Mustafa Sâfî Efendi’nin mensur Hilye-i Şerîf Tercemesi

Year 2022, Issue: 73 (Haziran), 57 - 83, 01.06.2022

Ömer Gök

Abstract

Türk edebiyatında müstakil olarak 16. yüzyıldan itibaren görülmeye başlayan hilye türünün manzum, mensur ya da manzum-mensur karışık pek çok örneği bulunmaktadır. Bunlardan özellikle mensur olanların araştırmacılarca ikinci planda değerlendirildiği görülmektedir. Sultan Ahmed’in baş imamlarından olan ve imam-ı sultan olarak da şöhret bulan Mustafa Sâfî Efendi tarafından kaleme alınan ve bu çalışma ile ilk kez tanıtılacak olan Hilye-i Şerîf Tercemesi, bugüne değin ortaya çıkarılmamış mensur hilyeler arasında yer almaktadır. Eserin bugün için tespit edilebilen tek nüshası, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı 1443 numarada bulunmaktadır. Bu çalışmada, mütercimin Saîd-i Kâzerûnî’nin el-Müntekâ fî Mevlidi’n-Nebiyyi’l-Mustafâ adlı eserinden istifade ederek hazırladığını söylediği Hilye-i Şerîf Tercemesi adlı eseri, şekil ve muhteva özellikleri bakımından incelendikten sonra eserin transkripsiyonlu metni ortaya konulmuştur.

Keywords

Hilye, şemâil, Mustafa Sâfî Efendi, Hilye-i Şerîf Tercemesi, Saîd-i Kâzerûnî, el-Müntekâ fî Mevlidi’n-Nebiyyi’l-Mustafâ.

References

• Babinger, F. (1992). Die geschichtsschreiber der Osmanen und ihre Werke, (çev. Coşkun Üçok) Osmanlı tarih tazarları ve eserleri. Ankara: Kültür Bakanlığı.
• Canım, R. (2016). Divan edebiyatında türler. Ankara: Grafiker.
• Çuhadar, İ. H. (2003). Mustafa Sâfî’nin Zübdetü’t-tevârîh’i I-II. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Durmuş, İ. (2004). Mevlid (Arap Edebiyatı). TDV İslâm Ansiklopedisi içinde Cilt 29, s. 482-484.
• Erdoğan Taş, M. (2013). Türk edebiyatında manzum hilyeler. İstanbul: Kitabevi.
• Erdoğan Taş, M. (2018). Kadı Şâmî’nin mensur hilyesi: şerh-i hilyetü’ş-şerîfe. Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 1/1, 169-186.
• Erdoğan Taş, M. (2018). Hoca Sa‘deddîn Efendi’nin mensur hilyesi: hilye-i celiyye ve şemâ’il-i ‘aliyye. Amasya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2/3, 19-60.
• Erşahin, S. (2005). Osmanlı toplumunun Hz. Muhammed hakkındaki bilgi kaynakları üzerine bir bibliyografya denemesi. İslâmî Araştırmalar Dergisi, 18/3, 335-358.
• Gözütok Tamdoğan, Z. (2016). Türk-İslâm edebiyatında hilye ve “Halil b. Ali el-Kırımî’nin mensur hilye-i Nebevî’si”. İSTEM, 28, s. 389-413.
• Gültekin, H. (2021). Nâbî – Zeyl-i Siyer-i Nebevî. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi.
• Güngör, Z. (2003). Türk edebiyatında hilye-i nebevî türünün doğuşu gelişimi ve sebepleri. Tasavvuf ilmî ve akademik araştırma dergisi, 10, 185-199.
• Hâkânî Mehmed Bey (1991). Hilye-i saadet, (haz. İskender Pala). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı.
• İnal, İ. H. (1993). Mustafa Sâfî ve vesîletü’l-vusul ilâ muhabbeti’r-resul. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Mustafa Sâfî Efendi, Kitâbü’l-İsti’âb fî ma‘rifeti’l-ashâb tercümesi. İstanbul: Nuruosmaniye Kütüphanesi, 723.
• Mustafa Sâfî Efendi. (1614). Hilye-i şerîf tercemesi. İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı, 1443.
• Kandemir, M. Y. (2010). Şemâil. TDV İslâm Ansiklopedisi içinde Cilt 38, s. 497-500.
• Kandemir, M. Y. (2010). eş-Şemâilü’n-Nebeviyye. TDV İslâm Ansiklopedisi içinde Cilt 38, s. 500-501.
• Süreyya, M. (1996). Sicill-i Osmanî IV, (haz.: Nuri Bayraktar, Seyit Ali Kahraman). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt.
• Uzun, M. İ. (1998). Hilye. TDV İslâm Ansiklopedisi içinde Cilt 18, s. 44-47.
• Uzun, M. İ. (2009). Siyer ve megâzî (Türkçe siyer kitapları). TDV İslâm Ansiklopedisi içinde Cilt 37, s. 324-326.
• Yılmaz, M. (2013). Kültürümüzde ayet ve hadisler (ansiklopedik sözlük), İstanbul: Kesit.