Cumhuriyet’in İlk Yıllarında Bursa’da Cumhuriyet Bayramı Kutlamaları (1934-1945)

Year 2019, Volume: 6 Issue: 1, 104 - 135, 29.03.2019

Erhan Alpaslan

Abstract

Cumhuriyetin ilk yıllarında ulus-devlet kurma projesinin
gerçekleştirilmesi, ulus bilincinin oluşturulmaya çalışılması ve vatandaşla
devletin bütünleşmesinde dil, tarih ve eğitim alanlarındaki çalışmalar şüphesiz
önemli yer tutmuştur. Bu bilinçlenmeye, törenler, sergiler, mekân adları,
amblemler, anıtlar ve bayramlar da önemli katkıda bulunmuştur. Bu meyanda toplumsal
dayanışma ve birlik ruhunun en nadide tezahürlerinin yaşandığı milli bayram ve
törenlere son derece önem verilmiştir. Özellikle halkın geniş bir şekilde bu
kutlamalara katılması sağlanarak devlet-halk buluşması hedeflenmiştir. Kutlanan
bu milli bayramlar içinde, Türk Devriminin “en
büyük eseri” olarak kabul edilen Cumhuriyet’in İlanı’nın bayram olarak
kutlanmasının farklı bir yeri olmuştur. Cumhuriyet bayramı kutlamalarının çok
yoğun ve coşkulu bir şekilde gerçekleştirilmesi için her türlü çaba
gösterilmiştir. Cumhuriyet’in ilk yıllarında gerçekleştirilen kutlamaların
temel amacının halkın kutlamalara katılımını sağlamak ve Cumhuriyet ideolojisi
ve kazanımlarının halka anlatılmasında bir zemin oluşturduğu anlaşılmaktadır. Bu
çalışmada,1934-1945 yılları arasında Bursa’da yapılan cumhuriyet kutlamaları
ele alınarak, devlet ve halkın için neler ifade ettiği arşiv belgeleri ışığında
ortaya konulmaya çalışılmıştır

Keywords

Bursa, Cumhuriyetin İlanı, Cumhuriyet Bayramı, CHP, Milli Bayramlar

Republic Day Celebrations in Bursa in the First Years of Republic (1934-1945)

Abstract

In the early years of the Republic, the studies on
language, history and education had undoubtedly occupied an important place in
order to root out the nation-state concept, to create the nation consciousness
and to ensure the integration of the citizen and the state. Ceremonies,
exhibitions, site names, emblems, monuments and festivals had also contributed
to this awareness. In this sense, the national days and ceremonies which the
most important manifestations of the social solidarity and the spirit of unity
were given great importance. The state-public meeting was aimed especially by
providing the people to participate in these celebrations. The celebration of
the proclamation of the Republic, which was considered to be "the greatest
work" of the Turkish Revolution, had a different place among these
celebrated national days. Too much effort was made to perform the Republic Day
celebrations in an intense and enthusiastic manner. The main purpose of the
celebrations in the first years of the Republic was to ensure public
participation in the ceremonies and to explain the achievements of the
Republican ideology. In this study, the Republic Day celebrations held in Bursa
between 1934 and 1945 and the meaning of these celebrations for the state and
the public were discussed using archival documents.

Keywords

: Bursa, The proclamation of the republic, Republic Day, Republic People's Party, National Days

References

• AKBAYRAK, H., “Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Milli Bayramlar”, Tarih ve Toplum, 8, 43, (1987): 31-38.
• Arkadaş Gazetesi, “Bursa Kurtuluş Programı”, 11 Eylül 1926.
• ASLANOGLU, R., “Bursa'da Kentleşme Süreci”, Bursa Defteri, İstanbul: Altan Matbaası, 2, Haziran 1999.
• BOLAT, B.S., Milli Bayram Olgusu ve Türkiye’de Yapılan Cumhuriyet Bayramı Kutlamaları (1923- 1960), Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üni. Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Ankara, 2007.
• ÇAKMAK, F., “Bursa’da On Beşinci Yıl Cumhuriyet Bayramı Kutlamaları”, Uludağ Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18, 18, Yıl:11, (2010): 87-109.
• ÇETİN, T. “İzmir’de Cumhuriyet Bayramı’nın 15. Yıldönümü Kutlama Törenleri”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 3, 8, İzmir, (1998): 61-66.
• DOĞANER, Y.,“Cumhuriyet’in Onuncu Yıl Kutlamaları”, Askeri Tarih Araştırmaları Dergisi, Yıl: 5, 9, Ankara, (2007): 119-143.
• GAZİMİHAL, M.R.,Türk Halk Oyunları Kataloğu I, (Ed. Nail Tan). Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara,1991.
• _________,Türk Halk Oyunları Kataloğu II, (Ed. Nail Tan ve Ahmet Çakır), Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları,1997.
• KAPLANOGLU, R., Prusa’dan Günümüze Bursa, Elma Basım, İstanbul 2008.
• KAYA, M., 1918- 1950 Yılları Arasında Bursa Kazasının Sosyal ve Ekonomik Durumu, Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, İzmir 1999.
• ÖZCAN, B., ‘’Bursa Depremleri (2 Mart, 12 Nisan 1855)”, Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 5, (1999): 73-118.
• SOFUOĞLU, A., “Osmanlı Arşiv Belgeleri Işığında İşgal Döneminde Bursa” Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 19, 55, Mart (2003): 51-82.
• SÜEL, M., Antik Dönemde Bursa, Bursa, T.C. Kültür Bakanlığı Yayını, Ankara 1996.
• TUĞLACI, P., Osmanlı Şehirleri, Bursa, İstanbul: Milliyet Yayınları, 1985.