The mediating effect of intellectual capital in explaining the effects of knowledge management on enterprise resource planning: ICI 1000 research

Year 2025, Volume: 27 Issue: 1, 44 - 62

Ahmet Melih Eyitmiş , Fadime Sezer

Abstract

This article examines the relationship between the concepts of knowledge management, enterprise resource planning and intellectual capital, which play an important role in today's business world. It is extremely important for businesses to effectively integrate these three concepts with each other to gain competitive advantage. Enterprise resource planning software, which emerged with the technological developments in recent years and forms the holistic system of the enterprise, information management systems used to manage this software effectively and efficiently, and the intellectual capital that constitutes this system, direct the sectors. The aim of the research is to guide researchers and practitioners about how these concepts interact with each other, how businesses can turn interaction into a strategic advantage, and future trends. Additionally, the mediating role of intellectual capital in the relationship between knowledge management and enterprise resource planning was examined. In this study supported by a field research, the data were obtained from companies registered with the Istanbul Chamber of Industry (ICI 1000) in order to generalize the results. In the study supported by quantitative research method, survey technique, sufficient sample to support the research with a 95% confidence interval was included in the study. (n=412). SPSS 25.0 Process Macro program was used to analyze the data. The obtained results are discussed in theoretical and practical context. While intellectual capital doesn’t have mediating role in the direct effect of knowledge management on enterprise resource planning system success, the mediating role of its sub-dimensions (human capital, social capital, structural capital) has been determined.

Keywords

Knowledge management, Enterprise resource planning, Intellectual capital, Mediation analysis

Bilgi yönetiminin kurumsal kaynak planlamaya etkilerini açıklamada entelektüel sermayenin aracılık etkisi: İSO 1000 araştırması

Abstract

Bu makale, günümüz iş dünyasında önemli rol oynayan bilgi yönetimi, kurumsal kaynak planlama, entelektüel sermaye kavramları arasındaki ilişkiyi incelemektedir. İşletmelerin rekabet avantajı elde etmeleri için bu üç kavramın etkili bir şekilde birbirleriyle entegre edilmesi son derece önemlidir. Son yıllarda yaşanan teknolojik gelişmeler ile birlikte ortaya çıkan, işletmenin bütüncül sistemini oluşturan, kurumsal kaynak planlama yazılımları, bu yazılımların etkin ve etkili yönetilebilmesi için kullanılan bilgi yönetim sistemleri ve bu sistemi oluşturan entelektüel sermaye, sektörlere yön vermektedir. Araştırmada, bu kavramların birbirleriyle nasıl etkileşim içinde olduğu, işletmelerin bu etkileşimi nasıl stratejik bir avantaj haline getirebileceği ve gelecekteki trendlerle ilgili araştırmacılara ve uygulayıcılara yön vermek hedeflenmiştir. İlaveten bilgi yönetimi ve kurumsal kaynak planlama arasındaki ilişkide entelektüel sermayenin aracılık rolü incelenmiştir. Bir alan araştırması ile desteklenen bu çalışmada veriler, sonuçların genelleştirilebilmesi için İstanbul Sanayi Odası (İSO 1000)’na kayıtlı firmalardan elde edilmiştir. Kantitatif araştırma yöntemi, anket tekniği ile desteklenen çalışmada, 95% güven aralığında araştırmayı destekleyecek yeterli örneklem araştırmaya dahil edilmiştir. (n=412). Verilerin analizlerinde SPSS 25.0 aracılık için, Process Macro programı kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlar, teorik ve uygulama bağlamında tartışılmıştır. Bilgi yönetiminin kurumsal kaynak planlama sistem başarısı üzerindeki doğrudan etkisinde entelektüel sermayenin aracı rolü olmazken, alt boyutlarının (insan sermayesi, sosyal sermaye, yapısal sermaye) birlikte aracılık rolü tespit edilmiştir.

