Soğuk Savaş Döneminde Savunma İttifakı Olarak NATO’nun Kurulması ve Türkiye’nin Üyeliğine Giden Yol

Year 2024, Volume: 16 Issue: 2, 201 - 223, 10.05.2024

Ercan Kostak

https://doi.org/10.9737/historystudies.1407172

Abstract

NATO, İkinci Dünya Savaşı sonrasında ekonomik ve siyasi bakımdan çökmüş hâlde olan Avrupa’da, ABD-SSCB mücadelesinin sürdüğü bir zamanda ülkelerin güvenliklerinin sağlamasına yönelik olarak Soğuk Savaş Dönemi’nde ortaya çıkmıştır. 1947-1952 yılları arası dönemde güvenlik endişesi ve iktisadi yardım konuları Türkiye’nin dış politikasına derin etkiler yapmış, Truman Doktrini ve Marshall Yardımları Türkiye’nin NATO üyeliğine giden süreci hızlandırmıştır. CHP ve DP Hükümetleri döneminde, güvenlik dış politikada en önemli konu olmuştur. NATO üyeliği için CHP iktidarında harekete geçilmiş, DP iktidarında Kore Savaşı’nın yol açtığı ağır bedel ile gerçekleşmiştir. Türkiye’nin Jeostratejik konumunun yanı sıra NATO’ya dâhil olması uluslararası camiadaki önemini artırmıştır.

Keywords

ABD, Anlaşma, NATO, SSCB, Türkiye

The Establishment of NATO As a Defense Alliance During The Cold War and The Road to Turkey’s Membership

Abstract

NATO emerged during the Cold War period to ensure the security of countries in Europe, which was economically and politically collapsed after the Second World War, at a time when the US-USSR struggle was ongoing. In the period between 1947 and 1952, security concerns and economic aid issues had a profound impact on Turkey's foreign policy, and the Truman Doctrine and Marshall Aid accelerated the process leading to Turkey's NATO membership. During the CHP and DP Governments, security was the most important issue in foreign policy. Action for NATO membership was taken under the CHP government, but it was realized under the DP government with the heavy cost caused by the Korean War. In addition to Turkey’s geostrategic position, Turkey’s inclusion in NATO has increased its importance in the international community.

Keywords

United States of America, Agreement, North Atlantic Treaty Organization, Soviet Union, Turkey.

