Savaş Hayvanı Olarak Fillerin Yetenekleri ve Kusurları

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 3, 1475 - 1513, 30.09.2019

Umut Kansoy

Öz

İlk
Çağ’dan 18. ve 19. yüzyıla kadar fillerden savaş hayvanı olarak istifade edilmiştir.
Komutanlara savaşın seyrini takip edebilen güvenli bir platform sağlamak,
düşman saflarını yarmak, surları yıkmak, kale kapılarını kırmak, yağmur
ormanlarında yol açmak ve balçık haline gelmiş topraklarda, dik yamaçlarda ve
nehirlerde ordu ve teçhizatı nakledebilmek ve kaleleri korumak için fillerden
yararlanılmıştır. 18. ve 19. yüzyıllardan sonra ise ateşli silah
teknolojisindeki gelişmeler neticesinde filler, muharip hayvan olmaktan çıkmıştır.
Bu hayvanlar daha çok askerî nakliyat ve askerî lojistik işlerinde kullanılmaya
başlanılmıştır. Örneğin 2. Dünya Savaşı sırasında Güney Asya cephesinde filler
yol ve köprü inşaatında ve petrol varillerinin taşınmasında kullanılmıştırlar. Dünya
tarihindeki söz konusu önemlerinden dolayı bu çalışmada fillerin yetenekleri ve
güçlü yanları ile dezavantajlı ve zayıf yanları incelenmiştir. Bu amaçla Türk,
Arap, İran ve Hint ana kaynakları, siyasetnameleri, dini metinleri, mitoloji
kitapları, doğudan ve batıdan geniş bir yelpazeyi kapsayan seyahatnameler
kullanılmıştır. Ayrıca doktora tezleri ve modern çalışmalardan da yararlanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Savaş Filleri, Kabiliyetleri, Zayıf Yanları, Dezavantajlı Yanları

Elephants as War Animals Capabilities and Disadvantages

Öz

From
the Antiquity to the 18th and 19th century elephants were used as war animals.
Elephants were used for provide to the commander a secure platform, divide the
enemy ranks, demolishing the city walls, breaking the gates of the castle,  make road in the rainforest, transport the
army and the army equipment in slime soils, steep slopes and rivers. Elephants
were also used to protect castles. After the advances in firearm technology in
18th and 19th centuries, elephants ceased to be war animals. These animals are
mostly started to be used in military transport and military logistics. For
example during World War II,  on the
South Asian front, the elephants were used for road and bridge construction and
transport of oil drums. Because of their importance in world history, in this
study were examined the abilities and strengths, disadvantages and weaknesses
of elephants. For this purpose, Turkish, Iranian, Arab and Indian main sources;
history books, politicsbooks (siyasetnâme), religious texts, mythology books,
travelogues of covering a wide range from east and west were used. In addition,
doctoral theses and modern studies were also utilized.  

Anahtar Kelimeler

War Elephants; capabilities and benefits, weaknesses and disadvantages

Слоны как боевые животные их способности и недостатки.

Öz

Слоны использовались как боевые животные с древних времен до 18 и 19 веков. Слоны
использовались для того, чтобы обеспечить командирам безопасную платформу для
слежения за ходом войны, разрушений рядов врага, разрушений городских стен,
разрушения ворот крепости, прокладывания тропических лесов и транспортировки
армии и техники на слизистых почвах, крутых склонах и реках, а также для защиты
замков. В результате достижений в технологии огнестрельного оружия, слоны после
18-19 веков перестали быть боевыми животными. Эти животные в основном начали
использоваться в целях военных перевозок и военной логистики. Например, во
время Второй мировой войны, на южноазиатском фронте слонов использовали для
строительства дорог и мостов, а также для транспортировки нефтяных бочек. Из-за
важности боевых слонов в мировой истории, в этом исследовании были изучены их
способности и сильные качества, а также недостатки и слабые стороны. Для этой
цели были использованы турецкие, арабские, иранские и индийские источники,
политические игры, религиозные тексты, книги по мифологии, а также статьи о
путешествиях, охватывающие широкий спектр с востока до запада. Помимо этого,
были использованы докторские диссертации и современные исследования. 

