Farklı Sosyo-Ekonomik Düzeydeki Okullarda Ortak Bilgi Yapılandırma Modelinin Fen Öğretiminde Kullanılmasının Öğrencilerin Kavramsal Anlamalarına Etkisi ve Öğrenci Görüşleri

Year 2020, Volume: 40 Issue: 2, 437 - 480, 06.08.2020

Belkız Caymaz , Abdullah Aydın

Abstract

Bu araştırmanın amacı, 7. sınıf elektrik enerjisi ünitesi kapsamında
Ortak Bilgi Yapılandırma Modeli (OBYM)’ne göre geliştirilen etkinliklerin
farklı sosyo-ekonomik düzeydeki okullarda öğrenim gören öğrencilerin kavramsal
anlamalarına olan etkisini incelemek ve uygulanan modele ilişkin öğrenci
görüşlerini açığa çıkarmaktır. Araştırmada, deneysel araştırma yöntemlerinden
ön-test son-test kontrol gruplu yarı deneysel desen tercih edilmiştir. Araştırma
için, Kastamonu il merkezinde farklı sosyo-ekonomik düzeylerde (alt-orta ve üst
olmak üzere) üç ortaokul ve her bir sosyo-ekonomik düzeydeki okulların yedinci
sınıflarında öğrenim gören öğrencilerin bulundukları şubelerden rasgele olmak
üzere bir deney bir de kontrol grubu seçilmiştir. Altı hafta süren uygulama
boyunca, deney gruplarındaki dersler OBYM’ne göre geliştirilen etkinliklerle
işlenirken, kontrol gruplarındaki dersler ise 2013 Fen Bilimleri Dersi Öğretim
Programı’na göre işlenmiştir. Araştırmada nicel ve nitel veri toplama araçları
birlikte kullanılmış ve veriler karma yöntem yoluyla toplanmıştır. Araştırma
sonucunda, OBYM’ne dayalı öğretimin kavramsal anlamayı artırdığı görülmüştür.
Kavramsal anlama bakımından sadece alt ve üst sosyo-ekonomik düzeydeki okullar
arasında, üst sosyo-ekonomik düzeydeki okul lehine anlamlı bir fark çıkmıştır.
Uygulama öncesinde öğrencilerde alanyazında yaygın olarak görülen alternatif
kavramların yüksek oranda olduğu, uygulama sonrasında ise OBYM destekli etkinliklerin
bu alternatif kavramları büyük oranda azalttığı görülmüştür. Yarı
yapılandırılmış görüşmeye katılan öğrencilerin çoğu OBYM destekli derslerin
işlenmesini çok beğendiklerini ifade etmişlerdir.

Keywords

Ortak bilgi yapılandırma modeli, Sosyo-ekonomik düzey, Elektrik enerjisi, Kavramsal anlama