References

• A. Arşiv Kaynakları
• Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi
• MSB Arşiv ve Askerî Tarih Daire Başkanlığı Arşivi (ATASE) “Kore Harbi Kataloğu”
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Arşivi
• B. Araştırma ve İnceleme Eserleri
• Ahmad, Feroz. Demokrasi Sürecinde Türkiye 1945-1980. İstanbul: Hil Yayınevi, 2010.
• Akad, Mehmet Tanju. Modern Savaşın Temel Kavramları. İstanbul: Kitap Yayınevi, 2011.
• Akalın, Cüneyt. Soğuk Savaş ABD ve Türkiye-1 Olaylar-Belgeler (1945-1952). İstanbul: Kaynak Yayınları, 2003.
• Akbaş, Zafer. “İkinci Yüzyılında İşbirliği ve Çatışma Sarmalında Türk-Amerikan İlişkileri”. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, Cilt 13, Sayı 19 (Eylül 2019): 2226-2258.
• Akşin, Sina. Kısa Türkiye Tarihi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2016.
• Aktaş, Melih. 1950-1960 Demokrat Parti Dönemi Türk-Sovyet İlişkilerinde Amerikan Faktörü. İstanbul: Şema Yayınevi, 2006.
• Armaoğlu, Fahir. “Sovyet-Amerikan Münasebetlerinin Üç Yılı (1945-1948)”. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Cilt IV, Sayı 3-4 (1949): 375-445.
• Armaoğlu, Fahir. 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi: 1914-1980. Cilt II. 2. Baskı. Ankara: Türkiye İş Bankası Yayınları, 1983.
• Armaoğlu, Fahir. Belgelerle Türk Amerikan Münasebetleri. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1991.
• Armaoğlu, Fahir. 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi, Cilt I-II, (1914-1995). Ankara: Alkım Yayınevi, 2004.
• Armaoğlu, Fahir. 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi. İstanbul: Alkım Yayınevi, 2010.
• Armaoğlu, Fahir. 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi, 1914-1995. 26. Baskı. İstanbul: Kronik Kitap, 2019.
• Arsın, Ali. “Soğuk Savaş’ın Kaynakları ve NATO’nun Kuruluşuna Yol Açan Gelişmeler”. NATO Savunma ve Eğitim Yönleri Sempozyumu, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları, No 133 (1984): 1-8.
• Ataöv, Türkkaya. Amerika, NATO ve Türkiye. Ankara: Aydınlık Yayınları, 1969.
• Avcıoğlu, Doğan. Millî Kurtuluş Tarihi, 1938’den 1995’e. Cilt 4. İstanbul: Tekin Yayınevi, 1978.
• Ayın Tarihi. No: 166, (Eylül 1947), 122-127.
• Ayın Tarihi. No: 170, (Ocak 1948), 91.
• Bağbaşlıoğlu, Arif. “NATO’nun Genişlemesi ve Balkanlar”. Doktora tezi, Gazi Üniversitesi, 2011.
• Bağcı, Hüseyin. Demokrat Parti Dönemi Dış Politikası. Ankara: İmge Kitabevi, 1990.
• Bağcı, Hüseyin. Türk Dış Politikasında 1950’li Yıllar. Genişletilmiş 2. Baskı. Ankara: METU Press.-ODTÜ Geliştirme Vakfı Yayıncılık, 2001.
• Balta, Nevin. Türkiye’nin Dış Politikası 1950-1980. Ankara: Lazer Yayınları, 2005.
• Bayar, Celal. Başvekilim Adnan Menderes. Derleyen İsmet Bozdağ, İstanbul: Truva Yayınları, 2010.
• Bengil, Vehbi. “Amerikan Yardımı”. Siyasi İlimler Mecmuası, Cilt 24, Sayı 287 (Şubat 1955): 196-400.
• Best, Antony. 20. Yüzyılın Uluslararası Tarihi. Çeviren Taciser Ulaş Belge, Ankara: Siyasal Kitabevi Yayınları, Eylül 2012.
• Bozdağ, İsmet. Bilinmeyen Yönleriyle Celal Bayar, Türk Milletine Vasiyet. İstanbul: Emre Yayınları, 2005.
• Bozkurt, İbrahim. “Türk Kamuoyunda Amerika İmgesi 1945-1980”. Doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, 2008.
