Farklı Programlarda Öğrenim Gören Öğretmen Adaylarının Teknoloji Okuryazarlık Seviyelerinin Çeşitli Değişkenler Çerçevesinde Karşılaştırılması

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 1, 1 - 16, 30.01.2019

Hakan Şevki Ayvacı , Sinan Bülbül , Hatice Ünsal

Öz

Bu çalışma, farklı programlarda öğrenim gören öğretmen adaylarının teknoloji okuryazarlık seviyelerinin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Tarama yöntemi kullanılarak yürütülen çalışma, Trabzon ilindeki bir eğitim fakültesinde; fen bilgisi öğretmenliği, matematik öğretmenliği, sınıf öğretmenliği, okul öncesi öğretmenliği, sosyal bilgiler öğretmenliği, ingilizce öğretmenliği, psikolojik danışma ve rehberlik, zihin engelliler öğretmenliği ve resim-iş ve müzik (sanat) öğretmenliği programlarında öğrenim gören 329 son sınıf öğrencisinin katılımıyla gerçekleşmiştir. Araştırmada Teknoloji Okuryazarlığı Ölçeği kullanılmıştır. Ölçek 33 maddeden ve beş farklı boyuttan oluşmaktadır. Bunlar; teknolojik yaşama yönelik beceriler, teknolojinin doğası, tasarlanmış dünya, tasarım ve teknoloji ve toplum olarak sıralanmıştır. Ölçek kapsamında gerçekleştirilen ölçümün güvenirliği cronbach’s-alpha katsayısı ile hesaplanmış ve 0.83 olarak bulunmuştur. Ölçekten elde edilen veriler tek yönlü varyans analizi ile incelenmiştir. Analiz sonucunda ölçeğin genelinden elde edilen bulgulara göre öğretmen adaylarının teknoloji okuryazarlık düzeylerinin bilgisayar başında geçirilen süre değişkenine göre farklılaştığı belirlenmiştir. Alt boyutlara ilişkin gerçekleştirilen analizler çerçevesinde de teknolojinin doğası ve tasarlanmış dünya alt boyutları ile öğretmen adaylarının öğrenim gördüğü program değişkeni arasında da anlamlı farklılıklar tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Teknoloji okuryazarlığı, öğretmen adayları, tarama modeli

