Yenilenmiş Bloom Taksonomisi Bağlamında Lgs Matematik Dersi Sorularının ve 8. Sınıf Matematik Dersi Program Kazanımlarının İncelenmesi

Year 2025, Volume: 16 Issue: 1, 619 - 649

Ayşenur Aydoğdu , Selcen Gültekin

https://doi.org/10.51460/baebd.1555329

Abstract

Bu çalışmanın amacı LGS Matematik dersinde yer alan soruların ve sorularla ilgili 2018 Matematik dersi 8. sınıf öğretim programı kazanımlarının Yenilenmiş Bloom taksonomisi bağlamında incelemesi ve karşılaştırılmasıdır. Araştırmada nitel araştırma desenlerinden durum çalışması deseni kullanılmış, veriler doküman inceleme yöntemiyle incelenmiştir. Araştırmada 2018 8. sınıf Matematik dersi öğretim programında yer alan 52 kazanım ve 2018’den 2024’e kadar LGS’de yer alan 140 adet sınav sorusu karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Araştırma sonucunda LGS Matematik dersi sorularının bilgi boyutuna göre en çok işlemsel bilgi (%92,85) basamağında olduğu; bilişsel süreç boyutuna göre uygulama (%32,85) ve (%62,14) çözümleme basamaklarında yığıldığı görülmüştür. Sorularda yer alan kazanımların ise bilgi boyutuna göre en çok (%90,7) işlemsel bilgi düzeyinde dağılım gösterdiği, üstbilişsel bilgi basamağında herhangi bir kazanımın olmadığı; bilişsel süreç boyutuna göre ise (%72,14) uygulama ve (%20,71) çözümleme basamaklarında ağırlık kazandığı belirlenmiştir. Sorular ve sorularda yer alan kazanımların düzeyleri karşılaştırıldığında ise 68 adet sorunun düzeyinin, soruda yer alan kazanım düzeyinden yüksek olduğu görülmüştür. LGS’de programa ilişkin 200 adet kazanımın bulunduğu, 140 sorudan 46’sında birden fazla kazanımın ölçüldüğü, aynı kazanımın birden fazla soruda bulunduğu belirlenmiştir. LGS’de programla ilgili ortalama 25 kazanımdan soru geldiği dolayısıyla LGS’nin programda yer alan kazanımların yaklaşık %50’sini yokladığı tespit edilmiştir.

Keywords

LGS, Matematik, Yenilenmiş Bloom taksonomisi, Kazanımlar.

An Investigation of LGS Mathematics Exam Questions and 8th-grade Mathematics Curriculum Outcomes Based on the Revised Bloom’s Taxonomy

