılıç, D. (2010). Arşiv ve Arşivcilik. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, (10). 163-167. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ataunitaed/issue/2850/39385
• Aracı Güler, N. (2017). İstanbul’daki Bilgi ve Belge Merkezlerinde Bulunan Şahıs Arşivleri Üzerine Bir İnceleme. Tuba Karatepe, Elif Yılmaz Şentürk, Varol Saydam, (Ed.) Bilgi ve Belge Çalışmaları: Özel Arşivlerde Teori ve Uygulama içinde, 11-130. İstanbul: Hiperyayın.
• Arşivcilik Terimleri Sözlüğü (1995). Türkçe haz. Bekir Kemal Ataman. İstanbul: Libraire de Pera.
• Bali, R. N. (2014). Bir Kıyımın, Bir Talanın Öyküsü: Hurdaya (S)atılan Matbu ve Yazma Eserler, Evrâk-ı Metrûkeler, Arşivler. İstanbul: Libra Kitapçılık ve Yayıncılık. Belovari, S. (2018). Leaving a Trail: Personal Papers and Public Archives. Archivaria, 86, 90-117.
• Çakır, S. (2019). Kütüphanemizin 30. Yıl Ajandası İçin. Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı, “Arşivim Nerede?” 2020 Ajandası içinde. Aslı Davaz, Selvi Başak Öztürk, Sibel Servet Sular (Ed.). İstanbul: Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı Yayınları.
• Çavdar Karatepe, T. (2019). 30 Yıla Saygıyla. Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı, “Arşivim Nerede?” 2020 Ajandası içinde. Aslı Davaz, Selvi Başak Öztürk, Sibel Servet Sular (Ed.). İstanbul: Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı Yayınları.
• Çiçek, N. (2020). E-Devlet Stratejisi Bağlamında Elektronik Belge Yönetimi İçin “Yazılı Politika” Gereksinimi: Türkiye’deki Uygulamalar Üzerine Bir İnceleme. Türk Kütüphaneciliği, 34(3), 377-405. https://doi.org/10.24146/tk.739591
• Dağlı, T. (2019). Bir Özel Arşivin Oluşum Süreci: Taha Toros’un Hayatı, Eserleri ve Özel Arşivi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul.
• Davaz, A. (2017). Özel Arşivlerin Kurumsallaşması. Tuba Karatepe, Elif Yılmaz Şentürk, Varol Saydam, (Ed.) Bilgi ve Belge Çalışmaları: Özel Arşivlerde Teori ve Uygulama içinde, 179-208. İstanbul: Hiperyayın.
• Davaz, A. (2019). Bir Kadın Arşivini Okuma Denemesi: Necile Tevfik Arşivi Açıklamalı Kataloğu (1924-1954). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• Dearstyne, Bruce W. (2001). Arşivsel Girişim: Modern Arşivcilik İlkeleri, Uygulamaları ve Yönetim Teknikleri. (Çev. M. Akbulut ve A. O. İcimsoy). İstanbul.
• Dictionary of Archives Terminology. “Archive”. The Society of American Archivists, 11.11.2021 tarihinde https://dictionary.archivists.org/entry/archive.html adresinden erişildi.
• Eldem, E. (2017, 07, 07). Aziz Ogan Arşivi ve Türkiye’de Arkeoloji Tarihi. 21.08.2021 tarihinde https://www.youtube.com/watch?v=sREonPwHlM8 adresinden erişildi.
• Encyclopedia of Archival Science (2015). (Ed). Luciana Duranti, Patricia C. Franks. Maryland: Rowman & Littlefield.
• Erdem, O., Di̇ki̇ci̇, A. (2009). Liderlik ve Kurum Kültürü Etkileşimi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (29), 198-213. 10.10.2021 tarihinde https://dergipark.org.tr/en/pub/esosder/issue/6143/82454 adresinden erişildi.
• Ertuğ, F. (2019). Benim Bir Arşivim Yok Ki. Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı, “Arşivim Nerede?” 2020 Ajandası içinde. Aslı Davaz, Selvi Başak Öztürk, Sibel Servet Sular (Ed.). İstanbul: Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı Yayınları.
• Ersoy, O. (1957). Arşiv Nedir, Arşivist Kimdir? Türk Kütüphaneciliği, 6(3), 101-108. 11.11.2021 tarihinde http://www.tk.org.tr/index.php/tk/article/view/2131 adresinden erişildi.
• Franks, P. C. (2013). Records & Information Management. Chicago: Neal-Schuman.
• Fisher, R. (2015). Donors and Donor Agency: Implications for Private Archives Theory and Practice. Archivaria, 79, 91-119.
• Gülmez Saydam, S.A. (2018). SALT Araştırmadaki Mustafa Şemsettin Şeniz Arşivi'nin Sayısallaştırılması ve Kataloglanması. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Güner, Ö. (2017). Özel Arşivlerin Düzenlenmesi: Bir Yol Haritası. Tuba Karatepe, Elif Yılmaz Şentürk, Varol Saydam, (Ed.) Bilgi ve Belge Çalışmaları: Özel Arşivlerde Teori ve Uygulama içinde, 233-244. İstanbul: Hiperyayın.
• InterPARES Trust Terminology. “Archives”. InterPARES Trust, 11.11.2021 tarihinde https://interparestrust.org/terminology/term/archives/en adresinden erişildi.
