Türkiye’de Genç Nüfusun Eğitim ve İstihdam Durumuna Yönelik Sosyal ve Ekonomik Politikalar

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 4, 276 - 300, 20.10.2023

Nihat Akbulut

https://doi.org/10.47103/bilturk.1345932

Öz

Çalışmanın konusu; Türkiye’de genç nüfusun eğitim ve istihdam durumlarına ilişkin veriler çerçevesinde “Ne eğitimde ne istihdamda” olan gençlerin durumudur. Çalışmanın önemi; eğitim çağındaki gençlerin eğitime erişimleri ve istidam durumlarına ilişkin sorunların saptanması ve bu sorunların çözümünde, eğitim boyutunda sosyal yardımlar kapsamında sunulan eğitim yardımları ve istihdam boyutunda gençlerin ve ailelerinin istihdamına dönük politika tedbirlerinin uygulanmasıdır. Çalışmanın amacı; ne eğitimde ne istihdamda olan genç nüfusun durumunu ortaya koyduktan sonra sorunun çözümüne dönük ulusal politika tedbirlerini analiz etmek ve çözüm önerilerinde bulunmaktır. Çalışmada, öncelikle eğitim-istihdam ilişkisine, eğitimden erken ayrılmanın nedenlerine ilişkin araştırmalar çerçevesinde kavramsal çerçeve ortaya konulmuştur. Çalışmada kullanılacak yöntem ve veriler; gençlerin eğitimde veya istihdamda olma durumlarına ilişkin Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verileri genel tarama modelleri içinde kesit alma yaklaşımı ile sorunun boyutu ortaya konulmuştur. Çalışmanın sonuçları; eğitim beşeri sermayenin niteliğinin artırılmasında kilit role sahiptir. Eğitim çağındaki genç nüfusun okuldan erken ayrılması işgücünün niteliği ve ulusal ekonomi açısından da bir sorun alanıdır. Bu sorunun altında temelde ekonomik sorunlar yatmaktadır. Bu nedenle çözüm önerileri olarak; bir taraftan, ekonomik olarak dezavantajlı kesime ekonomik ve sosyal destek programları ile destek olunmalı, diğer taraftan sorunun istihdam boyutunda öncelikle okuldan erken ayrılan gençlerin ailelerinde özellikle babanın işsizliğine çözüm bulunmalı, bunun yanında aileye doğrudan gelir ve sosyal yardımlar verilmelidir. Genç nüfus için hem okuldan ayrılmayı önleme hem de işgücüne ve istihdama daha kolay katılmayı sağlamada mesleki eğitimin güçlendirilmesi ve yaygınlaştırılması önem taşımaktadır.

Teşekkür

Akademik amaçlı olup, herhangi bir destekleyici kurum ya da proje ile ilişkisi yoktur.

Türkiye’de Genç Nüfusun Eğitim Ve İstihdam Durumuna Yönelik Sosyal ve Ekonomik Politikalar

Öz

Çalışmanın konusu; Türkiye’de genç nüfusun eğitim ve istihdam durumlarına ilişkin veriler çerçevesinde “Ne eğitimde ne istihdamda” olan gençlerin durumudur. Çalışmanın önemi; eğitim çağındaki gençlerin eğitime erişimleri ve istidam durumlarına ilişkin sorunların saptanması ve bu sorunların çözümünde, eğitim boyutunda sosyal yardımlar kapsamında sunulan eğitim yardımları ve istihdam boyutunda gençlerin ve ailelerinin istihdamına dönük politika tedbirlerinin uygulanmasıdır. Çalışmanın amacı; ne eğitimde ne istihdamda olan genç nüfusun durumunu ortaya koyduktan sonra sorunun çözümüne dönük ulusal politika tedbirlerini analiz etmek ve çözüm önerilerinde bulunmaktır. Çalışmada, öncelikle eğitim-istihdam ilişkisine, eğitimden erken ayrılmanın nedenlerine ilişkin araştırmalar çerçevesinde kavramsal çerçeve ortaya konulmuştur. Çalışmada kullanılacak yöntem ve veriler; gençlerin eğitimde veya istihdamda olma durumlarına ilişkin Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verileri genel tarama modelleri içinde kesit alma yaklaşımı ile sorunun boyutu ortaya konulmuştur. Çalışmanın sonuçları; eğitim beşeri sermayenin niteliğinin artırılmasında kilit role sahiptir. Eğitim çağındaki genç nüfusun okuldan erken ayrılması işgücünün niteliği ve ulusal ekonomi açısından da bir sorun alanıdır. Bu sorunun altında temelde ekonomik sorunlar yatmaktadır. Bu nedenle çözüm önerileri olarak; bir taraftan, ekonomik olarak dezavantajlı kesime ekonomik ve sosyal destek programları ile destek olunmalı, diğer taraftan sorunun istihdam boyutunda öncelikle okuldan erken ayrılan gençlerin ailelerinde özellikle babanın işsizliğine çözüm bulunmalı, bunun yanında aileye doğrudan gelir ve sosyal yardımlar verilmelidir. Genç nüfus için hem okuldan ayrılmayı önleme hem de işgücüne ve istihdama daha kolay katılmayı sağlamada mesleki eğitimin güçlendirilmesi ve yaygınlaştırılması önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

