Comparison of Turkish And Kosovo Employees in Terms of Organizational Trust, Job Satisfaction and Intention to Leave: A Research for Hotel Employees

Yıl 2021, Cilt: 19 Sayı: 1, 103 - 124, 26.03.2021

Lavdrim Fatmir Reçica Altan Doğan

https://doi.org/10.18026/cbayarsos.596408

Öz

The research aims to determine whether there is a difference between organizational trust levels, job satisfaction levels and intention to leave levels of Turkish employees in Turkey and Kosovo employees in Kosovo. In other words, it is examined whether the satisfaction of employees, organizational trust and intention to leave varies according to the countries. In addition, it is aimed to examine the organizational trust levels, job satisfaction levels and intention to quit in terms of demographic variables in each country and to reveal the differences between countries according to demographic characteristics. 291 employees from 38 four-star hotels were included in the study. Independent t-test and one-way analysis of variance (ANOVA) were used to analyze the data. In addition, some descriptive statistical analyzes (frequency, standard deviation, percentage distributions, arithmetic mean) were also utilized. As a result of the study, it was concluded that the levels of job satisfaction, organizational trust and intention to leave showed a significant difference according to the country where the employees are located. As a result of the analyzes performed for all participants, organizational trust differed according to country, gender and workplace seniority variables; job satisfaction differed according to country, age and marital status and intention to quit differed only by country. The organizational trust and job satisfaction levels of Turkish employees and the job satisfaction and intention to leave of Kosovo employees do not differ according to any demographic variables.

Anahtar Kelimeler

Organizational Trust, Job Satisfaction, Intention to leave the Job, Turkish Employees, Kosovo Employees

Türk ve Kosovalı Çalışanların Örgütsel Güven, İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyeti Açısından Karşılaştırılması: Otel Çalışanlarına Yönelik Bir Araştırma

Öz

Araştırma, Türkiye’de bulunan Türk ve Kosova’da bulunan Kosovalı çalışanların örgütsel güven düzeyleri, iş tatmin düzeyleri ve işten ayrılma niyetleri arasında bir fark olup olmadığını belirlemeyi amaçlamaktadır. Diğer bir ifadeyle çalışanların işlerinden duydukları memnuniyetin, örgütsel güvenin ve işten ayrılma niyetinin, ülkelere göre farklılık gösterip göstermediği incelenmektedir. Ayrıca çalışanların örgütsel güven düzeylerinin, iş tatmin düzeylerinin ve işten ayrılma niyetlerinin her bir ülke kapsamında demografik değişkenler açısından incelenmesi ve demografik özelliklere göre ülkelerin arasındaki farklılıkların ortaya konması da araştırmanın amaçlarındandır. Çalışmaya 38 adet dört yıldızlı otelden 291 çalışan dâhil edilmiştir. Verilerin analizinde bağımsız t-testinden ve tek yönlü varyans analizinden (ANOVA) yararlanılmıştır. Bunların yanında, bazı tanımlayıcı istatistiki analizlerden (frekans, standart sapma, yüzde dağılımları, aritmetik ortalama) de faydalanılmıştır. Araştırmada sonuç olarak, çalışanların bulundukları ülkeye göre iş tatmini, örgütsel güven ve işten ayrılma niyeti düzeylerinin anlamlı bir farklılık gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmaya katılanların tamamı için yapılan analizler sonucunda örgütsel güvenin; ülke, cinsiyet ve işyeri kıdemi değişkenlerine göre; iş tatmininin; ülke, yaş ve medeni durum değişkenlerine göre ve işten ayrılma niyetinin de sadece ülke değişkenine göre farklılaştığı bulunmuştur. Türk çalışanların örgütsel güven ve iş tatmini düzeyleri ve Kosovalı çalışanların iş tatmini ve işten ayrılma niyetleri ise hiçbir demografik değişkene göre farklılaşmamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel Güven, İş Tatmini, işten ayrılma niyeti, türk çalışanlar, kosovalı çalışanlar, otel çalışanları

