Üstün Yetenekli Öğrencilerin Eğitimine İlişkin Konu Alanı Uzmanlarının Görüş ve Önerilerinin İncelenmesi

Year 2022, Volume: 23 Issue: 4, 831 - 852, 01.12.2022

Özlenen Özdiyar , Abdul Samet Demirkaya , Eda Gürlen

https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.899035

Cited By: 1

Abstract

Giriş: Bu araştırmanın amacı, üstün yetenekli öğrencilerin eğitim ihtiyaçlarına ve üstün yetenekli öğrencilere sunulan eğitim uygulamalarına ilişkin konu alanı uzmanlarının görüş ve önerilerini belirlemek ve mevcut eğitim uygulamalarını geliştirmeye yönelik öneriler sunmaktır. Bu amaç doğrultusunda, üstün yetenekli öğrencilerin tanılanmasına, özelliklerine, gereksinimlerine, karşılaştıkları sorunlara, ihtiyaç duydukları eğitim hizmetlerine ve öğretmenlerinin niteliklerine yönelik konu alanı uzmanlarının görüşlerine başvurulmuştur.
Yöntem: Araştırmanın çalışma grubu, amaçlı örnekleme yöntemlerinden kartopu tekniği kullanılarak belirlenen yedi konu alanı uzmanından oluşmaktadır. Araştırma verileri, konu alanı uzmanları ile yapılan görüşmeler kapsamında yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak elde edilmiştir. Verilerin analizinde içerik analizi yöntemi kullanılmıştır.
Bulgular: Araştırma kapsamında görüşülen konu alanı uzmanları, Türkiye’de üstün yetenekli öğrencilerin tanılanmasına yönelik uygulanan testlerin yetersiz olduğunu belirtmişlerdir. Tanılamanın erken çocukluk döneminden itibaren çok boyutlu ölçme araçları kullanılarak yapılmasını önermişlerdir. Uzman görüşlerine göre üstün yetenekli öğrencileri akranlarından farklı kılan özelliklerin başında erken gelişmişlik ve aşırı duyarlılık gelmektedir. Uzmanlar, üstün yetenekli öğrencilerin özellikle gelişimsel özellikleri ile ilgili gereksinimlerini vurgulamış, bu gereksinimler karşılanamadığında akran ve öğretmenlerle çatışmalar görülebileceğini ifade etmişlerdir. Konu alanı uzmanları üstün yetenekli öğrencilere daha iyi bir eğitim sunulabilmesi için öğretmen yeterliklerinin iyileştirilmesi, tematik öğretim programları, okul dışı öğrenme fırsatları ve destek eğitim hizmetleri sağlanmasını önermektedir.
Tartışma: Elde edilen bulgular doğrultusunda üstün yetenekli öğrencileri tanılama araç ve süreçlerinin iyileştirilmesi, öğrencilerin özellik ve gereksinimlerini karşılayacak eğitim politikaları, öğretim programları, öğretim uygulamalarının geliştirilmesi ve öğretmenlerin yetiştirilmesi, öğrencilerin karşılaştıkları sorunlara yönelik gerekli önlemlerin alınması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır ve bu bağlamda öneriler geliştirilmiştir.

Keywords

üstün yetenekli öğrenci, üstün yetenekli eğitimi, konu alanı uzmanı, eğitim politikası, eğitim ihyiyacı, tanılama

Supporting Institution

Hacettepe Üniversitesi

Project Number

SAY-2015-5069

Thanks

Bu çalışma Hacettepe Üniversitesi Bilimsel Araştırmalar Birimi "Üstün Yeteneklilere Yönelik İlkokul (1-4. sınıf) Öğretim Programı Geliştirme: Bir Eylem Araştırması" başlıklı Araştırma Altyapı Projesi kapsamında geliştirilen bir üründür.

