1455 Tarihli Tahrir Kayıtlarına Göre Ordu ve Çevresinde Ekonomik Bir Faaliyet Olarak Arıcılık ve Bal Üretimi

Year 2017, Volume: 21 Issue: 4, 1421 - 1439, 20.12.2017

Savaş Eğilmez , Ahmet Safa Yıldırım

Abstract

Bugün, Türkiye’nin en önemli bal üretim merkezlerinden biri olan Ordu,
bu konudaki bilgi ve tecrübesini, bölgede antikçağdan beri süregelen arıcılık
faaliyetlerinden almaktadır. Bölgenin topografik özellikleri ve zengin florası,
Ordu ve çevresinde binlerce yıldır arıcılığın ekonomik bir faaliyet olarak
yapılmasına olanak sağlamış ve bu durum M.Ö. 4. yüzyıldan itibaren antikçağ
yazarlarının eserlerine de yansımıştır. 13. yüzyılın sonlarından itibaren Orta
Karadeniz coğrafyasında fetih ve iskân hareketlerine başlayan Türkler, Ordu ve
çevresinde Bayramlu Beyliği’ni kurmaya muvaffak olmuşlar ve geçmişten gelen
arıcılık mirasına sahip çıkarak günümüze kadar devam ettirmişlerdir. Ordu ve
çevresinde sürdürülen arıcılık ve bal üretimi, bölgenin mevcut en eski tarihli
resmî belgeleri olan 1455 yılına ait tahrir defterlerinde de açıkça
görülmektedir. Bu çalışmada, adı geçen tahrir defterlerine göre Ordu ve
çevresinde bulunan yerleşmelerden toplanan öşr-i asel (bal vergisi) miktarları
tespit edilerek yerleşmelerin bal üretimi oranları hakkında istatistiki
bilgiler verilmiştir. Böylece Ordu’da halen önemli bir geçim kaynağı olan
arıcılığın kökenine ışık tutulmaya çalışılmıştır.

Keywords

Bayramlu, Ordu, Arıcılık, Bal Üretimi, Tahrir Defterleri

References

• Dağdelen, İ. (2010). 15. Yüzyıl Ünye ve Çevresinin Tarihi Kaynakları: 1455 Tarihli Ünye, Karakuş (Akkuş), Terme ve Arım (Çarşamba) Tahrir Defterleri. İstanbul: Ünye Belediyesi Kültür Yayınları.
• Eğilmez, S. ve Yıldırım, A. (2016). “Bayramlu Beyliği ve Beylik Mirası Olarak “Ordu” Adı”, Selami Kılıç – Ahmet Safa Yıldırım (Ed.). Çayeli’nden Erzurum’a Yrd.Doç.Dr. Cemil Kutlu: Armağan Kitap. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yayınları.
• Işık, A. (2001). Antik Kaynaklarda Karadeniz Bölgesi. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Ksenophon. (2015). Anabasis: On Binler’in Dönüşü. (Çev. Ari Çokona). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. Muallim Cevdet. 081, 085, 117/2 numarada kayıtlı tahrir defterleri.
• Ordu Ticaret Borsası. (2013). Arıcılık. Eylül.
• Öz, M. (1999). XV – XI. Yüzyıllarda Canik Sancağı. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Sıralı, R. (2015) “Arıcılığın Ordu Yöresi İçin Ekonomik Önemi”. Arıcılık Araştırma Dergisi, 14, Aralık, 16-18.
• Strabon. (1993). Antik Anadolu Coğrafyası (Geographika: XII-XIII-XIV). (Çev. Anan Pekman). İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Ünye Ticaret Borsası. (2014). Arıcılık ve Bal Raporu.
• Yediyıldız, B. ve Üstün, Ü. (1992). Ordu Yöresi Tarihinin Kaynakları I: 1455 Tarihli Tahrir Defteri. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Yediyıldız, B. (1985). Ordu Kazası Sosyal Tarihi (1455-1613). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.