Seyitömer Höyük’te Ele Geçirilen Bir Grup Hayvan Figürlü Boncuk Üzerine Değerlendirmeler

Year 2024, Issue: 10, 15 - 24, 31.12.2024

Nazan Ünan

https://doi.org/10.54577/lycus.1480601

Abstract

Seyitömer Höyük, Kütahya ilinin kuzeybatısında yer almaktadır. Günümüzde kömür işletmesi sahası içinde yer alan Höyük’te gerçekleştirilen arkeolojik kazılar, höyüğün etkilediği alanda bulunan kömür rezervine ulaşmak amacıyla yapılmıştır. Kurtarma kazısı kapsamında yapılan kazılara 1989 yılında başlanılmış ve aralıklarla 2021 yılı sonuna kadar sürdürülmüştür. Bu çalışmalar sonucunda Höyük’te Erken Tunç Çağı II’den Roma Dönemine kadar toplam 6 tabaka tespit edilmiştir. Makalenin konusunu Erken Tunç Çağı III Dönemi’ne tarihlendirilen V/B evresinde açığa çıkarılan yönetici yapısının ana odasında ele geçirilen bir grup boncuk oluşturmaktadır. Söz konusu boncuklar, fayans olarak isimlendirilen malzemeden üretilmişlerdir. Toplamda 14 adet olduğu tespit edilen boncuklar, hayvan figürlüdür. Bu boncukların 8 adedi koç, 5 adedi ördek ve 1 adedi de tanımlanamayan bir hayvan biçiminde stilize tasvir edilmiştir. Çalışmada, boncuklar detaylı olarak tanıtılmış ve büyük bir kısmının benzerleri, Mezopotamya ve Suriye’de yer alan yerleşim ve mezarlıklarda ele geçirildiği tespit edilmiştir. MÖ 3. Bin yılın ikinci yarısına tarihlendirilen figürlü boncukların ışığında Seyitömer Höyüğünün konumuna ve uzak mesafeli ticaret içindeki yerine değinilmiştir.