Kaynakça

• ABU-SHAMA, Rasha; Wafaa A. AL-RABAJAH ve Rawan T. KHASAWNEH (2015), “The Effect of Job Satisfaction and Work Engagement on Organizational Commitment”, The IUP Journal of Organizational Behavior, Cilt 14, Sayı 4, ss. 7-27.
• AKGÜL, Aziz ve Osman ÇEVİK (2005), İstatistiksel Analiz Teknikleri: SPSS’te İşletme Yönetimi Uygulamaları, İkinci Baskı, Ankara, Emek Ofset, s. 436.
• AKSU, Günay; Ahmet M. ACUNER ve Ruhi S. TABAK (2002), “Sağlık Bakanlığı Merkez ve Taşra Teşkilatı Yöneticilerinin İş Doyumuna Yönelik Bir Araştırma (Ankara Örneği)”, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, Cilt 55, Sayı 4, ss. 271-282.
• ARSLAN, Mehmet M. (2009), “Perceptions of Technical and Industrial Vocational High School Teachers about Organizational Trust”, Journal of Theory and Practice in Education, Cilt 5, Sayı 2, ss. 274- 288.
• AŞIK, Nuran A. (2010), “Çalışanların İş Doyumunu Etkileyen Bireysel ve Örgütsel Faktörler ile Sonuçlarına İlişkin Kavramsal Bir Değerlendirme”, Türk İdare Dergisi, ss. 31-51.
• ASK’ya (Agjencia e Statistikave të Kosovës/Agency of Kosovo’s Statistics) göre (akt. iç. telegrafi.com) (Çevrimiçi) http://telegrafi.com/ask-papunesia-ne-kosove-32-9/, Erişim Tarihi: 6 Aralık 2016.
• ATAKLI, A.; E. DIKMENTAŞ ve S. ALTINIŞIK (2004), “Üniversite Hastanelerinde Çalışan Yönetici ve Klinik Sekreterlerinin İş Doyumu”, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, Cilt 6, Sayı 2.
• AUSTEN, Siobhan; Therese JEFFERSON; Gill LEWIN ve Rhonda SHARP (2016), “Work Ability, Age and Intention to Leave Aged Care Work”, Australian Journal on Ageing, Cilt 35, Sayı 1, ss. 18-22.BALCI, A. (2001), Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntem, Teknik ve İlkeler, Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara.
• BALTAŞ, Acar (2000), Ekip Çalışması ve Liderlik, Remzi Kitabevi, İstanbul,
• BOLES, James; Ramana MADUPALLI; Brian RUTHERFORD ve John A. WOOD (2007), “The relationship of facets of salesperson job satisfaction with affective organizational commitment”, Journal of Business & Industrial Marketing, Cilt 22, Sayı 5, ss. 311-321.
• BROWN, Robin R., (1986), Individual, situational, and demographic factors predicting faculty commitment to the university, University of Oregon (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Oregon.
• BÜYÜKÖZTÜRK, Ş. (2007), Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı, 7.Bs, Pegema Yayıncılık, Ankara.
• CASTILLO, Jaime X. ve Jaime CANO (2004), “Factors explaining job satisfaction among faculty”, Journal of Agricultural Education, Cilt 42, Sayı 3, ss. 65-74.
• ÇEKMECELIOĞLU, H. Gündüz (2005), “Örgüt İkliminin İş Tatmini Ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisi: Bir Araştırma”, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 6, Sayı 2, ss. 23-39.
• ÇELEN, Ahmet, Eralp (2016), Örgütlerde Yeniden Yapılanma Sürecinin İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkisi: Ankara’da Bir Araştırma, Gazi Üniversitesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
• CHOU, Rita J. ve Stephanie A. ROBERT (2008), “Workplace support, role overload, and job satisfaction of direct care workers in assisted living”, Journal of Health and Social Behavior, Cilt 49, Sayı 2, ss. 208-222.
• CLARK, Andrew; Andrew WSWALD ve Peter WARR: “Is job satisfaction U-shaped in age?”, Journal of Occupational Organizational Psychology, Cilt 69, Sayı 1, ss. 57-81.
• COOMBER, Billie ve Louise BARRIBALL (2007), “Impact of Job Satisfaction Components on Intent to Leave and Turnover for Hospital based Nurses: A Review of the Research Literature”, International Journal of Nursing Studies, Cilt 44, Sayı 2, ss. 297-314.
• COTTON, John L. ve Jeffrey M. TUTTLE (1986), “Employee Turnover: A Meta-Analysis and Review with Implications for Research. The Academy of Management Review, Cilt 11, Sayı 1, ss. 55-70.
