An Analysis of Emotion Regulation Skills in Picture Storybooks Published in Türkiye

Year 2025, Issue: 18, 63 - 87

Demet Arslan Başdağ , H. Elif Dağlıoğlu

https://doi.org/10.21733/ibad.1594609

Abstract

This study examines the extent to which and how the stages of emotion regulation skills are represented in picture storybooks published in Türkiye for children aged 3-6. These stages include recognizing and understanding emotions, discussing emotions, learning the consequences of emotional states, experiencing emotions, applying strategies to regulate emotions when necessary, and modifying emotional states. The study employed document analysis, a qualitative research method. Using criterion sampling, 20 books written for children aged 3-6, published between 2012 and 2022, and containing elements of emotion regulation skills were analyzed. Data were collected using the "Book Analysis Form," developed by the researchers, which evaluates how these stages are presented in both textual and visual components of the books. Data analysis was conducted through document analysis. The findings revealed that the books incorporated aspects of emotion regulation skills in both textual and visual elements. The most frequently addressed stages were recognizing and understanding emotions and strategies for modifying emotions, while learning the consequences of emotional states was the least represented. Each stage of emotion regulation builds upon the previous one, helping children develop these skills progressively. To enhance the understanding and application of these skills, future experimental studies using picture storybooks on emotion regulation are recommended.

Keywords

Picture Story Books, Emotion Regulation, Preschool

Türkiye’de Basılan Resimli Öykü Kitaplarının Duygu Düzenleme Becerileri Açısından İncelenmesi

Abstract

Bu çalışmada, 3-6 yaş çocuklarına yönelik Türkiye’de basılan resimli öykü kitaplarında yer verilen duygu düzenleme becerisinin aşamalarına (duyguları tanıma ve anlama, duygulara ilişkin konuşma, duygu durumlarının sonuçlarını öğrenme, duyguları deneyimleme ve gerektiğinde duygu durumunu değiştirebilme stratejilerini uygulama ve duygu durumlarını değiştirebilme) ne düzeyde ve nasıl yer verildiğinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi kullanılmıştır. Araştırma kapsamında ölçüt örnekleme yoluyla 2012-2022 yılları arasında yayınlanmış, 3-6 yaş çocuklarına yönelik yazılmış ve duygu düzenleme becerisinin aşamalarını içeren 20 kitap incelenmiştir. Veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından hazırlanan ‘Kitap İnceleme Formu’ kullanılmıştır. Kitap İnceleme Formu, kitapların metin ve görsel kısımlarında yer alan duygu düzenleme aşamalarına yönelik maddelerden oluşmaktadır. Verilerin analizi doküman analizi yoluyla gerçekleştirilmiştir. İnceleme sonucunda kitapların hem metin hem görsel kısmında duygu düzenleme becerilerine yer verildiği; duygu düzenleme becerisinin aşamalarından en çok duyguları tanıma, anlama ile duyguları değiştirmeye yönelik stratejilerin, en az olarak duygu durumlarının sonuçlarını gösterme aşamasının ele alındığı belirlenmiştir. Duygu düzenlemeye yönelik bu aşamaların her biri önceki aşamanın ön koşulu niteliğinde olup bir sonraki aşamaya hazırlayıcı özelliktedir. Her aşama çocukların duygularını kontrol edip uygun tepkiler vermelerini sağlama konusunda farklı düzeyde pek çok beceriyi kazanmalarını gerektirdiğinden resimli öykü kitaplarında bu aşamalara dengeli bir şekilde yer verilmesi önem taşımaktadır. İleriye dönük olarak duygu düzenleme becerilerini içeren resimli öykü kitaplarını kullanarak deneysel çalışmalar yapılmasının yararlı olacağı düşünülmektedir.