Keywords

Erken Tunç Çağı,, İç Batı Anadolu,, Seyitömer Höyük,, figürlü boncuklar, ticaret

Supporting Institution

Kütahya Arkeoloji Müzesi

References

• Bilgen 2008 A. N. Bilgen, “Seyitömer Höyüğü 2006 Yılı Kazısı”, 29. KST, Cilt: 1, Ankara, 2008, 321-332.
• Bilgen vd. 2014 A. N. Bilgen - G. Coşkun - Z. Bilgen - N. Ünan - S. Silek - S. Çırakoğlu - F.Ç. Özcan - A. Kuru-Z. Erdinç, “Seyitömer Höyüğü 2012 Yılı Kazısı”, 35. KST, Cilt: 1, Ankara, 2014, 349-360.
• Bilgen vd. 2015 A. N. Bilgen-Z. Bilgen-S. Çırakoğlu, “Erken Tunç Çağı Yerleşimi V. Tabaka”, Seyitömer Höyük I, (Ed.) A. N. Bilgen, İstanbul, 2015, 119-186.
• Bilgen- Savrum-Kortanoğlu 2017 A. N. Bilgen-M. Savrum-Kortanoğlu, “Seyitömer Höyük’te Bir İlk Tunç Çağ III Yapısına Dair Gözlemler”, Anadolu, Arkeoloji, Zaman ve Mekan, (Ed.) G. Coşkun, Ankara, 2017, 31-42.
• Bilgi 1984 Ö. Bilgi, “İkiztepe Kazılarının 1983 Dönemi Sonuçları”, VI. KST, Ankara, 1984, 55-64.
• Mackay 1929 E. Mackay, A Sumerian Palace and the “A” Cemetery at Kish, Mesopotamia, Chicago, 1929.
• Strommenger-Kohlmeyer 1998 E. Strommenger-K. Kohlmeyer, Tall Bia/Tuttul I, Die Altorientalischer Bestatungen, Saarbrücken, 1998.
• Emberling 1999 G. Emberling-J. Cheng-T. E. Larsen-H. Pittman-T. B. B. Skuldboel-J. Weber-H. T. Wright, “Excavations at Tell Brak 1998: Preliminary Report”, Iraq, Vol. 61, 1999, 1-41.
• Dardeniz-Öztan 2020 G. Dardeniz-A. Öztan, “Acemhöyük Fayans ve Frit Eserleri”, Belleten, Cilt: 84, Sayı: 301, 2020, 837-886.
• Sazcı 2007 G. Sazcı, The Treasures of Troia, İstanbul, 2007.
• Stein 1998 G. J. Stein, “1996 Excavations at Hacınebi Tepe”, XIX. KST, Cilt. 1, Ankara, 1998, 179-208.
• Sağlamtimur vd. 2023 H. Sağlamtimur-G. Dardeniz-E. L. Baysal, “Travel of faicence beads and metal Pins: Evidence of long-distance trade in early Bronze Age I (3100-2900 BCE) Başur Höyük, Türkiye”, Journal of Archaeological Science: Reports 52, 1-12, 2023.
• Erkanal 1990 H. Erkanal, “1988 Girnevaz Kazıları”, XI. KST, Cilt. 1, Ankara, 1990, 261-274.
• Ensert 1995 H. K. Ensert, “Erken Tunç Çağı Güneydoğu Anadolu ve Kuzey Suriye Bölgesi Ölü Gömme Gelenekleri Işığında Oylum Höyük Mezarları”, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara, 1995.
• Koşay 1951 H. Z. Koşay, Türk Tarih Kurumu Tarafından Yapılan Alaca Höyük Kazısı 1937–1939’daki Çalışmalara ve Keşiflere Ait İlk Rapor. Ankara, 1951.
• Goldmann 1956 H. Goldmann, Excavations at Gözlü Kule, Tarsus. Volume II. From the Neolithic trough the Bronze Age, Princeton, 1956.
• Schliemann 1881 H. Schliemann, Ilios Stadt und Land der Trojaner, Leipzig, 1881.
• Curvers-Schwartz 1990 H. H. Curvers-G. M. Schwartz, “Excavations at Tell al-Ragā’i: A Small Rural Site of Early Urban Northern Mesopotamia”, American Journal of Archaeology, Vol. 94, 1990, 3-23.
• Mallowan 2019 M. E. L. Mallowan, “Excavations at Brak and Chagar Bazar” Iraq, Vol. 9, 1947, 1-259.
• M. H. Okatan, Seyitömer Höyük Erken Tunç Çağı III Silindir Mühürleri, Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Arkeoloji Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Ünan 2015 N. Ünan, “Seyitömer Höyük Erken Tunç Çağı III Ocakları”, TÜBA-AR 17, 2015, 73-82.
• Ünan 2022 N. Ünan, “İç Batı Anadolu’da Yeni Bir Ticaret Merkezi: Seyitömer Höyük’ten Bir Grup Terazi Ağırlığı”, Seyitömer Höyük Kurtarma Kazısı 1989-2021, (Ed.) S. Ünan, Ankara, 2022, 33-47.
• Ünan 2023 N. Ünan, Seyitömer Höyük VI. Tabaka Mimarisi ve Çanak Çömleği, Pamukkale Üniversitesi, Arkeoloji Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, 2023.
• Matthews 2013 R. Matthews, “A Chiefdom on the Northern Plains Early Third-millennium Investigations: the Ninivite 5 Period”, Excavations at Tell Brak, Vol. 4: Exploring an Upper Mesopotamian regional centre, 1994-1996, (Ed.) R. Matthews, UK, 2003.
• Ünan-Ünan 2020 S. Ünan-N. Ünan, “Stone Jewelry Moulds from Seyitömer Höyük”, TALANTA LII, 2020, 37-53.
• Ünan vd. 2021 S. Ünan-N. Ünan-H. Bilgiç-M. Andaç, “Seyitömer Kurtarma Kazısı 2020 Yılı Çalışmaları”, Kütahya Arkeoloji, Sanat Tarihi ve Tarih Araştırmaları, (Ed.) S. Ünan, Sayı VIII, Ankara, 2021, 1-19.
• Ünan 2022 S. Ünan, “Seyitömer Höyük Kurtarma Kazısı Üzerine Genel Bir Değerlendirme (1989-2021)”, Seyitömer Höyük Kurtarma Kazısı 1989-2021, (Ed.) S. Ünan, Ankara, 2022, 1-19.
• Yıldırım 2006 T. Yıldırım, “An Early Bronze Age Cemetery at Resuloğlu, Near Uğurludağ, Çorum. A Preliminary Report of the Archealogical Work Carried Out Between Years 2003-2005”, Anatolia Antiqua XIV, 1-14, 2006.
• Zimmermann 2007 T. Zimmermann, “Anatolia as a Bridge from North to South? Recent Research in the Hatti Heartland”, Anatolian Studies, Vol. 57, 65-75, 2007.
• Efe 2007 T. Efe, “The Theories of the ‘Great Caravan Route’ between Cilicia and Troy: the Early Bronze Age III period in inland western Anatolia”, Anatolian Studies, 27, 2007, 47-64.
• Oğuzhanoğlu 2019 U. Oğuzhanoğlu, “Büyük Menderes’ten Denize Uzanan Yollar: Güneybatı Anadolu Erken Tunç Çağı Bağlamında Yeni Gözlemler”, ANADOLU/ANATOLİA, Ek Dizi I, 4, 2019, 101-114.
• Şahoğlu 2005 V. Şahoğlu, “The Anatolian Trade Network and the İzmir Region During the Early Bronze Age”, Oxford Journal of Archaeology, 24/4, 2005, 339-361.