• Burçak, Rıfkı Salim. On Yılın Anıları 1950-1960. Ankara: Nurol Matbaacılık, 1998.
• Bulut, Sedef. “Sovyet Tehdidine Karşı Güvenlik Arayışları: I. ve II. Menderes Hükümetlerinin (1950-1954) NATO Üyeliği ve Balkan Politikası”. Atatürk Yolu Dergisi, Cilt 11, Sayı 41 (2008): 35-61.
• Commager, Henry Steele. Documents on American History, 1902-1998. New York: Appleton-Century-Crofts, 1949.
• Çelik, Sinem. “Tarihsel Süreç İçerisinde Türkiye’de NATO Şüpheciliği”. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl 13, Sayı 25 (Haziran 2023): 95-115.
• Daver, Abidin. “Atlantik Paktının Tekâmülüne Doğru”. Cumhuriyet (11 Mart 1949), 1-3.
• Deringil, Selim. Denge Oyunu; İkinci Dünya Savaşı’nda Türkiye’nin Dış Politikası. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2003.
• Dora, Celal. Kore Savaşı’nda Türkler 1950-1951. İstanbul: İsmail Akgün Matbaası, 1963.
• Düstur. 3. Tertip, Cilt 33, 314-315.
• Efe, İsmail. “NATO’ya Üyelik Sürecinde Türkiye-ABD İlişkileri ve Türk Kamuoyundaki Akisleri”. History Studies Dergisi, Cilt 2, Sayı 11 (Nisan 2019): 601-619.
• Ekici, Süleyman ve Abdulkadir Baharçiçek. “NATO’ya Üyelik Sürecinde Türkiye ABD İlişkileri”. Birey ve Toplum Dergisi, Cilt VI, Sayı XI (2016): 149-166.
• Embel, Ersin. “Türkiye’nin NATO Serüveni”. Popüler Tarih Dergisi, Sayı 46 (Haziran 2004): 52-53.
• Erdemli, Burhan. “NATO’nun Geleceğine Dair Değerlendirme: NATO 2030 Girişimi”. Yüksek lisans tezi, Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi, 2021.
• Erer, Tekin. NATO’nun Hür Ufukları. İstanbul: Baha Matbaası, 1969.
• Erhan, Çağrı. “ABD ve NATO’yla İlişkiler”, Türk Dış Politikası: Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar, 1919-1980, Editör Baskın Oran, 522-575. Cilt 1. 23. Baskı. İstanbul: İletişim Yayınları, 2019.
• Erkin, Feridun Cemal. Dışişlerinde 34 Yıl, Anılar-Yorumlar. Cilt I. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1987.
• Erkmen, Ayşe. “Türkiye’nin NATO Üyeliği ve Üyeliğin TBMM’de Kabulü”. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 17, Sayı 2 (2020): 1024-1049.
• Esmer, Ahmet Şükrü, vd. Olaylarla Türk Dış Politikası. Ankara: Alkım Yayınevi, 1989.
• Fırat, Melek. “Yunanistan’la İlişkiler”, Türk Dış Politikası: Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar, 1919-1980, Editör Baskın Oran, 576-614. Cilt 1. 23. Baskı. İstanbul: İletişim Yayınları, 2019.
• Gerger, Haluk. “NATO”, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, Cilt 6. İletişim Yayınları, 1983, 1538.
• Göçmen, İlke. “Dunkirk Antlaşması”, Avrupa Birliği Ansiklopedisi. İstanbul: İktisadi Kalkınma Vakfı Yayınları, 2021, 498.
• Gönlübol, Mehmet ve Haluk Ülman. “Türk Dış Politikasının Yirmi Yılı (1945-1965)”. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Cilt XXI, Sayı 1 (Mart 1966): 143-182.
• Gönlübol, Mehmet. Olaylarla Türk Dış Politikası (1919-1973). Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Sevinç Matbaası, 1974.
• Gönlübol, Mehmet ve Haluk Ülman. “1945-1965 Dönemi”, Olaylarla Türk Dış Politikası (1919-1973), Editör Komisyon, 143-182. Cilt I, Ankara: Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, 1982.