The Investigation of the Experts’ Opinions and Recommendations on the Education of Gifted Students

Abstract

Introduction: The current study aims at identifying the views and suggestions of experts regarding the educational needs of gifted students and educational practices designed for them, and offering suggestions in order to improve the current educational practices. For this purpose, the researchers examined the views of experts in the field on diagnosing gifted students, their qualities and needs, the problems they face, educational services they require, and the qualities of their teachers.
Method: The study group included seven experts in the field who were chosen via snowball sampling method, which is one of the purposeful sampling methods. The study data were gathered in interviews with the experts, using a semi-structured interview form. The method of content analysis was employed to analyse the data.
Findings: The participants indicated that the tests to diagnose gifted students in Turkey were not sufficient. They suggested that the diagnosis should be made using multidimensional measurement tools starting from the early childhood period. According to the views of the participant experts, precociousness and oversensitiveness were the leading features that differentiate gifted students from their peers. The experts put great emphasis on the developmental needs of gifted students and underlined that some conflicts may arise with peers and teachers if these needs were not met. The experts who participated in the current study suggested that teachers’ competencies should be improved, as well as offering a thematic curriculum, extra-curricular learning opportunities, and gifted education services to gifted students in order to provide them with a better education.
Discussion: The current study concludes that it is of vital importance to improve the tools and processes to diagnose gifted students, to develop educational policies as well as educational programs and practices that will meet the needs of gifted students, to train teachers accordingly, and to take necessary precautions to deal with the problems faced by these students.

Keywords

gifted student, gifted education, expert, educational policies, need for education, diagnosis