Abstract

References

• Altun, M. (2019). Eleştirel düşünme ve matematik eğitimi: 2018 matematik öğretim programının analizi. Eğitim ve Bilim, 44(198), 34-45.
• Akınoğlu, O. (2005). Türkiye’de uygulanan ve değişen eğitim programlarının psikolojik temelleri. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 22(22), 31-45.
• Akpunar, B. (2011). Biliş ve üstbiliş (metabiliş) kavramlarının zihin felsefesi açısından analizi. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 6(4), 353-365.
• Amer, A. (2006). Reflections on bloom’s revised taxonomy. Electron J Res Ed Psychol, 4(1), 213-230.
• Anderson, J.R. (2009). Cognitive psychology and its implications (7th ed.). Worth Publishers.
• Anderson, L.W. & Krathwohl, D.R. (2001). A taxonomy for learning, teaching and assessing: A revision of Bloom’s taxonomy of educational objectives (2nd ed.). Longman.
• Armstrong, P. (2010). Bloom’s taxonomy. Vanderbilt University Center For Teaching. https://cft.vanderbilt.edu/guides-sub-pages/blooms-taxonomy.
• Ayvacı, H.Ş & Türkdoğan, A. (2010). Yeniden yapılandırılan bloom taksonomisine göre fen ve teknoloji dersi yazılı sorularının incelenmesi. Journal of Turkish Science Education, 7(1), 13-25.
• Biggs, J. & Tang, C. (2011). Teaching for quality learning at university (4th ed.). Open University Press.
• Birch, S.A.J. & Bloom, P. (2007). The curse of knowladge in reasoning about false beliefs. Psychological Science, 18(5), 382-386.
• Brown, A. L. (1987). Metacognition, executive control, self-regulation, and other more mysterious mechanisms. In F. E. Weinert, R. H. Kluwe (Eds.), Metacognition, motivation, and understanding, 65-116. Hillsdale, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.
• Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40.
• Büyükalan,S. (2020). Liselere geçiş sisteminde matematik dersinin önemi. Milli Eğitim Dergisi, 49(1), 15-30. Creswell, J. W. (2007). Qualitative inquiry and research design: choosing among five approaches (2nd ed.). Sage Publications, Inc.
• Çelik, S., Kul, Ü., & Çalık Uzun, S. (2018). Ortaokul matematik dersi öğretim programındaki kazanımların yenilenmiş bloom taksonomisine göre incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 775-795. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2018.18.37322-431437 Çetin, A. & Ünsal, S. (2019). Merkezi sınavların öğretmenler üzerinde sosyal, psikolojik etkisi ve öğretmenlerin öğretim programı uygulamalarına yansıması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(2), 315-318.
• Dalak, O. (2015). Teog sınav soruları ile 8. sınıf öğretim programlarındaki ilgili kazanımların yenilenmiş Bloom taksonomisine göre incelenmesi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Demirbilek, M. & Levent, A. F. (2019). Kademeler arası geçiş ve sınav sisteminde yapılan değişikliklere ilişkin okul yöneticilerinin görüşleri. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 50(50), 57-79. https://doi.org/10.15285/maruaebd.586835
• Demirel, Ö. (2020). Eğitimde program geliştirme: Kuramdan uygulamaya. Pegem Akademi.
• Dereli, H. & Kartal, O. (2020). LGS matematik sorularına yönelik öğretmen görüşleri. Erciyes Journal of Education, 6(2), 99-126.
• Duran, A.A. (2024). Lgs matematik sorularının bilişsel istem düzeyleri bağlamında değerlendirilmesi. Necmettin Erbakan Üniversitesi Ereğli Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 65-85.
• Ekinci, O. ve Bal, A.P. (2019). 2018 yılı lgs matematik sorularının öğrenme alanları ve yenilenmiş Bloom taksonomisi bağlamında değerlendirilmesi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(3), 9-18.
• Endo, B.H. (2019). Understanding bloom’s revised taxonomy in biology education: implications and applications for assessment. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Universty of California San Diego. San Diego, California.
• Flavell, J.H. (1979). Metacognition and cignitive monitoring: a new area of cognitive development inquiry. American Psychologist, 34(10), 906-911.
• Forehand, M. (2020). Bloom’s taxonomy: Original and revised. M. Orey (Ed.), Emerging perspectives on learning, teaching and technology, ss. 41-47.
• Hattie, J. (2009). Visible learning: a synthesis of over 800 meta-analyses relating to achievement. Routledge.
• Hoepfl, M.C. (1997). Choosing qualitative research: a primer for education technology researchers. Technology Education, 9(1), 47-63.
• İnal, K. (2005). Yeni ilköğretim müfredatının felsefesi. Muhafazakar Düşünce Dergisi, 2(6), 75-92.
• Kablan, Z. & Bozkuş, F. (2021). Lgs matematik problemlerine ilişkin öğretmen ve öğrenci görüşleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 211-231. Karadeniz, O., Er, H. & Tangülü, Z. (2014). 8. sınıf öğrencilerinin LGS’ye yönelik metaforik algıları. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 5(15), 64-81.
