Tarımsal Biyoteknolojiye Dair Öğretmen Ve Uzman Görüşleri

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 1, 89 - 112, 27.07.2024

İrem Selin Alper Miraç Yılmaz

Öz

Giriş: Vazgeçilemeyen bir faaliyet ve ihtiyaç alanı olan tarım sektörü, geleneksel ıslahın yanı sıra, modern bitki ve hayvan yetiştirme tekniklerini kullanan tarımsal biyoteknolojiden faydalanmaktadır. Tarımsal biyoteknoloji alanında çalışan uzman, eğitici ve uygulayıcıların görüşleri, tarımsal biyoteknolojisinin bilinmesi ve doğru kullanılmasına katkı sağlayabilecektir. Bu bağlamda araştırmanın amacı, ‘’tarımsal biyoteknoloji‘’ hakkında biyoloji öğretmenleri ve alan uzmanlarının (ziraat mühendisleri ve akademisyenler) görüşlerini ortaya koymaktır.
Yöntem: Araştırma, nitel yöntemle yapılmış bir durum çalışmasıdır. Çalışma grubunu, amaçlı örnekleme ile seçilmiş, biyoteknoloji konularında öğretim yapan biyoloji öğretmenleri (29 kişi) ve tarımsal biyoteknoloji alanında uzman (29 kişi) 58 katılımcı oluşturmaktadır. Verilerin eldesinde hazırlanan yapılandırılmış görüşme formu, Google Formlar platformuyla, sosyal medyada aracılığıyla ilgili katılımcılara uygulanmıştır. Veriler içerik analiziyle çözümlenmiştir. Bulgular ve Sonuç: Araştırmanın sonuçlarına göre, tarımsal biyoteknoloji konusunda biyoloji öğretmen ve alan uzmanı katılımcıların görüşlerinin çarpıcı bir şekilde farklılıklar içerdiği ortaya konmuştur. Buna göre, tarımsal biyoteknoloji uygulaması örneklerine dair biyoloji öğretmenlerinin “Gen Transferi” temasında daha sık görüş bildirdikleri (öğretmenler f:14, uzmanlar f:8) “Doku kültürü” temasında ise alan uzmanlarının görüşlerinin sıklık kazandığı (uzmanlar f:10, öğretmenler f:4) görülmektedir. Tarımsal biyoteknoloji uygulamalarının Türkiye’de neden kullanılması gerektiğine dair hem biyoloji öğretmenlerinin (f:17) hem de tarım biyoteknolojisi uzmanlarının (f:18) “Tarım Ekonomisine Katkı” görüşlerinin yoğun olduğu ancak, uzmanların daha yüksek sıklıkta “Tarım Ürünlerinin Özelliklerine Katkı” vurgusu yaptıkları ve doku kültürü uygulamalarından bahsettikleri görülmektedir. Toplumun eğitimi konusunda her iki grubun görüşlerinin yoğun olduğu (f:61, f:60) ve tarımsal biyoteknoloji eğitimine önem verdikleri görülmekte; ancak biyoloji öğretmenleri teorik tarımsal biyoteknoloji eğitimini; uzmanlar ise alan uzmanlarıyla verilecek tarımsal biyoteknoloji eğitimini güçlü şekilde vurgulamaktadırlar.

Anahtar Kelimeler

Biyoloji öğretmeni, biyoteknoloji eğitimi, tarımsal biyoteknoloji, ziraat mühendisi.

