Çanakkale Savaşı’nda Bir Uçak Gemisi: Ark Royal (17 Şubat 1915 - 18 Mart 1915)

Yıl 2022, Cilt: 32 Sayı: 2, 305 - 344, 29.12.2022

Emin Kurt

https://doi.org/10.54078/savsad.1078363

Cited By: 1

Öz

Çanakkale Savaşı, gerek Türk gerekse yabancı araştırmacılar tarafından en çok incelenen Birinci Dünya Savaşı cephelerinden birisidir. Ancak bu araştırma çokluğunda havacılık faaliyetleri yeteri kadar ilgi çekmemiştir. Çanakkale Savaşlı sırasında yaşanan havacılık faaliyetleri daha çok popüler çalışmalarda yer bulmuş ve hakkıyla incelenememiştir. Bu yetersiz çalışmaların çoğu da kaynak zenginliğine sahip olmayıp sınırlı kaynaklarla değerlendirilmeye çalışılmıştır.
Bu çalışmada Çanakkale Savaşı’nın ilk safhasında İttifak hava gücünü oluşturan Ark Royal uçak gemisinin ve sahip olduğu deniz uçaklarının faaliyetleri incelenecektir. Dönem olarak Ark Royal’in Çanakkale’ye geliş tarihi olan 17 Şubat 1915 tarihinden deniz savaşının yaşandığı 18 Mart 1915 günü de dâhil olmak üzere altmış bir günlük dönem incelenmiştir. Bu inceleme sırasında; İngiliz, Alman ve Türk askeri arşiv belgeleri ile Çanakkale Savaşlarını tüm yönleri ile konu alan tüm Türk tarih çalışmaları ve İngiliz resmi yayınları ile yabancı yayınlar incelenmiştir.
Bu inceleme sırasında yabancı arşiv ve yayınlardan tespit edilen bilgilerin Türk kaynakları ile karşılaştırması yapılarak en doğru bilgiye ulaşılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ark Royal, Çanakkale Savaşı, Gelibolu, Tayyare, Uçak, Hava Kuvvetleri

An Aircraft Carrier in Çanakkale Naval War on March 18: Ark Royal (17 February 1915 - 18 March 1915)

Öz

The Battle of Gallipoli is one of the First World War fronts most studied by both Turkish and foreign researchers. However, aviation activities did not attract enough attention in this multiplicity of research. Aviation activities that took place during the Çanakkale War were mostly featured in popular studies and could not be properly studied. Most of these insufficient studies did not have resource richness and tried to be evaluated with limited resources.
In this study, the activities of the Ark Royal aircraft carrier, which constituted the Alliance's air force, and its seaplanes in the first phase of the Çanakkale War will be examined. Sixty-one days from the date of Ark Royal's arrival in Çanakkale on February 17, 1915, including the day of the naval war on March 18, 1915, was examined. During this review; British, German and Turkish military archive documents and all Turkish history studies and British official publications and foreign publications on all aspects of the Çanakkale Wars were examined.
During this examination, the most accurate information was tried to be reached by comparing the information obtained from foreign archives and publications with Turkish sources.

Anahtar Kelimeler

Ark Royal, Çanakkale War, Gallipoli, Airplane, Aircraft, Air Force

Kaynakça

• Referans 1: Türk Askeri Tarih Arşivi(ATASE) Belgeleri
• Referans 2: İngiliz Milli Arşiv, (TNA) Belgeleri
• Referans 3: Alman Askeri Arşivi (Bundesarchiv) Belgeleri
• Referans 4: Gnkur.Bşk.lığı (1969). Birinci Dünya Harbinde Türk Harbi, IX. Cilt, Türk Hava Harekâtı. Gnkur. Basımevi, Ankara.
• Referans 5: Black, Jeremy (2015). Air Power: A Global History. The Rowman & Littlefield Publishing Group Inc., London.
• Referans 6: Dolan, Hugh (2020). Gelibolu Çıkarmalarının Anlatılmamış Öyküsü, 36 Gün. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• Referans 7: Jones, H. A. (1928). The War in the Air: Being the Story of The Part Played in the Great War by the Royal Air Force, Vol.:II. Clarendon Press, Oxford.
• Referans 8: Keyüsk, Mazlum (1951). Türk Havacılık Tarihi 1914-1916 İkinci Kitap Birinci Cilt. Hava Basımevi, Eskişehir.
• Referans 9: Kurt, Emin, Güvenbaş, Mesut (2018). Birinci Dünya Savaşı’nda İstanbul’a Yapılan Hava Saldırıları. İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• Referans 10: Hobbs, David (2013). British Aircraft Carriers; Design, Development and Service Histories. Seaforth Publishing, Yorkshire.