Research Article
BibTex RIS Cite

CONSEQUENCES OF PSYCHOLOGICAL RESILIENCE FOR EMPLOYEES: A FIELD STUDY

Year 2023, Volume: 24 Issue: 1, 113 - 140, 22.01.2023
https://doi.org/10.31671/doujournal.1108356

Abstract

In this study, it was aimed to test the effect of psychological resilience on employee performance, life satisfaction, emotional labor and job satisfaction. In the study, the quantitative research method was used. Questionnaire form was used as data collection tool. The sample consisted of employees of a shopping center. SPSS 25.0 and SmartPLS 3.0 programs were used in the analysis of the data. When the analysis results are examined the surface acting of the challenge is negative; deep acting of dedication in a positive way; It has been seen that challenge has a positive effect on job satisfaction. Surface acting of dedication, control, and job satisfaction; deep acting of challenge, control; it has been determined that dedication, challenge, control do not affect employee performance and life satisfaction. Gathering all of the variables (employee performance, life satisfaction, emotional labor, job satisfaction) associated with psychological resilience under a model and applying it to shopping center employees reveals the originality of the research.

References

  • Akıncı, Z. (2002). Turizm sektöründe işgören iş tatminini etkileyen faktörler: Beş yıldızlı konaklama işletmelerinde bir uygulama. Akdeniz İİBF Dergisi, 2(4), 1-25.
  • Akşit-Aşık, N. (2018). Psikolojik Dayanıklılık ve umutsuzluğun yaşam doyumuna etkisi: Otel çalışanları üzerinde bir araştırma. Journal of Recreation and Tourism Research, 5(2), 33-41.
  • Alibekiroğlu, P. B., Akbaş, T., Bulut-Ateş, F. ve Kırdök, O. (2018). Üniversite öğrencilerinde yaşam doyumu ile psikolojik sağlamlık arasındaki ilişkide öz anlayışın aracı etkisi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 27(2), 1-17.
  • Altan, S. (2019). Psikolojik dayanıklılığın işten ayrılma niyeti üzerine etkisi: Örgütsel vatandaşlık davranışının aracılık rolü. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD), 6(3), 612-629.
  • Ateş, B. ve Sagar M. E. (2022). The predictive role of psychological flexibility, self-efficacy and communication skills on life satisfaction in teacher candidates. Cumhuriyet International Journal of Education, 11(1), 219-227.
  • Bardoel, E. A., Pettit, T. M., DeCieri, H. ve McMillan, L. (2014). Employee resilience: An emerging challenge for HRM. Asia Pacific Journal of Human Resources, 52(3), 279-297.
  • Basım, H. N. ve Çetin, F. (2011). Yetişkinler için psikolojik dayanıklılık ölçeğinin güvenilirlik ve geçerlilik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi, 22(2), 104-112.
  • Baykal, E. (2020). Covid-19 bağlamında psikolojik dayanıklılık, kaygı ve yaşam doyum ilişkisi. International Journal of Social and Economic Sciences, 10(2), 68-80.
  • Bayrak-Kök, S. (2010). İş tatmini ve örgütsel bağlılığın incelenmesine yönelik bir araştırma. Journal of Economics and Administrative Sciences, 20(1), 291-317.
  • Bilgin, T. (2019). Duygu durumlarının iş tatmini ve iş performansı ile olan ilişkisini belirlemeye yönelik bir araştırma. Yayın No. 580753 (Yüksek Lisans Tezi). Uludağ Üniversitesi, Bursa.
  • Bitmiş, G., Sökmen, A. ve Turgut, H. (2013). Psikolojik dayanıklılığın tükenmişlik üzerine etkisi: Örgütsel özdeşleşmenin aracılık rolü. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(2), 27-40.
  • Block, J. ve Kremen, A. M. (1996). IQ and ego-resiliency: Conceptual and empirical connections and separateness. Journal of Personality and Social Psychology, 70(2), 349-361.
  • Botou, A., Mylonakou-Keke, I., Kalouri, O. ve Tsergas, N. (2017). Primary school teachers resilience during the economic crisis in Greece. Psychology, 8(01), 131-159.
  • Brayfield, A. H. ve Rothe, H. F. (1951). An index of job satisfaction. Journal of Applied Psychology, 3(5), 307-311.
  • Brotheridge, C. M. ve Lee, R. T. (2002). Testing a conservation of resources model of the dynamics of emotional labor. Journal of Occupational Health Psychology, 7(1), 57-67.
  • Buchecker, M. ve Degenhardt, B. (2015). The effects of urban inhabitants nearby outdoor recreation on their well-being and psychological resilience. Journal of Outdoor Recreation and Tourism, 10, 55-62.
  • Buz, S. ve Genç, B. (2019). Sosyal hizmet uzmanları için psikolojik dayanıklılığın önemi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 30(2), 623-642.
  • Chin, W. W. (1998). The partial least squares approach for structural equation modeling. In G. A. Marcolides (Ed.), Modern Methods for Business Resarch (295-236), Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
  • Çelik, M., Sanberk, İ. ve Deveci, F. (2017). Öğretmen adaylarının yaşam doyumlarının yordayıcısı olarak psikolojik dayanıklılık ve umutsuzluk. Elementary Education Online, 16(2), 654-662.
  • Çetin, C. ve Anuk, Ö. (2019). Covid-19 pandemi sürecinde yalnızlık ve psikolojik dayanıklılık: Bir kamu üniversitesi öğrencileri örneklemi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD), 7(5), 170-189.
