YUSUF BAHRİ TATLIOĞLU (1878-1957): SİVAS KONGRESİ YOZGAT AZASI, SON OSMANLI MECLİSİ MEBUSÂNI VE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ YOZGAT MEBUSU, SAMSUN İSTİKLÂL MAHKEMESİ ÜYESİ
Öz
Yusuf Bahri Bey (Tatlıoğlu), 1878’de Yozgat
Akdağmadeni’nde doğdu. Sivas Kongresi’ne Yozgat Temsilcisi olarak katıldı. Son
Osmanlı Meclis-i Mebusanı’nda (1920) ve I. Dönem Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde
(1920-1923) Yozgat Mebusu oldu. Yozgat İsyanının teskinine memur edildi. Bu
olaylarda ailesi ve mal varlığı zarar gördü. Samsun İstiklal Mahkemesine aza
seçildi. Kırmızı ve yeşil şeritli İstiklal Madalyası aldı. II. Türkiye Büyük
Millet Meclisi Seçimlerinde (1923) Yozgat Mebuslarının belirlenmesi ile
görevlendirildi. Yozgat Belediye Başkanı Akif Bey ile aralarında çıkan bir
ihtilaftan dolayı seçimden ve siyasi hayattan çekildi. Ömrünün kalan kısmını
Akdağmadeni’nde ticaret ve çiftçilik yaparak geçirdi. Tatlıoğlu ailesi Celal
Bayar’ın daveti ile Demokrat Parti’de yeniden mebus çıkardı. Bahri Bey, 1957’de
Akdağmadeni’nde vefat etti. Çalışma Milli Mücadele’nin önemli
isimlerinden Bahri Beyi, arşiv belgeleri, Meclis Zabıtları, aile arşivinden
ulaşılan evraklar ve ailesinden intikal eden bilgiler (aile hikâyelerini
anlatan bir defter) ve sözlü tarihin de (torunları Emin Tatlıoğlu, yeğeni Güner
Ağabeyoğlu) desteğini alarak tanıtmayı amaçlamaktadır. Kısmen de olsa Çapanoğlu
İsyanında, kendisinin ve ailesinin yaşadıkları konu edilmiştir. O’nun
mebusluktan ve siyasetten çekilmesine sebep olan süreç ve sonrasında hayatında karşılaştığı
sıkıntılar aktarılmaya çalışılacaktır.
Anahtar Kelimeler
Yozgat Milli Mücadele Bahri Tatlıoğlu Akdağmadeni Sivas Kongresi Çapanoğlu İsyanı
Kaynakça
- ARŞİVLER
- Cumhur Başkanlığı Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü
- Başbakanlık Osmanlı Arşivi
- Cumhuriyet Arşivi
- Tbmm Arşivi
- Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi (TİTE)
- Aile Arşivi
- SÜRELİ YAYINLAR
- Tbmm Zabıt Ceridesi
- MÜLAKATLAR
- Emin Tatlıoğlu
- Güner Ağabeyoğlu
- Akandere, O. (2016). “Milli Mücadele’de Çapanoğulları (Yozgat) İsyanının Bastırılmasında Çerkez Ethem ve Kuvva-yı Seyyare’nin Rolü”, I. Uluslararası Bozok Sempozyumu Bildiri Kitabı, 5-7 Mayıs 2016, 2, ss.201-218.
- Atatürk, K. (2002). Nutuk 1919-1927, Haz. Zeynep Korkmaz, ATAM: Ankara.
- Çetin, İ. (2016). “Çok Partili Siyasi Hayata Geçiş Sürecinde Yozgat”, I. Uluslararası Bozok Sempozyumu Bildiri Kitabı, 5-7 Mayıs 2016, ss.351-360.
- Çoker, F. (1995). Türk Parlamento Tarihi (Milli Mücadele ve TBMM I. Dönem 1919-1923), C3, TBMM Vakfı Yay.: Ankara.
- Ergin, A. Ş. (2008). Çapanoğulları Hadisesi ve Abdülkadir Beyin Hatıraları, 2. Baskı. Anıl Matbaası: Ankara.
- Ezherli İ., Türkiye Büyük Millet Meclisi 1920-1922 ve Osmanlı Meclis-i Mebusan-ı (1877-1920), TBMM Yay.
