Examination of the 2019 Pre-school Chess Teaching Program in Accordance with the Opinions of Chess Coaches, Pre-school Teachers, Education Experts

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 2, 537 - 573, 01.07.2022

Hatice Şahin , Aslı Yıldırım

https://doi.org/10.18039/ajesi.1027688

Öz

In the pre-school period, children's learning speed is at the highest level. During this period, physical and mental games are very important for the development of children. One of the mental games that make a significant contribution to the development of children is chess. Important contributions of chess education to the development of children have enabled some societies to include chess as a lesson in their programs. This study reveals the opinions of chess coaches, pre-school teachers and pre-school education experts to evaluate the Pre-school Chess Teaching Program published in 2019 for the pre-school period. This research was designed in the basic qualitative research model. Participants of the study consist of 115 people including chess coaches, pre-school teachers and pre-school education experts. The data of the study were collected through semi-structured interviews. Descriptive analysis method was used in the analysis of the interview data. Findings were expressed after analyzing the data. According to the findings obtained in the research, it was concluded that most of the participants stated that the special aims of the Chess Teaching Program were in accordance with the general objectives of pre-school education. Participants generally stated that they thought of implementing the program. It was stated that the program was sufficient in teaching children chess rules. It was concluded that most of the participants stated that the topics and achievements determined in the program were appropriate for the levels of the children. Some participants stated that the program should be elaborated and organized. It was concluded that most of the participants stated that the problems that may be encountered during the implementation process of the program are aimed at children, and some of them stated that there may be problems arising from the teacher or the program.

Anahtar Kelimeler

Game, Chess education, Program, Evaluation, Pre-school period

2019 Okulöncesi Satranç Öğretim Programının Satranç Antrenörlerinin, Okulöncesi Öğretmenlerinin, Alan Uzmanlarının Görüşleri Doğrultusunda İncelenmesi

Öz

Okulöncesi dönemde çocukların öğrenme hızları en üst düzeydedir. Bu dönemde fiziksel ve zihinsel oyunlar, çocukların gelişimi için çok önemlidir. Çocukların gelişimine önemli katkısı olan zihinsel oyunlardan biri de satrançtır. Satranç eğitiminin çocukların gelişimindeki önemli katkıları, bazı toplumların satrancı programlarına ders olarak eklemelerine olanak sağlamıştır. Bu çalışma, okulöncesi döneme yönelik 2019 yılında yayımlanan Okulöncesi Satranç Öğretim Programını değerlendirmeye yönelik satranç antrenörlerinin, okulöncesi öğretmenlerinin ve okulöncesi eğitim alan uzmanlarının görüşlerini ortaya koymaktadır. Bu araştırma temel nitel araştırma modelinde desenlenmiştir. Çalışmanın katılımcılarını satranç antrenörleri, okulöncesi öğretmenleri ve okulöncesi eğitim alan uzmanları olmak üzere 115 kişi oluşturmaktadır. Çalışmanın verileri yarı yapılandırılmış görüşmeler yoluyla toplanmıştır. Görüşme verilerinin analizinde betimsel analiz yöntemi kullanılmıştır. Veriler analiz edildikten sonra bulgular ifade edilmiştir. Araştırma da elde edilen bulgulara göre katılımcıların çoğunun Satranç Öğretim Programının özel amaçlarının, okulöncesi eğitimin genel amaçlarına uygun olduğunu belirttikleri sonucuna ulaşılmıştır. Katılımcıların geneli, programı uygulamayı düşündüklerini ifade etmişlerdir. Programın çocuklara satranç kurallarını öğretme konusunda yeterli olduğu ifade edilmiştir. Katılımcıların çoğunun, programda belirlenen konu ve kazanımların çocukların düzeylerine uygun olduğunu belirttikleri sonucuna ulaşılmıştır. Bazı katılımcılar ise programın ayrıntıları üzerinde çalışılıp düzenlenmesi gerektiğini belirtmiştir. Katılımcıların çoğunun programı uygulama sürecinde karşılaşılabilecek sorunların çocuklara yönelik olduğu, bir kısmının ise öğretmen ya da programdan kaynaklı sorunlar olabileceğini belirttikleri sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Okulöncesi dönem, Oyun, Satranç eğitimi, Program, Değerlendirme