• DAVIS, Keith ve John W. NEWSTROM (1989), Human Behavior at Work: Organizational Behavior, 8. Baskı, McGraw-Hill Book Co. New York.
• DEMIRCAN, Nigar ve Adnan CEYLAN (2003), “Örgütsel Güven Kavramı: Nedenleri ve Sonuçları”, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, Cilt 10, Sayı 2, ss. 139-150.Eğinli, Ayşen T. (2009), “Çalışanlarda İş Doyumu: Kamu ve Özel Sektör Çalışanlarının İş Doyumuna Yönelik Bir Araştırma”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 23, Sayı 3, ss. 35- 52.
• ELANGOVAN, A. R. (2001), “Causal ordering of stress, satisfaction and commitment, and intention to quit: a structural equations analysis”, Leadership and Organizational Development Journal, Cilt 22, Sayı 4, ss. 159-165.
• ESKILDSEN, Jacob K., Jens J. DAHLGAARD (2010), “Causal Model for Employee Satisfaction”, Total Quality Management, Cilt 11, Sayı 8, ss. 1081-1094.Eurostat Statistics Explained (Çevrimiçi) http://ec.europa.eu/eurostat/statisticsexplained/index.php/Unemployment_statistics, Erişim Tarihi: 6 Aralık 2016
• FARD, Hassan D.; Ali R. GHATARI ve Asad HASIRI (2010), “Employees Morale in Public Sector: Is Organizational Trust an Important Factor?”, European Journal of Scientific Research, Cilt 46, Sayı 3, ss. 378-390.
• FETCH, Robert J., Mary S. KENNINGTON (1997), “Balancing work and family in cooperative extension: History, effective programs, and future directions”, Journal of Extension, Cilt 35, Sayı 1, (Çevrimiçi) https://www.joe.org/joe/1997february/a2.php, Erişim tarihi: 08 Aralık 2016.
• GESINDE, Abiodun M. ve Gbadebo O. ADEJUMO (2012), “Effects of Age and Work Experience on Job Satisfaction of Primary School Teachers: Implications for Career Counseling”, International Journal of Asian Social Science, Cilt 2, Sayı 3, ss. 302-309.
• GEZICI, Ali (2007), Yöneticilerin Liderlik Stillerinin Çalışanların İş Tatmini Üzerindeki Etkileri: Özel Eğitim Kurumlarında Öğretimsel Liderlik ve Bir Uygulama, Dumlupınar Üniversitesi SBE, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Kütahya.
• GIFFIN, Kim (1967), “The contribution of studies of source credibility to a theory of interpersonal trust in the communication department”, Psychological Bulletin, Cilt 68, Sayı 2, ss. 104- 120.
• GILBERT, Jacqueline A. ve Thomas L. TANG (1998), “An Examination of Organizational Trust Antecedents”, Public Personnel Management, Cilt 27, Sayı 3, ss. 321- 338.
• GRUNEBERG, Michael M. (1979), Understanding Job Satisfaction, The Macmillan Press LTD., London.
• HELLMAN, Chan M. (1997), “Job Satisfaction and Intent to Leave”, Journal of Social Psychology, Cilt 137, Sayı 6, ss. 677-689.
• KALAYCI, Şeref (2010), SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Beşinci Baskı, , Asil Yayın Dağıtım, Ankara.
• KALISKI, Burton S.: “Job Satisfaction” (2007), Encyclopedia of Business and Finance, İkinci Baskı, Cilt 2, Ed. G. W. Maxwell, Dorothy A. Maxwell, Mary E. Oliverio, Allen D. Truell, Thompson Gale, ss. 446-447
• KIM, W. Chan ve Renee Mauborgne (1998), “Procedural Justice, Strategic Decision Making, and the Knowledge Economy”, Strategic Management Journal, Cilt 19, Sayı 4, ss. 323-338.
• KÖROĞLU, Özlem (2012), “İçsel ve Dışsal İş Duyum Dğzeyleri İle Genel İş Duyum Düzeyi Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi: Turist Rehberleri Üzerinde Bir Araştırma”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, Cilt 8, Sayı 2, ss. 275-289.
• LACY, Fiona J., Barry A. SHEEHAN (1997), “Job satisfaction among academic staff: An international perspective”, Higher Education, Cilt 34, Sayı 3, ss. 305-322.
• LEWICKI, Roy J.; Daniel J. MCALLISTER ve Robert J. BIES (1998), “Trust and Distrust: New Relationships and Realities”, Academy of Management Review, Cilt 2, Sayı 3, ss. 438-458.
• LOCKE, Edwin A. (1976), “The Nature and Causes of Job Satisfaction”, (ed.) Marvin D. Dunnette, Handbook of Industrial and Organizational Psychology, Rand McNally, Chicago, ss. 1297-1349.