- Gökçen S. (2016). “Damat Ferit Hükümetinin Oluşmasına Karşı Yozgat ve Çevresinden Gelen Tepkiler”. I. Uluslararası Bozok Sempozyumu Bildiri Kitabı, 5-7 Mayıs 2016, ss.145-155.
- İğdemir, U. (1999). Sivas Kongresi Tutanakları, TTK: Ankara. İrşad, S. Y. (2016), “I. TBMM’nin Yardıma Muhtaç Mebusları Meselesi”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9, S.42, Şubat 2016. ss.831-845. Karaca T. N. (2003). “Birinci Dünya Savaşı ve Milli Mücadele Dönemlerinde Yozgat Ermenileri (1914-1920)”, Atatürk Dergisi, 3, 4., ss.99-134.
- Karayaman, M. (2016). “Yozgat Merkez ve Kazlarında Hilal-i Ahmer Cemiyeti’nin Kuruluşu ve Faaliyetleri”, I. Bozok Sempozyumu Bildiri Kitabı, 5-7 Mayıs 2016, ss.156-175.
- Koç, N. (2016)., “Mili Mücadele’de Yozgat Çapanoğulları Ayaklanması ve Çerkez Ethem Güçleri Tarafından Bastırılması”, I. Uluslararası Bozok Sempozyumu Bildiri Kitabı, 5-7 Mayıs 2016, ss.219-244.
- Koç, Y. (2013). “Yozgat”, İslam Ansiklopedisi, TDV Yay.,13., 563.
- Küçük, C.-Ertüzün, T. “Düyun-ı Umumiyye”, İslam Ansiklopedisi, 10., TDV Yay., ss.58-62.
- Sakallı, B. (1988). Ankara ve Çevresinde Milli Faaliyetler ve Teşkilatlanma, Ankara.
- Selvi H. (2009). “Sivas Kongresi”, İslâm Ansiklopedisi, İstanbul, TDV Yay., 2009. 37.
- Şahingöz, M. (2016), “Milli Mücadele’de Yozgat ve Havalisinde Çeşitli Olaylar Karşısında Yapılan Tezahürat, Protesto ve Mitingler”, I. Bozok Sempozyumu Bildiri Kitabı, 5-7 Mayıs 2016, ss.183-200.
- Taş, N. F. (1987). Milli Mücadele’de Yozgat, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay.:Ankara.
- Turgut, H. (2015), Kılıç Ali’nin Anıları, 17. Baskı, İş Bank Yay.: İstanbul.
- Yılmaz, H. İ. (2017), 1946-1960 Arası Yozgat Milletvekilleri ve Faaliyetleri, Nevşehir, Temmuz.
- www.tbmm.gov.tr/yayınlar/istiklal_mahkemesi/cilt1.pdf. İstiklal Mahkemeleri (2015) (Kanun, Gerekçe ve Genel Kurul Tutanakları). TBMM Yay.: Ankara.
YUSUF BAHRI TATLIOGLU (1878-1957): A YOZGAT MEMBER OF SIVAS CONGRESS, A DEPUTY OF THE LAST OTTOMAN PARLIAMENT AND YOZGAT DEPUTY OF GRAND NATIONAL ASSEMBLY, A MEMBER OF SAMSUN INDEPENDENCE COURT
Öz
Yusuf Bahri Tatlıoğlu was born in Akdağmadeni, Yozgat in 1878. He attended
to Sivas congress as Representative of Yozgat. He became Deputy of Yozgat in
the last Ottoman Parliament (1920) and in the First Grand National Assembly (1920-1923).
He was in charge of tranquillization of Yozgat rebellion. His family and property holding were damaged in those
events. He was elected to the Independence
Court of Samsun. He received Independence Medal with Red and Green Lane. He was
in charge of determining Deputies of Yozgat for elections of the Second Grand
National Assembly. He was withdrawn from the elections and political life
because of a dispute between him and Yozgat Mayor Akif. He spent the rest of his life
by trading and farming in Akdağmadeni. Tatlıoğlu family became deputy of
Democratic Party by invitation of Celal Bayar. Bahri Tatlıoglu died in 1957 in
Akdagmadeni. This
study aims to introduce Bahri Bey, one of the prominent figures of National
Struggle, with the documents gathered from official archive, official reports
of the Parliament, his family archives and information gathered from his family
(a notebook explaining family stories), and with the support of oral history
(interviewing with grandchildren Emin Tatlıoğlu
and niece Güner Ağabeyoğlu). The study aimed to
explain partially his and his family’s experience in the Çapanoğlu Rebellion.