Kaynakça

• Akay, K. (2017). Okulöncesi dönem çocuklarına verilen satranç eğitiminin bilişsel ve sosyal davranışa etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi / Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Akduman, G.G. (2015). Okulöncesi eğitimin tanımı ve önemi. G.U., Balat (Editör). Okulöncesi eğitime giriş içinde (s.1-17). Ankara: Nobel Yayın.
• Akınoğlu, O. (2015). Türkiye’de uygulanan ve değişen eğitim programlarının psikolojik temelleri. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 22, 31-46.
• Aksoy,V. ve Gönültaş, H. (2020). Kapsayıcı eğitim: Okulöncesi eğitimde kaynaştırma/bütünleştirme. M. Toran (Ed.). Okulöncesi eğitimde program. Temel bileşenler ve uygulamalar içinde (s. 177-213). Ankara: Pegem Akademi.
• Aslanargun, E. ve Tapan, F. (2012). Okulöncesi eğitim ve çocuklar üzerindeki etkileri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11 (2), 219-238.
• Aydın, S., Şentürk, Ş. ve Duran, V. (2018). Okulöncesi programının Stufflebeam bağlam, girdi, süreç ve ürün modeline göre değerlendirilmesi. Educational Turkish Studies, 13(27), 163-181.
• Baltacı, A. (2017). Nitel veri analizinde Miles-Huberman modeli. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (AEÜSBED),3 (1), 1-15.
• Biber, K. (2014). Okulöncesi eğitimin tanımı, kapsamı, önemi ve temel ilkeleri. S. Tümkaya ve F. Gülaçtı (Editörler). Erken çocukluk eğitimi içinde (s. 25-67). Ankara: Pegem Akademi.
• Bilaloğlu, R.G. ve Arnas, Y.A. (2019). Okulöncesi eğitimde aile katılımı engelleri ve süreçte karşılaşılan sorunlar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(3), 804-823.
• Bruin, A.B.H., Kok, E.M., Leppink, J. & Camp, G. (2014). Practice, intelligence, and enjoyment in novice chess players: A prospective study at the earliest stage of a chess career. Intelligence, 45, 18–25.
• Burgoyne, A.P., Sala, G., Gobet, F., Macnamara, B.N., Campitelli, G. & Hambrick, D.Z. (2016). The relationship between cognitive ability and chess skill: A comprehensive meta-analysis. . Intelligence, 59, 72–83
• Büyükaşık, E. (2017). Ortaokul öğrencilerinin problem çözmeye yönelik tutumları ile satranç bilgisi seviyeleri arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Mersin: Mersin Üniversitesi / Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E.K., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Çubukcu, A. ve Kahraman, P.B. (2017). Okulöncesi dönem çocuklarının problem çözme becerilerinin satranç eğitimi alma durumlarına göre incelenmesi. PAU Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(43), 51-61.
• Demir, K. (2008). Satranç Öğretiminde " Yaratıcı Dramanın Bir Yöntem Olarak Kullanılması " İle İlgili Öğretmen Görüşleri. 13. Uluslararası Eğitimde Yaratıcı Drama / Tiyatro Kongresi. (Sözlü Bildiri), Ankara.
• Demirel, Ö. (2010; 2020). Kuramdan uygulamaya eğitimde program geliştirme. Ankara: Pegem.
• Duran, V. ve Ekici, G. (2020). Program geliştirme ve ders içerikleri. H.G. Berkant (Ed.). Eğitimde program geliştirme. Kuramdan uygulama örneklerine içinde (s.203-255). Ankara: Anı Yayıncılık
• Erbay, E. (2008). Okul öncesi eğitim alan ve almayan ilköğretim birinci sınıf öğrencilerinin sosyal becerilere sahip olma düzeyleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Denizli: Pamukkale Üniversitesi / Sosyal Bilimleri Enstitüsü.