  • Çetin, F., Yeloğlu, H. O. ve Basım, H. J. (2015). Psikolojik dayanıklılığın açıklanmasında beş faktör kişilik özelliklerinin rolü: Bir kanonik ilişki analizi. Türk Psikoloji Dergisi, 30(75), 81-92.
  • Çoruk, A. (2014). Yükseköğretim kurumlarında görev yapan idari personelin duygusal emek davranışları. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(1), 79-94.
  • Çöl, G. (2008). Algılanan güçlendirmenin iş performansı üzerine etkisi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 9(1), 35-46. Demo, G., Neiva, E. R., Nunes, I. ve Rozzet, K. (2012). Human resources management policies and practices scale (HRMPPS): Exploratory and confirmatory factor analysis. BAR Brazilian Administration Review, 9(4), 395-420.
  • Diefendorff, J. M., Croyle, M. H. ve Gosserand, R. H. (2005). The dimensionality and antecedents of emotional labor strategies. Journal of Vocational Behavior, 66(2), 339-357.
  • Diener, E. Lucas, R. E., Oishi, S. ve Suh, E. M. (2002). Looking up and looking down: weighting good and bad information in life satisfaction judgments. Personality and Social Psychology Bulletin, 28(4), 437-445.
  • Diener, E., Emmons, R. A., Larsen, R. J. ve Griffin, S. (1985). The satisfaction with life scale. Journal of Personality Assessment, 49(1), 71-75.
  • Diener, E., Suh, E. M., Lucas, R. E. ve Smith, H. L. (1999). Subjective well-being: Three decades of progress. Psychological Bulletin, 125(2), 276-302.
  • Doğan, D. (2019). SmartPLS ile veri analizi. Ankara: Zet Yayınları.
  • Doğan, N. ve Taşçı, S. (2019). Hemşirelik bakımında duygusal emek kavramı. Türkiye Klinikleri, 11(4), 417-426. Durak, İ. (2021). Psikolojik sağlamlık ile yaşam doyumu arasındaki ilişkide öz yeterliliği aracı etkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 20(78), 1175-1190.
  • Ekşi, H., Boyalı, C. ve Ümmet, D. (2019). Öğretmen adaylarının spiritüel iyi oluş ile yaşamda anlam değişkenlerinin psikolojik dayanıklılığı yordaması: Bir yapısal eşitlik modeli (YEM) denemesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27(4), 1696-1704.
  • Erdoğan, P. ve Ak, M. (2021). Örgütsel stres ve iş tatmini arasında psikolojik dayanıklılığın aracı rolü: akademisyenler üzerine bir araştırma. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2) 433-442.
  • Ergüner, B. (2017). Hekimlerin algıladıkları stres düzeyi, psikolojik dayanıklılıkları ve yaşam doyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayın No. 463429 (Yüksek Lisans Tezi). Ufuk Üniversitesi, Ankara.
  • Erkutlu, H. ve Soyumert, N. (2020). Örgütsel politika algısı ve örgütsel sessizlik arasındaki ilişkide psikolojik dayanıklılığın düzenleyici rolü. Journal of Organizational Psychology and Behavior, 1(1), 1-14.
  • Eroğluer, K. (2011). Örgütsel iletişim ile iş tatmini unsurları arasındaki ilişkiler: kuramsal bir inceleme. Ege Akademik Bakış, 11(1), 121-136.
  • Gümüştekin, G. E. ve Öztemiz, A. B. (2005). Örgütlerde stresin verimlilik ve performansla etkileşimi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1), 271-288.
  • Güngör, M. (2009). Duygusal emek kavramı: Süreci ve sonuçları. Kamu-İş, 11(1), 167-184.
  • Hair, J. F. J. R., Hult, G. T. M., Ringle, C. M. ve Sarstedt, M. (2014). A primer on partial least squares structural equation modeling (PLS-SEM). Thousand Oaks, California: Sage Publications.
  • Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., Anderson, R. E. ve Tatham, R. L. (2010). Multivariate data analysis. New Jersey: Pearson Prentice Hall.
  • Hair, J. F., Ringle, C. M. ve Sarstedt, M. (2011). PLS-SEM: Indeed a silver bullet. The Journal of Marketing Theory and Practice, 19(2), 139-152.
  • Henseler, J., Ringle, C. M. ve Sarstedt, M. (2015). A new criterion for assessing discriminant validity in variance-based structural equation modeling. Journal of the Academy of Marketing Science, 43(1), 115-135.
  • Henseler, J., Ringle, C. M. ve Sinkovics, R. R. (2009). The use of partial least squares path modeling in international marketing. Advances in International Marketing, 20, 277-319.
  • Hjemdal, O., Friborg, O., Martinussen, M. ve Rosenvinge, J. H. (2001). Preliminary results from the development and validation of a Norwegian Scale for measuring adult resilience. Journal of The Norwegian Psychological Association, 38(4), 310-317.
  • Hochschild, A. R. (1983). The managed heart: Commercialization of human feeling. Berkeley, CA: University of California Press.
  • Holt, P., Fine, M. ve Tollefson, N. (1987). Mediating stress: Survival of the hardy. Psychology in the Schools, 24(1), 51-58.
  • Işık, Ş. (2016). Psikolojik dayanıklılık ölçeği’nin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness & Well-Being, 4(2), 165-182.
  • İraz, R. ve Akgün, Ö. (2011). Örgütsel bağlılığın çalışan performansı üzerine etkilerini ölçmeye yönelik bir çalısma. Journal of Selçuk University Social Sciences Vocational School, 14(1-2), 225-250.
  • Judge, T. A., Bono, J. E. ve Locke, E. A. (2000). Personality and job satisfaction: The mediating role of job characteristics. Journal of Applied Psydtolagy, 85(2), 237-249.