• İnci, H. (2017). Şahıs Arşivleri Bize Ne Söyler? Tuba Karatepe, Elif Yılmaz Şentürk, Varol Saydam, (Ed.) Bilgi ve Belge Çalışmaları: Özel Arşivlerde Teori ve Uygulama içinde, 131-146. İstanbul: Hiperyayın.
• İcimsoy, O. (2007). Türkiye’de Tarih Araştırmaları ve Özel Arşivler. Şinasi Tekin Armağanı II, Journal of Turkish Studies- Türklük Bilgisi Araştırmaları, V.31/II.
• İşli, E. N. (2017). Özel Arşivlerin, Kitabın, Kütüphanenin Takibinde Olmak, Peşine Düşmek. Tuba Karatepe, Elif Yılmaz Şentürk, Varol Saydam, (Ed.) Bilgi ve Belge Çalışmaları: Özel Arşivlerde Teori ve Uygulama içinde, 159-178. İstanbul: Hiperyayın.
• Kamu İdarelerinde Stratejik Planlamaya İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik (2006, 26 Haziran). T.C. Resmi Gazete. 20.10.2021 tarihinde https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2006/05/20060526-11.htm adresinden erişildi.
• Korhonen, M. (2013). Private Digital Archives: Lost Cultural Heritage? Hannu Niemi, Sinikka Salo, Sİnikka Sipila, Dorrit Gustafsson, Kristina Linnovaara (Ed.), Essays on Libraries, Cultural Heritage and Freedom of Information, 83-92. Helsinki: Publications of the National Library of Finland.
• Parmaksız, İ. E. ve Koç Bolel, P. Arşiv, Kadın, Kimlik: M.S.G.S.Ü. Resim Heykel Müzesi Arşivi’nden Leyla Turgut Terekesi. Kadın Belleğini Oluşturmada Kaynak Sorunu, Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı 20. Yıl Sempozyumu (17-19 Nisan 2009) içinde (148-151). İstanbul: Kadir Has Üniversitesi ve Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı Ortak Yayını.
• Rukancı, F., Anameriç H. ve Başar, A. (2021). Arşiv ve Arşivcilik: Kuram, Strateji ve Uygulamalar. Ankara: Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Yayınları.
• Ruschiensky, C. (2017). Meaning-Making and Memory-Making in the Archives: Oral History: Interviews with Archives Donors. Archivaria, 84, 103-125.
• Sarıcaoğlu, M. E. (2013). Türkiye’de Özel Arşiv Kavramı ve Bir Örnek (Ekrem Ceyhun’un Özel Arşivi). Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 61-70.
• Songür, N. (2015). Türk Kamu Yönetiminde Stratejik Planlama ve Uygulamalara İlişkin Genel Bir Değerlendirme. Strategic Public Management Journal (SPMJ), (1), 62-64.
• Svärd, P. (2017). The Woes of Swedish Private Archival Institutions, Record Management Journal, 27(3), 275-285.
• Şentürk, B. (2011). Kullanıcı Odaklı Arşiv Hizmetlerinin Temel Unsurları - Erişim. Bilgi Dünyası, 12(2), 319-333. https://doi.org/10.15612/BD.2011.200
• Tanatar Baruh, L. (2015). Türkiye’de Özel Arşivlerin Oluşumu Üzerine Bazı Düşünceler. İshak Keskin, Ş. Nihal Somer, Nizamettin Oğuz, (Ed.) İsmet Binark Armağanı içinde, 371-381. İstanbul: Türk Edebiyat Vakfı Yayınları.
• Torunlar, M. (2019). Profesyonel Arşivci. Ankara: Ankara Üniversitesi Bilgi Yönetim Sistemleri Belgelendirme ve Bilgi Güvenliği Merkezi (BİL-BEM) Yayınları.
• Torunlar, M., & Özdemirci, F. (2014). “Bilgi Çağı”nın Arşivcileri: Disiplinlerarası Gezginler. Bilgi Dünyası, 15(2), 396-420. https://doi.org/10.15612/BD.2014.458
• Turan, M. (2019). Kadınların Seyir Defterleri Tarihi Şekillendirecek… Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı, “Arşivim Nerede?” 2020 Ajandası içinde. Aslı Davaz, Selvi Başak Öztürk, Sibel Servet Sular (Ed.). İstanbul: Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı Yayınları.
• Türk Dil Kurumu Güncel Türkçe Sözlük. “Miras” 10.10.2021 tarihinde https://sozluk.gov.tr/ adresinden erişildi.
• Türk Medeni Kanunu. (2001). R.G. S 24607, tar. 08.12.2011.
• Türk Standartları Enstitüsü. (2018). Elektronik Belge ve Arşiv Yönetim Sistemi. Ankara, (TS 13298: 2015).
• Yalçın, Y. (2013). Türkiye’de Özel Arşivlerin Yeniden Yapılandırılması. (Yayınlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Yontar, A. (1995). Kütüphane ve Belge-Bilgi Merkezlerinde Bilimsel Yönetimin Önemi. İstanbul: Türk Kütüphaneciler Derneği İstanbul Şubesi Yayınları.
• Yıldız, K., Ülker, M. B. (2015). Özel Arşivlerin Kütüphane Koleksiyonlarındaki Yeri ve Hizmete Sunulması: İSAM Kütüphanesi Örneği. İshak Keskin, Ş. Nihal Somer, Nizamettin Oğuz, (Ed.) İsmet Binark Armağanı içinde, 423-430. İstanbul: Türk Edebiyat Vakfı Yayınları.