10. Sınıf Fizik Ders Kitabı ve Kitaptaki Etkinliklerin Uygulanabilirliği Hakkında Öğretmen Değerlendirmeleri

Yıl 2013, Cilt: 2 Sayı: 2, 418 - 450, 15.05.2013

Hakan Ayvacı , Yasemin Devecioğlu

Öz

Bu çalışma, 10. sınıf fizik ders kitabı ve kitaptaki etkinliklerin uygulanabilirliği konusunda fizik öğretmenlerinin görüşlerini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Nitel bir araştırma olan çalışmanın verileri Trabzon, Giresun ve Tokat illerinde farklı okul türlerinde görev yapan ve basit rasgele örneklem seçimi yoluyla belirlenen 17 fizik öğretmeni ile yürütülen yarı yapılandırılmış mülakatlardan elde edilmiştir. Çalışmanın verileri, öğretmenlerin çoğunun mevcut ders kitabını içerik ve etkinliklerin uygulanabilirliği yönlerinden yeterli bulmadıkları gibi derslerinde de kitabı yeterince kullanmadıklarını göstermiştir. Bu durum kitabın içerik ve tasarımı ile ilgili eksiklikleri yanında öğretmenlerin yeni programın yaklaşımını da yeterince kavrayamadıklarını düşündürmektedir. Bu nedenle öğretmenlere program ve ders kitapları hakkında daha ayrıntılı ve uygulamalı eğitimlerin verilmesi ve böylelikle program ve ders kitapları hazırlayıcıları ile uygulayıcıları arasında görüş ve uygulama birliğinin sağlanması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Fizik, fizik ders kitabı, etkinlikler, fizik öğretmeni, öğretmen görüşleri.

Kaynakça

• Akdeniz, A. & Paliç, G. (2012). Yeni Fizik Öğretim Programına ve Uygulanmasına Yönelik Öğretmen Görüşleri, Millî Eğitim, 196, 290-307.
• Al, U., Şahiner, M. & Tonta, Y. (2006). Arts and humanities literature: Bibliometric characteristics of contributions by Turkish authors, Journal of the American Society for Information Science and Technology, 57(8), 1011-1022.
• Alkan, C.(1996). Eğitim Teknolojisi. Ankara: Atilla Kitabevi.
• Altun, M., Yazgan, Y. & Arslan, Ç. (2004). Lise Matematik Ders Kitaplarının Kullanım Şekli ve Sıklığı, Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 131-147.
• Arslan, A., Tekbıyık, A. & Ercan, O. (2012). Fizik Ders Kitaplarının Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi, TURJE, Vol 1, Issue 2, 1-13.
• Atıcı,T., Keskin Samancı, N.ve Özel, Ç.A. (2007). İlköğretim fen bilgisi ders kitaplarının biyoloji konuları yönünden eleştirel olarak incelenmesi ve öğretmen görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(1), 115-131.
• Aydın, A. (2010). Kimya 1 ders kitabının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Ahi Evren Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 207-224.
• Ayvacı, H.Ş. (2010). Fizik Öğretmenlerinin Bağlam Temelli Yaklaşım Hakkındaki Görüşleri, Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 42-51.
• Bahçıvan, E. & Eraslan, F. (2011). Critical Investigation of 10th Class Physics Textbook Submitted by Turkey Ministry of National Education: Chapter of Modern Physics. Balkan Physics Letters, 19, 126-128.
• Banister, F. & Ryan, C. (2001). Developing science concepts through story-teIling, School Science Review, 83 (302), 7S-8
• Bozkurt, E. & Sarıkoç, A. (2008). Fizik Eğitiminde Sanal Laboratuar, Geleneksel Laboratuarın Yerini Tutabilir mi?. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 89 -100.
• Çalık, T. (2001). Türkçe Ders Kitaplarının Biçim ve Tasarımı, Konu Alanı Ders Kitabı İnceleme Kılavuzu, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Cavanaugh, C.S. (2001). The effectiveness of interactive distance education technologies in K-12 learning: A metaanalysis, International Journal of Educational Telecommunications, 7(1), 73-88.
• Çepni, S. (2010). Araştırma ve Proje Çalışmalarına Giriş, 5. Baskı, Trabzon.
• Çepni, S., Ayvacı, H. & Keleş, E. (2001). Fizik Ders Kitaplarını Değerlendirme Ölçeği Geliştirmek İçin Örnek Bir Çalışma. Millî Eğitim Dergisi, 152.27-33.
• Ceyhan, E. & Yiğit, B. (2004). Konu Alanı Ders Kitabı İncelemesi, Anı Yayıncılık, Ankara.