  • Kale, E. (2015). Lider desteği ve iş arkadaşları desteğinin iş performansı üzerine etkileri: İş tatmini ve yaşam tatmininin aracı rolü. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 7(14), 103-120.
  • Kamya, H. A. (2000). Hardiness and spiritual well-being among social work students: Implications for social work education. Journal of Social Work Education, 36(2), 231-240.
  • Kanbur, E., Kanbur, A. ve Özdemir, B. (2017). Psikolojik dayanıklılık ile örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişkide iş doyumunun aracılık rolü: Havacılık sektöründe bir araştırma. İş ve İnsan Dergisi, 4(2), 127-141.
  • Kaplan, M. ve Ulutaş, Ö. (2016). Duygusal emeğin tükenmişlik üzerindeki etkisi: Otel işletmelerinde bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 35, 165-174.
  • Karacaoğlu, K. ve Köktaş, G. (2016). Psikolojik dayanıklılık ve psikolojik iyi olma ilişkisinde iyimserliğin aracı rolü: Hastane çalışanları üzerine bir araştırma. İş ve İnsan Dergisi, 3(2), 119-127.
  • Kavi, E. ve Karakale, B. (2018). Çalışan psikolojisi açısından psikolojik dayanıklılık. Hak-İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 7(17), 56-77.
  • Kaya, D. ve Gürkan, F. (2020). İnfertilite tedavisi alan kadınların psikolojik dayanıklılık düzeyleri ve stresle başa çıkma tarzları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 1-18.
  • Kinman, G. ve Grant, L. (2017). Building resilience in early-career social workers: Evaluating a multi-modal intervention. British Journal of Social Work, 47(7), 1979-1998.
  • Klag, S. ve Bradley, G. (2004). The role of hardiness in stress and illness: An exploration of the effect of negative affectivity and gender. British Journal of Health Psychology, 9(2), 137-161.
  • Kobasa, S. (1979). Stressful life events, personality and health: An inquiry into hardiness. Journal of Personality and Social Psychology, 37(1), 1-11.
  • Köksal, K., Gürsoy, A. ve Yapar, H. (2018). Özgecilik ve çalışan performansı arasındaki ilişki: Kamu sektöründe bir inceleme. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 22(4), 783-796.
  • Köse, S., Çakan, S. ve Terzi, D. (2018). Örgütsel adaletsizliğin örgütsel dışlanmaya etkisinde psikolojik dayanıklılığın aracı rolü. İşletme Bilimi Dergisi (JOBS), 6(1), 245-264.
  • Kul, S. (2014). Uygun istatistiksel test seçim kılavuzu. İstatistik Köşesi, 26-29.
  • Kulualp-Göktaş, H. ve Sarı, Ö. (2018). Duygusal emek: okul öncesi öğretmenleri üzerine bir içerik analizi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 14(4), 1167-1181.
  • Lambert, V. A., Lambert, C, E. ve Yamase, H. (2003). Psychological hardiness, workplace stress and related stress reduction strategies. Nursing and Health Sciences, 5(2), 181-184.
  • Limonero, J. T., Tomas-Sabado, J., Fernandez-Castro, J., Gomez-Romero, M. J. ve Ardilla-Herrero, A. (2012). Resilient coping strategies and emotion regulation: Predictors of life satisfaction. Psicologia Conductual, 20(1), 183-196.
  • Linley, A., Joseph, S., Harrington, S. ve Wood, A. M. (2006). Positive psychology: Past, present and (possible) future. The Journal of Positive Psychology, 1(1), 3-16.
  • Lu, X. ve Guy, M. E. (2014). How emotional labor and ethical leadership affect job engagement for chinese public servants. Public Personnel Management, 43(1), 3-24.
  • Luthar, S. S., Cicchetti, D. ve Becker, B. (2000). The construct of resilience: A critical evaluation and guidelines for future work. Child Development, 71(3), 543-562.
  • Maddi, S. R. (2013). Hardiness-turning stressful circumstances into resilient growth. Dordrecht: Springer.
  • Maddi, S. R., Harvey, R. H., Khoshaba, D. M., Lu, J. L., Persico, M. ve Brow, M. (2006). The personality construct of hardiness, III: Relationships with repression, innovativeness, authoritarianism, and performance. Journal of Personality, 74(2), 575-598.
  • Mavi, Y. (2016). Duygusal emek: Etkilediği ve etkilendiği faktörler üzerine bir alan çalışması. Yayın No. 451764 (Yüksek Lisans Tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Kahramanmaraş.
  • McEwen, K. (2011). Building resilience at work. Australian Academic.
  • Meredith, L. S., Sherbourne, C. D., Gaillot, S. J., Hansell, L., Ritschard, H. V., Parker, A. M. ve Wrenn, G. (2011). Promoting psychological resilience in the US Military. Rand Health Quarterly, 1(2), 2.
  • Moorhead, G. ve Griffin, R. W. (1996). Organizational behavior: Managing people and organizations. Boston: Houghton Mifflin Comp.
  • Oktan, V. (2012). Psikolojik sağlamlığın gelişiminde bir moderator olarak umut. International Journal of Human Sciences, 9(2), 1691-1701.
  • Okutan, M. ve Tengilimoğlu, D. (2002). İş ortamında stres ve stresle başa çıkma yöntemleri: Bir alan uygulaması. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(3), 15-42.
  • Onan, G., Turhan, M. ve Helvacı, İ. (2021). Psikolojik dayanıklılık, çalışan dayanıklılığı, örgütsel dayanıklılık ile iş tatmini arasındaki ilişkiler: Hizmet sektörü üzerine bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 13(4), 3277-3292.