The process that caused him to withdrawal from the deputy and the politics, and
then difficulties in his life will be tried to convey.
Anahtar Kelimeler
Yozgat Akdağmadeni Bahri Tatlıoğlu National Struggel Yozgat Rebellion Sivas Congress
Kaynakça
- ARŞİVLER
- Cumhur Başkanlığı Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü
- Başbakanlık Osmanlı Arşivi
- Cumhuriyet Arşivi
- Tbmm Arşivi
- Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi (TİTE)
- Aile Arşivi
- SÜRELİ YAYINLAR
- Tbmm Zabıt Ceridesi
- MÜLAKATLAR
- Emin Tatlıoğlu
- Güner Ağabeyoğlu
- Akandere, O. (2016). “Milli Mücadele’de Çapanoğulları (Yozgat) İsyanının Bastırılmasında Çerkez Ethem ve Kuvva-yı Seyyare’nin Rolü”, I. Uluslararası Bozok Sempozyumu Bildiri Kitabı, 5-7 Mayıs 2016, 2, ss.201-218.
- Atatürk, K. (2002). Nutuk 1919-1927, Haz. Zeynep Korkmaz, ATAM: Ankara.
- Çetin, İ. (2016). “Çok Partili Siyasi Hayata Geçiş Sürecinde Yozgat”, I. Uluslararası Bozok Sempozyumu Bildiri Kitabı, 5-7 Mayıs 2016, ss.351-360.
- Çoker, F. (1995). Türk Parlamento Tarihi (Milli Mücadele ve TBMM I. Dönem 1919-1923), C3, TBMM Vakfı Yay.: Ankara.
- Ergin, A. Ş. (2008). Çapanoğulları Hadisesi ve Abdülkadir Beyin Hatıraları, 2. Baskı. Anıl Matbaası: Ankara.
- Ezherli İ., Türkiye Büyük Millet Meclisi 1920-1922 ve Osmanlı Meclis-i Mebusan-ı (1877-1920), TBMM Yay.
- Gökçen S. (2016). “Damat Ferit Hükümetinin Oluşmasına Karşı Yozgat ve Çevresinden Gelen Tepkiler”. I. Uluslararası Bozok Sempozyumu Bildiri Kitabı, 5-7 Mayıs 2016, ss.145-155.
- İğdemir, U. (1999). Sivas Kongresi Tutanakları, TTK: Ankara. İrşad, S. Y. (2016), “I. TBMM’nin Yardıma Muhtaç Mebusları Meselesi”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9, S.42, Şubat 2016. ss.831-845. Karaca T. N. (2003). “Birinci Dünya Savaşı ve Milli Mücadele Dönemlerinde Yozgat Ermenileri (1914-1920)”, Atatürk Dergisi, 3, 4., ss.99-134.
- Karayaman, M. (2016). “Yozgat Merkez ve Kazlarında Hilal-i Ahmer Cemiyeti’nin Kuruluşu ve Faaliyetleri”, I. Bozok Sempozyumu Bildiri Kitabı, 5-7 Mayıs 2016, ss.156-175.
- Koç, N. (2016)., “Mili Mücadele’de Yozgat Çapanoğulları Ayaklanması ve Çerkez Ethem Güçleri Tarafından Bastırılması”, I. Uluslararası Bozok Sempozyumu Bildiri Kitabı, 5-7 Mayıs 2016, ss.219-244.
- Koç, Y. (2013). “Yozgat”, İslam Ansiklopedisi, TDV Yay.,13., 563.
- Küçük, C.-Ertüzün, T. “Düyun-ı Umumiyye”, İslam Ansiklopedisi, 10., TDV Yay., ss.58-62.
- Sakallı, B. (1988). Ankara ve Çevresinde Milli Faaliyetler ve Teşkilatlanma, Ankara.
- Selvi H. (2009). “Sivas Kongresi”, İslâm Ansiklopedisi, İstanbul, TDV Yay., 2009. 37.
- Şahingöz, M. (2016), “Milli Mücadele’de Yozgat ve Havalisinde Çeşitli Olaylar Karşısında Yapılan Tezahürat, Protesto ve Mitingler”, I. Bozok Sempozyumu Bildiri Kitabı, 5-7 Mayıs 2016, ss.183-200.