• Choi, H. J. & Johnson, S. D. (2005). The effect of context-based video instruction on learning and motivation in on-line courses. The American Journal of Distance Education, 19(4), 215–227.
• DeBacker, T., & Nelson, R. (2000). Motivation to learn science: Difference related to gender, class type, and ability. The Journal of Educational Research, 93(4), 245–254.
• Demir, C., Maskan, A.K., Çevik, Ş. & Baran, M. (2009). Ortaöğretim 9. Sınıf Fizik Ders Kitabının Ders Kitabı İnceleme Ölçeğine göre İncelenmesi. D. Ü. Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 125-140.
• Demirel, Ö.& Kıroğlu, K. (2005). Konu Alanı Ders Kitabı İncelemesi (Editör: Ö.Demirel, K.Kıroğlu), Pegem A Yayıncık, Ankara.
• Demirel, Ö.(1999). Planlamadan Değerlendirmeye Öğretme Sanatı. Ankara: Pagem Yayıncılık.
• Duman, T., Karakaya, N., Çakmak, M., Eray M. ve Özkan, M. (2001). Konu Alanı Ders Kitabı İnceleme KılavuzuMatematik 1-8, L. Küçükahmet (Ed.), Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Duru, A. & Korkmaz, H. (2010). Öğretmenlerin Yeni Matematik Programı Hakkındaki Görüşleri Ve Program Değişim Sürecinde Karşılaşılan Zorluklar, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38: 67-81.
• Dökme, İ. (2005). Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretim 6. Sınıf Fen Bilgisi Ders Kitabının Bilimsel Süreç Becerileri Yönünden Değerlendirilmesi, İlköğretim Online, 4(1), 7-17.
• Elmore, P.B. & Woehlke, P.L. (1998). Twenty years of research methods employed in American Educational Research Journal, Educational Researcher and Review of Educaitonal Research. (ERIC Document Reproduction Service No. ED420701).
• Gagne, R.M. (1988). Essential of Learning for Instruction, Englewood Cliffs, Nj: Prentice-Hall, s.134
• Geçit, Y. (2010). Sosyal bilgiler eğitimi öğretim programları konulu çalışmalar üzerine bir araştırma, 9. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu, Bildiriler Kitabı, Elazığ, 50-55.
• Güzel, H. & Adıbelli, S. (2011). 9. Sınıf Fizik Ders Kitabının Eğitsel, Görsel, Dil ve Anlatım Yönünden İncelenmesi, S.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26, 201-216.
• Güzel, H., Oral, İ. & Yıldırım, A. (2009). Lise II Fizik Ders Kitabının Fizik Öğretmenleri Tarafından Değerlendirilmesi. S.Ü. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 27, 133-142.
• Heinze-Fry, J.A. & Novak, J.D. (1990). Concept mapping brings long-term movement toward meaningful learning, Science Education, 74(4), 461-472.
• Johnson, D.W., Maruyama, G., Johnson, R., Nelson, D. & Skon, L. (1981). Effects of cooperative, competitive, and individualistic goal structures on achievement: A metaanalysis, Psychological Bulletin, 89(1), 47-62.
• Kanlı, U. & Yağbasan, R. (2004). Ortaöğretim Fen ve Matematik Ders Kitaplarinin Eğitimsel Tasarımının Değerlendirilmesi, Eğitim ve Bilim Dergisi.
• Kapucu, S. (2010). Fizik Öğretim Programının Uygulanmasında Yaşanan Sorunlar Ve Çözüm Önerileri, Ed: Bülbül, M. Ş. Türkiye'de Fizik Eğitimi Alanındaki Tecrübeler, Sorunlar, Çözümler Ve Öneriler, Çevrimiçi Çalıştay.
• Karadağ, E. (2009). Eğitim bilimleri alanında yapılmış doktora tezlerinin tematik açıdan incelemesi, Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 75-87.
• Karamustafaoğlu, O. ve Yaman, S. (2006). Fen ve Teknoloji Eğitiminde Konu Alanı Ders Kitabı İncelemesi: Ed: Akdeniz, A.R., Ankara: Kahraman Yay.
• Karamustafaoğlu, O., Aydın, M. & Özmen, H. (2005). Bilgisayar Destekli Fizik Etkinliklerinin Öğrenci Kazanımlarına Etkisi: Basit Harmonik Hareket Örneği. The Turkish Online Journal of Educational Technology– TOJET, 4(4), 67-81.
• Kavcar, N. (2012). Ortaöğretim Fizik 11 Ders Kitabının Öğretmen Adayları Raporlarıyla Değerlendirilmesi.