Anahtar Kelimeler

боевые слоны, возможности, слабые стороны

Kaynakça

• CLAVİJO, R. G., Timur Devrinde Kadis’ten Semerkand’a Seyahat, çev. Ömer Rıza Doğrul, İstanbul: Köprü Kitapları, 2016. SALLER, M., Elephants A Cultural and Natural History (Original title: Der Elephant in Natur-und Kulturgeschichte), editör Karl Gröning, Könemann/Germany 1999.
• SOMADEVA, Masal Irmaklarının Okyanusu (Kathâsaritsâgara), çev. Korhan Kaya, 1. cilt, 2. cilt, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2011.
• SÜLEYMAN EL-TÂCİR, Doğu’nun Kalbine Seyahat Çin ve Hind Ülkeleri Hatıraları ve İlaveleri, çev. Ramazan Şeşen, İstanbul: Yeditepe Yayınevi, 2012.
• ŞEMS SİRÂC AFÎF, Tarih-i Fîruzşâhî, nşr. Vilâyet Hüseyin, Tahran: İntişârât-ı Esâtîr, h.ş. 1385.
• YEZDÎ, Ş. ‘A., Zafernâme, nşr. Seyyid Said Mir Muhammed Sâdık, Abdülhüseyin Nevâî, 1. cilt, Tahran: Kitabhane, Müze ve Merkez-i Esnâd-i Meclis-i Şûrây-i İslâmî, h.ş. 1387.
• ŞİMEL, Â. M., Der Kalemrovi-ye Moğûl, mütercim Feramorz Necid Simyeî, Tahran: İntişarat-ı Emir Kebîr, h.ş. 1386.
• CHARLES, M. B., “Elephants at Raphia: Reinterpreting Polybius 5.84-5”, Classical Quarterly 57 (2007): 306-311 (pdf): http://eprints.qut.edu.au/9144/1/9144a.pdf (9 Ekim 2016).
• VALMÎKİ, Râmâyana, çev. ve özetleyen Korhan Kaya, Ankara: İmge Yayınevi, 2002. Flavius Vegetus Renatus, Roma Savaş Sanatı (De Re Military), çev. Samet Özgüler, Kutsi Aybars Çetinalp, İstanbul: Kronik Kitap, 2019.
• YAZICI, T., “Fil”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi,13: 67-68, İstanbul: TDV İslâm Araştırmaları Merkezi Yayınları, 1996.
• YUSUF HAS HACİB, Kutadgu Bilig, çev. Reşit Rahmeti Arat, İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 2008.
• “Index of /old/culture/images” (battles.jpg.)”: https://www.allaboutsikhs.com/old/culture/images/ (22.06.2019). Kautilya, Kautilya’s Arthashastra, translated into English by R. Shamasastry (pdf): https://archive.org/details/Arthasastra_English_Translation (23 Şubat 2017) “Painting Miskina”:http://collections.vam.ac.uk/item/O9532/painting-miskina/ (23.06.2019).
• Charles, M. B., “Elephants at Raphia: Reinterpreting Polybius 5.84-5”, Classical Quarterly 57 (2007): 306-311 (pdf): http://eprints.qut.edu.au/9144/1/9144a.pdf (9.10.2016).
• “Rajasthani Miniature Painting From Rajasthan, India. is a photograph by Ken Welsh which was uploaded on September 6th, 2016.”: https://fineartamerica.com/featured/4-rajasthani-miniature-painting-from-rajasthan-india-ken-welsh.html (29.06.2019). “Afrika fili”: http://hayvanansiklopedisi.blogspot.com/2007/10/afrika-fili.html (28.06.2019). “İngiliz-Habeş savaşı 1868”: https://ingiliztarihi.com/node/71 (28.06.2019).
• “Elephants pushing cannons drawn by bullocks”: http://jameelcentre.ashmolean.org/collection/8/sort_by/date/sort_order/asc/per_page/25/offset/0/object/12423 (11.07.2019).
• “Elephants pushing cannons drawn by bullocks”: http://jameelcentre.ashmolean.org/collection/921/object/12424 (11.07.2019).
• “İkinci Dünya Savaşı’nın Asker Filleri”: http://www.nationalgeographic.com.tr/makale/kesfet/ikinci-dunya-savasinin-asker-filleri/1279 (29.06.2019).
• “How Burmese Elephants Helped Defeat the Japanese in World War II”: https://news.nationalgeographic.com/news/2014/09/140928-burma-elephant-teak-kipling-japan-world-war-ngbooktalk/ (29.06.2019).
• “Ashmolean Museum”: https://tr.pinterest.com/pin/206743439114004572/ (11.07.201). “Ashmolean Museum”: https://tr.pinterest.com/pin/206743439114004577/ (11.07.2019).
• “Mest (fil)”: http://tr.wikipedia.org/wiki/Mest (fil) (29.06.2019).
• “Fillerde bilişsellik”: http://tr.wikipedia.org/wiki/Fillerde bilişsellik (22.06.2019).
• “Fillerde bilişsellik”: http://www.wikizero.biz/index.php?q=aHR0cHM6Ly90ci53aWtpcGVkaWEub3JnL3dpa2kvRmlsbGVyZGVfYmlsaSVDNSU5RnNlbGxpaw (22.06.2019).
• “Fil”: http://tr.wikipedia.org/wiki/Fil (22.06.2019).
• “Fil”:http://www.wikizero.biz/index.php?q=aHR0cHM6Ly90ci53aWtpcGVkaWEub3JnL3dpa2kvRmls (22.06.2019).
• “Akbar crossing the Ganges on his elephant Udiya, in pursuit of the rebels Khan Zaman and Bahadur Khan, 1567 from the Akbarnama”: http://warfare.netau.net/Moghul/Akbar/1567-Akbar_crossing_the_Ganges_on_his_elephant-Akbarnama.htm (28.06.2019).
• “TRT Belgesel” kanalında 10.01.2016 tarihinde 21: 30’da yayınlanan İnsan Gezegeni Belgeseli (Human Planet, BBC).