  • Parmaksız, İ. (2019). İyimserlik, özgecilik ve medeni durumun psikolojik dayanıklılık üzerindeki etkileri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 48, 285-302.
  • Pavot, W. G., Diener, E., Colvin, C. R. ve Sandvik, E. (1991). Further validation of the satisfaction with life scale: evidence fort the cross method convergence of well-being measures. Journal of Personality Assessment, 57(1), 149-161.
  • Piccolo, R., Judge, T., Takahashi, K., Watanabe, N. ve Locke, E. (2005). Core self-evaluations in Japan: Relative effects on job satisfaction, life satisfaction and happiness. Journal of Organizational Behavior, 26(8), 965-984.
  • Polatcı, S., Irk, E., Gültekin, Z. ve Sobacı, F. (2017). Psikolojik dayanıklılık ve kişilik özellikleri tatmin düzeyini etkiler mi? Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 29, 553-578.
  • Pradhan, R. K. ve Jena, L. K. (2017). Employee performance at workplace: Conceptual model and empirical validation. Business Perspectives and Research, 5(1), 69-85.
  • Saltık, Z. ve Kızılırmak, İ. (2020). Profesyonel turist rehberlerinde stres yönetimi ve psikolojik dayanıklılığın ölçülmesi. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 17(1), 53-70.
  • Schoderbek, P. P., Cosier, R. A. ve Aplin J. C. (1991). Management. USA: Harcourt Brace Jovanovich Publishers.
  • Sezgin, F. (2009). Relationships between teacher organizational commitment, psychological hardiness and some demographic variables in Turkish primary schools. Journal of Educational Administration, 47(5), 630-651.
  • Şahin, T. ve Güçlü, M. (2018). Sporcularda psikolojik dayanıklılığın duygu düzenleme becerilerine etkisi: Türkiye korumalı futbol 1. ligi oyuncuları örneği. Spormetre, 16(3), 204-216.
  • Taha, S. M., Zoromba, M. A. ve Wahba, N. M. I. (2020). Relationship between psychological resilience and emotional labor with mental health among sample of egyptian mental health nurses. Egyptian Journal of Health Care, 11(1), 1085-1094.
  • Telman, N. ve Ünsal, P. (2004). Çalışan Memnuniyeti. İstanbul: Epsilon Yayınevi.
  • Toker, B. (2007). Demografik değişkenlerin iş tatminine etkileri: İzmir’deki beş ve dört yıldızlı otellere yönelik bir uygulama. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 8(1), 92-107.
  • Tortumlu, M. ve Uzun, K. (2022). İşyeri zorbalığının çalışanların yaşam doyumu üzerindeki etkisinde umut ve problem çözme becerisinin aracı rolünün incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 31(1), 220-241.
  • Tusaie, K. ve Dyer, J. (2004). Resilience: A historical review of the construct. Holistic Nursing Practice, 18(1), 3-10.
  • Tuzgöl-Dost, M. (2007). Üniversite öğrencilerinin yaşam doyumunun bazı değişkenlere göre incelenmesi (examining life satisfaction levels of university students in terms of some variables). Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(22), 132-143.
  • Türkmen, A. (2016). Örgütsel stresin işgücü performansına etkileri. Route Educational and Social Science Journal Volume, 3(4), 1-27.
  • Tyler, P. A. ve Ellison, R. N. (1994). Sources of stress and psychological well-being in highdependency nursing. Journal of Advanced Nursing, 19(3), 469-476.
  • Uludağ, G. (2019). Yaşam doyumu ile işgören performansı ilişkisini incelemeye yönelik bir alan araştırması. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(6), 291-300.
  • Ülker-Tümlü, G. ve Recepoğlu, E. (2013). Üniversite akademik personelinin psikolojik dayanıklılık ve yaşam doyumu arasındaki ilişki. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 3(3), 205-213.
  • Ünler-Öz, E. (2007). Duygusal emek davranışlarının çalışanların iş sonuçlarına etkisi. İstanbul: Beta Yayınevi.
  • Vosloban, R. I. (2012). The influence of the employee’s performance on the company’s growth-a managerial perspective. Procedia Economics and Finance, 3(2012), 660-665.
  • Wagnild, G. M. ve Young, H. M. (1993). Development and psychometric evaluation of the resilience scale. Nursing Measurement, 1(2), 165-178.
  • Yalçın, S. ve Sayğı, E. (2021). Ortaokullarda görev yapan öğretmenlerin psikolojik dayanıklılık, örgütsel muhalefet ve örgütsel sessizlik algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (AUJEF), 5(4), 402-426.
  • Yeşil, S. ve Selçuk, M. (2021). Psikolojik dayanıklılık ve sonuçları üzerine etkisi: Bir alan çalışması. VI. International European Conference on Social Sciences, June 4-6, 2021 Kyiv, Ukraine, 272-285.
  • Yıldız, E. (2020). SMARTPLS ile yapısal eşitlik modellemesi reflektif ve formatif yapılar. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Yılmaz-Akbaba, A. (2020). Öğretmen adaylarının mutluluk, duygusal zekâ ve psikolojik dayanıklılıklarının incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(6), 179-191.
  • Zapf, D., Vogt, C., Seifert, C., Mertini, H. ve Isic, A. (1999). Emotion work as a source of stress: The conceptand development of an instrument, European Journal Work and Organizational Psychology, 8(3), 371- 400.