• Kavcar, N., Çınar, G., Dönmez, İ. & Kaya Şengören, S. (2012). Fizik Öğretmen Adaylarının Ortaöğretim 11. Sınıf Fizik Ders Kitabına İlişkin Görüşleri. X. UFBMEK sözlü bildirisi. 27-30 Haziran 2012, Niğde Eğitim Fakültesi, Niğde.
• Kaya Şengören, S., Dönmez, İ, Çınar, G. & Kavcar, N. (2012). Fizik Öğretmenlerinin 11. Sınıf Fizik Kitabına İlişkin Görüşleri: İzmir İli Örneği. X. UFBMEK sözlü bildirisi. 27-30 Haziran 2012, Niğde Eğitim Fakültesi, Niğde.
• Kılıç, A. & Seven, S. (2003). Konu Alanı Ders Kitabı İncelemesi. Pegem A Yayıncılık, Ankara.
• Kılıç, Z., Atasoy, B., Tertemiz, N., Şeren, M. & Ercan, L., (2001). Fen Bilgisi 4-8, Konu Alanı Ders Kitabı İnceleme Kılavuzu, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Knapp, N. F. & Peterson, P. L. (1995). Teachers' interpretations of "CGI" after four years: Meanings and practices. Journal for Research in Mathematics Education, 26(1), 40-65.
• Knapp, N. F., & Peterson, P. L. (1995). Teachers implementation of “CGI” after four years: Meanings and practices. Journal for Research in Mathematics Education, 26(1), 40-65.
• Konting, M.M. (1998). In search of good practice: A case study of Malaysian effective mathematics teachers classroom teaching. Journal of Science and Mathematics Education in South East Asia, 20(2), 8-20.
• Küçükahmet, L. (2000). Öğretimde Planlama ve Değerlendirme, Nobel Yayın Dağıtım,Ankara
• Marulcu, I, & Doğan, M. (2010). Ortaöğretim fizik ders kitaplarına ve müfredatlarına Afyonkarahisar'daki öğretmen ve öğrencilerin bakışı, Erciyes University Journal of Social Sciences Institute.
• McCagg, E.C. & Dansereau, D.F. (1991). A Convergent Paradigm for Examining Knowledge Mapping as a Learning Strategy, Journal of Educational Research, 84, 317-3
• MEB, (2007). Ortaöğretim fizik dersi öğretim programı. http://ogm.meb.gov.tr/fizik, adresinden 17 Ocak 2013 tarihinde alınıştır.
• Millar, R. & Osbome,I. (1998). Beyond 2000: Science education for the future, 22.11.2012 tarihinde http://www.kcl.ac uk/depsta/educationlpublications/be2oo0.pdf adresinden alınmıştır.
• Novak, J.D., Gowin, D.B. & Johansen G.T. (1983) The use of concept mapping and knowledge vee mapping with junior high school science students, Science Education, 67(5), 625-6
• O’Donell, A.M. (1994). Learning From Knowledge Maps - The Effects of Map Orientation, Contemporary Educational Psychology, 19(1), 33-44.
• Ogan-Bekiroglu, F. (2007). To what Degree do the Currently Used Physics Textbooks Meet the Expectation? Journal of Science Teacher Education, 18, 599-628.
• Remillard, J. T & Geist, P. (2002). Supporting teachers’ professional learning though navigating openings in the curriculum. Journal of Mathematics Teacher Education 5(1): 7-34, 2002.
• Senemoğlu, N., (2007). Gelişim, Öğrenme ve Öğretim: Kuramdan Uygulamaya. (13. Baskı). Ankara: Gönül Yay.ve Matbaacılık.
• Şengören, S. K., Uyumaz, G., Kaplan, T. & Kavcar, N. (2011). Fizik Öğretmenlerinin 10. Sınıf Fizik Kitabına İlişkin Görüşleri: İzmir İli Örneği. Türk Fizik Derneği 28. Uluslararası Fizik Kongresi (TFD-28), Bodrum.
• Şengören, S.K., Tanel, R., Yıldırım Benli & Kavcar, N. (2010). Fizik Öğretmenlerinin 9. Sınıf Fizik Kitabına İlişkin Görüşleri: İzmir İli Örneği. 9. UFBMEK, İzmir.
• Soong, B. C. & Yager, R. E. (1993). The Inclusion of STS Material in the Most Frequently Used Secondary Science Textbooks in the U.S. Journal of Research Science Teaching. 30 (4), 339-349.
• Sözbilir, M., Sadi, S., Kutu, H. & Yıldırım, A., (2007). Kimya eğitiminde içeriğe/bağlama dayalı (context-based) Öğretim Yaklaşımı ve dünyadaki uygulamaları, I. Ulusal Kimya Eğitimi Kongresi, 20-22 Haziran, s. 108.