Supporting Institution

Kastamonu Üniversitesi BAP Koordinatörlüğü

Project Number

KÜBAP-03/2017-13

References

• Aydın, G., & Balım, A. G. (2007). Fen ve teknoloji öğretiminde kullanılan kavramsal değişim stratejilerine dayalı örnek etkinlikler. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 54–66.
• Aydın, M. (2010). Fen ve teknoloji öğretiminde tahmin-gözlem-açıklama tekniğinin kullanımının kavram yanılgılarının giderilmesine ve örgenci başarısına etkisinin araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi. Zonguldak.
• Bacanlı, H. (1997). Sosyal ilişkilerde benlik: Kendini ayarlamanın psikolojisi. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Bakırcı, H., & Çepni, S. (2012). Fen ve teknoloji öğretimi için yeni bir model: Ortak bilgi yapılandırma modeli. X. Ulusal fen bilimleri ve matematik eğitimi kongresi, Niğde Üniversitesi, Niğde.
• Bakırcı, H. (2014). Ortak bilgi yapılandırma modeline dayalı öğretim materyali tasarlama, uygulama ve modelin etkililiğini değerlendirme. Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi. Trabzon.
• Bakırcı, H., Çepni, S., & Ayvacı, H. Ş. (2015). Ortak bilgi yapılandırma modeli hakkında fen bilimleri öğretmenlerinin görüşleri. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 97–125.
• Bakırcı, H., Artun, H., & Şenel, S. (2016). Ortak bilgi yapılandırma modeline dayalı fen öğretiminin ortaokul yedinci sınıf öğrencilerinin kavramsal anlamalarına etkisi (gök cisimlerini tanıyalım). YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 514–543.
• Baltacı, A. (2017). Nitel veri analizinde Miles-Huberman modeli. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(1), 1–15.
• Benli-Özdemir, E. (2014). Fen öğretiminde ortak bilgi yapılandırma modelinin ilköğretim öğrencilerinin bilişsel ve duyuşsal öğrenmeleri üzerine etkilerinin incelenmesi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi. Ankara.
• Biernacka, B. (2006). Developing scientific literacy of grade five students: A teacherresearcher collaborative effort. Ph. D. Dissertation, University of Manitoba. Canada.
• Büyüköztürk, Ş. (2004). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum. Ankara: Pegem A Yayınları.
• Can, A. (2013). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Ankara: Pegem Akademi.
• Demircioğlu, H., & Vural, S. (2016). Ortak Bilgi Yapılandırma Modelinin (OBYM), sekizinci sınıf düzeyindeki üstün yetenekli öğrencilerin kimya dersine yönelik tutumları üzerine etkisi. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 49–60.
• Duit, R., & Treagust, D. F. (2003). Conceptual change: A powerful framework for improving science teaching and learning. International Journal of Science Education, 25, 671–688.
• Ebenezer, J., & Connor, S. (1998). Lerning to teach science: A model for the 21st century. USA: Prentice Hall.
• Ebenezer, J., Chacko, S., & Immanuel, N. (2004). Common knowledge construction model for teaching and learning science: Applications in the Indian context. 12/01/2017 tarihinde http://www.hbcse.tifr.res.in/episteme-1/themes/jazlin_Ebenezer_ finalpaper. pdf adresinden alınmıştır.
• Ebenezer, J., & Puvirajah, A. (2005). WebCT dialogues on particle theory of matter: Presumptive reasoning schemes. Educational Research and Evaluation.11(6), 561–589.
• Ebenezer, J., Chacko, S., Kaya, O. N., Koya, S. K., & Ebenezer, D., L. (2010). The effects of common knowledge construction model sequence of lessons on science achievement and relational conceptual change. Journal of Research in Science Teaching, 47(1), 25–46.
• Gilbert, J. K., Osborne, R. J., & Fensham, P. (1982). Children's science and its implications for teaching. Science Education, 66(4), 625–633.
• Hewson, P. W., & Hewson, M. G. A. B. (1988). An appropriate conception of teaching science: A view from studies of science learning. Science Education, 72(5), 597–614.
• Hewson, P.W. (1992). Conceptual change in science teaching and teacher education. Paper presented at a meeting on “Research and Curriculum Development in Science Teaching,” under the auspices of the National Center for Educational Research, Documentation, and Assessment, Ministry for Education and Science, Madrid, Spain.
• İyibil, Ü. (2011). A new approach for teaching “Energy” concept: The common knowledge construction model. Western Anatolia Journal of Educational Sciences (WAJES), 1–8.
• Kaptan, F. (1998). Fen bilgisi öğretimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Kıryak, Z. (2013). Ortak bilgi yapılandırma modelinin 7.sınıf öğrencilerinin su kirliliği konusundaki kavramsal anlamalarına etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi. Trabzon.
• Küçük, Z. (2011). Zenginleştirilmiş 5E modelinin 7.sınıf öğrencilerinin kavramsal değişimine etkisi: Elektrik akımı örneği. Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi. Trabzon.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Miles, M., Huberman, M., & Saldana, J. (2014). Qualitative data analysis: A methods sourcebook. European journal of science education. Los Angeles: Sage Puplication, Thousand Oaks.
• Palut, Z. Ö. (2006). Fen öğretiminde aktif öğrenmenin kavram yanılgılarını gidermeye etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi. İstanbul.
• Peşman, H., & Eryılmaz, A. (2010). Development of a three-tier test to assess misconceptions about simple electric circuits. The Journal of Educational Research, 103, 208–222.
• Pintrich, P. R., Marx, R. W., & Boyle, R. A. (1993). Beyond cold conceptual change: The role of motivational beliefs and classroom contextual factors in the process of conceptual change. Review of Educational Research, 63(2), 167–199.
• Posner, G. J., Strike, K. A., Hewson, P. W., & Gertzog, W. A. (1982). Accommodation of a scientific conception: Toward a theory of conceptual change. Science Education, 66(2), 211–227.
• Shadish, W. R., Cook, T. D., & Campbell, D. T. (2002). Experimental and quasi experimental designs for generalized causal infe¬rence. New York: Houghton Mifflin.
• Wood, L. C. (2012). Conceptual change and science achievement related to a lessonsequence on acids and bases among African American alternative high school students: A teacher’s practical arguments and the voice of the “other”. Ph. D. Dissertation, Wayne State University. Detroit.
• Wood, L. C., Ebenezer, J., & Boone, R. (2013). Effects of an intellectually caring model on urban African American alternative high school students' conceptual change and achievement in chemistry. Chemistry Education Research and Practice, 14, 390–407.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.