• LU, Hong; K. Louise BARRIBALL; Xian ZHANG ve Alison E. WHILE (2012), “Job Satisfaction among Hospital Nurses Revisited: A Systematic Review”, International Journal of Nursing Studies, Cilt 49, Sayı 8, ss. 1017-1038.
• MACINTOSH, Eric W., Alison DOHERTY (2010), “The Influence of Organizational Culture on Job Satisfaction and Intention to Leave”, Sport Management Review, Cilt 13, Sayı 2, ss. 106-117.
• MAMEDOV, Barysh (2013), İş Tatmini ve Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişki ve Bir Araştırma, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul.
• MAYER, Roger C.; James H. DAVIS ve F. David SCHOORMAN (1995), “An Integrative Model of Organizational Trust”, Academy of Management Journal, Cilt 20, Sayı 3, ss. 709- 734.
• MİSHRA, Aneil K. (1996), “Organizational responce to crisis: The centrality of trust”, (ed.) Roderick M. Kramer, Tom R. Tyler, Trust in Organizations: Frontiers of Theory and Research, Sage Publications, USA, ss. 261-287.
• MISHRA, Jitendra ve Molly A. MORRISSEY (1990), “Trust in employee/ employer relationships: A survey of west Michigan managers”, Public Personnel Management, Cilt 19, Sayı 4, ss. 440-485.
• MITCHELL, Terence R. ve James R. LARSON (1987), People in Organizations: An Introduction to Organizational Behavior, Third Edition, McGraw-Hill, New York.
• MOBLEY, William H., Stanley O. HORNER, A.T. HOLLINGSWORTH (1978), “An Evaluation of Precursors of Hospital Employee Turnover”, Journal of Applied Psychology, Cilt 63, Sayı 4, ss. 408- 414.
• MORGAN, Robert M. ve Shelby D. HUNT (1994), “The commitment-trust theory of relationship marketing”, Journal of Marketing, Cilt 58, Sayı 3, ss. 20-38.
• NEVES, Pedro ve Antonio CAETANO (2007), “Social exchange processes in organizational change: The roles of trust and control”, Journal of Change Management, Cilt 6, Sayı 4, ss. 351-364.
• NOORDIN, Fauziah, Kamaruzaman JUSOFF (2009), “Levels of job satisfaction amongst Malaysian academic staff”, Asian Social Science, Cilt 5, Sayı 5, ss. 122-126.
• ÖLÇER, Ferit (2015), “Mediating Effect of Job Satisfaction in the Relationship between psychological Empowerment and Job Performance” Theoretical and Applied Economics, Cilt 22, Sayı 3, ss. 111-136.
• OMAROV, Azad (2009), Örgütsel Güven ve İş Doyumu: Özel Bir Sektörde Uygulama, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İzmir.
• ÖRÜCÜ, Edip ve Sibel ÖZAFŞARLIOĞLU (2013), “Örgütsel Adaletin Çalışanların İşten Ayrılma Niyetine Etkisi: Güney Afrika Cumhuriyetinde Bir Uygulama”, Mustafa Kemal Öniversitesi Sosyal Bilimler Ensititüsü Dergesi, Cilt 10, Sayı 23, ss. 335-358
• OSHAGBEMI, Titus (2000), “Is length of service related to the level of job satisfaction?”, International Journal of Social Economics, Cilt 27, Sayı 3, ss. 213-226.
• PAUL, Emily P. ve Seok K. PHUA (2011) “Lecturers’ job satisfaction in a public tertiary institution in Singapore: ambivalent and non-ambivalent relationships between job satisfaction and demographics variables”, Journal of Higher Education Policy and Management, Cilt 33, Sayı 2, ss. 141-151.
• PRICE, James L. ve Charles W. MUELLER (1986), Handbook of Organizational Measurement, Marshfield, MA, Pitman.
• RAMOO, Vimala, Khatijah L. ABDULLAH, Chua Y. PIAW (2013), “The Relationship between Job Satisfaction and Intention to Leave Current Employment among Registered Nurses in a Teaching Hospital”, Journal of Clinical Nursing, Cilt 22, Sayı 21-22, ss. 3141-3152.
• ROWDEN, Robert W. (2002), “The Relationship between Workplace Learning and Job Satisfaction in U.S. Small to Midsize Business”, Human Resource Development Quarterly, Cilt 13, Sayı 4, ss. 407-425.
• RUKSHANI, Kamalachandran ve Samithamby SENTHILNATHAN (2015), “A Review on the Relationship Variables to Employee Morale and Organizational Trust”, International Journal of Innovative Research and Practices, Cilt 1, Sayı 10, ss. 8-15.