• Taş, A.M. (2007). Yeni sosyal bilgiler ders kitaplarına ilişkin öğretmen görüşlerinin belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17, ss. 519–532.
• Tay, B. (2007). Öğrenme stratejilerinin Hayat bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi Dersinde Akademik Başarıya Etkisi, Milli Eğitim, 173, 87-102.
• Tertemiz, N., Ercan, I. & Kayabaşı,Y. (2001). Ders kitabı ve eğitimdeki önemi, konu alanı ders kitabı inceleme kılavuzu. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Tonta, Y. (1999). Tıp ve Yaşam Bilimleri Literatürüne Türkiye'nin Katkısı (1988-1997), Türk Kütüphaneciler Derneği'nin Kuruluşunun Yılı Uluslararası Sempozyumu, Bildiriler kitabı: 421-438. TKD, Ankara, http://yunus.hacettepe.edu.tr/~tonta/yayinlar/tonta-tip.pdf , erişim tarihi: 22.06.2010
• Tor, H. (2003). İlköğretim Öğrencilerinin Bilgi Teknolojilerinden Yararlanma Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma, TOJET, 3(1) Article16.
• TTKB. (2007); Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• TTKB. (2009). Ortaöğretim Fizik Dersi 9, 10, 11 ve 12. Sınıf Öğretim Programları.
• Weinstein, C. (1988). Assesment and Training of Student Learning Strategies. Learning Strategies and Learning Strategies. Ed: Ronald R. Schmeck. Newyork, Plenum pres.
• Weinstein, C.E. & Mayer, R.E. (1986). The Teaching of Learning Strategies Handbook of Research on Teaching. 3 rd Edition, Editor: M.C.Wittrock. New York: Macmillan Company.
• Yalın, H.İ. (1996), Ders Kitapları Tasarımı, Millî Eğitim, 132, 61–6
• Yalın, H.İ. (1999). Öğretim Teknolojisi ve Materyal Geliştirme, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Yanpar Şahin, T. & Yıldırım, S. (1999). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme, Ankara: Anı Yayıncılık
• Yapıcı, İ.Ü., Coşkun, Y. & Akbayın, H. (2009). Bir Kitap İnceleme Çalışması Örneği: Meb 10.Sınıfbiyoloji Ders Kitabının Eleştirel Olarak İncelenmesi, I.Uluslararası Eğitim Araştırmaları Kongresi.Çanakkale.
• Yapıcı, M. & Demirdelen, C. (2007). İlköğretim 4. sınıf sosyal bilgiler öğretim programına ilişkin öğretmen görüşleri İlköğretim Online.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (5. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, A., Seçken, N. & Morgil, İ. (1998). Lise 11. Sınıf Kimya-3Ders Kitaplarının Kimya Eğitimine Uygunluklarının Araştırılması. H.Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 73-83.
• Yılmaz, A., Seçken, N. & Morgil, N., (1998). Lise 11. sınıf kimya 3 ders kitaplarının kimya eğitimine uygunluklarının araştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 73-83.
• Ünsal, Y. & Güneş, B. (2004). Bir Kitap İnceleme Çalışması Örneği Olarak M.E.B. Lise 1. Sınıf Fizik Ders Kitabının Eleştirel Olarak İncelenmesi, G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(3).
• Ünsal, Y. & Güneş,B. (2002). Bir Kitap İnceleme Çalışması Örneği Olarak M.E.B.İlköğretim 4. Sınıf Fen Bilgisi Ders Kitabına Fizik Konuları Yönünden Eleştirel Bir Bakış, G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(3).
• Yüksel, E. (2010). İlköğretim 6. Sınıf Matematik Ders Kitaplarinin Öğretmen Ve Öğrenci Görüşleri Doğrultusunda Değerlendirilmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Özay, E. & Hasenekoğlu, İ. (2007). Lise 3 Biyoloji Ders Kitaplarındaki Görsel Sunumda Gözlenen Bazı Sorunlar, TUFED, 4(1).
• Özer, B. (2002). Learning Strategies in Primary and Secondary Schools' Curricula, Educational Sciences & Practices, 1(1), 17-32.
• Amasya Education Journal, 2(2), 418-450, 2013
• Teachers’ Evaluations on 10 th Grade Physics Textbook and Applicability of Activities in the Textbook † Hakan Şevki Ayvacı 1, † and Yasemin Devecioğlu 2 1 Karadeniz Teknik Üniversitesi, Turkey 2 Bayburt Üniversitesi, Turkey Received: 15.05.2013 - Revised: 23.10.2013 - Accepted: 06.11.2013