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

Kaynakça

• Açıkgül-Fırat, E., Çavuş, E., Turan-Gürbüz, G., & Öztürk, S. (2021). Biotechnology Literacy Inventory: Development, Validity and Reliability. Kastamonu Education Journal, 29(1), 25-36. doi: 10.24106/kefdergi.4155
• Ağaç, H. (2019). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının “Tarımsal Biyoteknoloji” Konusundaki Yapılandırılmış Deney Uygulamalarının Bilgi ve Tutumlarına Etkisi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Anabilim Dalı Fen Bilgisi Eğitimi Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale.
• Arastaman, G., Öztürk Fidan, İ. & Fidan, T. (2018). Nitel araştırmalarda Geçerlik ve Güvenirlik: Kuramsal bir İnceleme, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 37-75. Aydın, D. (2012). Dünyada ve Türkiye’de Tarımsal biyoteknolojindeki Gelişmeler Üzerine Karşılaştırmalı Bir Analiz. Ankara Üniversitesi Biyoteknoloji Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Barnum, R. S. (2005). Biotechnology: An Introduction, 2nd Edition, Thomson/Brooks/Cole Publishing Company, Belmont, CA, ISBN: 0495019275.
• Çetiner, S. (2005). Türkiye ve Dünyada Tarımsal Biyoteknoloji ve Gıda Güvencesi: Sorunlar ve Öneriler, (Erişim Tarihi: 25 Ağustos, 2022).
• Darçın, E. S. & Güven, T. (2008). Development of an Attitude Measure Oriented to Biotechnology for the Pre Service Science Teachers. Journal of Turkısh Scıence Educatıon, 5(3)
• Erbaş, H. (2008). Türkiye’de Biyoteknoloji ve Toplumsal Kesimler: Profesyoneller, Kentsel Tüketiciler ve Köylüler, Ankara Üniversitesi Biyoteknoloji Enstitüsü Yayınları No: 4, 1. Baskı
• Feng, Z., Zhang, B., Ding, W., Liu, X., Yang, D. L., Wei, P., Cao, F., Zhu, S., Zhang, F., Mao, Y., & Zhu, J. K. (2013). Efficient genome editing in plants using a CRISPR/Cas system. Cell Research, 23(10), 1229-1232.
• Güngör, S. S., Çakırlar-Altuntaş, E. & Yılmaz, M. (2022). Çevre Kirliliğinin Tarımsal Üretime Etkilerine İlişkin Öğretmen Adayı Görüşlerinin İncelenmesi. Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8(1), 88-105,
• Hüdig, M., Laibach, N., & Hein, A. C. (2022). Genome editing in crop plant research-alignment of expectations and current developments. Plants, 11(2), 212.
• Kalkınma Bakanlığı Raporu (2018). On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023), Tarım ve Gıdada Rekabetçi Üretim Özel İhtisas Komisyonu Raporu, https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2020/04/Tarim_ve_ Ankara, Türkiye. Gidada Rekabetci UretimOzelIhtisasKomisyonuRaporu.pdf
• Kesawat, M. S. & Kumar, B. D. (2009). Molecular markers: it’s application in crop improvement. Journal of Crop Science and Biotechnology, 12(4), 169-181.
• Malzahn, A., Lowder, L., & Qi, Y. (2017). Plant genome editing with TALEN and CRISPR. Cell & Bioscience, 7(1), 1-18. Millî Eğitim Bakanlığı (MEB) (1998). http://ogm.meb.gov.tr/programlar.aspx Biyoloji Dersi Öğretim Programı.
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative Data Analysis: A Source Book of New Methods, London: SAGE Publications.
• Oz Aydın, S., Sackes, M., Taskın Bedizel, N. R. & Sıcaker, A. (2022). Development of Basic Biotechnology Knowledge Scale (BBKS) with Rasch Measurement Model. Necatibey Faculty of Education Electronic Journal of Science and Mathematics Education, 16(2), 354-380. ISSN: 1307-6086
• Özdemir, M. (2010). Nitel Veri Analizi: Sosyal Bilimlerde Yöntembilim Sorunsalı Üzerine Bir Çalışma, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 323-343.
