Borsa İstanbul şirketlerinde karbon emisyonu ve temerrüt riski ilişkisi

Yıl 2023, Cilt: 16 Sayı: 1, 152 - 170, 30.06.2023

Meltem Ece Çokmutlu , Selin Özen

https://doi.org/10.17218/hititsbd.1240915

Öz

Şirketler faaliyetlerini gerçekleştirirken ortaya çıkan en önemli sera gazlarından birisi de karbondur. Karbon emisyonları küresel ısınma ve iklim değişikliğine olan etkisi nedeni ile emisyonunun azaltımına ilişkin pek çok düzenlemenin yapıldığı bir sera gazıdır. Gerek bu düzenlemeler gerekse çevresel sürdürülebilirlik nedeni ile günümüz şirketleri karbon emisyonlarını ölçmekte, açıklamakta ve emisyonların azaltımına ilişkin birçok faaliyet gerçekleştirmektedir. Bu çalışmada Borsa İstanbul’da faaliyet gösteren şirketlerin karbon emisyonu ve temerrüt riski arasında bir ilişkinin olup olmadığı eğer bir ilişki var ise bu ilişkinin şirketin temerrüt riski üzerindeki etkisinin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla şirketlerin toplam karbon emisyonları bağımlı değişken olarak belirlenmiş ve Merton modeli ile hesaplanan temerrüde olan uzaklık (DD) değişkeni ile regresyon analizine tabi tutulmuştur. Analizde varlıkların getirisi, kaldıraç ve şirket büyüklüğü kontrol değişkenleri olarak belirlenmiştir. Analiz sonuçlarında karbon emisyonlarının temerrüt riski üzerinde anlamlı bir etkisi olduğu görülmüştür. Şirketlerin regresyon katsayılarına bakıldığında karbon emisyonu arttıkça temerrüt riski artmaktadır. Kontrol değişkenleri ile temerrüt riski arasında da anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Karbon emisyonlarının temerrüt üzerindeki anlamlı etkisi nedeni ile işletme kararlarında karbon yönetiminin ve azaltımının da dikkate alınması gerektiği görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Borsa İstanbul, Karbon Emisyonu, Temerrüt Riski, Merton Modeli, Regresyon Analizi

Destekleyen Kurum

YOKTUR

Proje Numarası

YOKTUR

Teşekkür

YOKTUR

The relationship of carbon emissions and risk of default in Borsa İstanbul Companiesc

Öz

Carbon is one of the most important greenhouse gases that emerge when companies run their activities. Carbon emissions are the greenhouse gas in which many regulations are made to reduce emissions due to its effect on global warming and climate change. Due to both these regulations and environmental sustainability, in recent years, companies need to measure and explain carbon emissions and try to reduce their emissions. In this study, it is aimed to determine whether there is a relationship between carbon emissions and default risk of companies operating in Borsa Istanbul, and if there is, the effect of this relationship on the company's default risk will be examined. Therefore, the total carbon emissions of the companies were determined as the dependent variable and the distance to default (DD) variable calculated with the Merton model that is obtained by regression analysis. In the analysis, return on assets, leverage and firm size were determined as control variables. The results show that carbon emissions have a significant effect on the default risk. Moreover, the regression coefficients of companies indicate that while the default risk increases, carbon emissions increase as well. Moreover, since there is a significant relationship between control variables and default risk, companies should consider reducing and to manage carbon emissions while making decisions.

Anahtar Kelimeler

Borsa Istanbul, Carbon Emission, Risk of Default, Merton Model, Regression Analysis