• SAUNDERS, Mark; Philip LEWIS ve Adrian THORNHILL (2009), Research Methods for Business Students, Fifth Edition, Prentice Hall, England.
• SCHNAKE, Mei E.; Robert J. WILLIAMS ve William FREDENBERGER (2007), “Relationship between frequency of use of career management practices and employee attitudes, intention to turnover, and job search behavior”, Journal of Organizational Culture, Communication and Conflict, Cilt 11, Sayı 1, ss. 53- 64
• SCHOORMAN, F. David, Roger C. MAYER, James H. DAVIS (2007), “An Integrative Model of Organizational Trust: Past, Present and Future”, Academy of Management Review, Cilt 32, Sayı 2, ss. 344-354.
• SCHRODER, Ralph (2008), “Job Satisfaction of Employees at a Christian University”, Journal of Research on Christian Education, Cilt 17, Sayı 2, ss. 225-246.
• SHOCKLEY-ZALABAK, Pamela vd. (1999), Measuring Organizational Trust and Distrust across Cultures – The Organizational Trust Index, IABC Research Foundation, San Francisco.
• SHOCKLEY-ZALABAK, Pamela, Kathleen ELLIS, Gaynelle WINOGRAND (2000), “Organizational trust: what it mean and why it matters?”, Organizational Development Journal, Cilt 18, Sayı 4, ss. 35-48.
• SOLOMA, Andrzej (2014), “Building and Maintaining Trust in Organization”, (ed.) Aneta Sokol, Ewa Matuska, Attributes of modern organization. Creativity – Knowledge – Innovation – Trust, Sciemcee Publishing, London.
• SPECTOR, Paul E. (1997), Job satisfaction: Application, assessment, causes and consequences, Thousand Oaks, Sage Publications, Inc., USA.
• TAYLOR, R. G. (1989), “The Role of Trust in Labor-Management Relations”, Organization Development Journal, ss. 85-89.
• TOP, Mehmet (2012), “Hekim ve Hemşirelerde Örgütsel Bağlılık, Örgütsel Güven ve İş Doyumu Profili”, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, Cilt 41, Sayı 2, ss. 258-277.
• TÜİK Türkiye İstatistik Kurumu (Çevrimiçi) http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=21574, Erişim Tarihi: 6 Aralık 2016
• ÜLKER, Gönül (2008), “Çalışanların Örgütsel Adalet Algılamalarının Yönetici ve Örgüte Duyulan Güven Üzerindeki Etkisi”, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 9, Sayı 16, ss. 188-208.
• VELOUSTOU, Cleopatra A. ve George G. PANIGYRAKIS (2004), “Consumer Brand Managers’ Job Stress, Job Satisfaction, Perceived Performance and Intention to Leave”, Journal of Marketing Management, Cilt 20, Sayı 1-2, ss. 105- 131.
• VROOM, Victor H. (1964), Work and Motivation, John Wiley and Sons, New York.
• WEISBERG, Jacob (1994), “Measuring worker's burnout and intention to leave”, International Journal of Manpower, Cilt 15, Sayı 1, ss. 4-14.
• WEISS, David J., Rene V. DAWIS, George W. ENGLAND, Lloyd H. LOFQUIST (1967), “Manual for the Minnesota Satisfaction Questionnaire”, (Çevrimiçi) http://vpr.psych.umn.edu/sites/g/files/pua2236/f/monograph_xxii _-_manual_for_the_mn_satisfaction_questionnaire.pdf, Erişim Tarihi: Ocak 2017.
• YEW, Lew T. (2008), “Job Satisfaction and Affective Commitment: A Study of Employees in the Tourism Industry in Sarawak, Malaysia”, Sunway Academic Journal, Cilt 4, Sayı 1, ss. 27-43.
• YOUSEF, Darwish A. (1998), “Satisfaction with job security as a predictor of organizational commitment and job performance in a multicultural environment”, International Journal of Manpower, Cilt 19, Sayı 3, ss. 184-194.
• YURICHISIN, Jennifer; Jihye PARK ve Matthew O’BRIEN (2010), “Effects of Ideal Image Congruence and Organizational Commitment on Employee Intention to Leave”, Journal of Retailing and Consumer Service, Cilt 17, Sayı 5, ss. 406-414.
• ZAHEER, Akbar, Bill MCEVILY, Vincenzo PERRONE (1998), “Does trust matter? Exploring the effects of inter organizational and interpersonal trust on performance”, Organization Science, Cilt 9, Sayı2, ss. 141-159.