okul terkleri, istihdam, eğitim yardımları, sosyal yardımlar

Kaynakça

• Akbulut, N. (2021). Ortaöğretimde Okul Terklerinin Sosyoekonomik Nedenleri ile Okul Terklerinin Önlenmesine Dönük Kamu Maliyesi Politika ve Programları, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Alexander, K. L., Entwisle, D. R. ve Horsey, C. S. (1997). “From First Grade Forward: Early Foundations of High School Dropout”, Sociology of Education-American Sociological Association, Nisan-1997, Sayı 70 (2), sf. 87-107, http://www.jstor.org/stable/2673158 (erişim:04-04-2017 18:45 UTC).
• Bradley, C.L. ve Renzulli L. A. (2011). “The Complexity of Non-Completion: Being Pushed or Pulled to Drop Out of High School”, Social Forces-Oxford Academic, Aralık-2011, Sayı 90 (2), sf.521–545, https://doi.org/10.1093/sf/sor003 (erişim:01.12.2019).
• Caldas, S.J., ve Bankston, C. (1997). “Effect of School Population Socioeconomic Status on Individual Academic Achievement”, The Journal of Educational Research, Sayı 90 (5), sf. 269-277, https://doi.org/10.1080/00220671.1997.10544583 (erişim:01.12.2019).
• Çetin, A. K., Kutlutürk, M. M., & Akmaz, H. K. (2014). Eğitim Durumuna Göre İstihdamın GSYH Etkisi. Journal of Management and Economics Research, 12(22), 249-266.
• Deschamps, A. B. (1992). An Integrative Review of Research on Characteristics of Dropouts, Unpublished doctoral dissertation, George Washington University.
• Denison, E.F. (1962). Sources of EconomicGrowth in the USA. Washington.
• Durgun, Ö. (2002). Küreselleşen Dünyada Kalkınma Süreci Bağlamında Eğitim Harcamaları ve Türkiye Örneği, Doktora Tezi.
• Dündar, S., & Hesapçıoğlu, M. (2011). Türkiye'de eğitimde fırsat eşitliği ve postmodernizm. Eğitim Yayınevi.
• Hill, C. R. (1979). “Capacities, Opportunities and Educational Investments: The Case of the High School Dropout”, The Review of Economics and Statistics, The MIT Press, Sayı 61(1), sf. 9-20, http://www.jstor.org/stable/1924826 (erişim: 03-04-2017 18:30 UTC).
• Kozlu, C. (1995). Türkiye Mucizesi İçin… Vizyon Arayışları ve Asya Modelleri, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 3. Baskı, Ankara.
• Krugman, P. (1991). Increasing Returns and Economic Geography. Journal of Political Economy. https://doi.org/10.1086/261763
• LeCompte, M. D. ve Dworkin, A. G. (1991). Giving Up on Schools Student Dropouts and Teacher Burnouts, Corwin Press, Inc., Ekim-1991, ISBN-0-8039-3491-2, sf. 313.
• Marks, G. (2007). “Do Schools Matter for Early School Levaing? Individiual and School Influences in Australia”, School Effectiveness and School Improvement, 2007, Sayı:18 (4), sf. 429-450, doi: 10.1080/09243450701712528 (erişim: 01.12.2019)
• Marks, G. & Fleming, N. (1999). “Early School Leaving in Australia: Findings from the 1995 Year 9 LSAY Cohort”, Australian Council for Educational Research, Report No. 11, ISBN 0 86431 328 4, Melbourne: ACER.
• McCoy, S.ve Smyth, E. (2005). "At Work in School: Part-Time Employment Among Second-Level Students,", Research Series, Economic and Social Research Institute (ESRI), https://ideas.repec.org/b/esr/resser/bkmnext49.html (erişim: 01.12.2019).
• McHenry, N.L. (1997). An integrative review of research on characteristics of students who drop out of school, yayınlanmamış doktora tezi, Seattle Pacific University.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2019). 2019-2023 Stratejik Planı. sf. 66.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2022). Milli Eğitim İstatistikleri. Örgün Eğitim, 2021-2022.
