Tüketim Bencilliğinin Ekolojik Ayak İzi Farkındalığına ve Yeşil Restoran Tercihlerine Etkisi

Year 2025, Volume: 8 Issue: 1, 382 - 399, 28.02.2025

Ramazan Karaman , Düriye Bozok

https://doi.org/10.53353/atrss.1581350

Abstract

Günümüzde sürdürülebilirlik ve çevre bilinci giderek daha fazla önem kazanmaktadır. Buradan hareketle bu çalışmanın amacı, tüketim bencilliğinin ekolojik ayak izi farkındalığına ve yeşil restoran tercihleri üzerindeki etkisinin incelenmesi olarak belirlenmiştir. Bu doğrultuda, İstanbul ilini ziyaret eden yerli turistlere yönelik bir anket çalışması gerçekleştirilmiş ve 459 katılımcıdan veri toplanmıştır. Toplanan veriler çeşitli analizlere tabi tutularak bulgular elde edilmiştir. Araştırmanın değişkenleri arasındaki ilişki ve etkiler, teorik bir çerçeveye dayandırılarak değerlendirilmiştir. Analiz sonuçları, tüketim bencilliğinin ekolojik ayak izi farkındalığını olumsuz yönde anlamlı şekilde etkilediğini göstermektedir. Tüketim bencilliğinin, yeşil restoran tercihleri üzerinde olumsuz ve anlamlı bir etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir. Buna ek olarak, ekolojik ayak izi farkındalığının, yeşil restoran tercihleri üzerinde olumlu ve anlamlı bir etki yarattığı sonucuna ulaşılmıştır. Son olarak, tüketim bencilliğinin yeşil restoran tercihleri üzerindeki etkisinde, ekolojik ayak izi farkındalığının güçlü bir aracı etkisinin bulunduğu tespit edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda araştırma hipotezlerinin tamamı kabul edilmiştir ve bu sonuçlar doğrultusunda çeşitli öneriler sunulmuştur.

Keywords

Tüketim Bencilliği, Ekolojik Ayak İzi, Tüketici tercihi, Yeşil restoran

Ethical Statement

Bu çalışma için Balıkesir Üniversitesi 23.05.2023 tarih 19928322/605.99/258043 sayılı ‘’Etik Kurul Uygunluk Onayı’’ alınmıştır

The Effect of Consumption Selfishness on Ecological Footprint Awareness and Green Restaurant Preferences

Abstract

Nowadays, sustainability and environmental awareness are becoming increasingly important. Based on this, the aim of this study was determined as examining the effect of consumption selfishness on ecological footprint awareness and green restaurant preferences.. In this context, a survey was conducted on domestic tourists visiting Istanbul and data was collected from 459 participants. The collected data were subjected to various analyses and findings were obtained. The relationship and effects between the variables of the study were evaluated based on a theoretical framework. The analysis results show that consumption selfishness has a negative and significant effect on ecological footprint awareness. It was found that consumption selfishness has a negative and significant effect on green restaurant preferences. In addition, it was concluded that ecological footprint awareness has a positive and significant effect on green restaurant preferences. Finally, it was determined that ecological footprint awareness has a strong mediating effect on the effect of consumption selfishness on green restaurant preferences. As a result of the analyses, all of the research hypotheses were accepted, and various suggestions were presented in line with these results.

Keywords

Consumption Selfishness, Ecological Footprint, Consumer Preference, Green Restaurant