PSİKOLOJİK DAYANIKLILIĞIN ÇALIŞANLAR AÇISINDAN SONUÇLARI: BİR ALAN ARAŞTIRMASI

Year 2023, Volume: 24 Issue: 1, 113 - 140, 22.01.2023
https://doi.org/10.31671/doujournal.1108356

Abstract

Bu çalışmada psikolojik dayanıklılığın çalışan performansı, yaşam doyumu, duygusal emek ve iş tatmini üzerine etkisini test etmek amaçlanmıştır. Çalışmada, nicel araştırma yöntemine başvurulmuştur. Veri toplama aracı olarak anket formundan yararlanılmıştır. Örneklemini, bir alış-veriş merkezinin çalışanları oluşturmuştur. Verilerin analizinde SPSS 25.0 ve SmartPLS 3.0 programlarından yararlanılmıştır. Analiz sonuçları incelendiğinde meydan okumanın yüzeysel davranışı negatif yönde; kendini adamanın derinlemesine davranışı pozitif yönde; meydan okumanın iş tatminini pozitif yönde etkilediği görülmüştür. Kendini adamanın, kontrolün yüzeysel davranışı ve iş tatminini; meydan okumanın, kontrolün derinlemesine davranışı; kendini adamanın, meydan okumanın, kontrolün çalışan performansını ve yaşam doyumunu etkilemediği belirlenmiştir. Psikolojik dayanıklılığın ilişkilendirildiği değişkenlerin (çalışan performansı, yaşam doyumu, duygusal emek, iş tatmini) tümünün bir model altında toplanması ve alış-veriş merkezi çalışanlarına uygulanması araştırmanın özgünlüğünü ortaya koymaktadır.