• OECD (2023), Youth not in employment, education or training (NEET) (indicator). doi: 10.1787/72d1033a-en (Erişim: 12.08.2023)
• Öztürk, N. (2005). İktisadi Kalkınmada Eğitimin Rolü. Sosyoekonomi, 1(1).
• Pekel, E. (2019). Eğitim ve İstihdam İlişkisinin Değerlendirilmesi. Cataloging-In-Publication Data, 268.
• Renzulli J. ve Park S. (2000). “Gifted Dropouts: The Who and the Why”, The University of Connecticut, Gifted Child Quarterly, 2000-Güz, Sayı 44 (2), sf. 261-271.
• Rumberger, R.W. (1983). “Dropping Out of High School: The Influence of Race, Sex, and Family Background”, American Educational Research Journal, https://doi.org/10.3102%2F00028312020002199 (erişim: 01.12.2019).
• Seppala, M.F. (2000). Dropping out of high school: Students' perspectives, yayınlanmamış Doktora Tezi, University of Massachusetts, Amherst.
• Taş, U. ve Yenilmez, F. (2007). Türkiye’de Eğitimin Kalkınma Üzerindeki Rolü Ve Eğitim Yatırımlarının Geri Dönüş Oranı. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 155-186.
• T.C. Cumhurbaşkanlığı. (2017). Orta Vadeli Program (2018-2020).
• https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2021/08/Orta_Vadeli_Program_2018-2020.pdf erişim:16.08.2023
• T.C. Cumhurbaşkanlığı. (2019). 11. Kalkınma Planı (2019-2023). Strateji ve Bütçe Başkanlığı, sf.135.
• T.C. Cumhurbaşkanlığı. (2020). Orta Vadeli Program. (2021-2023). https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2021/08/YeniEkonomiProgrami_OVP_2021-2023.pdf erişim:16.08.2023
• T.C. Cumhurbaşkanlığı. (2021). Orta Vadeli Program. (2022-2024) https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2021/09/Orta-Vadeli-Program-2022-2024.pdf erişim:16.08.2023
• Tekel, H. (1993). Bilgi Çağının Gelişmekte Olan Ülkelerdeki Sosyo-Ekonomik Etkilerinin İrdelenmesi ve Ülkemiz Yönünden Konu İle İlgili Araştırma Önerileri. III. İzmir İktisat Kongresi, 4(7), 209-221.
• Tural, N. K. (2002). Eğitim Finansmanı. Anı Yayıncılık, Ankara.
• TÜİK. (2020 Ağustos). İşgücü İstatistikleri. TÜİK Haber Bülteni, Sayı: 33792, https://tuikweb.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=33792 (erişim: 10.03.2021).
• TÜİK. (2020). İşgücü İstatistikleri. 2014-2020 Genç Nüfusun Eğitimde ve İstihdamda Olma Durumu.
• TÜİK. (2020 Kasım). İşgücü İstatistikleri. Eğitim Durumuna Göre İşgücü, TÜİK
• Haber Bülteni, Sayı: 37480, 10 Şubat 2021, (erişim: 10.03.2021).
• TÜİK. (2022). İstatistiklerle Gençlik.
• TÜİK. (2022). İşgücü İstatistikleri.
• TÜİK. (2023). Eğitim Durumuna Göre Temel İşgücü Göstergeleri.
• Trusty, J. (1998). Family Influences on Educational Expectations of Late Adolescents. The Journal of Educational Research, 1998, Sayı: 91 (5), sf. 260-271, https://doi.org/10.1080/00220679809597553 (erişim: 01.12.2019).
• Türkmen, F. (2002). Eğitimin ekonomik ve sosyal faydaları ve Türkiye'de eğitim ekonomik büyüme ilişkisinin araştırılması: uzmanlık tezi. Devlet Planlama Teşkilatı.
• Uçkaç, A. (2003). Eğitimde Fırsat Eşitliği. İstanbul Ünv. Sosyal Bil. Ens. Maliye A.B.D., Y. Lisans Tezi, 2003.
• Yardımcıoğlu, F. (2012). Eğitim harcamaları, ekonomik büyüme ve gelir dağılımı ilişkisi. Doktora Tezi. Yılmaz, H.H. (2007). Beceriler, Yeterlilikler ve Meslek Eğitimi; Finansman Yapısı ve Politika Önerileri”, ERG.