Keywords

Bilgi yönetimi, Kurumsal kaynak planlama, Entelektüel sermaye, Aracılık analizi

Ethical Statement

Bu çalışma Bilgi Yönetiminin Kurumsal Kaynak Planlamaya Etkilerini Açıklamada Entelektüel Sermaye ve Değişime Direncin Durumsal Aracılık Etkileri: İSO 1000 Araştırması başlıklı doktora tezinden yararlanılarak hazırlanılmıştır. Çalışma için Kahramanmaraş Sütçü imam Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Etik Kurulundan 24.07.2023 Tarih ve 2023-29 Sayılı etik kurul onayı alınmıştır.

Supporting Institution

Çalışma, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri (BAP) Koordinasyon Birimi (Proje No: 2023/2-11 D) tarafından desteklenmektedir.

References

• Abeysekera, I. ve Guthrie, J. (2004). Human capital reporting in a developing nation. The British Accounting Review, 36, 251–268. https://doi10.1016/j.bar.2004.03.004
• Acar, M. F. (2013). Supply chain orientation, ERP usage and knowledge management in supply chain (Yayımlanmamış doktora tezi). Fatih Üniversitesi, İstanbul.
• Acar, M. F., Tarim, M., Zaim, H., Zaim, S. ve Delen, D. (2017). Knowledge management and ERP: Complementary or contradictory?. Journal of Information Management, 37(6), 703–712.
• Akpınar, A. T. (2002). Bilgi yönetiminin entelektüel sermaye ile ilişkisi (Bildiri sunumu). I. Ulusal Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi, Hereke, İzmit.
• Aktan, C. C., Tunç, M. ve Yay, S. (2017). İnsan sermayesi ve sosyal sermaye arasındaki ilişki ve tamamlayıcılık rolü üzerine. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 9(1), 81-103.
• Aladwani, A. M. (2001). Change management strategies for successful ERP implementation. Business Process Managment Journal, 7(3), 266–275.
• Alataş, E. (2018). The impact of organizational culture and structure on enterprise resource planning success (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kadir Has Üniversitesi, İstanbul.
• Ayaoğlu, A. N. (2023). Öğrenen örgüt ve bilgi yönetimi etkileşiminde entelektüel sermayenin aracı rolü. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Trakya Üniversitesi, Edirne.
• Baron, R. M. ve Kenny, D. A. (1986). The moderator–mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategic, and statistical considerations. Journal of Personality and Social Psychology, 51(6), 1173–1182. https://doi.org/10.1037/0022-3514.51.6.1173
• Bayraktar, C. (2017). Bilgi toplumuna geçiş sürecinde entelektüel sermaye ve Türkiye. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Bontis, N. (1998) Intellectual capital; An exploratory study that develops measures and models. Management Decision, 36, 63-76. http://dx.doi.org/10.1108/00251749810204142
• Bozbura, F. T. (2007). Knowledge management practices in Turkish SMEs. Journal of Enterprise Information Management, 20(2), 209–221. https://doi.org/10.1108/17410390710725788
• Boztaş, M. ve Özmızrak, M. (2012). Kurumsal kaynak planlaması (ERP) yazılımları kurulum ve kullanım sürecinin bilgi yönetimi kavramıyla etkileşimi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 21, 65-79.
• Bulut, Y., Aslan, M. M. (2022). Yönetimde karar verme süreçlerine ilişkin bir öneri: kurumsal kaynak planlaması (ERP). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(2), 1260-1270.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Coleman, J. S. (1988). Social capital in the creation of human capital. American Journal of Sociology, 94(Supplement), S95-S120.
• Çaylan, T. (2024). Kurumsal kaynak planlama sistemlerinin kurumsallaşma üzerindeki etkileri. (Yayımlanmamış doktora tezi). Celal Bayar Üniversitesi, Manisa.