• Gönlübol, Mehmet ve Haluk Ülman. “Blokların Kuruluşu ve Türkiye”, Olaylarla Türk Dış Politikası (1919-1995), 223-236. 10. Baskı. Ankara: Siyasal Kitabevi, 2014.
• Güler, Yavuz. “Kuzey Atlantik Paktı ve Türkiye Cumhuriyetinin Pakta Giriş Süreci”. Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, 2003.
• Gümüş, Okan ve Aziz Sevi. Ansiklopedik Uluslararası İlişkiler Sözlüğü. Ankara: Polat Yayınları, 1996.
• Gürün, Kamuran. Türk-Sovyet İlişkileri 1920-1953. 2. Baskı. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2010.
• Halil, Ali. Atatürkçü Dış Politika ve NATO ve Türkiye. İstanbul: Gerçek Yayınevi, 1968.
• Hoptner, J. B. “Soviet Policy In Eastern Europe Since 1945”. Journal of International Affairs, Cilt 8, No. 1 (1954): 95-106.
• Ismay, Lord. NATO-İlk Beş Sene (1949-1954). Çeviren Suat Bilge, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1956.
• İlhan, Metin. 2. Dünya Savaşı’nda ve Dünya Siyasetinde Önemli Bir Kilometre Taşı: Yalta Konferansı ve Türkiye’ye Yansımaları. Editör Ercan Karakoç, İstanbul: Ofis Yayın Matbaacılık, 2015.
• İlhan, Suat. Türklerin Jeopolitiği ve Avrasyacılık, Bir Millet Uyanıyor. 3. Baskı. Ankara: Bilgi Yayınevi, 2007.
• Kalyon, Levent. “Truman Doktrini Üzerine Bir Analiz”. Güvenlik Stratejileri Dergisi, Cilt 6, Sayı 11 (1 Nisan 2010): 7-26.
• Karacan, A. Naci. “Hükümet Kararında İsabet Etmiştir”. Milliyet, (27 Temmuz 1950), 5.
• Karakaş, Nuri. Türk Amerikan Siyasi İlişkileri. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, 2013.
• Karber, Phillip A. ve Jerald A. Combs. “The United States, NATO, and the Soviet Threat to Western Europe: Military Estimates and Policy Options, 1945-1963”. Diplomatic History 22, No. 3 (1998): 399-429.
• Konyar, Hürriyet. Ulus Gazetesi CHP ve Kemalist İlkeler. İstanbul: Bağlam Yayınları, 1999.
• Kılıç, Yasemin. “İkinci Dünya Savaşı Sürecinde Türkiye’deki Ekonomik Darboğazın Basındaki Yansıması: Cumhuriyet Gazetesi Örneği”. Yüksek lisans tezi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, 2022.
• Kurt, Deniz, Yavuz Pehlivan ve Erdal Korkmaz. Kuruluşundan Günümüze Türk Hava Kuvvetleri, Harekât ve Teşkilatlanma Tarihi 1923-1951. Cilt II. Ankara: Hava Kuvvetleri Komutanlığı Yayınları, 2020.
• Lewis, Bernard. Ortadoğu. Ankara: Arkadaş Yayınevi, 2003.
• Mcghee, George. ABD-Türkiye-NATO-Ortadoğu. Çeviren Belkıs Çorakçı, İstanbul: Bilgi Yayınevi, 1992.
• Merih, Turgay. Soğuk Savaş ve Türkiye (1945-1960). Ankara: Ebabil Yayıncılık, 2006.
• Mütercimler, Erol ve Mim Kemal Öke. Düşler ve Entrikalar: Demokrat Parti Dönemi Türk Dış Politikası. İstanbul: Alfa Yayınları, 2004.
• Nadi, Nadir. “Hayırlı Olsun”. Cumhuriyet (24 Mayıs 1947), 1.
• Nadi, Nadir. “Kararın Manası”, Cumhuriyet (19 Şubat 1952), 1.
• NATO Bilgiler ve Belgeler. Hazırlayan NATO Enformasyon Servisi. Brüksel: 1971.
• Oğuz, Orhan. Marshall Planı (Konferans). İstanbul: Sulhi Garan Matbaası, 1966.
• Oran, Baskın. “Batı Bloku Ekseninde Türkiye-1:1945-1960”, Türk Dış Politikası: Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar, 1919-1980, Editör Baskın Oran, 477-498. Cilt 1. 23. Baskı. İstanbul: İletişim Yayınları, 2019.
• Öke, Mim Kemal. Unutulan Savaş’ın Kronolojisi Kore, 1950-1953. İstanbul: Boğaziçi Yayınları, 1990.