- Taş, N. F. (1987). Milli Mücadele’de Yozgat, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay.:Ankara.
- Turgut, H. (2015), Kılıç Ali’nin Anıları, 17. Baskı, İş Bank Yay.: İstanbul.
- Yılmaz, H. İ. (2017), 1946-1960 Arası Yozgat Milletvekilleri ve Faaliyetleri, Nevşehir, Temmuz.
- www.tbmm.gov.tr/yayınlar/istiklal_mahkemesi/cilt1.pdf. İstiklal Mahkemeleri (2015) (Kanun, Gerekçe ve Genel Kurul Tutanakları). TBMM Yay.: Ankara.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Tüm Sayı |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Aralık 2018 |
| Gönderilme Tarihi | 16 Aralık 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018 Cilt: 5 Sayı: 10 |
Kaynak Göster
MAKALE DEĞERLENDİRME SÜRECİ
Yazar tarafından gönderilen bir makale, gönderim tarihinden itibaren 10 gün içinde dergi sekreteri tarafından makalenin, telif sözleşmesinin ve benzerlik raporunun (Turnitin programı) eksiksiz ve düzgün bir şekilde gönderilip gönderilmediği yönünden incelenir. İstenilen bu dosyalar eksiksiz ve düzgün bir şekilde gönderilmiş ise makale; ikinci aşamada derginin yayın çizgisine uygun olup olmadığı yönünden değerlendirilir. Bu süreçte makale yayın çizgisine uygun değilse yazara iade edilir. Makale yayın çizgisine uygun ise şablona uygun bir şekilde gönderilip gönderilmediği yönünden değerlendirilir. Şayet makale şablona uyarlanıp gönderilmemiş ise değerlendirme sürecine alınmaz. Bu süreçte yazarın derginin belirlediği şartlara uygun bir şekilde sisteme makale yüklemesi beklenir. Makale şablona uygun bir şekilde hazırlanıp gönderilmiş ise son aşamada makale derginin yayın ilkeleri, yazım kuralları, öz, abstract, extented abstract, kaynakça gösterimi vb. yönlerden incelenir. Bu ayrıntılarda makalede bir sorun varsa yazarın bu hususları tamamlaması istenir ve verilen süre içerisinde eksiksiz bir şekilde yeniden makaleyi göndermesi istenir.
Tüm bu aşamaları geçen makale, editör tarafından bilimsel yeterliliğinin denetlenmesi amacıyla ikinci 7 günlük süre içerisinde çalışmaya uygun iki hakeme değerlendirmeleri için gönderilir. Hakemlerin değerlendirme süreleri 15 gündür. Bu süre zarfında hakemlik görevini tamamlamayan bir hakem olursa ilgili hakeme değerlendirmeyi tamamlaması için 7 günlük ek süre verilebilir. Bu süre zarfında hakem görevini yerine getirmezse yerine yeni bir hakem ataması yapılır. En az iki hakemden gelen raporlar olumlu ise makale yayın aşamasına alınır. Hakem raporlarından birisi olumlu diğeri olumsuz ise makale üçüncü bir hakeme gönderilir. Üçüncü hakem raporu da olumsuz ise makale ret edilir. Üçüncü hakemin değerlendirmesi olumlu ise makaleyle ilgili hakem raporları dergi alan editörlerinden oluşan Editörler Kurulu tarafından incelenir. Makalenin yayınlanmasıyla ilgili nihai karar alan editörlerinden oluşan Editörler Kurulu tarafından verilir. Hakem raporlarının yetersiz ve tatmin etmekten uzak olması veya İngilizce editör tarafından abstract ve extented abstract’ın yetersiz görülmesi hallerinde de yine makaleyle ilgili son karar Editörler Kurulu tarafından verilir. Tüm bu aşamalardan geçen bir makale en yakın sayıya yayınlanmak üzere eklenir. İlgili sayıda yer kalmaması halinde makalenin yayımı bir sonraki sayıya kaydırılır. Bu durumda ve tüm değerlendirme sürecinde yazar isterse makalesini geri çekme hakkına sahiptir. Ancak bu durumu dergiye bildirmesi gerekir. Makale gönderim tarihinden makalenin yayına kabul tarihine kadar tüm bu işlemler için ortalama 3 aylık bir süre öngörülmektedir.