Keywords

Resimli Öykü Kitapları,, Okul Öncesi Eğitimi,, Duygu Düzenleme Becerisi

References

• Aktaş, F. (2019). Yaratıcı drama etkinliklerinin 60-72 aylık çocukların duygu düzenleme becerilerine etkisinin incelenmesi. Doktora tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• American Psychological Association. (2020). Emotion. APA Dictionary of Psychology.
• Arı, M. & Yaban E. H. (2016). Okulöncesi dönemdeki çocukların sosyal davranışları: Mizaç ve duygu düzenlemenin rolü. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(1), 125-141. https://doi.org/ 10.16986/HUJE.2015014655
• Arslan Özkılıç, S. (2021). Okul öncesi dönem çocuklarının anneleriyle olan ilişkileri ve annelerin çocuğa yönelik ilgisi ile duygu düzenleme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Ateş, S. & Aktaş, N. (2020). Duygu durumlarının farklılaştığı resimli çocuk kitaplarına yönelik okuyucu tepkilerinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 134-150. https://doi.org/10.31592/aeusbed.742584
• Bayrak, A. & Akkaynak, M. (2020). Okul öncesi eğitimde yaratıcı drama eğitiminin duygu düzenleme ve sosyal problem çözme becerilerine etkisi. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 7(2), 1343-1381. https://dergipark.org.tr/tr/pub/atdd/issue/55093/775332
• Bintaş-Zörer, P. & Yorulmaz, O. (2022). Duygu düzenlemeye güncel bir bakış: Bağlamsal faktörler. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 14(2), 195-206. https://doi.org/10.18863/pgy.972675
• Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27–40. https://doi.org/10.3316/QRJ0902027
• Bozkurt Yükçü, Ş. (2017). Bağımsız anaokullarına devam eden çocukların duygu düzenleme ve sosyal problem çözme becerileri ile ebeveynlerinin duygusal okuryazarlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Bronson, M.B. (2000). Self-regulation in early childhood: Nature and nature. Guilford.
• Calkins, S. D. & Hill, A. (2007). Caregiver influences on emerging emotion regulation. In J. Gross (Ed.) Handbook of emotion regulation, 229248. Guilford.
• Campos, J. J., Frankel, C. B. & Camras, L. A. (2004). On the nature of emotion regulation. Child Development, 75(2), 377-394. https://doi.org/10.1111/j.1467-8624.2004.00681.x
• Carlson, S.M. & Wang, T.S. (2007). Inhibitory control and emotion regulation in preschool children. Cognitive Development, 22, 489-510. https://doi.org/10.1016/j.cogdev.2007.08.002
• Ceylan, Ş. & Kılınç, N. (2021). Resimli çocuk kitaplarının incelenmesi: Öfke ve üzüntü̈ duyguları. Yıldız Journal of Educational Research, 6(2), 106-121. https://doi.org/10.14744/yjer.2021.005
• Cohen, J. (1960). A coefficient of agreement for nominal scales&quot. Educational and Psychological Measurement, 20(1), 37–46. https://doi.org/10.1177/00131644600200010
• Cole, P. M. & Tan, P. Z. (2007). Emotion socialization from a cultural perspective. In J. E. Grusec .& P. D. Hastings (Eds.), Handbook of socialization: Theory and research (pp. 516-542). The Guilford.
• Cole, P. M., Dennis, T. A., Smith-Simon, K. E. & Cohen, L. H. (2009). Preschoolers' emotion regulation strategy understanding: Relations with emotion socialization and child self-regulation. Social development, 18(2), 324-352. https://doi.org/10.1111/j.1467-9507.2008.00503.x
• Cole, P. M., Michel, M. K. & Teti, L. O. D. (1994). The development of emotion regulation and dysregulation: A clinical perspective. Monographs of the Society for Research in Child Development, 59(2‐3), 73-102. https://doi.org/10.2307/1166139
• Curun, F., Beydoğan Tangör, B. & Çolakoğlu Kaya, E. (2020). Olumlu/ olumsuz duygulanım ve özgün kişilik: Duygu düzenleme güçlüklerinin aracı rolü. Psikoloji Çalışmaları- Studies in Psychology, 40(2), 599–623. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1443145
• Dağlı, H. & Dağlıoğlu, H. E. (2020). Okul öncesi dönem çocuklarının duygu düzenleme becerileri ile problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Cumhuriyet International Journal of Education, 9(2), 341-356. https://doi.org/10.30703/cije.799698
• Davidson, R. J., Putman, K. M. & Larson, C. L. (2000). Dysfunction in the neural circuitry of emotion regulation: A possible prelude to violence. Science, 289, 591-594. https://doi.org/10.1126/science.289.5479.591
• Denham, S. A., Bassett, H. H. & Zinsser, K. (2012). Early childhood teachers as socializers of young children’s emotional competence. Early Childhood Education Journal, 40(3), 137-143. https://doi.org/10.1007/s10643-012-0504-2
• Doménech, P., Tur-Porcar, A. M. & Mestre-Escrivá, V. (2024). Emotion regulation and self-efficacy: The mediating role of emotional stability and extraversion in adolescence. Behavioral Sciences, 14(3), 206. https://doi.org/10.3390/bs14030206