Proje Numarası

YOKTUR

Kaynakça

• Altıntaş, M. A. (2012). Kredi Kayıplarının Makroekonomik Değişkenlere Dayalı Olarak Tahmini ve Stres Testleri- Türk Bankacılık Sektörü için Ekonometrik Bir Yaklaşım, İstanbul, Türkiye Bankalar Birliği Yayını
• Black, F. ve Scholes, M. (1973). The pricing of options and corporate liabilities. Journal of Political Economy, 81(3), 637-654. Erişim adresi: https://www.worldscientific.com/doi/pdf/10.1142/9789814759588_0001
• Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (BMİDÇS), (1992). Erişim adresi: https://iklim.gov.tr/bm-iklim-degisikligi-cerceve-sozlesmesi-i-33
• Bektaş, T. ve Güleç, Ö.M. (2021). Çimento sektöründeki işletmelerin finansal ve finansal olmayan bilgilerine yönelik performans değerlendirmesi Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(4), 756-779. doi: 10.29106/fesa.996439
• Bui, B., Moses, Ol. ve Houqe, M.N. (2020). Carbon disclosure, emission intensity and cost of equity capital: multi-country evidence. Account Finance, 60, 47-71. doi:10.1111/acfi.12492
• Capasso, G., Gianfrate, G. ve Spinelli, M. (2020). Climate change and credit risk, Journal of Celaner Production, 266, 1-39. doi: 10.1016/j.jclepro.2020.121634
• Carbone, S., Giuzio, M. ve Kapadia, S. (2021). The low-carbon transition, climate commitments and firm credit risk, ECB Working Paper No.2021/2631. doi: 10.2139/ssrn.3991358
• Caro, D. (2018). Carbon footprint, Encyclopedia of Ecology, 2(4), 252-257. doi:10.1016/B978-0-12-409548-9.10752-3
• Çetinkaya, E. (2019). Türkiye’de halka açık bankaların temerrüt riski ve hisse senedi getiri ilişkisi, Türk Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 4(1), 1-18. Erişim adresi: http://tursbad.hku.edu.tr/en/download/article-file/705843
• Dafermos, Y., Nikolaidi., M. ve Galanis, G. (2018). Climate change,financial stability and monetary policy, Ecological Economics, 152, 219-234. doi: 10.1016/j.ecolecon.2018.05.011
• Duan, J. C., Sun, J.ve Wang, T. (2012). Multiperiod corporate default prediction- a forward intensity approach, Journal of Economy, 170(1), 191-209. doi: 10.1016/j.jeconom.2012.05.002
• Duong., H.N., Kalev., P.S. ve Kalimipalli, M. (2022). Do firms benefit from carbon risk management? Evidence from the credit default swaps market, ECB Working paper No 2/2631.doi:10.2139/ssrn.4004509
• Ece Çokmutlu, M. ve Ok, Ş. (2019). Borsa İstanbul sürdürülebilirlik endeksi işletmelerinin sera gazı beyanlarına yönelik güvence denetimleri: ISAE 3410 güvence denetim standardına ilişkin bir araştırma. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 5, 164-174. doi: 10.21733/ibad.628051
• Eliwa, Y., Aboud A ve Saleh A. (2021). ESG practices and the cost of debt: evidence from EU countries, Critical Perspectives on Accounting, 79, 1-48. doi: 10.1016/j.cpa.2019.102097
• Erdoğan, S. (2020). Enerji çevre ve sera gazları, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(1), 277-303. doi: 10.18074/ckuiibfd.670673
• Ersoy Mirici, M. ve Berberoğlu S. (2022). Türkiye perspektifinde yeşil mutabakat ve karbon ayak izi: tehdit mi? fırsat mı? Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 8(1), 156-164. doi:10.21324/dacd.982396
• European Commission. (2019). The European Green Deal, Erişim adresi: https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_19_669
• Global Carbon Project (GCP). (2022). Erişim adresi: https://www.globalcarbonproject.org/index.html
• Jung, J., Herbohn, K. ve Clarkson, P. (2018). Carbon risk, carbon risk awareness and the cost of debt financing, J Bus Ethics, 150, 1151–1171. doi:10.1007/s10551-016-3207-6
• Höck, A., Klein, C., Landau, A. ve Zwergel, B. (2020). The efect of environmental sustainability on credit risk, Journal of Asset Management, 21:85–93. doi:10.1057/s41260-020-00155-4
• İldaş, T. (2021). Kredi riski ölçüm modellerinin değerlendirilmesi, Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(2), 1-22. doi: 10.29106/fesa.906476
• Kabir, N., Rahman, S., Rahman, A. ve Anwar, W. (2021). Carbon emissions and default risk: ınternational evidence from firm-level data, Economic Modelling, 103, 1-20, doi:10.1016/j.econmod.2021.105617
• Merton, R.C. (1974). On the pricing of corporate debt: the risk structure of ınterest rates, Journal of Finance, 29(2), 449-470.Erişim adresi: https://www.jstor.org/stable/2978814
• Özmen, T. (2009). Sera Gazı, Küresel Isınma ve Kyoto Protokolü. THM-453-2009/1, 42-46. Erişim adresi: https://eskisakarya.imo.org.tr/resimler/ekutuphane/pdf/16154_50_07.pdf
• United Nations (t.y.). What is climate change?. Erişim adresi: https://www.un.org/en/climatechange/what-is-climate-change
• Safiullah, Md., Kabir, N. ve Miah, D. (2021). Carbon emissions and credit ratings, Energy Economics, 100. doi:10.1016/j.eneco.2021.105330
• Sel, A. ve Göktolga, Z.G. (2020). 11. kalkınma planı çerçevesinde sektörel CO2 salımı değerleri projeksiyonu, Akdeniz İİBF Dergisi, 20(2), 158-168. doi:10.25294/auiibfd.827480
• Sınn, H.W. (2016). Green Paradox: A Supply Side Approach to Global Warming (M E. Dinçer, çev.). İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları
• Türkiye İstatistik Kurumu, (2023). Sera gazı emisyon istatistikleri. Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Sera-Gazi-Emisyon-Istatistikleri-1990-2021-49672
• Vargün H., Gürkan S. ve Akbulut H. (2015). Sürdürülebilir bir çevre için karbon muhasebesi ve faaliyet tabanlı maliyetleme sisteminin entegrasyonu, Mali Çözüm Dergisi, 132, 11-31.Erişim adresi: https://www.ismmmo.org.tr/Yayinlar/Mali-Cozum-Dergisi/sayi-132/--2557
• Vargün, H. ve Ok, Ş. (2019). Yönetim kararları açısından karbon muhasebesi bilgilerinin önemi, Mali Çözüm Dergisi, 29(156), 73-88. Erişim adresi: https://archive.ismmmo.org.tr/docs/malicozum/156malicozum/07.PDF
• Yeldan E. (2021). European green deal and Turkey. Erişim adresi: https://pmrturkiye.csb.gov.tr/wp-content/uploads/2021/02/The-European-Green-Deal-and-Turkey-Erinc-Yeldan.pdf
• Yıldırım, G. (2012). Bankaların kurumsal kredi portföyü ve kredi riskinin ölçümü, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Bankacılık ve Finansal Kuruluşlar Genel Müdürlüğü Uzmanlık Yeterlilik Tezi. Erişim adresi: https://www3.tcmb.gov.tr/kutuphane/TURKCE/tezler/gulcanyildirim.pdf
• Zhang., Q., Zhang., S., Chen., L. ve Li, J. (2023). Does carbon emission trading mitigate firm's default risk? Evidence from China, Journal of Cleaner Production, 398. doi:10.1016/j.jclepro.2023.136627