• Kratwohl, D.R. (2002). A revision of bloom’s taxonomy: an overwiev. Theory İnto Practise, 41(4), 212-218.
• Linn, R.L. (2001). Assesment of accountability. Educational Researcher, 29(2), 4-16.
• Marzano, R.J. & Kendall, J.S. (2007). The new taxonomy of educational objectives. Corwin Press.
• Moskal, B.M. (2000). Scoring rubrics: What, when and how? Practical Assessment, Research & Evaluation, 7(3).
• MEB. (2018). Erişim adresi: https://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=329.
• MEB. (2020). Beceri temelli ölçme ve değerlendirme. Bingöl Ölçme Değerlendirme Merkezi. https://bingolodm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2020_11/16112518_beceri_temelli_olcme_ve_deYerlendirme.pdfMillî Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2020). Beceri temelli ölçme ve değerlendirme. Bingöl Ölçme Değerlendirme Merkezi. https://bingolodm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2020_11/16112518_beceri_temelli_olcme_ve_deYerlendirme.pdf
• MEB. (2024). Erişim adresi: https://www.meb.gov.tr/meb_sinavindex.php.
• MEB. (2024). Erişim adresi: https://www.meb.gov.tr/lgs-kapsamindaki-merkez-sinav-sonuclari-aciklandi/haber/34178/tr?utm_source=chatgpt.com
• MEB. (2024). Erişim adresi: https://istatistik.meb.gov.tr/ac68ed6e-c13e-4527-85c9-98bb23cb4920.
• Mogalakwe, M. (2006). The use of documentary research methods in social research. African Sociological Review, 10(1) 221-230.
• Güler, M., Aslan, Z. & Çelik, D. (2019). 2018 liselere giriş sınavına ilişkin matematik öğretmenlerinin görüşleri. Van Yüzüncü Yıl Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 337-363.
• Güngör, C. (2021). The Relationship Between Attitudes Towards Learning And Success Oriantations in Undergraduate Students. International Online Journal of Education and Teaching, 8(3), 1774-1796. Ostroff, C. (1993). The effects of climate and personel influences on individual behavior and attitudes in organization. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 56 (8), 963-974.
• Özsoy, G. (2011). Üstbiliş ile matematik başarısı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Asya Pac. Eğitim Rev. 12, 227–235. doi: 10.1007/s12564-010-9129-6 Radmehr, F. & Drake, M. (2019). Revised bloom’s taxonomy and major theories and frameworks that influense the teaching, learning and assesment of mathematics: a comprasion. International Journal of Mathematical Education in Science and Technology, 50(6), 895-920.
• Ralph, E. G. (1999). Developing novice teachers’oral questioning skills. McGill Journal Of Education, 34(1), 29-47.
• Resmi Gazete (Sayı: 14574). Erişim adresi: https://www.lexpera.com.tr/resmi-gazete/metin/milli-egitim-temel-kanunu-14574-1739.
• Sanca, M., Artun, H., Bakırcı, H. & Okur, M. (2021). Ortaokul beceri temelli soruların yeniden yapılandırılmış bloom taksonomisine göre değerlendirilmesi. Van Yüzüncü Yıl Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 219-248.
• Şahin, M. (2022). Liselere geçiş sistemi (lgs) matematik sorularının matematik dersi öğretim programına ve yenilenmiş bloom taksonomisine göre incelenmesi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Konya Necmettin Erbakan Üniversitesi.
• Ubuz, B. & Sarpkaya, G. (2014). The ınvestigation of algebraic tasks in sixth grades in terms of cognitive demands: mathematics texbook and classroom ımplementations. Elementary Education Online, 13(2), 594-606.
• Ulusoy, B. (2020). 8. sınıf öğrencilerinin liselere geçiş sınavına ilişkin algılarının metaforlar aracılığıyla incelenmesi. Necmettin Erbakan Üniversitesi Ereğli Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 186-202.
• Schraw, G. & Moshman, D. (1995). Metacognitive theories. Educational psychology review, 7, 351-371.
• Ünal, C. & Eroğlu, D. (2021). Lgs’de yer alan matematik sorularının ortaokul matematik öğretim programının çeşitli bileşenleriyle uyumluluğunun incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (60), 510-536.
• Üzümcü, Z. B. & İpek, A.S. (2022). Lgs matematik sorularının yenilenmiş bloom taksonomisi ve ortaokul matematik dersi öğretim programı kazanımlarına göre incelenmesi. Pearson Journal, 7(20), 124-133.
• Woesmann, L. (2003). Central exams as the "currency" of school system ınternational evidence on the complementarity of school autonomy and central exams, cesifo dıce report. İfo Institut Für Wirtschaftsforschung an Der Universität München , 1(4), 46-56.
• Yılmaz, U. & Doğan, M. (2022). 2021 Lgs matematik alt testi sorularının öğrenme alanları ve yenilenmiş bloom taksonomisine göre incelenmesi. EKEV Akademi Dergisi, (90), 459-476.
• Yurdabakan, İ. (2012). Bloom’un revize edilen taksonomisinin eğitimde ölçme ve değerlendirmeye etkileri. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), 327-348.
• http-1: https://www.meb.gov.tr/meb_sinavindex.php%20 http-2 : https://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=329%20