Orta Karadeniz Bölgesinde Satılan Türk Somonu ile Atlantik Somonunun Besin İçeriği ve Yağ Asidi Kompozisyonu Yönünden Karşılaştırılması

Yıl 2022, Sayı: 3, 18 - 25, 31.03.2022

İrfan Keskin , Bayram Köstekli , Mehmet Emin Erdem

Öz

Toplumun balık tüketimi konusunda bilinçlendirilmesinde hem reklam faaliyetleri hem de yetiştiricilik önemli bir yere sahiptir. İşletmeler daha kaliteli ve sağlıklı balık üretiminde kendilerini geliştirmiş ve dünya pazarında söz sahibi olmuşlardır. Atlantik somonu; besin değeri ve yüksek omega-3 yağ asitleri içeriği ile bilinmektedir. Fakat Son yıllarda Türkiye'de su ürünleri yetiştiriciliğinin gelişmesiyle birlikte, yetiştirilen büyük alabalıkların (Türk somonu) nihai ürünleri, Atlantik somonunun besin kompozisyon değerlerine ulaşmış hatta bazı değerler açısından daha iyi sonuçlar elde edilmiştir. Bu çalışmada, Orta Karadeniz bölgesinde yetiştirilen Türk somonu ve aynı anda marketlerden satılan alınan Atlantik somonu kullanılmıştır. Türk somonu ve Atlantik somonunun besin kompozisyonu ve yağ asidi kompozisyonu karşılaştırılarak aralarındaki farkların ortaya çıkarılması amaçlanmıştır.
Ulaşılan Sonuçlara göre; Türk somonu ve Atlantik somon balığında % ham protein ve % ham yağ miktarı sırasıyla %19,04, %20,34 ve %6,30, %8,57 olarak belirlenmiştir. Türkiye somonunda toplam omega-3 yağ asitleri %12,96 iken Atlantik somonunda %11,46 olarak tespit edilmiştir. Türk somonunun omega-3/omega-6 oranı 0,54 iken Atlantik somonunun değeri 0.48’dir. Ayrıca Türk somonunun hem toplam PUFA hem de EPA+DHA değeri açısından Atlantik somonuna göre daha yüksek değere sahip olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türk somonu, Atlantik Somonu, Omega-3, Besin Kompozisyonu, Yağ Asitleri.

Destekleyen Kurum

Çalışma yazarların kendi imkânları ve Sinop Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Su Ürünleri Avlama ve İşleme Teknolojisi Bölümü laboratuvarı kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Ürün temininde Kuzey Su Ürünleri A.Ş. destek vermiştir.