References

  • Akıncı, Z. (2002). Turizm sektöründe işgören iş tatminini etkileyen faktörler: Beş yıldızlı konaklama işletmelerinde bir uygulama. Akdeniz İİBF Dergisi, 2(4), 1-25.
  • Akşit-Aşık, N. (2018). Psikolojik Dayanıklılık ve umutsuzluğun yaşam doyumuna etkisi: Otel çalışanları üzerinde bir araştırma. Journal of Recreation and Tourism Research, 5(2), 33-41.
  • Alibekiroğlu, P. B., Akbaş, T., Bulut-Ateş, F. ve Kırdök, O. (2018). Üniversite öğrencilerinde yaşam doyumu ile psikolojik sağlamlık arasındaki ilişkide öz anlayışın aracı etkisi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 27(2), 1-17.
  • Altan, S. (2019). Psikolojik dayanıklılığın işten ayrılma niyeti üzerine etkisi: Örgütsel vatandaşlık davranışının aracılık rolü. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD), 6(3), 612-629.
  • Ateş, B. ve Sagar M. E. (2022). The predictive role of psychological flexibility, self-efficacy and communication skills on life satisfaction in teacher candidates. Cumhuriyet International Journal of Education, 11(1), 219-227.
  • Bardoel, E. A., Pettit, T. M., DeCieri, H. ve McMillan, L. (2014). Employee resilience: An emerging challenge for HRM. Asia Pacific Journal of Human Resources, 52(3), 279-297.
  • Basım, H. N. ve Çetin, F. (2011). Yetişkinler için psikolojik dayanıklılık ölçeğinin güvenilirlik ve geçerlilik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi, 22(2), 104-112.
  • Baykal, E. (2020). Covid-19 bağlamında psikolojik dayanıklılık, kaygı ve yaşam doyum ilişkisi. International Journal of Social and Economic Sciences, 10(2), 68-80.
  • Bayrak-Kök, S. (2010). İş tatmini ve örgütsel bağlılığın incelenmesine yönelik bir araştırma. Journal of Economics and Administrative Sciences, 20(1), 291-317.
  • Bilgin, T. (2019). Duygu durumlarının iş tatmini ve iş performansı ile olan ilişkisini belirlemeye yönelik bir araştırma. Yayın No. 580753 (Yüksek Lisans Tezi). Uludağ Üniversitesi, Bursa.
  • Bitmiş, G., Sökmen, A. ve Turgut, H. (2013). Psikolojik dayanıklılığın tükenmişlik üzerine etkisi: Örgütsel özdeşleşmenin aracılık rolü. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(2), 27-40.
  • Block, J. ve Kremen, A. M. (1996). IQ and ego-resiliency: Conceptual and empirical connections and separateness. Journal of Personality and Social Psychology, 70(2), 349-361.
  • Botou, A., Mylonakou-Keke, I., Kalouri, O. ve Tsergas, N. (2017). Primary school teachers resilience during the economic crisis in Greece. Psychology, 8(01), 131-159.
  • Brayfield, A. H. ve Rothe, H. F. (1951). An index of job satisfaction. Journal of Applied Psychology, 3(5), 307-311.
  • Brotheridge, C. M. ve Lee, R. T. (2002). Testing a conservation of resources model of the dynamics of emotional labor. Journal of Occupational Health Psychology, 7(1), 57-67.
  • Buchecker, M. ve Degenhardt, B. (2015). The effects of urban inhabitants nearby outdoor recreation on their well-being and psychological resilience. Journal of Outdoor Recreation and Tourism, 10, 55-62.
  • Buz, S. ve Genç, B. (2019). Sosyal hizmet uzmanları için psikolojik dayanıklılığın önemi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 30(2), 623-642.
  • Chin, W. W. (1998). The partial least squares approach for structural equation modeling. In G. A. Marcolides (Ed.), Modern Methods for Business Resarch (295-236), Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
  • Çelik, M., Sanberk, İ. ve Deveci, F. (2017). Öğretmen adaylarının yaşam doyumlarının yordayıcısı olarak psikolojik dayanıklılık ve umutsuzluk. Elementary Education Online, 16(2), 654-662.
  • Çetin, C. ve Anuk, Ö. (2019). Covid-19 pandemi sürecinde yalnızlık ve psikolojik dayanıklılık: Bir kamu üniversitesi öğrencileri örneklemi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD), 7(5), 170-189.
  • Çetin, F., Yeloğlu, H. O. ve Basım, H. J. (2015). Psikolojik dayanıklılığın açıklanmasında beş faktör kişilik özelliklerinin rolü: Bir kanonik ilişki analizi. Türk Psikoloji Dergisi, 30(75), 81-92.
  • Çoruk, A. (2014). Yükseköğretim kurumlarında görev yapan idari personelin duygusal emek davranışları. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(1), 79-94.
  • Çöl, G. (2008). Algılanan güçlendirmenin iş performansı üzerine etkisi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 9(1), 35-46. Demo, G., Neiva, E. R., Nunes, I. ve Rozzet, K. (2012). Human resources management policies and practices scale (HRMPPS): Exploratory and confirmatory factor analysis. BAR Brazilian Administration Review, 9(4), 395-420.
  • Diefendorff, J. M., Croyle, M. H. ve Gosserand, R. H. (2005). The dimensionality and antecedents of emotional labor strategies. Journal of Vocational Behavior, 66(2), 339-357.
  • Diener, E. Lucas, R. E., Oishi, S. ve Suh, E. M. (2002). Looking up and looking down: weighting good and bad information in life satisfaction judgments. Personality and Social Psychology Bulletin, 28(4), 437-445.
  • Diener, E., Emmons, R. A., Larsen, R. J. ve Griffin, S. (1985). The satisfaction with life scale. Journal of Personality Assessment, 49(1), 71-75.
  • Diener, E., Suh, E. M., Lucas, R. E. ve Smith, H. L. (1999). Subjective well-being: Three decades of progress. Psychological Bulletin, 125(2), 276-302.
  • Doğan, D. (2019). SmartPLS ile veri analizi. Ankara: Zet Yayınları.
  • Doğan, N. ve Taşçı, S. (2019). Hemşirelik bakımında duygusal emek kavramı. Türkiye Klinikleri, 11(4), 417-426. Durak, İ. (2021). Psikolojik sağlamlık ile yaşam doyumu arasındaki ilişkide öz yeterliliği aracı etkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 20(78), 1175-1190.
  • Ekşi, H., Boyalı, C. ve Ümmet, D. (2019). Öğretmen adaylarının spiritüel iyi oluş ile yaşamda anlam değişkenlerinin psikolojik dayanıklılığı yordaması: Bir yapısal eşitlik modeli (YEM) denemesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27(4), 1696-1704.
  • Erdoğan, P. ve Ak, M. (2021). Örgütsel stres ve iş tatmini arasında psikolojik dayanıklılığın aracı rolü: akademisyenler üzerine bir araştırma. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2) 433-442.
  • Ergüner, B. (2017). Hekimlerin algıladıkları stres düzeyi, psikolojik dayanıklılıkları ve yaşam doyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayın No. 463429 (Yüksek Lisans Tezi). Ufuk Üniversitesi, Ankara.
  • Erkutlu, H. ve Soyumert, N. (2020). Örgütsel politika algısı ve örgütsel sessizlik arasındaki ilişkide psikolojik dayanıklılığın düzenleyici rolü. Journal of Organizational Psychology and Behavior, 1(1), 1-14.