• Özsensoy, Y., & Kurar, E. (2012). Markör sistemleri ve genetik karakterizasyon çalışmalarında kullanımları. Journal of Cell and Molecular Biology, 10(2), 11.
• Sağlam, S. (2014). Türkiye’de Tarımsal Biyoteknoloji Eğitimi. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, (1), 18-24.
• Sıcaker, A. & Öz Aydın, S. (2015). Ortaöğretim Biyoteknoloji ve gen mühendisliği kavramlarının öğrenciler tarafından değerlendirilmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(2), 51-67.
• Singh, M., Jaiswal, U., & Jaiswal, V. S. (2004). In-vitro regeneration and improvement in tropical fruit trees: an assessment. In Plant Biotechnology and Molecular Markers. Kluwer Academic Publishers, 228-244
• Şahin, F., Arata, S., Turan, M., Eşitken, A., Sağdıç, O., Kesmen, Z. & Özkan Ünal, E. (2013). Türkiye’de Agro Biyoteknoloji. Biyoteknoloji Sektörel İnovasyon Sistemi (Ed. Kiper, Mahmut), Ankara: Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı Yayınları, 173- 200. Tastan, C., Yaşar, S., Tanyolaç, M., Turgut, K., Şireli, U., Atak, C., Haliloglu, K., Benlioglu, K., Taşkın, K. M., Barlas, N., & Yıldız, G. (2020). CRISPR-of-things: applications and challenges of the most popular gene editing tool in the fields of health, agriculture and environment. International Journal Of İnnovative Approaches İn Science Research, 4(4) 153-190.
• Tepe, B. (2022). Bitki Biyoteknolojisi, http://bektastepe.net/course-slides/10-bitkibiyoteknolojisi.pdf, (Erişim Tarihi: 2 Temmuz 2022)
• Uysal, H. (2022). Biyoteknolojide Bitki Hücre Doku Kültürleri, Adnan Menderes Üniversitesi, Tarımsal Biyoteknoloji Bölümü Ders Notları, Https://Docplayer.Biz.Tr/4443926-EvdeBiyoteknoloji-Yrd-Doc-Dr-Huseyin-Uysal-Adnan Menderes-Universitesi-Tarimsal Biyoteknoloji-Bolumu-6-Ders.Html, (Erişim Tarihi: 27 Ağustos, 2022)
• Yamaner, Ç. (2022). Bitkilerde Mikroüretim. Adnan Menderes Üniversitesi, Tarımsal Biyoteknoloji Bölümü Ders Notları, https://docplayer.biz.tr/5363206-Tarimsalbiyoteknolojiye-giris.html, (Erişim Tarihi: 27 Ağustos, 2022)
• Tarfin Tarım Anonim Şirketi (2022). Hibrit tohum nedir? www.tarfin.com/blog/hibrit-tohum nedirtarfin.com/blog/hibrit-tohum-nedir? (Erişim Tarihi: 21 Ağustos 2022)
• Biyogüvenlik Yasası, (2010). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2010/ 03/20100326-7.htm (Erişim Tarihi: 25 Ağustos 2022)
• Yüksek Öğretim Kurumu (YÖK) (2022). İstatistik Verileri, https://istatistik.yok.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 01 Ekim 2022)
• Urnov, F. D. (2018). Genome Editing B.C. (Before CRISPR): Lasting Lessons from the ‘‘Old Testament’’. The CRISPR Journal, 1(1),34-46. DOI: 10.1089/crispr.2018.29007.fyu
• Wang, M. & Ha, Y. (2007). An electrochemical approach to monitor pH change in agar media during plant tissue culture. Biosensors and bioelectronics, 22(11), 2718-2723.
• Wolt, J. D., Wang, K., & Yang, B. (2016). The regulatory status of genome‐edited crops. Plant Biotechnology Journal, 14(2), 510-518.
• Yali, W. (2022). Molecular Markers: Their Importance, Types, and Applications in Modern Agriculture. Agriculture, Forestry and Fisheries. Vol. 11, No. 1, 2022, pp. 8-14. doi: 10.11648/j.aff.20221101.12
• Yavuz, H. A. (2013). Türkiye’de Tarımsal Biyoteknoloji İnovasyon Sistemi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı Uluslararası İktisat Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (6. Baskı). Ankara: Seçkin.