• Çelebi, M. (2020). Enformasyon teknolojileri çerçevesinde bilgi yönetimi ve öğrenen örgüt ilişkisi: enerji sektöründe bir araştırma (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Çelik, Ö. (2022). Etik liderliğin örgütsel vatandaşlık davranışı, örgütsel bağlılık, bilgi yönetimi ve değişime direnç üzerine etkisi (Türkiye geneli sağlık çalışanları) (Yayımlanmamış yüksek lisans). Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi, Kıbrıs.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve lisrel uygulamaları. Pegem Akademi.
• Davenport, T. H. (1997). Ten principles of knowledge management and four case studies. Knowledge and Process Management Volume, 4(3), 187-208
• Davenport, T. H. (1998). Putting the Enterprise into the Enterprise System. Harvard Business Review, 76(4), 121–131.
• Davenport, T. H. ve Prusak, L. (1998). Working knowledge, Harvard Business School Press,.
• De Toni, A. F., Fornasier, A. ve Nonino, F. (2015). The impact of implementation process on the perception of enterprise resource planning success. Business Process Management Journal, 21(2), 332–352. https://doi.org/10.1108/BPMJ-08-2013-0114
• De Vaus, D. A. (1990). Surveys in social research. Unwin Hyman.
• Delen, D., Zaim, H., Kuzey, C. ve Zaim, S. (2013). A comparative analysis of machine learning systems for measuring the impact of knowledge management practices. Decision Support Systems, 54(2), 1150–1160. https://doi.org/10.1016/j.dss.2012.10.040
• Drucker, P. F. (1993). Post-capitalist society. Harper Business.
• Durdu, A., Batur, B. C. (2022). Kurumsal kaynak planlama (ERP) yazılımı kullanımının işletmelere sağladığı faydalar. İçinde Ö. Çakır, H. Emen (Edit.). Sosyal ve eğitim bilimlerinde yeni yaklaşımlar (s. 67). Berikan Kitabevi.
• Durdu, A. ve İpek, E. (2020). Bilgi yönetiminin işletmelere yenilik ve rekabet üstünlüğü sağlaması. Bilişim Teknolojileri Online Dergisi, 11(43), 105-114. https://doi: 10.5824/ajite.2020.04.005.x
• Edvinsson, L. ve Sullivan, P. (1996). Developing a model for managing intellectual capital, European Management Journal, 14(4) 356-364.
• Fissha, H. M. (2024). Implementation constraints of ERP systems in developing countries (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Stockholms Üniversitesi, İsveç.
• Galbraith, J. K. (1969). The consequences of technology. Journal of Accountancy, 127(6), 44- 56.
• Gümüştekin Eren, G. (2004). Bilgi yönetiminin stratejik önemi. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 18(3,4), 201-212.
• Gürbüz, S. (2019). Sosyal bilimlerde aracı, düzenleyici ve durumsal etki analizi. Seçkin Yayıncılık.
• Gürbüz, S. ve Bayık, M. E. (2018). Aracılık modellerinin analizinde modern yaklaşım: Baron ve Kenny yöntemi artık terk edilmeli mi? 6. Örgütsel Davranış Kongresi Bildiriler Kitabı, 2-3 Kasım 2018/Isparta.
• Hair, J. F., Anderson, R. E., Tatham, R. L. ve Black, W. C. (1998). Multivariate data analysis (5th ed.). Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.
• Hasanzadeh, M. ve Mahaleh, S. F. S. S. (2014). Effect of knowledge management on success of customer relationship management in Eghtesad Novin bank of Tehran. Global Journal of Management and Business Research, 4(6), 839-848.
• Hayes, A. F. (2018). Introduction to mediation, moderation, and conditional process analysis: A regression-based approach (2. Baskı). The Guilford Press.
• Hayes, A. F. (2013). Methodology in the social sciences introduction to mediation, moderation and conditional process analysis: A regression-based. New York: Guilford Press.
• Ho, C.F., Wu, W.H. ve Tai, Y.M. (2004). Strategies for the adaptation of ERP systems. Industrial Management & Data Systems, 104(3), 234-251.
• Hsu, Y. H. ve Fang, W. (2009). Intellectual capital and new product development performance: The mediating role of organizational learning capability. Technological Forecasting and Social Change, 76(5), 664-677.
• Ifinedo, P. (2008). Impacts of business vision, top management support, and external expertise on ERP success. Business Process Management Journal 14(4), 551-568.
• Ifinedo, P., Rapp, B., Ifinedo, A. ve Sundberg, K. (2010). Relationships among ERP post-implementation success constructs: An analysis at the organizational level. Computers in Human Behavior 26, 1136–1148.
• İSO 500, (2024, 10 Ekim). Sık sorulan sorular, İSO 500 nedir ve neden önemlidir?. https://www.iso500.org.tr/sss. James, G., Witten, D., Hastie, T. ve Tibshirani, R. (2013). An introduction to statistical learning. Springer.
• Kalaycı, Ş. (Ed.) (2005). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Asil Yayın Dağıtım.
• Karagül, M. ve Dündar, S. (2006). Sosyal sermaye ve belirleyicileri üzerine ampirik bir çalışma. Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(12), 61-78.
• Karakulak, E. (2003). Toplam bilgi yönetimi ERP II proje uygulamaları bilgi yönetimi sentezi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Karim, M. R., Nordin, N., Yusof, M.F., Amin, M. B., Islam, M. A. ve Hassan, M. S. (2023) Does ERP implementation mediate the relationship between knowledge management and the perceived organizational performance of the healthcare sector? Evidence from a developing country. Cogent Business & Management, 10(3), 1-19. https://doi: 10.1080/23311975.2023.2275869
• Keçek, G. ve Yıldırım, E. (2010). Kurumsal kaynak planlaması (ERP) sisteminin analitik hiyerarsi süreci ahp _le seçimi: otomotiv sektöründe bir uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi iktisadi ve idari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(1), 193-211.
• Kim, Y., Lee, Z. ve Gosain, S. (2005). Impediments to successful ERP implementation process. Business Process Management Journal, 11(2), 158-170.
• MacKinnon, D. P., Lockwood, C. M. ve Williams, J. (2004). Confidence limits for the indirect effect: Distribution of the product and resampling methods. Multivariate Behavioral Research, 39(1), 99-128.
• Martins, E. J. ve Belfo, F. P. (2024). A systemic framework for enterprise resource planning systems: A bibliometric networking analysis. Procedia Computer Science, 239, 1549-1559.
• McGinnis, T. C. ve Huang, Z. (2007). Rethinking ERP success: A new perspective from knowledge management and continuous improvement. Information & Management, 44(7), 626-634.
• Metaxiotis, K. (2009). Exploring the rationales for ERP and knowledge management integration in SMEs. Journal of Enterprise Information Management, 22 (1/2), 51-62. http://dx.doi.org/10.1108/17410390910922822
• Muniz-Rodriguez, N. M., Rego, A. Z., Navajas-Romero, V.ve Ceular-Villamandos, N. (2024). Exploring the Role of Organizational Learning and Knowledge Management in the Acceleration of Current Small Business’s Digital Transformation. İçinde: M. Valeri (Ed), Knowledge management and knowledge sharing. contributions to management science. (ss. 117-146). Springer: Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-031-37868-3_8
• Nicoloau, A. I. (2004) Firm performance effects in relation to the ımplementation and use of ERP systems. Journal of Information Systems, 18(2), 79-105. https://doi.org/10.2308/jis.2004.18.2.79
• Nonaka, I. (1991). The knowledge-creating company. Harvard Business Review, 69, 96–104.
• Özdamar, K. (2015). Ölçek ve test geliştirme yapısal eşitlik modellemesi. Nisan Kitabevi.
• Özdemir, B. ve Taşçı, D. (2017). Entelektüel sermaye ölçeğinin geçerlik ve güvenirliğinin testi: Türkiye’nin ilk 1000 sanayi kuruluşu’nda ampirik bir araştırma. The Journal of Academic Social Science Studies, 61, 363-372.
• Öztemiz, D. ve Karasioğlu, F. (2024). İnsan sermayesi, müşteri sermayesi ve yapısal sermaye etkinliklerinin işletmelerin karlılıkları üzerine etkisi: BIST100 Endeksi üzerine bir uygulama. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26(1), 152-165. https://doi.org/10.33707/akuiibfd.1377396
• Pan, S. L., Newell, S., Huang, J. ve Galliers, R. D. (2007). Overcoming knowledge management challenges during ERP implementation: The need to integrate and share different types of knowledge. Journal of the American Society for Information Science and Technology, 58(3), 404-419.
• Parr, A. ve Shanks, G. (2000). A model of ERP project implementation. Journal of Information Technology, 15(4), 289–303. https://doi.org/10.1080/02683960010009051
• Parthasarathy, S. ve Anbazhagan, N. (2008). Evaluating ERP projects using DEA and regression analysis. International Journal of Business Information Systems, 3(2), 140–157.
• Perera, H. S. C. ve Costa, W. K. R. (2008). Analytic hierarchy process for selection of ERP software for manufacturing companies. Vision, 12(4), 1-11.
• Preacher, K. J. ve Hayes, A. F. (2004). SPSS and SAS procedures for estimating indirect effects in simple mediation models. Behavior Research Methods, Instruments & Computers, 36(4), 717–731. https://doi.org/10.3758/BF03206553
• Quintero-Quintero, W., Blanco-Ariza, A. ve Garzón-Castrillón, M. (2021). Intellectual capital: A review and bibliometric analysis. Publications, 9(4), 1-23.
• Raimee, N. ve Aman, A. (2023). The challenges of using ERP for knowledge management: A case of telecommunication company. Business, Management and Economics Engineering, 21(1), 272–289.
• Ranjan, S., Jha, V.J. ve Pal, P. (2016). Literature review on ERP implementation challenges. Int. J. Business Information Systems, 21(3), 388- 402.
• Sakarya, A. O. (2021). Bilgi sarmalı çerçevesinde süreçlerin karşılıklı etkileşimi üzerine bir araştırma. BMİJ, 9(4), 1564-1581.
• Samiei, E. ve Habibi, J. (2020). The mutual relation between Enterprise resource planning and knowledge management: A review. Global Journal of Flexible Systems Management, 21(1), 53-66.
• Sedera, D. ve Gable, G. G. (2010). Knowledge Management Competence for Enterprise System Success Journal of Strategic Information Systems 19, 296–306.
• Sedera, D., Gable, G. ve Chan, T. (2003). Knowledge management for ERP success. PACIS 2003 Proceedings. 97. http://aisel.aisnet.org/pacis2003/97
• Serenko A.ve Bontis N. (2004). Meta-review of knowledgemanagement and intellectual capital literature: Citation impact and research productivity rankings. Knowledge and Process Management 11(3), 185–198.
• Sezer, B. ve Bakan, İ. (2022). Rekabet güçlerinin değer zinciri üzerine etkisinde inovasyon düzeyinin aracılık rolü. Alanya Akademik Bakış, 6(3), 3085- 3108.
• Sharma, R. (2024). Research of industrial internet of things and industry 4.0 in enterprise resource planning (Yayımlanmamış doktora tezi). Budapest University, Budapest.
• Sobel, M.E. (1982) Asymptotic confidence ıntervals for ındirect effects in structural equation models. Sociological Methodology, 13, 290-321. https://doi.org/10.2307/270723
• Soja, P. (2006). Success factors in ERP systems implementations – lessons from practice, Journal of Enterprise Information Management, 19(4), 418-433.
• Stewart, T. A. (2001). The wealth of knowledge: Intellectual capital and the twenty-first century organization. Random House.
• Stewart, T. A. (1991). Brainpower, Fortune, 123(11), 42-60.
• Stone, A. R. ve Zhang, X. (2021). Understanding success factors for ERP implementation: An integration of literature and experience. Issues in Information Systems, 22(2), 146-156.
• Subramaniam, M. ve Youndt, M. A. (2005). The influence of intellectual capital on the types of ınnovative capabilities. Academy of Management Journal, 48(3), 450-463.
• Sürücü, L, Şeşen, H., Maslakçı, A. ve Yeloğlu, H. O. (2023). SPSS, AMOS ve PROCESS Macro ile ilişkisel, aracı/düzenleyici ve yapısal eşitlik modellemesi. Detay yayıncılık.
• Şerbetçi, D. (2015). 21. yy işletmelerinin gerçek zenginlik kaynağı: insan sermayesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (8), 1-18.
• Şimşek, H. K., Arslan, H. ve Görmez, Y. (2023). DtyPAM: Kurumsal destek firmaları için önerilmiş konteynır tabanlı ayrıcalıklı erişim yönetim sistemi. Bilgisayar Bilimleri ve Teknolojileri Dergisi, 4(2), 67-75.
• Toffler, A. (1998). Üçüncü dalga (1. Baskı). Koridor Yayıncılık, (Çeviren: Selim Yeniçeri).
• Truong, B. T. T., Nguyen, P. V. ve Vrontis, D. (2024). Enhancing firm performance through innovation: the roles of intellectual capital, government support, knowledge sharing and knowledge management success, Journal of Intellectual Capital, 25(1), 188-209. https://doi.org/10.1108/JIC-08-2023-0181
• Uçar, D. (2017). Measuring the relationship between quality management and organizational ınnovation performance: Mediating effects of knowledge management and intellectual capital [Yayımlanmamış doktora tezi]. Bahçeşehir Üniversitesi.
• Vandaie, R. (2008). The role of organizational knowledge management in successful ERP implementation projects. Knowledge-Based Systems, 21(8), 920-926.
• Volkov, D. ve Garanina, T. (2008). Value creation in Russian companies: The role of intangible assets. The Electronic Journal of Knowledge Management, 6(1), 63-74.
• Wang, W. Y. ve Chang, C. (2005). Intellectual capital and performance in causal models Evidence from the information technology industry in Taiwan. Journal of Intellectual Capital, 6(2), 222-236. https://doi:10.1108/14691930510592816.
• Wiig, K. M. (1993). Knowledge management foundations: Thinking about thinking--how people and organizations create, represent, and use knowledge. Arlington, TX: Schema Press.
• Wiig, K. M. (1997). Knowledge management: Where did it come from and where will ıt go?. Expert Systems with Applications, 13(1), 1-14.
• Xu, L., Wang, C., Luo, X. ve Shi, Z. (2006). Integrating knowledge management and ERP in enterprise information systems. Systems Research and Behavioral Science, 23(2), 147-156.
• Yılmaz, V. ve Dalbudak, İ. Z. (2018). Aracı değişken etkisinin incelenmesi: Yüksek hızlı tren işletmeciliği üzerine bir uygulama. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 14 (2), 517-534.
• Youndt, M. A., Subramaniam, M. ve Snell, S. A. (2004). Intellectual capital profiles: An examination of investments and returns. Journal of Management Studies, 41(2), 335-361.
• Zuma, N. ve Sibindi, N. (2023a). Knowledge management as a driver of successful enterprise resources planning ımplementation: A conceptual framework. Change Management: An International Journal, 23(1), 37-62.
• Zuma, N. ve Sibindi, N. (2023b). Challenges of implementing enterprise resource planning and the role of knowledge management: Evidence from the National Youth Development Agency. South African Computer Journal, 35(2), 97-118.