  • Eroğluer, K. (2011). Örgütsel iletişim ile iş tatmini unsurları arasındaki ilişkiler: kuramsal bir inceleme. Ege Akademik Bakış, 11(1), 121-136.
  • Gümüştekin, G. E. ve Öztemiz, A. B. (2005). Örgütlerde stresin verimlilik ve performansla etkileşimi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1), 271-288.
  • Güngör, M. (2009). Duygusal emek kavramı: Süreci ve sonuçları. Kamu-İş, 11(1), 167-184.
  • Hair, J. F. J. R., Hult, G. T. M., Ringle, C. M. ve Sarstedt, M. (2014). A primer on partial least squares structural equation modeling (PLS-SEM). Thousand Oaks, California: Sage Publications.
  • Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., Anderson, R. E. ve Tatham, R. L. (2010). Multivariate data analysis. New Jersey: Pearson Prentice Hall.
  • Hair, J. F., Ringle, C. M. ve Sarstedt, M. (2011). PLS-SEM: Indeed a silver bullet. The Journal of Marketing Theory and Practice, 19(2), 139-152.
  • Henseler, J., Ringle, C. M. ve Sarstedt, M. (2015). A new criterion for assessing discriminant validity in variance-based structural equation modeling. Journal of the Academy of Marketing Science, 43(1), 115-135.
  • Henseler, J., Ringle, C. M. ve Sinkovics, R. R. (2009). The use of partial least squares path modeling in international marketing. Advances in International Marketing, 20, 277-319.
  • Hjemdal, O., Friborg, O., Martinussen, M. ve Rosenvinge, J. H. (2001). Preliminary results from the development and validation of a Norwegian Scale for measuring adult resilience. Journal of The Norwegian Psychological Association, 38(4), 310-317.
  • Hochschild, A. R. (1983). The managed heart: Commercialization of human feeling. Berkeley, CA: University of California Press.
  • Holt, P., Fine, M. ve Tollefson, N. (1987). Mediating stress: Survival of the hardy. Psychology in the Schools, 24(1), 51-58.
  • Işık, Ş. (2016). Psikolojik dayanıklılık ölçeği’nin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness & Well-Being, 4(2), 165-182.
  • İraz, R. ve Akgün, Ö. (2011). Örgütsel bağlılığın çalışan performansı üzerine etkilerini ölçmeye yönelik bir çalısma. Journal of Selçuk University Social Sciences Vocational School, 14(1-2), 225-250.
  • Judge, T. A., Bono, J. E. ve Locke, E. A. (2000). Personality and job satisfaction: The mediating role of job characteristics. Journal of Applied Psydtolagy, 85(2), 237-249.
  • Kale, E. (2015). Lider desteği ve iş arkadaşları desteğinin iş performansı üzerine etkileri: İş tatmini ve yaşam tatmininin aracı rolü. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 7(14), 103-120.
  • Kamya, H. A. (2000). Hardiness and spiritual well-being among social work students: Implications for social work education. Journal of Social Work Education, 36(2), 231-240.
  • Kanbur, E., Kanbur, A. ve Özdemir, B. (2017). Psikolojik dayanıklılık ile örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişkide iş doyumunun aracılık rolü: Havacılık sektöründe bir araştırma. İş ve İnsan Dergisi, 4(2), 127-141.
  • Kaplan, M. ve Ulutaş, Ö. (2016). Duygusal emeğin tükenmişlik üzerindeki etkisi: Otel işletmelerinde bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 35, 165-174.
  • Karacaoğlu, K. ve Köktaş, G. (2016). Psikolojik dayanıklılık ve psikolojik iyi olma ilişkisinde iyimserliğin aracı rolü: Hastane çalışanları üzerine bir araştırma. İş ve İnsan Dergisi, 3(2), 119-127.
  • Kavi, E. ve Karakale, B. (2018). Çalışan psikolojisi açısından psikolojik dayanıklılık. Hak-İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 7(17), 56-77.
  • Kaya, D. ve Gürkan, F. (2020). İnfertilite tedavisi alan kadınların psikolojik dayanıklılık düzeyleri ve stresle başa çıkma tarzları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 1-18.
  • Kinman, G. ve Grant, L. (2017). Building resilience in early-career social workers: Evaluating a multi-modal intervention. British Journal of Social Work, 47(7), 1979-1998.
  • Klag, S. ve Bradley, G. (2004). The role of hardiness in stress and illness: An exploration of the effect of negative affectivity and gender. British Journal of Health Psychology, 9(2), 137-161.
  • Kobasa, S. (1979). Stressful life events, personality and health: An inquiry into hardiness. Journal of Personality and Social Psychology, 37(1), 1-11.
  • Köksal, K., Gürsoy, A. ve Yapar, H. (2018). Özgecilik ve çalışan performansı arasındaki ilişki: Kamu sektöründe bir inceleme. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 22(4), 783-796.
  • Köse, S., Çakan, S. ve Terzi, D. (2018). Örgütsel adaletsizliğin örgütsel dışlanmaya etkisinde psikolojik dayanıklılığın aracı rolü. İşletme Bilimi Dergisi (JOBS), 6(1), 245-264.
  • Kul, S. (2014). Uygun istatistiksel test seçim kılavuzu. İstatistik Köşesi, 26-29.
  • Kulualp-Göktaş, H. ve Sarı, Ö. (2018). Duygusal emek: okul öncesi öğretmenleri üzerine bir içerik analizi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 14(4), 1167-1181.
  • Lambert, V. A., Lambert, C, E. ve Yamase, H. (2003). Psychological hardiness, workplace stress and related stress reduction strategies. Nursing and Health Sciences, 5(2), 181-184.
  • Limonero, J. T., Tomas-Sabado, J., Fernandez-Castro, J., Gomez-Romero, M. J. ve Ardilla-Herrero, A. (2012). Resilient coping strategies and emotion regulation: Predictors of life satisfaction. Psicologia Conductual, 20(1), 183-196.
  • Linley, A., Joseph, S., Harrington, S. ve Wood, A. M. (2006). Positive psychology: Past, present and (possible) future. The Journal of Positive Psychology, 1(1), 3-16.
  • Lu, X. ve Guy, M. E. (2014). How emotional labor and ethical leadership affect job engagement for chinese public servants. Public Personnel Management, 43(1), 3-24.
  • Luthar, S. S., Cicchetti, D. ve Becker, B. (2000). The construct of resilience: A critical evaluation and guidelines for future work. Child Development, 71(3), 543-562.
  • Maddi, S. R. (2013). Hardiness-turning stressful circumstances into resilient growth. Dordrecht: Springer.
  • Maddi, S. R., Harvey, R. H., Khoshaba, D. M., Lu, J. L., Persico, M. ve Brow, M. (2006). The personality construct of hardiness, III: Relationships with repression, innovativeness, authoritarianism, and performance. Journal of Personality, 74(2), 575-598.
  • Mavi, Y. (2016). Duygusal emek: Etkilediği ve etkilendiği faktörler üzerine bir alan çalışması. Yayın No. 451764 (Yüksek Lisans Tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Kahramanmaraş.