• Eisenberg, N. & Fabes, R.A. (1992). Emotion, regulation and the development of social competence. In M.S. Clarck (Ed.) Review of personality and social psychology: 14. Emotional and social behavior (pp. 119-150). Sage.
• Eisenberg, N., Fabes, R. A., Nyman, M., Bernzweig, J. & Pinuelas, A. (1994). The relations of emotionality and regulation to children's anger-related reactions. Child Development, 65, 109-128. https://doi.org/10.2307/1131369
• Eisenberg, N., Spinrad, T. L. & Eggum, N. D. (2010). Emotion-related self-regulation and its relation to children's maladjustment. Annual Review of Psychology, 61, 353-379. https://doi.org/10.1146/annurev.clinpsy.121208.131208
• Ekman, P. (2003). Emotions revealed: Recognizing faces and feelings to improve communication and emotional life. Times Books.
• Ersan C. & Tok, Ş. (2019). Okul öncesi dönem çocuklarının saldırganlık düzeylerinin duygu ifade etme ve duygu düzenleme açısından incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 45(210), 359-391. http://dx.doi.org/10.15390/EB.2019.8150
• Ertürk Kara, H., Güler Yıldız, T. & Fındık, O. (2018). Çocuklarda duygu düzenleme stratejileri: Kuram ve uygulama. Anı.
• Flack, Z. M. & Horst, J. S. (2018). Reading picture books promotes the development of children's social interaction skills. Journal of Early Childhood Literacy, 54(7), 1334-1346. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2019.02899
• Fraenkel, J. R. & Wallen, N. E. (2009). How to design and evaluate research in education (7th ed.). McGraw-Hill.
• Gibson, P. (2014). Imperialism, Anzac nationalism and the Aboriginal experience of warfare. Cosmopolitan Civil Societies Journal, 6(3), 63–82. https://doi.org/10.5130/ccs.v6i3.4190
• Gönen, M. (1993). Anaokulu öğretmenlerinin beş ve altı yaş çocukları için kullandıkları masal ve hikâye kitaplarının niteliklerinin incelenmesi. Türk Kütüphaneciliği, 7(2), 83-88. http://www.tk.org.tr/index.php/TK/article/view/1189/1183
• Graziano, P.A., Reavis, R.D., Keane, S.P. & Calkins, S.D. (2007). The role of emotion regulation in children’s early academic success. Journal of School Psychology, 45, 3-19. https://doi.org/10.1016/j.jsp.2006.09.002
• Gross, J. J. (1998). The emerging field of emotion regulation: An integrative review. Review of General Psychology, 2(3), 271-299. https://doi.org/10.1037/1089-2680.2.3.271
• Gross, J. J. (2014). Handbook of emotion regulation (2. baskı). Guilford.
• Gross, J. J. & Thompson, R. (2007). Emotion regulation: Conceptual foundations. In J. J.Gross (Ed.), Handbook of emotion regulation (p.3 – 24). Guilford.
• Guo, H. (2018). On strategies of using picture books to dredge children’s negative emotions. Proceedings of the 8th International Conference on Social Network, Communication and Education (SNCE 2018), Atlantis.
• Gyurak, A., Gross, J. J. & Etkin, A. (2011). Explicit and implicit emotion regulation: A dual process framework. Cognition and Emotion, 25(3), 400-412. https://doi.org/10.1080/02699931.2010.544160
• Harper, L. J. (2016). Preschool through primary grades: Using picture books to promote social-emotional literacy. Young Children, 71(3), 80–86. https://www.jstor.org/stable/ycyoungchildren.71.3.80
• Hoş, G. (2018). Bilişsel ebedi yaklaşım açısından resimli öykü kitaplarındaki duygu ifadelerinin incelenmesi ve 60-72 aylık çocuklara bu duyguların yansıması. Doktora tezi. Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Hoş, G. & Deretarla Gül, E. (2020). Bilişsel edebi yaklaşım açısından resimli öykü kitaplarındaki duygu ifadelerinin incelenmesi ve 60-72 aylık çocuklara bu duyguların yansıması. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 4(3), 469-504. https://doi.org/10.24130/eccd-jecs.1967202042206
• Hyson, M. & Douglass, A.L. (2019). More than academics: Supporting the whole child. In C.P. Brown, M.B. McMullen & N. File (Eds.), The Wiley handbook of early childhood care and education (pp. 279-300). Wiley. https://doi.org/10.1002/9781119148104.ch13
• Izard, C. E. (1994). Duyguların doğası ve gelişimi. Cambridge University.
• Izard, C. E. (2010). The many meanings/aspects of emotion: Definitions, functions, activation, and regulation. Emotion Review, 2(4), 363-370. https://doi.org/10.1177/1754073910374661
• Kılınçcı, E. & Can, B. (2020). Resimli öykü kitaplarındaki karakterlerin sosyal ve duygusal beceriler yönünden incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(3), 1216-1234. https://doi.org/10.17679/inuefd.719309
