Vidinli Tevfik Paşa Tarafından Mebâhis-i İlmiye’de Yayımlanan Logx ve Arctanx Fonksiyonlarının Türevlerine ve Seriye Açılımlarına Dair Makale ve Değerlendirilmesi

Year 2013, Volume: 15 Issue: 1, 96 - 107, 01.12.2013

Ayşe Kökcü

Abstract

Vidinli Hüseyin Tevfik Paşa 1868 yılında Mebâhis-i İlmiye’de “Logx ve
kavs-i mümâs x’in müştaklarına ve bunların silsileye tevsi‘lerine dair ruhban
sınıfından Mösyö Sofle’in hâşiyesi” adlı bir makale yayımlamıştır. Bu makale,
Abbé Soufflet’in Nouvelles Annales de Mathématique isimli Fransız dergisinin
12. sayısında 1853 yılında yayımladığı makalenin çevirisidir. Makalede logx’in
ve arctanx’in türevleri ve seriye açılımları verilmiştir. Burada logx ve arctanx’in türevleri ve seriye açılımlarının Osmanlı
dönemi matematiğine nasıl girdiği hakkında bir değerlendirme yapılmaya
çalışılmıştır. Böylece Vidinli’nin yayımlamış olduğu bu makalenin Osmanlı
dönemi matematiği açısından değerinin ortaya konulmasına gayret edilmiştir.

Keywords

Vidinli Hüseyin Tevfik Paşa, Mebâhis-i İlmiye, Osmanlı dönemi matematiği, logx, arctanx

The article published by Vidinli Tevfik Pasha in the journal Mebâhis-i İlmiye on the derivatives and series expansions of Logx and Arctanx functions, and its evaluation

Abstract

In 1868, Vidinli Hüseyin Tevfik Pasha published an article in the journal
of Mebâhis-i İlmiye, titled “Postscript of Monsieur Sofle which was about
derivatives and series expansions of logx and arctanx”. This article is the
translation of the article which Abbé Soufflet published in the journal of
Nouvelles Annales de Mathématiques, 12 volume in 1853. 

In this paper, I could do an assessment about how derivatives and series
expansions of logx and arctanx were introduced into the mathematics of
Ottoman period. And thus, I tried to indicate why Vidinli’s article is significant
for the mathematics of Ottoman period. 

Keywords

Vidinli Hüseyin Tevfik Paşa, Mebâhis-i İlmiye, the mathematics of Ottoman period, logx, arctanx

References

• -