BÂKÎ HAKKINDA BİR BİBLİYOGRAFYA DENEMESİ

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 4, 876 - 913, 31.10.2018

Mutlu Muhammet Aktaş

https://doi.org/10.20322/littera.470632

Cited By: 2

Öz

16. yüzyıl
şairlerden Bâkî, fakir bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelmiştir. Ancak şairliği
ile yaşadığı çağda adından söz ettirmeyi başarmıştır. Çağdaşı birçok şair ve
ilim adamı onu yüzyılın en büyük şairi olarak kabul etmiş ve "Sultânü'ş-şu'arâ"
diye anmıştır. Latifî ve Âşık Çelebi başta olmak üzere birçok tezkireci, eserlerinde
ona yer vermiştir. Yaşağıdığı yüzyılda ve sonraki yüzyıllarda birçok şair şiirlerine
nazireler yazmıştır. Onlarca mecmuâ-ı eşârda onun şiirleri yer almaktadır.

Samimî
ve rindâne üslûbu Divân’ında yer alan
şiirlerde hemen kendini gösterir. Türk dilinin bütün güzelliklerini onun
şiirinde bulabiliriz. O, Türkçeyi aruza başarılı bir şekilde uygulamıştır. Şiirleri,
şekil yönünden adeta kusursuzdur. Yaşadığı toplumun kültürel ve sosyal
özellikleri de onun eserlerinde rahatlıkla görülmektedir. Bu yönüyle birçok
şairi etkilemiştir. Çoğu edebiyat araştırmacısı onu, mahallileşme akımının en
önemli temsilcisi kabul etmiştir.

Onun
eserleri özellikle klasik Türk edebiyatı alanında çalışma yapacaklar için birer
hazinedir. Bu nedenle Bâkî ve onun eserleri birçok kitap, tez, makale ve
bildiriye konu olmuştur. Çeşitli gazetelerde köşe yazarları ondan bahsetmiştir.
Tezkireler, edebiyat tarihleri, ansiklopedilerde onun hakkında bilgilere
rastlanmaktadır. Buna karşın Fuzûlî, Şeyh Galip, Nâbî gibi klasik Türk
edebiyatının birçok önemli şairi hakkında bibliyografya çalışması yapılmış
olmasına karşın Bâkî hakkında herhangi bir bibliyografya çalışması yapılmamıştır.
Bu nedenle şair ile ilgili bir bibliyografya çalışmasının yapılması klasik Türk
edebiyatı alanı için elzemdir. Bu çalışma da bu ihtiyacı biraz olsun gidermek
amacıyla hazırlanmış bir bibliyografya denemesidir. Çalışmamız Bâkî’nin
eserlerinin yazma nüshaları ile ilgili arşiv bilgilerini, o ve eserleri
hakkında yapılan kitap, tez, makale, bildiri ve diğer kaynak eserlerin kaynakça
tasnifini içermektedir. Aynı zamanda içinde klasik Türk edebiyatı alanında
yapılan bibliyografya çalışmaları hakkında kısa bilgi yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Bâkî, bibliyografya, divan