• Özbilek, Ömer Arda. “II. Dünya Savaşı Sonrası Türk-Sovyet İlişkilerinin Gerilmesi ve Anti-Komünizm (1945-1950)”. Sakarya Üniversitesi Türk Akademi Dergisi, Cilt 2, Sayı 1 (Haziran 2023): 23-47.
• Peksarı, Derya Gonca. NATO’nun Değişen Konsepti. Ankara: Asil Yayınları, 2007.
• Resmî Gazete, (19 Şubat 1952), 1.
• Ribard, Andre. İnsanlığın Tarihi. Çeviren Erdoğan Başar, İstanbul: Say Yayınları, 1983.
• Roberts, John Morris. Yirminci Yüzyıl Tarihi. Çeviren Sinem Gül, Ankara: Dost Kitabevi Yayınları, 2003.
• Sancaktar, Caner. “Demokrat Parti Dönemi Türk Dış Politikasına Marksist Yaklaşım”. Bilge Strateji Dergisi, Cilt 2, Sayı 5 (Güz 2011): 25-98.
• Sander, Oral. Balkan Gelişmeleri ve Türkiye (1945-1965). Sevinç Matbaası, Ankara, 1969.
• Sander, Oral. Siyasi Tarih (1918-1994). Ankara: İmge Kitabevi, 1996.
• Sander, Oral. Türk-Amerikan İlişkileri (1947-1964). 1. Baskı. Ankara: İmge Kitabevi, 2016.
• Saray, Mehmet. Sovyet Tehdidi Karşısında Türkiye’nin NATO’ya girişi, III. Cumhurbaşkanı Celal Bayar’ın Hatıraları ve Belgeler. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, 2000.
• Sarınay, Yusuf. Türkiye’nin Batı İttifakına Yönelişi ve NATO’ya Girişi. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 1988.
• Sarınay, Yusuf. “Türkiye’nin NATO’ya Girişi ve Türk Dış Politikasına Etkileri (1952-1990)”. Onuncu Askerî Tarih Sempozyumu Bildirileri (20-22 Nisan 2005-İstanbul), Ankara: Genelkurmay Basımevi, (2006): 45-55.
• Seçer, Turhan. Kore Savaşı’nın Bilinmeyenleri. İstanbul: Toplumsal Dönüşüm Yayınları, 2008.
• Sever, Ayşegül. Soğuk Savaş Kuşatmasında Türkiye, Batı ve Ortadoğu (1945-1958). İstanbul: Boyut Yayınları, 1997.
• Sezer, Duygu Bazoğlu. “Soğuk Savaş Dönemi ve Türkiye’nin İttifaklar Politikası”, Hazırlayan İsmail Soysal, 441-464. Çağdaş Türk Diplomasisi: 200 Yıllık Süreç (15-17 Ekim 1997, Sempozyuma Sunulan Tebliğler), Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1999.
• Soysal, İsmail. Soğuk Savaş Dönemi ve Türkiye, Olaylar Kronolojisi (1945-1975). İstanbul: İsis Yayınları, 1997.
• Soysal, İsmail. Türkiye’nin Uluslararası Siyasal Bağıtları (1945-1990) Kesim A (Çok Taraflı Bağıtlar). Cilt II. 2. Baskı, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2000.
• Sönmezoğlu, Faruk. 2. Dünya Savaşı’ndan Günümüze Türk Dış Politikası. İstanbul: Der Yayınları, 2006.
• Suh, Jaemahn. “Kore Savaşı’nın Türk Dış Politikasına Etkileri”. Doktora tezi, Ankara Üniversitesi, 1973.
• TBMM Tutanak Dergisi. Dönem: VIII, Cilt 19, Toplantı: 3, 84. Birleşim, (11 Mayıs 1949), 304, 307-309.
• TBMM Tutanak Dergisi. Dönem IX, Cilt 3, 195.
• TBMM Tutanak Dergisi. Dönem IX, Cilt 13, Toplantı: 2, 41. Birleşim, (18 Şubat 1952), 313.
• TBMM Tutanak Dergisi. Dönem IX, Cilt 18, 41. Birleşim, (18 Şubat 1952), 339.
• The Department of State Bulletin. Cilt XXV, No. 460 (1 October 1951): 527-528.
• Toker, Metin. DP’nin Altın Yılları (1950-1954). İstanbul: Bilgi Yayınevi, 1990.
• Topal, Coşkun. “Soğuk Savaşın İlk Yıllarında Türkiye-ABD İlişkilerinde Ekonomik Yardımların Etkisi”. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 6 (2013): 111-121.
• Tören, Tolga. Yeniden Yapılanan Dünya Ekonomisinde Marshall Planı ve Türkiye Uygulaması. İstanbul: Sosyal Araştırmalar Vakfı, 2007.