Teşekkür

Kuzey Su Ürünleri A.Ş. Bafra

Kaynakça

• Anonim. (2021). Fortim Sharp. Erişim adresi (8 Mart 2022): https://fortim.com.tr/urun/fortim-sharp/
• Anonim. (2022). Sinop’ta salgına rağmen su ürünleri ihracatı yüzde 30 arttı. Erişim adresi (8 Mart 2022): https://www.haberturk.com/sinop-haberleri/84481879-sinopta-salgina-ragmen-su-urunleri-ihracati-yuzde-30-artti
• Çakıl, Ş. (2010). Su Ürünleri İşleme Teknolojisi 1 (2. Baskı). İzmir: Ege Üniversitesi Yayınları.
• Erdem, Ö. A., Alkan, B. ve Dinçer, M. T. (2020). Comparison on nutritional properties of wild and cultured brown trout and Atlantic salmon. Ege Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 37(1), 37-41. https://doi.org/10.12714/egejfas.37.1.05
• Erkan, N. (2013). Türkiye’de tüketilen su ürünlerinin omega-3 (ω-3) yağ asidi profilinin değerlendirilmesi. Journal of FisheriesSciences.com, 7(2), 194-208. https://doi.org/10.3153/jfscom.2013020
• Food and Agriculture Organization. (2018). Food and Agriculture Organization of the United Nations. The State of World Fisheries and Aquaculture. FAO: Rome.
• Gómez Candela, C., Bermejo López, L. M. ve Loria Kohen, V. (2011). Importance of a balanced omega 6/omega 3 ratio for the maintenance of health. Nutritional recommendations. Nutrición Hospitalaria, 26(2), 323-329. https://doi.org/10.3305/nh.2011.26.2.5117
• IUPAC. (1979). Standard methods for the analysis of oils. fats and derivatives, 6th (Fifth Edition Method II. D. 19). 96-102. Oxford: Pergamon Pres.
• Kaya Öztürk, D., Baki, B., Öztürk, R., Karayücel, S. ve Uzun Gören, G. (2019). Determination of growth performance, meat quality and colour attributes of large rainbow trout (Oncorhynchus mykiss) in the southern Black Sea coasts of Turkey. Aquaculture Research, 50(12), 3763–3775. https://doi.org/10.1111/are.14339
• Kaya, Y., Duyar, H. A. ve Erdem, M. E. (2004). Balık yağ asitlerinin insan sağlığı için önemi. E. Ü. Su Ürünleri Dergisi, 21(3-4), 365-370.
• Karayucel, İ., Parlak Akyüz, A. ve Dernekbaşı, S. (2017). Comparison of growth performance, biochemical and fatty acid compositions between all-female diploid and triploid rainbow trout Oncorhynchus mykiss (Walbaum, 1792). Journal of Applied Ichthyology, 34(1), 142–148. https://doi.org/10.1111/jai.13579
• Köstekli, B., Keskin, İ. ve Erdem, M. E. (2019). Determination of quality changes of hot smoked rainbow trout Oncorhynchus mykiss (Walbaum, 1792) fillets kept in the deep freeze for different storage time periods. Fresenius Environmental Bulletin, 28(8), 5962-5972.
• Lundebye, A. -K., Lock, E. -J., Rasinger, J. D., Nøstbakken, O. J., Hannisdal, R., Karlsbakk, E., Wennevik, V., Madhun, A. S., Madsen, L., Graff, I. E. ve Ørnsrud, R. (2017). Lower levels of Persistent Organic Pollutants, metals and the marine omega 3-fatty acid DHA in farmed compared to wild Atlantic salmon (Salmo salar). Environmental Research, 155, 49–59. https://doi.org/10.1016/j.envres.2017.01.026
• Mol, S. (2008). Balık yağı tüketimi ve insan sağlığı üzerine etkileri. Journal of FisheriesSciences.com, 2(4), 601-607. https://doi.org/10.3153/jfscom.2008023
• Osman, H., Suriah, A. R. ve Law, E. C. (2001). Fatty acid composition and cholesterol content of selected marine fish in malaysian waters. Food Chemistry, 73(1), 55-60. https://doi.org/10.1016/S0308-8146(00)00277-6
• Öksüz, A., Alkan, Ş. B., Taşkın, H. ve Ayrancı, M. (2018). Yaşam boyu sağlıklı ve dengeli beslenme için balık tüketiminin önemi. Food and Health, 4(1), 43-62. https://doi.org/10.3153/JFHS18006
• Özden, Ö. ve Erkan, N. (2008). Comparison of biochemical composition of three aqua cultured fishes (Dicentrarchus labrax, Sparus aurata, Dentex dentex). International Journal of Food Sciences and Nutrition, 59(7-8), 545-557. https://doi.org/10.1080/09637480701400729
• Pekcan, M. R. (2016). Farklı tuz yoğunluklarının sıcak dumanlanmış somon (Salmo salar), alabalık (Onchorhynchus mykiss) ve uskumru (Scomber scombrus) filetolarının kalitesi üzerine etkisi (Yüksek lisans tezi). Kastamonu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kastamonu.
• Sümbüloğlu, K. ve Sümbüloğlu, V. (2000). Biyoistatistik (9. Baskı). Ankara: Hatiboğlu Yayınları.
• Taşbozan, O., Gökçe, M. A. ve Erbaş, C. (2016). The effect of different growing conditions to proximate composition and fatty acid profiles of rainbow trouts (Oncorhynchus mykiss). Journal of Applied Animal Research, 44(1), 442-445. https://doi.org/10.1080/09712119.2015.1091323
• Turan, H., Erkoyuncu, İ. ve Kocatepe, D. (2013). Omega-6, Omega-3 Yağ Asitleri ve Balık. Yunus Araştırma Bülteni, (2), 45-50. https://doi.org/10.17693/yunusae.v2013i21905.235422
• TÜBA. (2019). II. Gıda ve Sağlıklı Beslenme Sempozyumu Raporu “Su Ürünleri ve Sağlık” (Ed. Prof. Dr. Kazım Şahin).
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2020). Türkiye İstatistik Kurumu 2019 Yılı Su Ürünleri İstatistikleri. Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Su-Urunleri-2019-33734
• Uysal, K., Yöntem, M. ve Dönmez, M. (2005). Balık yağının koroner kalp hastalıkları üzerine etkisi. Dumlupınar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, (8), 179-198.
• Varlık, C., Mol, S., Baygar, T. ve Tosun, Ş. Y. (2007). Su ürünleri işleme teknolojisinin temelleri (Yayın no: 4661). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayını.