Bağlam Temelli Yaklaşım Hakkında Fen ve Teknoloji Öğretmenlerinin Görüşleri ve Uygulayabilme Düzeyleri

Yıl 2013, Cilt: 2 Sayı: 1, 240 - 261, 16.04.2013

Fatma Topuz , Sevgi Gençer Ahmet Bacanak , Orhan Karamustafaoğlu

Öz

Fen bilimleri alanındaki dersler yürütülürken günlük yaşamla bağlantısının yeterince kurulmaması bu derslere ilgiyi azaltan nedenlerden biri olarak görülmektedir. 2004 Fen ve teknoloji öğretim programının da temel öğelerinden olan bağlam temelli yaklaşım, bu noktada etkili bir yaklaşım olarak görülmektedir. Bağlam temelli yaklaşım, öğrenmenin doğal ortamlarda ve ihtiyaç olduğunda daha kolay, anlamlı ve kalıcı olarak gerçekleşeceğini varsaymaktadır. Dolayısıyla bu yaklaşım, öğretime doğrudan yaşamdaki olaylardan başlayıp fen kavramlarını öğrenmeyi ihtiyaç hâline getirmeyi benimsemektedir. Bu bağlamda öğretmenlerin, öğretim programında önemli bir öğe olarak işaret edilen bu yaklaşım hakkındaki görüşlerinin alınması kaçınılmazdır.

Bu çalışmanın amacı, İlköğretim okullarında görev yapan fen ve teknoloji öğretmenlerinin Bağlam Temelli Yaklaşım hakkındaki görüşlerini ve derslerinde uygulayabilme düzeylerini tespit etmektir. Bu amaç doğrultusunda, nitel araştırma yöntemi kapsamında Amasya ili merkez ve ilçelerindeki okullarda görev yapan 8 Fen ve Teknoloji öğretmeni amaçlı örneklem yoluyla seçilmiştir.Araştırmanın verileri, örneklemindeki öğretmenlerle yürütülen yarı-yapılandırılmış mülakatlardan, açık-uçlu anketten ve ders-içi uygulama gözlemlerinden elde edilmiştir.  Elde edilen veriler, Nvivo 9.0 programı yardımıyla analiz edilmiştir. Çalışmada elde edilen veriler modeller ve matrisler şeklinde sunulmuştur. Elde edilen veriler ışığında çalışma grubunda yer alan öğretmenlerin bağlam temelli yaklaşımı önemsedikleri ancak sadece günlük yaşamdan örnekler sunmak şeklinde yorumladıkları dolayısıyla tam olarak anlamadıkları sonucuna varılmıştır. Ayrıca, fen ve teknoloji öğretmenlerinin bağlam temelli yaklaşımı uygulamaya çalıştıkları ve öğrenciler açısından olumlu yönleri kadar olumsuz yönlerinin de olduğuna inandıkları ortaya konulmuştur.  Bu sonuçlara dayalı olarak gerekli ve uygulanabilir öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Bağlam Temelli Yaklaşım; Fen ve Teknoloji Öğretmenleri; Bağlam Temelli Öğretim

Kaynakça

• Acar, B. ve Yaman, M. (2011). Bağlam temelli öğrenmenin öğrencilerin ilgi ve bilgi düzeylerine etkisi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40, 1-10.
• Ayvacı, H. ve Er Nas, S. (2009). Fen ve teknoloji dersi konularının okulda ve dershanede işlenişiyle ilgili durumlarının belirlenmesi. D.Ü. Ziya Gölkalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 113–124.
• Ayvacı, H.Ş. (2010), Fizik Öğretmenlerinin Bağlam Temelli Yaklaşım Hakkındaki Görüşleri, Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 42-51.
• Baran, S., Doğan, S., ve Yalçın, M. (2002). Üniversite biyoloji öğrencilerinin öğrenimleri sırasında edindikleri bilgileri günlük hayatla ilişkilendirebilme düzeyleri, Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 89-96.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem A Yayınları
• Choi, H.J. & Johnson, S.D. (2005). The effect of context-based video instruction on learning and motivation in on-line courses. The American Journal of Distance Education, 19(4), 215-227.
• Demircioğlu, H. (2008). Sınıf Öğretmeni Adaylarına Yönelik Maddenin Halleri Konusu ile İlgili Bağlam Temelli Materyal Geliştirilmesi ve Etkililiğinin Araştırılması. Yayımlanmamış Doktora Tezi, KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Dong, Z.Y. (2005). Improving learning in undergraduate control engineering courses using context-based learning models, International Journal of Engineering Education, 21(6), 1076-1082.
• Erdoğan, M. (2005). Yeni geliştirilen beşinci sınıf fen ve teknoloji dersi müfredatı: Pilot uygulama yansımaları, eğitimde yansımalar: VIII, Yeni İlköğretim Programlarını Değerlendirme Sempozyumu Kitabı, 299–310.
• Glynn, S. & Koballa, T.R. (2005). The contextual teaching and learning instructional approach. In R. E. Yager (Ed.), Exemplary Science: Best Practices In Professional Development (p. 75–84). Arlington, Va: National Science Teachers Association Press.
• Gömleksiz, M.N. ve Bulut, İ. (2007). Yeni fen ve teknoloji dersi öğretim programının uygulamadaki etkililiğinin değerlendirilmesi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 76-88.
• Hoffmann, L., Hausler, P. & Lehrke, M. (1998). Die IPNInteressenstudie Physik. Kiel: IPN. İçinden: Tekbıyık, A. ve Akdeniz, A.R. (2010). Bağlam temelli ve geleneksel fizik problemlerinin karşılaştırılması üzerine bir inceleme, NEFMED, 4(1), 123-140.
• Jick, T.D. (1989). Mixing qualitative and quantitative methods: Triangulation in action, Administrative Science Quarterly, 24(4), 602-611.
• McGarvey, D.J. (2006). Industry-linked context-based chemistry practicals. New Directions, 2, 57-65.
• MEB (2005). İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersi Öğretim Programı. Ankara.
• Miles, B.M. & Huberman A.M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded source book. 2 nd Ed. California, USA: Sage Publications.
• Patton, M.Q. (1990). Qualitative evaluation and research methods (2 nd Ed.). Newbury Park, CA: Sage.
• Ramsden, J.M. (1992). If it’s enjoyable, is it science?, School Science Review, 73, 65-71.
• Rioseco, M. (1995). Context Related Curriculum Planning for Science Teaching: A Proposal to Teach Science around Ozone Problem, Science Education International. 6(4), 10Sözbilir, M., Sadi, S., Kutu, H. ve Yıldırım, A., (2007). Kimya eğitiminde içeriğe/bağlama dayalı (context-based) Öğretim Yaklaşımı ve dünyadaki uygulamaları, I. Ulusal Kimya Eğitimi Kongresi, 20-22 Haziran, s. 108.
• Tavşancıl, E. ve Aslan, E. (2001). İçerik analizi ve uygulama örnekleri. İstanbul: Epsilon Yayıncılık
• Whitelegg, E. & Parry, M. (1999). Real-life contexts for learning physics: meanings, issues, and practice. Physics Education, 34, 68–72.
• Yam, H. (2005). What is contextual learning and teaching in physics? Erişim tarihi 0Nisan.2013 http://www.phy.cuhk.edu.hk/contextual/approach/tem/brie f_e.html
• Yaman, M., Dervişoğlu, S. ve Soran, H. (2004). Ortaöğretim öğrencilerinin derslere ilgilerinin belirlenmesi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 232-240.