• Uçarol, Rifat. Siyasi Tarih (1789-1994). 4. Baskı. İstanbul: Filiz Kitabevi, 1995.
• Uslu, Nasuh. Türk-Amerikan İlişkileri. Ankara: 21. Yüzyıl Yayınları, 2000.
• Uslu, Nasuh. Çatlak İttifak: 1947’den Günümüze Türk-Amerikan İlişkileri. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 2016.
• Ülman, Haluk. Türk-Amerikan Diplomatik Münasebetleri: 1939-1947. Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Sevinç Matbaası, 1961.
• Ülman, Haluk. “NATO ve Türkiye”. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Cilt 22, Sayı 4 (1967): 143-167.
• Ülman, Haluk. “Türk Dış Politikasına Yön Veren Etkenler (1923-1968)”. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Cilt XXIII, Sayı 3 (1968): 241-273.
• Vali, Ferenc A. Bridge Across the Bospours the Foreign Policy of Turkey. London: 1971.
• Weisband, Edward. İkinci Dünya Savaşı’nda İnönü’nün Dış Politikası. Çeviren M. Ali Kayabağ, İstanbul: Milliyet Yayınları, 1974.
• Weisband, Edward. 2. Dünya Savaşı ve Türkiye. Çeviren M. Ali Kayabağ ve Örgen Uğurlu, İstanbul: Örgün Yayınları, 2002.
• Yalçın, Hüseyin Cahit. “Avrupa Birliği Müesseseleri ve Türkiye”. Ulus (8 Mayıs 1949), 1.
• Yalman, Ahmed Emin. Yakın Tarihte Gördüklerim ve Geçirdiklerim (1922-1971). Cilt II. İstanbul: Pera Turizm, 1997.
• Yetkin, Çetin. Karşı Devrim 1945-1950. İstanbul: Otopsi Yayınevi, 2003.
• Yılmaz, Metin. “Marshall Yardımı ve Türk Silahlı Kuvvetleri”. Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, 2000.
• Yunanistan ve Türkiye’ye Yapılacak Yardım Hakkında Kanun, Amerika-Türk Yardım Programı (22 Mayıs 1947). 1948: 14-21.
• C. Süreli Yayınlar (Gazeteler)
• Cumhuriyet, (24 Şubat 1945), 1.
• Cumhuriyet, “San Francisco’ya Dün Resmen Davet Edildik”. (7 Mart 1945), 1.
• Cumhuriyet, “Truman’ın Tarihi Nutku”. (13 Mart 1947), 1, 3.
• Cumhuriyet, “Yardım Projesi İçin Müzakereler Başladı”. (21 Mart 1947), 1, 3.
• Cumhuriyet, (22 Mart 1947), 3.
• Cumhuriyet, “Türkiye Niçin Yardıma Muhtaçtır?”. (23 Mart 1947), 3.
• Cumhuriyet, “Yardım Projesi”. (6 Nisan 1947), 1, 3.
• Cumhuriyet, (9 Nisan 1947), 1, 3.
• Cumhuriyet, (11 Nisan 1947), 1.
• Cumhuriyet, “Amerikan Ayanı Yardımı Kabul Etti”. (23 Nisan 1947), 1, 3.
• Cumhuriyet, “Yardım Projesi Dün Kabul Edildi”. (10 Mayıs 1947), 1, 3.
• Cumhuriyet, “Yardım Tasarısı”. (22 Mayıs 1947), 1.
• Cumhuriyet, “Sadak’ın Londra ve Paris Görüşmeleri”. (21 Mart 1948), 1.
• Cumhuriyet, “Atlantik Paktı Dün Washington’da İmzalandı”. (5 Nisan 1949), 1.
• Cumhuriyet, “Atlantik Paktı’na Ait Askeri Program”. (7 Nisan 1949), 1.
• Milliyet, “Hükümetin Beklenmeyen Kararı”. (26 Temmuz 1950), 1.
• Cumhuriyet, “Kore’de Hizmet Etmek Üzere BM Emrine Asker Veriyoruz”. (26 Temmuz 1950), 1.
• Son Telgraf, (2 Ağustos 1950), 1.
• Son Telgraf, “Prof. Fuat Başgil’in İddialarına Rağmen Asker Sevki Kararı Anayasaya Aykırıdır”. (3 Ağustos 1950), 1.
• Milliyet, “Ottawa Konseyi’nde Kuzey Atlantik Paktına İştirakimiz Temin Edildi”. (20 Eylül 1951), 1.
• Milliyet, (18 Subat 1952), 1.
• Cumhuriyet, (18 Subat 1952), 1.
• Cumhuriyet, “Millet Meclisi’nin Dünkü Tarihi Kararı”. (19 Şubat 1952), 1.
• Hürriyet, “Meclis Pakta İştirakimizi Tasvip Etti”. (19 Şubat 1952), 1.
• Milliyet, “Büyük Millet Meclisi’nin Dünkü Tarihi Celsesi”. (19 Şubat 1952), 1.