  • McEwen, K. (2011). Building resilience at work. Australian Academic.
  • Meredith, L. S., Sherbourne, C. D., Gaillot, S. J., Hansell, L., Ritschard, H. V., Parker, A. M. ve Wrenn, G. (2011). Promoting psychological resilience in the US Military. Rand Health Quarterly, 1(2), 2.
  • Moorhead, G. ve Griffin, R. W. (1996). Organizational behavior: Managing people and organizations. Boston: Houghton Mifflin Comp.
  • Oktan, V. (2012). Psikolojik sağlamlığın gelişiminde bir moderator olarak umut. International Journal of Human Sciences, 9(2), 1691-1701.
  • Okutan, M. ve Tengilimoğlu, D. (2002). İş ortamında stres ve stresle başa çıkma yöntemleri: Bir alan uygulaması. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(3), 15-42.
  • Onan, G., Turhan, M. ve Helvacı, İ. (2021). Psikolojik dayanıklılık, çalışan dayanıklılığı, örgütsel dayanıklılık ile iş tatmini arasındaki ilişkiler: Hizmet sektörü üzerine bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 13(4), 3277-3292.
  • Parmaksız, İ. (2019). İyimserlik, özgecilik ve medeni durumun psikolojik dayanıklılık üzerindeki etkileri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 48, 285-302.
  • Pavot, W. G., Diener, E., Colvin, C. R. ve Sandvik, E. (1991). Further validation of the satisfaction with life scale: evidence fort the cross method convergence of well-being measures. Journal of Personality Assessment, 57(1), 149-161.
  • Piccolo, R., Judge, T., Takahashi, K., Watanabe, N. ve Locke, E. (2005). Core self-evaluations in Japan: Relative effects on job satisfaction, life satisfaction and happiness. Journal of Organizational Behavior, 26(8), 965-984.
  • Polatcı, S., Irk, E., Gültekin, Z. ve Sobacı, F. (2017). Psikolojik dayanıklılık ve kişilik özellikleri tatmin düzeyini etkiler mi? Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 29, 553-578.
  • Pradhan, R. K. ve Jena, L. K. (2017). Employee performance at workplace: Conceptual model and empirical validation. Business Perspectives and Research, 5(1), 69-85.
  • Saltık, Z. ve Kızılırmak, İ. (2020). Profesyonel turist rehberlerinde stres yönetimi ve psikolojik dayanıklılığın ölçülmesi. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 17(1), 53-70.
  • Schoderbek, P. P., Cosier, R. A. ve Aplin J. C. (1991). Management. USA: Harcourt Brace Jovanovich Publishers.
  • Sezgin, F. (2009). Relationships between teacher organizational commitment, psychological hardiness and some demographic variables in Turkish primary schools. Journal of Educational Administration, 47(5), 630-651.
  • Şahin, T. ve Güçlü, M. (2018). Sporcularda psikolojik dayanıklılığın duygu düzenleme becerilerine etkisi: Türkiye korumalı futbol 1. ligi oyuncuları örneği. Spormetre, 16(3), 204-216.
  • Taha, S. M., Zoromba, M. A. ve Wahba, N. M. I. (2020). Relationship between psychological resilience and emotional labor with mental health among sample of egyptian mental health nurses. Egyptian Journal of Health Care, 11(1), 1085-1094.
  • Telman, N. ve Ünsal, P. (2004). Çalışan Memnuniyeti. İstanbul: Epsilon Yayınevi.
  • Toker, B. (2007). Demografik değişkenlerin iş tatminine etkileri: İzmir’deki beş ve dört yıldızlı otellere yönelik bir uygulama. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 8(1), 92-107.
  • Tortumlu, M. ve Uzun, K. (2022). İşyeri zorbalığının çalışanların yaşam doyumu üzerindeki etkisinde umut ve problem çözme becerisinin aracı rolünün incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 31(1), 220-241.
  • Tusaie, K. ve Dyer, J. (2004). Resilience: A historical review of the construct. Holistic Nursing Practice, 18(1), 3-10.
  • Tuzgöl-Dost, M. (2007). Üniversite öğrencilerinin yaşam doyumunun bazı değişkenlere göre incelenmesi (examining life satisfaction levels of university students in terms of some variables). Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(22), 132-143.
  • Türkmen, A. (2016). Örgütsel stresin işgücü performansına etkileri. Route Educational and Social Science Journal Volume, 3(4), 1-27.
  • Tyler, P. A. ve Ellison, R. N. (1994). Sources of stress and psychological well-being in highdependency nursing. Journal of Advanced Nursing, 19(3), 469-476.
  • Uludağ, G. (2019). Yaşam doyumu ile işgören performansı ilişkisini incelemeye yönelik bir alan araştırması. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(6), 291-300.
  • Ülker-Tümlü, G. ve Recepoğlu, E. (2013). Üniversite akademik personelinin psikolojik dayanıklılık ve yaşam doyumu arasındaki ilişki. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 3(3), 205-213.
  • Ünler-Öz, E. (2007). Duygusal emek davranışlarının çalışanların iş sonuçlarına etkisi. İstanbul: Beta Yayınevi.
  • Vosloban, R. I. (2012). The influence of the employee’s performance on the company’s growth-a managerial perspective. Procedia Economics and Finance, 3(2012), 660-665.
  • Wagnild, G. M. ve Young, H. M. (1993). Development and psychometric evaluation of the resilience scale. Nursing Measurement, 1(2), 165-178.
  • Yalçın, S. ve Sayğı, E. (2021). Ortaokullarda görev yapan öğretmenlerin psikolojik dayanıklılık, örgütsel muhalefet ve örgütsel sessizlik algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (AUJEF), 5(4), 402-426.
  • Yeşil, S. ve Selçuk, M. (2021). Psikolojik dayanıklılık ve sonuçları üzerine etkisi: Bir alan çalışması. VI. International European Conference on Social Sciences, June 4-6, 2021 Kyiv, Ukraine, 272-285.
  • Yıldız, E. (2020). SMARTPLS ile yapısal eşitlik modellemesi reflektif ve formatif yapılar. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Yılmaz-Akbaba, A. (2020). Öğretmen adaylarının mutluluk, duygusal zekâ ve psikolojik dayanıklılıklarının incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(6), 179-191.
  • Zapf, D., Vogt, C., Seifert, C., Mertini, H. ve Isic, A. (1999). Emotion work as a source of stress: The conceptand development of an instrument, European Journal Work and Organizational Psychology, 8(3), 371- 400.
There are 102 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Business Administration
Journal Section Research Article
Authors

Yüksel Mavi 0000-0002-9724-7135

Salih Yeşil 0000-0003-3237-2258

Publication Date January 22, 2023
Submission Date April 24, 2022
Published in Issue Year 2023 Volume: 24 Issue: 1

Cite

APA Mavi, Y., & Yeşil, S. (2023). PSİKOLOJİK DAYANIKLILIĞIN ÇALIŞANLAR AÇISINDAN SONUÇLARI: BİR ALAN ARAŞTIRMASI. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 24(1), 113-140. https://doi.org/10.31671/doujournal.1108356