Kaynakça

• Açıkalın, M., Duru, E. (2005). The use of computer technologies in the social studies classroom. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 4(2).
• Aksüt, P., Erdaş, E ve Aydın, F. (2015). Fen ve teknoloji öğretim programlarının teknoloji okuryazarlığı boyutları açısından incelenmesi: Boylamsal bir çalışma. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15 (2), 132-146.
• Arıbaş, S. ve Şad, S. N. (2010). Bazı gelişmiş ülkelerde teknoloji eğitimi ve Türkiye için öneriler. Millî Eğitim Dergisi, 185, 278-299.
• Aydın, F. (2009). Teknolojinin doğasına yönelik fen bilgisi öğretmen adaylarının görüşlerinin ve kavramlarının gelişimi ve öğretimde ikilemlerin etkililiği. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Bell, R. L., Mulvey, B. K. & Maeng, J. L. (2012). Advances in nature of science research: Concepts and methodologies. In M. S. Khine. (Eds.), Beyond understanding: process skills as a context for natüre of science ınsturction (pp. 225-246). New York: Springer Science & Business Media. Bennett, L. & Scholes, R. (2001). Goals and attitudes related to technology use in a social studies method course. Contemporary Issues in Technology and Teacher Education, 1(3), 373-385.
• Castillo, M. (2007). Technological literacy: Design and testing an instrument to measure eight-grade achievement in the technology education. Retrieved from ProQuest Digital Dissertations.
• Coklar, A. N. Ve Şahin, Y. L. (2014). Technology literacy according to students: what is it, where are we and what should we do for parents and children. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry, 5(2), 27-34.
• Derfler, K. E. (2002). Factors which affect middle school teachers’ willingness to utilize technology as an ınstructional tool. Yayımlanmamış Doktora Tezi. La Sierra University, California.
• Finn, J. D. (1960). Technology and the Instructional Process. Audiovisual Communication Review, 8(1), 9-10. Foster, P.N. & Wright, M.D. (2001). How children think and feel about design and technology: Two case studies. Journal of Industrial Teacher Education, 38(2), 40-64.
• Internatıonal Technology Educatıon Assocıatıon and Technology for all Amerıcans (2000). Standard for technological literacy. Reston, VA: International Technology Education Association.
• International Technology Education Association. (1996). Technology for All Americans: A Rationale and Structure for the Study of Technology. , VA: Reston.
• International Technology Education Association. (2003). Advancing exellence in technological literacy: Student assessment, professional development and program standards. Reston, VA: Author.
• ITTEA (2000). Standards for technological literacy: content for the study of technology., VA: Reston.
• Karaağaçlı, M. ve Mahiroğlu, A. (2005). Yapılandırmacı öğretim açısından teknoloji eğitiminin değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 16, 47-63.
• Kongar, E. (1995). Toplumsal Değişme Kuramları ve Türkiye Gerçeği, İstanbul: Büyüyenay Yayınları
• Lederman, N. G. (1992). Students’ and teachers’ conceptions of the nature of science: A review of the research. Journal of Research in Science Teaching, 29(4), 331-359.
• McComas, W. F., Clough, M. P. & Almazroa, H. (1998). The nature of science in science education: Rationales and strategies (Vol. 5), In W. F. McComas (Eds.), The role and character of the nature of science in science education (pp. 3-39). Los Angeles: Springer Science & Business Media.
• McGinn, R. (1978). What is technology. Research in Philosophy and Technology, 1, 179-197.
• Metin, P. (2011). Teknoloji okuryazarlığını geliştirmek üzere yetişkinlere yönelik bir eğitim programı. Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• NAE (National Academy of Engineering) and NRC (National Research Council). (2002). Technically Speaking: Why All Americans Need to Know More about Technology. Washington, DC: National Academy Press.
• Norris, S. P. & Phillips, L. M. (2003). How literacy in its fundamental sense is central to scientific literacy. Science Education, 87, 224-240.
• Ocak, İ. ve Yeter, F. (2018). 2006-2016 yılları arasında çalışılmış bilimin doğası konulu ulusal tez ve makalelerin incelenmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 11(3), 522-543.
• Önen, F. (2011). Bilimin doğası konusunda derse entegre edilmiş ve edilmemiş doğrudan yansıtıcı yaklaşım etkinliklerinin fen bilgisi öğretmen adaylarının bilimsel bilginin doğası anlayışına etkisi: Atom ve kimyasal bağlar. Yayımlanmamış doktora tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Pallant, J. (2001). Spss survival manual: a step by step guide to data analysis using spss. Open University Press, Canbera.
• Pearson, G. & Young, A. T. (2002). Technically speaking: Why all Americans need to know more about technology. The Technology Teacher, 62, 8-12.
• Rose, L. C. & Dugger, W. E. Jr. (2002). ITEA/Gallup Pool Reveals What Americans Think about Technology. International Technology Association.
• Rossouw, A., Hacker, M., de Vries, M. J. (2010). Concepts and contexts in engineering and technology education: an ınternational and interdisciplinary Delphi study. International Journal of Technology and Design Education, 21, 409-424.
• Say, Ö. Ve Tunç Şahin, C. (2010). İlköğretim Öğrencilerinin Bilimsel Okuryazarlık Düzeylerinin İncelenmesi. ZKU Journal of Social Sciences, 6(11), 223–240.
• Şenel, A., Gençoğlu, S. (2003). Küreselleşen dünyada teknoloji eğitimi. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(12), 45-65.
• Taylor, J. S. (2004). An analysis of the variables that affect technology literacy as related to selected student association activities. Yayımlanmamış doktora tezi, North Carolina State University.
• Topper, A. (2004). How are we doing? Using self-assessment to measure changing teacher technology literacy within a graduate educational technology program. Journal of Technology and Teacher Education, 12(3), 303-317.
• Uluğ, F. (2000). İlköğretimde teknoloji eğitimi. Ankara: Milli Eğitim Yayınlar Dairesi Başkanlığı.
• Yiğit, E. Ö. (2011). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının teknoloji okuryazarlığı düzeylerinin ve teknoloji ile bütünleştirilmiş sosyal bilgiler öğretimine yönelik görüşlerinin belirlenmesi. Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• YÖK (Yükseköğretim Kurulu). (2018, Mayıs). Öğretmen Yetiştirme Lisans Programları - Yükseköğretim Kurulu. http://www.yok.gov.tr/documents/10279/41805112/Sinif_Ogretmenligi_Lisans_Programi.pdf adresinden 03.01.2019 tarihinde alınmıştır.