Project Number

SAY-2015-5069

References

• Akbüber, B. A., Erdik, E., Güney, H., Çimşitoğlu, G., ve Akbüber, C. (2019). Bilim ve sanat merkezleri’nde özel yetenekli öğrencilerin sorunlarının değerlendirilmesinde bir yöntem önerisi “Özel yetenekli çocuk çalıştayı”. Journal of Gifted Education and Creativity, 6(1), 22-39.
• Altun, F., ve Yazıcı, H. (2018). Türkiye’deki üstün yetenekli öğrencilerin psikolojik danışma ve rehberlik ihtiyaçları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 19(2), 355-378. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.339056
• Ataman, A. (2004). Üstün yetenekli/zekalı çocuk ile yaşamak. Üstün yetenekli çocuklar seçilmiş makaleler Kitabı, Çocuk Vakfı Yayınları.
• Bakioğlu, A. ve Levent, F. (2013). Suggestions for gifted education in Turkey. Üstün Yetenekli Eğitimi Araştırmaları Dergisi (Journal of Gifted Education Research), 1(1), 31-44.
• Bildiren, A., ve Uzun, M. (2007). Üstün yetenekli öğrencilerin belirlenmesine yönelik bir tanılama yönteminin kullanılabilirliğinin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(22), 31-39.
• Bilgili, A. E. (2000). Üstün yetenekli çocukların eğitimi sorunu-sosyal sorumluluk yaklaşımı, Marmara Üniversitesi Atatürk Eğilim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi. 12, 59-74.
• Brown, E. F. (2012). Is response to intervention and gifted assessment compatible?. Journal of Psychoeducational Assessment, 30(1), 103-116. https://doi.org/10.1177/0734282911428200
• Clark, B. (1997). Social ideologies and gifted education in today's schools, Peabody Journal of Education, 72:3-4, 81-100, https://doi.org/10.1080/0161956X.1997.9681867
• Creswell, J. W. (2015). Nitel Araştırma Yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni (M. Bütün ve S. B. Demir, çev. ed.). Siyasal Kitabevi.
• Çamdeviren, Ş. (2014). Bilim ve sanat merkezine (BİLSEM) devam eden üstün yetenekli çocukların anne babalarının karşılaştıkları güçlükler (Sakarya ili örneği). (Yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/giris.jsp
• Çitil, M., ve Ataman, A. (2018). İlköğretim çağındaki üstün yetenekli öğrencilerin davranışsal özelliklerinin eğitim ortamlarına yansıması ve ortaya çıkabilecek sorunlar. Gazi University Journal of Gazi Educational Faculty (GUJGEF). 38(1): 185-231.
• Dağlıoğlu, H. E. (2010). Üstün yetenekli çocukların eğitiminde öğretmen yeterlikleri ve özellikleri. Milli Eğitim Dergisi, 40(186), 72-84.
• Dağlıoğlu, H. E. (2014). Erken çocuklukta üstün zekâ/üstün yetenek. Ayşegül Ataman (Ed.), Üstün zekâlılar ve üstün yetenekliler konusunda bilinmesi gerekenler içinde (s. 46-81). Vize Yayıncılık.
• Frasier, M. M., & Passow, A. H. (1994). Toward a new paradigm for identifying talent potential. [Research Monograph 94112]. Storrs: University of Connecticut.
• Freeman, J. (2001). Giftedness, responsibility and schools. Gifted Education International, 15(2), 141-150. https://doi.org/10.1177/026142940101500204
• Glass, T. F. (2004). What gift?: The reality of the student who is gifted and talented in public school classrooms. Gifted Child Today, 27(4), 25-29. https://doi.org/10.4219/gct-2004-152
• Gökdere, M., ve Çepni, S. (2004). Üstün yetenekli öğrencilerin fen öğretmenlerinin hizmet içi ihtiyaçlarının değerlendirilmesine yönelik bir çalışma bilim sanat merkezi örneklemi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(2). 1-14.
• Grant, B. (2002). Justifying gifted education: A critique of needs claims and a proposal. Journal for the Education of the Gifted, 25(4), 359-374. https://doi.org/10.4219/jeg-2002-281
• Güçyeter, Ş., Kanlı, E., Özyaprak, M., ve Leana-Taşcılar, M. Z. (2017). Serving gifted children in developmental and threshold countries—Turkey. Cogent Education, 4(1), 1332839. https://doi.org/10.1080/2331186X.2017.1332839
• Gündüz, T. (2010). Üstün zekâlı çocuklarda ahlâk gelişimi ve eğitimi. İ.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1(1), 157-177.
• Gürlen, E. (Ed.). (2021). Üstün yetenekli çocuklar ve eğitim uygulamaları. (2. Baskı). Pegem Akademi.
• Karakuş, F. (2010). Üstün yetenekli çocukların anne babalarının karşılaştıkları güçlükler. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 127-144.
• Kaya, N. G. (2013). Üstün yetenekli öğrencilerin eğitimi ve BİLSEM’ler. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 115-122.
• Kaya, N. G. (2019). Sınıf öğretmenlerinin üstün zekâlı ve yeteneklilerin eğitimine ilişkin tutum ve görüşlerinin belirlenmesi. Eğitim ve Bilim, 44(199), 239-256. http://dx.doi.org/10.15390/EB.2019.7978