References

• Agarwall, J. & Malloy, D. C. (1999). Ethical work climate dimensions in a not-for profit organization: An emprical study. Journal of Business Ethics, 20, 1-14.
• Akıllı, H., Kemahlı, F., Okudan, K. & Polat, F. (2008). Ekolojik ayak izinin kavramsal içeriği ve Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi’nde bireysel ekolojik ayak izi hesaplaması. Akdeniz IIBF Dergisi, 15, 1-25. Baltacı, A. (2018). Nitel araştırmalarda örnekleme yöntemleri ve örnek hacmi sorunsalı üzerine kavramsal bir inceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,7(1), 231-274.
• Bandura, A. (2007). Impending ecological sustainability through selective moral disengagement. Internal Journal of Innovation and Sustainable Development, 2(1), 8-35. Bayhan, V. (2011). Tüketim toplumunda bireyin ontolojik mottosu: tüketiyorum öyleyse varım. Sosyoloji Konferansları Dergisi, (43), 221-248.
• Bulunmaz, B. (2013). Postmodern dünyanın gerçeküstü mekânları: Sosyal paylaşım siteleri. İstanbul: Reklâm Yaratıcıları Derneği ve Grafik Tasarım Yayınları.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2016). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Carrington, M. J., Neville, B. A., & Whitwell, G. J. (2010). Why Ethical Consumers Don’t Walk Their Talk: Towards A Framework for Understanding the Gap Between the Ethical Purchase İntentions and Actual Buying Behaviour of Ethically Minded Consumers. Journal of Business Ethics, 97(1), 139-158.
• Ceyhanlı, K. (2019). Turizm lisans öğrencilerinin ekolojik ayak izi farkındalıkları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Eskişekir: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Chatzidakis, A., Hibbert, S. & Smith, A. P. (2007). Why people don’t take their concerns about fair trade to the supermarket: The role of neutralization. Journal of Business Ethics, 74, 89-100.
• Ciocirlan, C. & Pettersson, C. (2012). Does workforce diversity matter in the fight against climate change? An analysis of fortune 500 companies. Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 19(1), 47-62.
• Cordero, E. C., Todd, A. M., & Abellera, D. (2008). Climate change education and the ecological footprint. Bulletin of the American Meteorological Society, 89(6), 865-872.
• Cullen, J. B., Victor, B. & Bronson, J. W. (1993). The ethical climate questionnaire: on assessment of its development and validity. Psychological Reports, 73(2), 667-674.
• Çelik, A. & Küçük, A. (2020). Tüketim toplumunun çevre sorunlarına etkileri. Econharran Harran Üniversitesi İİBF Dergisi, 4(5), 1-22
• d’Astous, A. & Legendre, A. (2009). Understanding consumers’ ethical justifications: A scale for appraising consumers’ reasons for not behaving ethically. Journal of Business Ethics, 82(2), 255-268.
• Dursun, İ., Tümer-Kabadayı, E. & Tuğer, A. T. (2018). Çevreci tüketim davranışı: Boyutları ve ölçümü. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(3), 42-66.
• Evans, D., Welch, D. & Swaffield, J. (2017). Constructing and mobilizing ‘the consumer’: responsibility, consumption and the politics of sustainability. Environment and Planning A, 49(6), 1396-1412.
• Ewing, B., Moore, D., Goldfinger, S., Oursler, A., Reed, A. & Wackernagel, M. (2010). Ecological footprint atlas 2010. Oakland: Global Footprint Network.
• Fromm, E. (1995), Bütün Eserleri 2. (Çev.: A. Arıtan). İstanbul: Arıtan Yayıncılık.
• GRA (2016). Green restaurant certification standards, http://www.dinegreen.com/#!chemicals-standard/ov3f7 (Erişim Tarihi: 12.12.2023).
• Haşıloğlu, S. B., Baran, T. & Aydın, O. (2015). Pazarlama araştırmalarındaki potansiyel problemlere yönelik bir araştırma: Kolayda örnekleme ve sıklık ifadeli ölçek maddeleri. Pamukkale İşletme ve Bilişim Yönetimi Dergisi, (1), 19-28.
• Hayes, A. F. (2022). Introduction to mediation, moderation, and conditional process analysis: A regression-based approach. New York: The Guilford Press.
• Keleş, Ö. (2011). Öğrenme halkası modelinin öğrencilerin ekolojik ayak izlerini azaltmasına etkisi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 10(3), 1143-1160.
• Kozak, M. (2017). Bilimsel araştırma: tasarım, yazım ve yayım teknikleri. (3. Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık. Kurnaz, A. (2017). Sürdürülebilir gastronomi kapsamında yeşil restoranların hizmet kalite algısının GRSERV ile ölçümü: İstanbul örneği. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Lıvıng Planet Report. (2008). The Ecological Footprint.
• http://assets.panda.org/downloads/living_planet_report.pdf (Erişim Tarihi:12.12.2023)
• Park, J. D. & Zheng, W. (2012). Human exposure and health effects of inorganic and elemental mercury. Journal of Preventive Medicine and Public Health, 45(6), 344.
• Schubert, F., Kandampully, J., Solnet, D. & Kralj, A. (2010). Exploring consumerperceptions of green restaurants in the US. Tourism Hospitality Research, 10 (4), 286–300.
• Shen, Y. P. (2017). Consumption Intentions toward green restaurants: Application of theory of planned behavior and altruism. International Journal of Management, Economics and Social Sciences (IJMESS), 6(3), 121-143.
• TDK (2019). Türk Dil Kurumu Sözlüğü, https://sozluk.gov.tr/. (Erişim Tarihi: 10.12.2023).
• Tekindal, M. A., Zabzun, G., Özel, Z., Demirsöz, M., & Tekindal, M. (2021). Awareness scale for reducing ecological footprint: a validity and reliability study. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (27), 439-445.
• Tikka, P. M., Kuitunen, M. T. & Tynys, S. M. (2000). Effect of educational background on students' attitude activity levels and knowledge concerning environment. The Journal of Environmental Education, 31(3), 12-19. Toledo, A. H., Flikkema, R., & Toledo-Pereyra, L. H. (2011). Developing the research hypothesis. Journal of Investigative Surgery, 24(5), 191-194.
• Victor, B. & Cullen, J. B. (1988). The organisational bases of ethical work climates. Administrative Science Quarterly, 33, 101-125.
• Wackernagel, M., Monfreda, C., Moran, D., Wermer, P., Goldfinger, S., Deumling, D. & Murray, M. (2005). National footprint and biocapacity accounts 2005: the underlying calculation method. Global Footprint Network, 21, 231- 246.
• WWF. (2012). Türkiye’nin Ekolojik Ayak İzi Raporu. Global Footprint Network. http://www.footprintnetwork.org/images/article_uploads/Turkey_Ecological_Footpri nt_Report_Turkish.pdf (Erişim Tarihi: 13.12.2023).
• Young, W., Hwang K., McDonald S. & Oates C. J. (2010). Sustainable consumption: Green consumer behaviour when purchasing products. Sustainable Development, 18, 20-31.