Somut Olmayan Kültürel Miras Konulu Alanyazının Bibliyometrik Analizi

Year 2025, Volume: 19 Issue: 145, 61 - 73, 19.03.2025

İsa Yayla , Huseyin Pamukcu , Turgut Türkoğlu , Erdem Baydeniz

https://doi.org/10.58242/millifolklor.1367979

Abstract

Somut olmayan kültürel miras (SOKÜM), UNESCO’nun 2003 yılında imzalanan ve 2006 yılında yürürlüğe giren Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi ile literatüre kazandırılmıştır. İlgili sözleşme kapsamında SOKÜM; “toplulukların, grupların ve kimi durumlarda bireylerin, kültürel miraslarının bir parçası olarak tanımladıkları uygulamalar, temsiller, anlatımlar, bilgiler, beceriler ve bunlara ilişkin araçlar, gereçler ve kültürel mekanlar” şeklinde tanımlanmaktadır. SOKÜM toplulukların tecrübelerinden süzülerek biçimlenmiş, nesilden nesile aktarılan bir değerler bütünüdür. Kültürel değerlerin içinde yaşadıkları çevreyle arasında derin bir bağ olup bu değerlerin şekillenmesinde tarihi ve kültürel mirasın önemli bir rolü vardır. Toplumların milli kimliklerinin, kültürel belleklerinin, değerlerinin, kendilerine özgü yapılarının ve doğal olarak yeryüzündeki kültürel zenginliğin devamlılığı için ciddi önem taşıyan SOKÜM unsurlarının korunması, bu açıdan uluslararası bir sorumluluk ve gereklilik taşımaktadır. Sahip olduğu önem ve kapsam itibariyle SOKÜM, sözleşmenin kabulü ile birlikte akademinin yoğun ilgisini çekmiş ve çeşitli disiplinler tarafından ele alınmaya başlanmıştır. Sözleşmenin kabulünden bu yana geçen süre içerisinde yapılan akademik çalışmaların mevcut durumunun belirlenmesi de SOKÜM hangi bakış açılarıyla ele alındığı, hangi konuların ön plana çıktığı, SOKÜM’ün korunmasına ve aktarılmasına yönelik ne gibi sorunlarla karşılaşıldığı ve bu sorunların önüne geçilmesi adına ne gibi önlemlerin alınabileceği konularının tespit edilmesi açısından önem taşımaktadır. Bu doğrultuda ilgili çalışmada, Somut Olmayan Kültürel Miras (SOKÜM) konulu akademik çalışmaların bibliyometrik analizi yapılarak ilgili konuya yönelik mevcut durumu ortaya koymak, ilgili araştırmaların eğilimlerini ve gelecekteki yönelimlerini belirlemek amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda 28 Ağustos 2023 tarihi itibariyle Web of Science (WoS) veri tabanında yer alan SOKÜM konulu 4.568 araştırma bibliyometrik analiz için incelenmiştir. Araştırma amacına uygun olarak WoS veri tabanında yer alan SOKÜM konulu akademik çalışmalar; yayın tarihi, yayın dili ve yayın türü, yayın kategorisi, en çok yayın yapan ve en çok atıf alan yazar, yazarlar arası iş birliği, en fazla yayın üretilen kurumlar ve ülkeler, yayın yeri ve dizin bilgisi, anahtar kelimeler ve sürdürülebilir gelişim hedefleri kapsamında ilişkilendirilen konular olmak üzere çeşitli parametreler kapsamında bibliyometrik incelemeye tabi tutulmuştur. Elde edilen veriler tablolar haline getirilmiş ve analiz kısmında VOSviewer programı aracılığıyla görselleştirilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre SOKÜM alanındaki çalışmaların sözleşme fikrinin ortaya çıkmasına bağlı olarak 2002 yılından sonra yayınlandığı ve çalışma türünde en fazla “Beşeri Bilimler, Multidisipliner” olduğu belirlenmiştir. Konu ile ilgili en fazla yayının 1.101 çalışma ile Çin’de yürütüldüğü, en fazla yayının 156 çalışma ile Sustainability dergisinde yayınlandığı, ilgili çalışmaların sanat, hukuk, tarih, arkeoloji, turizm, gastronomi, din, iletişim gibi çeşitli alanlarda yürütüldüğü, başta “Sürdürülebilir Şehirler ve Topluluklar” (1.055) olmak üzere BM Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri’ni karşılayabilecek amaçlara sahip olduğu ortaya konulmuştur.

Keywords

Somut olmayan kültürel miras, bibliyometrik, Web of Science, VOSviewer

Bibliometric Analysis of Literature on Intangible Cultural Heritage

Abstract

Intangible cultural heritage (ICH) is a set of values that have been shaped by centuries of experience and transmitted from generation to generation. There is a deep connection between cultural values and the environment in which they live, and historical and cultural heritage plays an important role in shaping these values. In this respect, the protection of societies' national identities, cultural memories, values, unique structures and, naturally, ICH elements, which are of great importance for the continuity of cultural rich-ness, is an international responsibility and necessity. Due to its importance and scope, ICH has attracted much attention from the academy and has begun to be addressed by various disciplines. It is important to determine the perspectives from which ICH is discussed, what issues come to the fore, what problems are encountered regarding the safeguarding and transmission of ICH, and what measures can be taken to get to this point. In this context, this study aims to reveal the current state of the subject and to identify trends and future research directions by conducting a bibliometric analysis of academic studies on ICH. For this pur-pose, 4,568 studies on ICH in the Web of Science (WoS) database as of August 28, 2023 were examined for bibliometric analysis. Studies on ICH in the WoS database were evaluated according to various parame-ters (date, language and type, category, most published and most cited author, collaboration between au-thors, most published institutions and countries, location and index information, keywords and the relation-ship with sustainable development goals). The obtained data were tabulated and visualized using the VOSviewer program in the analysis section. According to the results of the research, it was determined that the studies in the field of ICH were published after 2002 due to the adoption of the Convention, and the field of study was mostly "Humanities, Multidisciplinary". The most publications on the subject were published in China with 1,101 studies, the most publications were published in the Sustainability journal with 156 studies. The relevant studies were carried out in various fields such as art, law, history, archaeology, tourism, gas-tronomy, religion, communication, especially "Sustainable Cities and Communities” (1,055) has been shown to have objectives that can meet the UN Sustainable Development Goals.

Keywords

Intangible cultural heritage, bibliometrics, Web of Science, VOSviewer

References

• Alsharif, Ahmed, et al. “Research Trends of Neuromarketing: A Bibliometric Analysis”. Journal of Theoretical and Applied Information Technology, 98/15 (2020): 2948-2962.
• Baker, Kent et al. “A Bibliometric Analysis of Board Diversity: Current Status, Development, and Future Research Directions”. Journal of Business Research, 108 (2020): 232-246.
• Baytok, Ahmet et al. “Somut Olmayan Kültürel Miras Konulu Bilimsel Yayınların Veri Görselleştirme Tekniği ile Bibliyometrik Analizi”. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 5/2 (2021): 246-262.
• Börner, Katy, Chen, Chaomei and Boyack, Kevin W. “Visualizing Knowledge Domains”. Annual Review of Infor-mation Science and Technology, 37/1 (2003): 179-255.
• Cadavid-Higuita, Lorena, Awad, Gabriel and Franco-Cardona, Carlos Jaime. “Analisis Bibliometrico Del Campo Mode-lado de Difusion de Innovaciones”. Estudios Gerenciales, 28 (2012): 213-236.
• Chen, Chaomei. Mapping Scientific Frontiers the Quest for Knowledge Visualization. (2nd Edition). London: Springer. (2013).
• Chen, Jie et al. “A bibliometric analysis of Research on Intangible Cultural Heritage Tourism Using CiteSpace: The perspective of China”. Land, 11/12 (2022).
• Cobo, Jesus Martin et al. “An Approach for Detecting, Quantifying, and Visualizing the Evolution of a Research Field: A Practical Application to the Fuzzy Sets Theory Field”. Journal of Informetrics, 5/1 (2011): 146-166.
• Daim, Tugrul et al. “Forecasting Emerging Technologies: Use of Bibliometric and Patent Analysis. Technological Forecasting and Social Change”. North-Holland, 73/8, (2006): 981-1012.
• Donthu, Naveen et al. “How to Conduct a Bibliometric Analysis: An Overview and Guidelines”. Journal of Business Research, 133 (2021): 285-296.
• Ellegaard, Ole and Wallin, Johan A. “The Bibliometric Analysis of Scholarly Production: How Great is the Impact?”. Scientometrics, 105 (2015): 1809-1831.
• Gaviria-Marin, Magaly et al. “Twenty Years of the Journal of Knowledge Management: A Bibliometric Analysis”. Journal of Knowledge Management, 22/8, (2018): 1655-1687.
• Guzman, Poco et al. “Measuring Links Between Cultural Heritage Management and Sustainable Urban Development: An Overview of Global Monitoring Tools”. Cities, 60, (2017): 192-201.
• Hou, Yumeng et al. “Digitizing Intangible Cultural Heritage Embodied: State of the Art”. Journal on Computing and Cultural Heritage (JOCCH), 15/3 (2022): 1-20.
• Kumar, Satish et al. “The Journal of Heritage Tourism: A Bibliometric Overview Since its Inception”. Journal of Herit-age Tourism, 15/4, (2020): 365-380.
• Landorf, Christine. “Managing for Sustainable Tourism: A Review of Six Cultural World Heritage Sites”. Journal of Sustainable Tourism, 17/1, (2009): 53-70.
• Li, Xiangqiang et al. “Geographical Distribution and Influencing Factors of Intangible Cultural Heritage in the Three Gorges Reservoir Area”. Sustainability, 15(4), (2023): 3025.
• Meng, Lin et al. “Study on the Influence Mechanism of Intangible Cultural Heritage Distribution from Man–Land Relationship Perspective: A Case Study in Shandong Province”. Land, 11/8, (2022): 1225.
• Merigó, Jose M. et al. “An Overview of Fuzzy Research with Bibliometric Indicators”. Applied Soft Computing, 27, (2015): 420-433.
• Merigó, Jose M. et al. “Thirty Years of the International Journal of Intelligent Systems: A Bibliometric Review”. Inter-national Journal of Intelligent Systems, 32/5, (2017): 526-554.
• Oğuz, Öcal. “Somut Olmayan Kültürel Miras Nedir?” (3. Baskı). Ankara: Geleneksel Yayıncılık. (2018)
• Qiu, Qihang et al. “Intangible Cultural Heritage in Tourism: Research Review and Investigation of Future Agen-da”. Land, 11/1, (2022): 139.
• Su, Xinwei et al. “A Bibliometric Analysis of Research on Intangible Cultural Heritage Using CiteSpace”. SAGE Open, (2019): 1-18.
• Türkoğlu, Turgut and Baydeniz, Erdem. “Somut Olmayan Kültürel Miras Unsurlarının Disiplinlerarası Çalışmalara Konu Edilirliğinin İncelenmesi: Ebru Sanatı Örneği”. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11/3, (2022): 1111-1125.
• Türkoğlu, Turgut and Aydın, Ekrem. “A Bibliometric Analysis of Research on Intangible Cultural Heritage”. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 12/3, (2024): 1675-1696.
• UNESCO. (2003). “Text of the Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage”. https://ich.unesco.org/en/convention (Access: 22 December 2022).
• Van Eck, Ness Jan and Waltman, Ludo. “Citation-based Clustering of Publications Using CitNetExplorer and VOSviewer”. Scientometrics, 111/2, (2017): 1053-1070.
• Wang, Yangyang et al. “Knowledge Atlas of the Co-Occurrence of Epilepsy and Autism: A Bibliometric Analysis and Visualization Using VOSviewer and CiteSpace”. Neuropsychiatric Disease and Treatment, 18, (2022): 2107-2119.