• Erden, M. (1998). Eğitimde program değerlendirme. Ankara: Anı.
• Erdoğan, İ. (2009). Okulöncesi dönemde satranç öğretiminde geleneksel ve bilgisayar destekli öğretim yöntemlerinin karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuklu Üniversitesi/ Sosyal Bilimleri Enstitüsü.
• Erhan, E., Hazar, M. ve Tekin, M. (2008). Satranç oynayan ve oynamayan ilköğretim öğrencilerinin problem çözme becerilerinin incelenmesi. 10. Uluslararası Spor Kongresi’nde sunulan poster. Bolu: İzzet Baysal Üniversitesi.
• Erişti Bedir, S.D., Kuzu, A., Kabakçı Yurdakul, I., Akbulut, Y., ve Kurt, A.A. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Eskişehir: Açıköğretim Fakültesi Yayını.
• Eryücel, M. E. (2018). Satranç sporcularında psikolojik dayanıklılık ve düşünme stilleri arasındaki ilişki. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi/ Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Gökçeli, F. K. (2019). Erken çocukluğun tanımı, kapsamı ve önemi. A. Yıldırım (Editör). Erken çocukluk eğitimine giriş içinde (s.2-18). Ankara: Pegem Akademi.
• Gliga, F. & Flesner, P.I. (2014). Cognitive benefits of chess training in novice children. Procedia – Social and Behavioral Sciences, 116, 962-967.
• Grau-Pérez, G. & Moreira, K. (2017). A study of the influence of chess on the Executive Functions in school-aged children. Estudios de Psicología, 38(2), 473-494.
• Gül, E.D. (2008). Meşrutiyet’ten günümüze okul öncesi eğitim. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,17(1), 269-278.
• Güler, C. (2017). Açık ve uzaktan öğrenmede bireysel farklılık olarak yaş. AUAd, 3(3),125-145.
• Gültekin, M. (2020). Program geliştirmeye ilişkin temel kavramlar. B. Oral ve T. Yazar (Editörler). Eğitimde program geliştirme ve değerlendirme içinde (s.2-37). Ankara: Pegem Akademi.
• Güven, G. Ve Azkeskin, K.E. (2010;2018). Erken çocukluk eğitimi ve okulöncesi eğitim. H.Diken (Editör). Erken çocukluk eğitimi içinde (s.2-50).Ankara: Pegem Akademi.
• Güven, M. (2019). Eğitimde program geliştirme. N. Karadağ ve İ. Usta (Editörler). Öğretimde planlama ve değerlendirme içinde (s.2-25). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını.
• Heidemann, S. & Hewitt, D. (2010). Revision of patways to play. The pathway from theory to practice. America: Redleaf Press.
• Güven, G. (2020). Okulöncesi eğitim programında kullanılan yöntem ve teknikler. F. Alisinanoğlu (Ed.). Okulöncesi eğitimde özel öğretim yöntemleri içinde (s.59-108). Ankara: Pegem Akademi.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kaya, F., Şimşek, B., & Erzeybek, M.S. (2018). Güneydoğu Anadolu’da genç nüfusun spor yapma ve fiziksel aktiviteye katılma eğilimleri: Batman il örneği, Türkiye. Spor Eğitim Dergisi, 2 (1), 21-28.
• Kaynar, F. (2014). Erken çocukluk döneminde verilen satranç eğitiminin ilkokula hazır bulunuşluğa etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Aydın, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kazemi, F., Yektayar, M. & Abad, A.M.B. (2012). Investigation the impact of chess play on developing meta-cognitive ability and math problem-solving power of students at different levels of education. Procedia - Social and Behavioral Sciences , 32 , 372 – 379.