• Konar, E. (2004). 1995–2002 Yılları arasında yayımlanan okul öncesi hikâye kitaplarındaki bazı kavramların içerik ve biçimsel olarak incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Kopp, C. B. (1989). Regulation of distress and negative emotions: A developmental view. Developmental Psychology, 25(3), 343-354. https://doi.org/10.1037/0012-1649.25.3.343
• Kosti, R., Alvarez, J. M., Recasens, A. & Lapedriza, A. (2017). Bağlam içinde duygu tanıma. IEEE Bilgisayarla Görme ve Desen Tanıma Konferansı Bildirileri (CVPR), 1667-1675. https://doi.org/10.1109/CVPRW.2017.285
• Kurt Bilici, D. K. & Atış Akyol, N. A. (2023). Okul öncesi dönemde kullanılan resimli çocuk kitaplarında duygu düzenleme becerilerinin yer alma durumunun incelenmesi. In The 6th International Congress of Educational Research, 145.
• Landis, J. R. & Koch, G. G. (1977). The measurement of observer agreement for categorical data. Biometrics, 33(1), 159-174. https://doi.org/10.2307/2529310
• Lincoln, Y.S. & Guba, E.G. (1985). Naturalistic inquiry. Sage.
• Linehan, M. M. (1993). Cognitive-behavioral treatment of borderline personality disorder. Guilford. Milli Eğitim Bakanlığı. (2024). Okul öncesi eğitim programı. MEB. https://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/20195712275243-okuloncesi_egitimprogrami.pdf.
• Morgan, H. (2022). Document analysis in educational research: A reflection on the role of documents in qualitative inquiry. International Journal of Qualitative Methods, 21, 1–10. https://doi.org/10.3316/QRJ0902027
• Mutlu, Ö. (2020). Okul öncesi çocukların duygu düzenleme stratejileri ile anne babaların duygu sosyalleştirme yaklaşımları arasındaki ilişki. Yüksek lisans tezi, Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
• Öztürk, E. (2018). Okul öncesi dönem çocuklarının aile işlevleri ile duygu düzenleme becerileri ve bağlanma stilleri arasındaki ilişki. Yüksek lisans tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, İstanbul.
• Santrock, J.W. (2014). Child Development:An introduction (14. Baskı). McGraw-Hill.
• Schoppmann, J., Severin, F., Schneider, S. & Seehagen, S. (2023). The effect of picture book reading on young children’s use of an emotion regulation strategy. Plos One, 18(8), 289403. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0289403
• Sigelman, C. K. & Rider, E.A. (2018). Life-span human development (9.baskı).Cenge Learning.
• Sildir, E. & Akcan, A. T. (2018). Hikâye kitaplarının sosyal-duygusal alan kazanımlarını desteklemeleri yönünden incelenmesi. Eğitim ve Toplum Araştırmaları Dergisi, 5(1), 265-286. https://dergipark.org.tr/tr/pub/etad/issue/37928/376797
• Stack, D. M., Serbin, L. A., Enns, L. N., Ruttle, P. L. & Barrieau, L. (2010). Parental effects on children’s emotion regulation over time and across generations. Infants and Young Children, 23, 52-69. https://doi.org/10.1097/IYC.0b013e3181c97606
• Streubel, B., Nook, E. C., & Barrett, L. F. (2020). Let’s talk about emotions: the development of children’s emotion vocabulary from 4 to 11 years of age. Affective Science.
• Strouse, G. A., Nyhout, A. & Ganea, P. A. (2018). The role of book features in young children’s transfer of ınformation from picture books to real-world contexts. Frontiers in Psychology, 9(50), 1-14. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2018.00050
• Tekin, S. S. (2022). Ebeveynlik stilleri ile 48-72 aylık çocukların duygu düzenleme becerileri ve öz düzenleme becerileri arasındaki ilişki. Yüksek lisans tezi, Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
• Thompson, R. A. (1994). Emotion regulation: A theme in search of definition. In N. A. Fox (Ed.), The development of emotion regulation: Biological and behavioral considerations (pp. 25-52). Monographs of the Society for Research in Child Development.
• Totan, T. (2015). Duygu Düzenlenme Anketi Türkçe formunun geçerlik ve güvenirliği. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi, 3, 153-161. https://www.scopemed.org/fulltextpdf.php?mno=193059
• Tuncer, N (1974). Türkiye’de yayınlanmış resimli çocuk kitapları (1960-1972). Doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Uzmen, S. (1993). Türkçe ve İngilizce basılmış̧ resimli çocuk kitaplarının konu yönünden incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Wenar,C., & Kerig,P. (2005). Gelişimsel psikopataloji: Bebeklikten ergenliğe (5.Baskı). McGraw-Hill.
• Yağar, F. & Dökme, S. (2018). Niteliksel araştırmaların planlanması: Araştırma soruları, örneklem seçimi, geçerlik ve güvenirlik. Gazi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(3), 16-30. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/563245