Kaynakça

• 1. Akkuş, Metin (1992). “Prof. Dr. Haluk İpekten Bibliyografyası”. Yedi İklim 4, s. 32: 82.2. Arslan, Mehmet (2007). “Kültür Tarihimiz Açısından Zengin Bir Kaynak: Sûr-nâmeler”. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi. C. 5. S. 10: 221-2583. Aslan, Üzeyir (2007). “Klâsik Türk Edebiyatında Tahlil Çalışmaları”. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi C. 5. S. 10: 77-944. Aslan, Üzeyir, H. Taş, Ö. Zülfe (2018) Prof. Dr. Tahir ÜZGÖR'ün Hayatı Ve Bibliyografyası. Bir devr-i kadîm efendisi Prof. Dr. Tahir Üzgör’e armağan. Editör. Ankara: Yayınevi: 11-27. 5.Avcı, İsmail (2013). Türk Edebiyatında İskendernâmeler ve Ahmed-i Rıdvân'ın İskendernâme'si. Dr. Tezi. Balıkesir Üniversitesi.6. Avşar, Ziya (2007). “XVII.-XIX. YüzyIllara Ait Yayınlanmış Türkçe Divan ve Divançeler”. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi C.5. S.10: 95-1307. Aydın Yağcıoğlu, Songül (2009). Fuzûlî ve Bâkî Dîvânlarının Karşılaştırılması. Dr. Tezi. İstanbul Üniversitesi. 8. Aynur, Hatice (1995). “Abdülbaki Gölpınarlı Bibliyografyası”. Journal of Turkish Studies: In Memoriam Abdülbaki Gölpınarlı=Türklük Bilgisi Araştırmaları: Abdülbaki Gölpınarlı Hatıra Sayısı 19, s. 1: 21-54.9. Bektaş, Ekrem (2009). “Nâbî Hakkında Bir Bibliyografya Denemesi”. Şair Nâbî Sempozyumu. Ed. Ali Bakkal. Şanlıurfa: Şanlıurfa Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Müdürlüğü [t.y.]: 518-537.10. Büyükkarcı-Yılmaz, Fatma (2003). “Günay Kut Bibliyografyası”. Journal of Turkish Studies = Türklük Bilgisi Araştırmaları: Kaf Dağının Ötesine Varmak = Festscrift in Honor of Günay Kut, Essays Presented by Her Colleagues and Students I 27, s. 1: 27-79.11. Cunbur, Müjgan (1956). Fuzuli Hakkında Bir Bibliyografya Denemesi. İstanbul: Maarif Basımevi12. Çakır, Müjgan (2007). “Kıyafetnameler Hakkında Bir Bibliyografya Denemesi”. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi C:5/S:9: 333-350. 13. Çavuşoğlu, Mehmed (2001). Bâkî ve Divânı’ndan Örnekler. İstanbul: Kitabevi.14. Doğan, M. Nur (2002). Bâkî. İstanbul: Metropol Yay.15. Eroğlu, Süleyman (2011). “Lâmiî Çelebi üzerine yapılan çalışmalar bibliyografyası”. Bursalı Lâmiî Çelebi Ve Dönemi. Ed. Bilal Kemikli, Süleyman Eroğlu. Bursa: Bursa Büyükşehir Belediyesi: 118-126. 16. Eskiyerli, Cüneyt (1979). “Kişi Bibliyografyası Ve Ali Nihad Tarlan'ın Eserleri”. Journal of Turkish Studies: In Memoriam Ali Nihad Tarlan = Türklük Bilgisi Araştırmaları: Ali Nihad Tarlan Hâtıra Sayısı s. 3: 1-29.17. Gıynaş, Kamil Ali (2011). “Şiir Mecmuaları Hakkında Yapılan Çalışmalar Bibliyografyası”, Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi S: 25: 245-260. 18. Güler, Zülfi (1994). “Ahdi ve Gülşen-İ Şu'arâ Bibliyografyası ve Yayınlanmamış Şiirleri”. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi s. 1-2: 107-17.19. İpekten, Halûk (2011). Bâkî: Hayatı, Edebî Kişiliği ve Bazı Şiirlerinin Açıklamaları. Ankara: Akçağ.20. İsen, Mustafa (2002). “Bir Bibliyografya Ustası Olarak Gelibolulu Mustafa Ali”. Scholarly Depth And Accuracy: A Festchrift To Lars Johanson=Lars Johanson Armağanı. Ed. Nurettin Demir, Fikret Turan. Ankara: Grafiker Yay. 181-92. 21. Kabaklı, Ahmet (2008). Divan Edebiyatı. İstanbul: Türk Edebiyatı Vakfı Yay.22. Kalpaklı, Mehmet (1999). “Divan Şiiri Üzerine Yazılar: Seçilmiş Bibliyografya”. Osmanlı Divan Şiiri Üzerine Metinler. Haz. Mehmet Kalpaklı. İstanbul: Yapı Kredi: 467-502.23. Kalpaklı, Mehmet (2005). “Mehmed Çavuşoğlu Bibliyografyası”. Osmanlı Araştırmaları = Journal of Ottoman Studies: Prof. Dr. Mehmed Çavuşoğlu'na Armağan-I, s. 25: 23-33.24. Kaplan, Hasan (2018). “Bâkî'nin Basılı Divanlarında Yer Almayan Şiirleri ve Divanının Bir Nüshası Üzerine Bazı Notlar”. International Journal Of Language Academy, Volume 6/2: 223-253.25. Karaismailoğlu, Adnan, S. Okumuş, F. Coşguner (2006). Mevlânâ Bibliyografyası. Konya: Konya İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü.26. Keleş, Reyhan (2012). Şair Nâbî'nin Bibliyografyası. Ed. Ali Fuat Bilkan. Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı.27. Kesik, Beyhan (2012). “Bazı Şiir Mecmualarından Hareketle Basılı Divanlarda Bulunmayan Bâkî Mahlaslı Şiirler”. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 5 S. 9: 115-122.28. Kesik, Beyhan (2012). “Bir Yazmadan Hareketle Bâkî'nin Yayımlanmamış Şiirleri”. Turkish Studies = Türkoloji Araştırmaları: Prof. Dr. Filiz Kılıç Armağanı 7 S. 1: 1489-1500.29. Kesik, Beyhan (2013). “Bazı Şiir Mecmualarından Hareketle Basılı Divanlarda Bulunmayan Bâkî Mahlaslı Şiirler-II”. Turkish Studies: Prof. Dr. Turgut Karabey Armağanı 8 S. 13: 337-350.30. Kesik, Beyhan (2016). “Bâkî’nin Yayımlanmamış Bazı Şiirleri (Üç Gazel Bir Matla)”. Aydın Türklük Bilgisi Dergisi 2: 79-85.31. Kılıç, Filiz. (2010) “Prof. Dr. Mustafa İsen Bibliyografyası”. Prof. Dr. Mustafa İsen Adına Uluslararası Klasik Türk Edebiyatında Biyografi Sempozyum Bildirileri Nevşehir 6-8 Mayıs .2010. Ed. Filiz Kılıç. Ankara: AKM32. Koncu, Hanife (2007) “Yusuf u Züleyha Bibliyografyası”. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, C:5/S:10:617-630. 33. Koncu, Hanife (2007). “Leyla ve Mecnun Bibliyografyası”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, C:5/S:10: 597-615. 34. Koşik, Halil Sercan (2013). “Nef’î Hakkında Bir Bibliyografya Denemesi”. Turkish Studies Volume 8/1: 1978-199335. Köksal, M. Fatih (1999). “Türkçe Şuara Tezkireleri Üzerine Yapılan Çalışmalar Bibliyografyası”. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi: Dr. Himmet Biray Özel Sayısı: 544-567.36. Köksal, M. Fatih (2013). “Bâkî'nin Bilinmeyen Veda Gazeli ve Dîvânında Bulunmayan Bazı Şiirleri”. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi S. 10: 319-330.37. Kurnaz, Cemal, O. F Sertkaya (1993). “Prof. Dr. Mehmed Çavuşoğlu Bibliyografyası”. İÜEF Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi 26: 27-63.38. Mazıoğlu, Hasibe (1997). “Bibliyografya”. Journal of Turkish Studies = Türklük Bilgisi Araştırmaları: Hasibe Mazıoğlu Armağanı I 21: s. 1 VII-X.39. Mengi, Mine (2003). Eski Türk Edebiyatı Tarihi. Ankara: Akçağ Yay. 159-160.40. Mengi, Mine (2007). “Eski Türk Edebiyatında Nesir: Gelişimi ve Kaynakçası”. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi C. 5. S. 10: 43-7641. Orhan, Yusuf (2016). Bâkî Dîvânı'nda Kültür Unsurları. Yüksek Lisans Tezi. Adıyaman Üniversitesi.42. Önal, Sevda (2003). Klasik Türk Edebiyatı Kitap Bibliyografyası 1930-2003. Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.43. Öztürk-Fidan, Gaye Gülşah (2010). “Konya Mevlana Müzesi 2095 Numarada Kayıtlı Mevlevilikle İlgili Bir Mecmuadan Hareketle Bâkî'nin Yayımlanmamış Bir Şiiri”. Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi S. 2: 95-108.44. Savran, Huri (1997). Eski Türk Edebiyatı Sahasıyla İlgili Yayınlanmış Makaleler Bibliyografyası. Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.45. Sinan, Betül (2007). “Necati Bey ve Şeyh Galip Literatürü.”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, C:5/S:10: s. 565-586. 46. Şahin, Kürşat Şamil (2012). “Gazavâtnâmeler Üzerine Yapılan Çalışmalar Hakkında Bir Bibliyografya Denemesi”. Turkish Studies: Prof. Dr. Coşkun Ak Armağanı 7, s. 2: 997-1022.47. Taş, Hakan (2010). “Bâkî’nin Dîvân’da Bulunmayan Bir Gazeli ve Feyzî’nin Naziresi”. Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi S.1: 181-192.48. Tavukçu, Orhan Kemal (2007). “Ayrılığın Terennümü: Eski Türk Edebiyatında Firâk-nâmeler”. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi C. 5. S.10: 197-22049. Tekin, Mustafa (2007). ”Mevlana Bibliyografyası”,İSTEM, S:10: 345-398. 50. Tığlı, Fatih (2007). “Klasik Türk Edebiyatında Şehrengiz Çalışmaları Hakkında Bibliyografya Denemesi”. Turkish Studies, V: 2/4: s. 763-770. 51. Timurtaş, Faruk Kadri (1987). Bâkî Divanı’ndan Seçmeler. (Hzl. İsmail Ünver-Sabahattin Küçük), Ankara: Kültür Ve Turizm Bakanlığı Yay.52. Tülücü, Süleyman (2011). “Şeyh Galip Hakkında Bazı Bibliyografik Notlar”. Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi S:36: 253-263.53. Uçan Eke, Nagehan (2013). ”Klâsik Türk Edebiyatında Metinler Arasılık Alanında Bibliyografya Denemesi ve Hasibe Mazıoğlu'nun 'Fuzûlî-Hâfız' Örneği”. Turkish Studies=Turkoloji Araştırmaları: Prof. Âmil Çelebioğlu Armağanı 8, s. 1: 2651-2670.54. Uludağ, Erdoğan (1995). “Mesnevî Araştırmaları Bibliyografyası”. Müteferrika, s. 7: 55-86.55. Üçer, Müjgan (1998). “Kadı Burhaneddin Ahmed Üzerine Bir Bibliyografya Denemesi”. Bilge, s. 18: 34-90.56. Yılmaz, Arzu (2012). “Unesco Mevlânâ'yı Anma Yılında Mevlânâ ve Mevlevîlik İle İlgili Yayımlanmış Türkçe Eserler Bibliyografyası”. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi s. 27: 225-240.57. Zararsız, Şeyma Nur (2016). “Prof. Dr. Mine Mengi'nin Hayatı ve Eserleri Üzerine Bir Bibliyografya Denemesi”. Hikmet: Akademik Edebiyat Dergisi: Prof. Dr. Mine Mengi Özel Sayısı 2 s. 5: 1-25.