• Kontaş, H. (2010). Üstün yetenekli ilköğretim öğrencilerinin öğrenme stratejileri. İlköğretim Online, 9(3), 1148-1158.
• Kurnaz, A., ve Ekici, S. G. (2020). BİLSEM tanılama sürecinde kullanılan zeka testlerinin psikolojik danışmanların ve BİLSEM öğretmenlerinin görüşlerine göre değerlendirilmesi. Çocuk ve Medeniyet, 5(10), 365-399. https://doi.org/10.47646/CMD.2020.177
• Kutlu Abu, N. (2019). Üstün yetenekli çocuklara yönelik okul dışı öğretim uygulamaları hakkında öğretmen algıları. İnformal Ortamlarda Araştırmalar Dergisi, 4(2), 144-165.
• Leroux, J. A., & McMillan, E. M. (2007). Differentiation: gifted children in the canadian classroom. Gifted Education International, 23(1), 84-87. https://doi.org/10.1177/026142940702300110
• Manning, S. (2006). Recognizing gifted students: A practical guide for teachers. Kappa Delta Pi Record, 42(2), 64-68. https://doi.org/10.1080/00228958.2006.10516435
• Neihart, M., & Teo, C. T. (2013). Addressing the needs of the gifted in Singapore. Journal for the Education of the Gifted, 36(3), 290-306. https://doi.org/10.1177/0162353213494821
• Oğurlu, Ü., ve Yaman, Y. (2010). Üstün zekâlı/yetenekli çocuklar ve iletişim. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(28), 213-223.
• Olszewski-Kubilius, P., Lee, S. Y., & Thomson, D. (2014). Family environment and social development in gifted students. Gifted Child Quarterly, 58(3), 199-216. https://doi.org/10.1177/0016986214526430
• Özbay, Y. (2013). Üstün yetenekli çocuklar ve aileleri. Ankara: T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayını. PDF kitap. ISBN: 978-605-4628-54-4
• Patton, M. Q. (1990). Qualitative evaluation and research methods. (2nd ed.). Sage Publications.
• Pfeiffer, S. I. (2003). Challenges and opportunities for students who are gifted: What the experts say. Gifted Child Quarterly, 47(2), 161-169. https://doi.org/10.1177/001698620304700207
• Renzulli, J. S. (2002). Expanding the conception of giftedness to include co-cognitive traits and to promote social capital. Phi Delta Kappan, 84(1), 33-58.
• Renzulli, J. S. (2012). Reexamining the role of gifted education and talent development for the 21st century: A four-part theoretical approach. Gifted Child Quarterly, 56(3), 150-159. https://doi.org/10.1177/0016986212444901
• Sak, U., Ayas, M. B., Sezerel, B. B., Öpengin, E., Özdemir, N. N., ve Gürbüz, S. D. (2015). Gifted and Talented Education in Turkey: Critics and Prospects/Türkiye'de Üstün Yeteneklilerin Egitiminin Elestirel Bir Degerlendirmesi. Türk Üstün Zekâ ve Eğitim Dergisi, 5(2), 110-132.
• Schroth, S. T., & Helfer, J. A. (2008). Identifying gifted students: Educator beliefs regarding various policies, processes, and procedures. Journal for the Education of the Gifted, 32(2), 155-179. https://doi.org/10.4219/jeg-2008-850
• Siegle, D., & McCoach, D. B. (2010). The first word: a letter from the co-editors: redefining giftedness. Journal of Advanced Academics, 22(1), 5-9.
• Solow, R. (2001). Parents' conceptions of giftedness. Gifted Child Today, 24(2), 14-22. https://doi.org/10.4219/gct-2001-533
• Song, K. H., & Porath, M. (2006). Common and domain‐specific cognitive characteristics of gifted students: an integrated model of human abilities. High Ability Studies, 16(02), 229-246. https://doi.org/10.1080/13598130600618256
• Sönmez, H. (2011). Üstün yeteneklilerin eğitimi. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, 141, 43-45.
• Subotnik, R. F., Olszewski-Kubilius, P., & Worrell, F. C. (2011). Rethinking giftedness and gifted education: A proposed direction forward based on psychological science. Psychological Science in the Public Interest, 12(1), 3-54. https://doi.org/10.1177/1529100611418056
• Talas, S., Talas, Y., ve Sönmez, A. (2013). Bilim sanat merkezlerine devam eden üstün yenetekli öğrencilerin okullarında yaşadıkları problemler. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(1), 42-50.
• VanTassel-Baska, J. (1998). The development of academic talent: A mandate for educational best practice. Phi Delta Kappan, 79, 760-763.
• Wellisch, M., & Brown, J. (2012). An integrated identification and intervention model for intellectually gifted children. Journal of Advanced Academics, 23(2), 145-167. https://doi.org/10.1177/1932202X12438877
• Winstanley, C. (2009). Too cool for school? Gifted children and homeschooling. School Field, 7(3), 347-362. https://doi.org/10.1177/1477878509343736