• Kefi, S., Çeliköz, N. ve Erişen, Y. (2013). Okulöncesi eğitim öğretmenlerinin temel bilimsel süreç becerilerini kullanım düzeyleri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 300-319.
• Koçyiğit, S. ve Baydilek, N. B. (2015 ). Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Oyun Algılarının İncelenmesi. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi (YYU Journal Of Education Faculty), XII (I),1-26.
• Kulaç, O. (2003). Satranç. İzmir: Gençkurt Matbaacılık.
• Kulaç, O. (2005). Satranç öğretmen kılavuz kitabı. Ankara: Türkiye Satranç Federasyonu Yayınları.
• Merriam, S.B. (2013). Nitel araştırma. Desen ve uygulama için bir rehber. (Çev: S. Turan) Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2013). Okul Öncesi Eğitim Programı. Ankara.
• Millî Eğitim Bakanlığı (2019). Satranç Öğretim Programı (Okulöncesi). Ankara.
• Nour ElDaou, B. M. & El-Shamieh, S. İ. (2015). The Effect Of Playing Chess On The Concentration Of ADHD Students In The 2nd Cycle. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 192, 638 – 643.
• Sala, G. ve Gobet, F. (2016). Do the benefits of chess instruction transfer to academic and cognitive skills? A meta-analysis. Educational Research Review, 18, 46-57.
• Sala, G., Gorini, A. & Pravettoni, G. (2015). Mathematical problem-solving abilities and chess: An experimental study on young pupils. SAGE Open, 5(3), 1-9.
• Sarıbaş, S. ve Babadağ, G. (2015). Temel eğitimin temel sorunları. Anadolu Eğitim Liderliği ve Öğretim Dergisi, 3(1), 18-34.
• Senemoğlu, N. (2012). Gelişim öğrenme ve öğretim: Kuramdan uygulamaya. Ankara: Pegem Akademi.
• Sönmez, V. Ve Alacapınar, G. (2015). Örnekleriyle eğitimde program değerlendirme. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Özer, M. (2019). Erken çocukluk eğitiminde ailenin rolü ve önemi. A. Yıldırım (Editör). Erken çocukluk eğitimine giriş içinde (s.228-243). Ankara: Pegem Akademi.
• Üstel, L.C. (2008). Satranç eğitimi. İstanbul: Bizim Kitaplar Yayınevi.
• Rosholm, M., Mikkelsen, M.B.& Gumede, K. (2017) Your move: The effect of chess on mathematics test scores. PLoS ONE, 12(5), 1-18. Tamer, M. G. (2020). Kadim bir oyuna gönül verenler: satranç sporcuları ile ailelerine sosyolojik bakış. Akademik bakış Dergisi.
• Tatlıpınar, S. (2017). Satranç öğretiminin okulöncesi çocuklarda dikkat gelişimine etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstirüsü.
• Tekneci, S.S. (2009). Okulöncesi yıllarda alınan satranç eğitiminin ilköğretim birinci sınıf öğrencilerin matematik becerileri üzerindeki etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Türnüklü, A. (2000). Eğitim bilim araştırmalarında etkin olarak kullanılabilecek nitel bir araştırma tekniği: Görüşme. Kuram ve Uygulama Eğitim Yöntemi Dergisi, 24, 543-559.
• TSF Satranç Eğitim Kurulu. Öğrenme. https://tsf.org.tr/images/stories/egitim_kurul/satrancta_ogrenme.pdf (Erişim Tarihi: 10.04.2021)
• Ün, E. (2010). Satranç eğitiminin, problem çözme yaklaşımları, karar verme ve düşünme stillerine etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Ünal, M. (2011). Avrupa Birliği erasmus öğrenci öğrenim hareketliliği programının CIPP (Bağlam, girdi, süreç, ürün) modeline göre değerlendirilmesi. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Withuis, B.J. & Pfleger, H. (2001). Gençler için satranç.(Çev: A. Gönçer ve S. Palavan). İstanbul: İnkılap Kitabevi Yayınlar.