THE RELATIONSHIP BETWEEN PSYCHOLOGICAL OWNERSHIP AND ORGANIZATIONAL TRUST: AN APPLICATION IN THE SERVICE INDUSTRY

Yıl 2022, Cilt: 27 Sayı: 4, 583 - 602, 31.10.2022

Serap Kalfaoğlu , Melek Sermin Efeoğlu

Öz

The approaches, attitudes and behaviors of managers in organizations can affect the employee's relationship with the organization positively or negatively. On the other hand, having a sense of psychological ownership by trusting the organization that a person works for ultimately helps the organization to achieve its goals and objectives, increases personal motivation as well as increases organizational efficiency by increasing its performance. The aim of this research is to examine the effect of organizational trust perceptions of private security officers operating in the service sector on their psychological ownership levels, which has been the subject of researches less frequently in the literature. The sample of the research consists of 117 participants randomly selected among 242 employees of a private security company in Konya. Questionnaire method, one of the quantitative research methods, was used in the research, and the data were analyzed with the SPSS 23.0 program. In the study, frequency analysis of the demographic characteristics of the participants, analysis of the mean and standard deviation data of the scales, and correlation and regression analyzes between variables were performed. Within the scope of the findings obtained from the research, it was determined that organizational trust has a statistically significant effect on psychological ownership.

Anahtar Kelimeler

Organizational Trust, Psychological Ownership, Private Security Officers

PSİKOLOJİK SAHİPLENME İLE ÖRGÜTSEL GÜVEN İLİŞKİSİ: HİZMET SEKTÖRÜNDE BİR UYGULAMA

Öz

Örgütlerde yöneticilerin yönetimi ele alma yaklaşımları, tutum ve davranışları, iş görenin örgütle ilişkisini olumlu ya da olumsuz etkileyebilmektedir. Öte yandan, bir kişinin çalıştığı örgütüne güvenerek, psikolojik sahiplenme duygusunu taşıması, nihayetinde organizasyonunun hedef ve amaçlarına ulaşılmasına yardımcı olmakta, kişisel motivasyonunu artırmasının yanı sıra, performansını yükselterek örgütsel verimi de artırmaktadır. Bu araştırmanın amacı, literatürde daha az sıklıkla araştırmalara konu olmuş, hizmet sektöründe faaliyet gösteren özel güvenlik görevlilerinin örgütsel güven algılarının psikolojik sahiplenme düzeyleri üzerindeki etkisini incelemektir. Araştırmanın örneklemini Konya’da özel bir güvenlik şirketinin 242 çalışanı arasından tesadüfi olarak seçilen 117 katılımcı oluşturmaktadır. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden anket yöntemi-soru sorma tekniği kullanılmış olup, veriler SPSS 23.0 programı ile analiz edilmiştir. Araştırmada katılımcıların demografik özelliklerine ilişkin frekans analizi, ölçeklerin ortalama ve standart sapma verilerinin analizi ile değişkenler arası korelasyon ve regresyon analizleri yapılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgular kapsamında, örgütsel güvenin psikolojik sahiplenme üzerinde istatistiksel açıdan anlamlı bir etkisi olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Psikolojik Sahiplenme, Örgütsel Güven, Özel Güvenlik Görevlileri

Kaynakça

• Akgemci, T., Kaplan, M. & Kaplan, B. (2018). Örgütsel Maneviyatın İş Stresi Üzerine Etkisinde Örgütsel Güvenin Aracılık Rolü: Konya Organize Sanayi Bölgesi’nde Bir Araştırma. International Journal of Academic Value Studies, 4 (19), 311-319.
• Arslantaş, C. & Dursun, M. (2008). Etik Liderlik Davranışının Yöneticiye Duyulan Güven Ve Psikolojik Güçlendirme Üzerindeki Etkisinde Etkileşim Adaletinin Dolaylı Rolü. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (1), 111-128.
• Asatryan, V. & Oh, H. (2008). Psychological Ownership Theory: An Exploratory Application in the Restaurant Industry. Journal of Hospitality & Tourism Research, 32 (3), 363-386.
• Asunakutlu, T. (2006). Çalışanlar İle Yöneticiler Arasında Güven Duygusunun Araştırılması: Turizm Sektöründe Bir Uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8 (4), 16-33.
• Avey, J., Avolio, B., Crossley, C. & Luthans, F. (2009). Psychological Ownership: Theoretical Extensions, Measurement and Relation to Work Outcomes. Journal of Organizational Behavior, 30, 173-191.
• Baş, T. (2013). Anket. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Baxter, W., Aurisicchio, M. & Childs, P. (2015). Using Psychological Ownership To Guide Strategies For Slower Consumption. Product Lifetimes And The Environment (PLATE) Conference, 17-19 June. Nottingham Trent University.
• Bekmezci, M. & Yıldız, B. (2019). Yönetim Babacan Liderlik Psikolojik Sahipliği Nasıl Etkilemektedir? Kolektif Şükranın Aracı Rolü. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18 (35), 309-324.
• Biçkes, D. & Yılmaz, C. (2017). Çalışanların Örgütsel Güven Algılamalarının Özdeşleşme Düzeyleri Üzerindeki Etkisi: Amprik Bir Çalışma. KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 14 (1), 301-322.
• Bökeoğlu, Ö. & Yılmaz, K. (2008). İlköğretim Okullarında Örgütsel Güven Hakkında Öğretmen Görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 14 (2), 211-233.
• Börü, D., İslamoğlu, G. & Birsel, M. (2007). Güven: Bir Anket Geliştirme Çalışması. Öneri Dergisi, 27 (7), 49-59.
• Carnevale, D. & Wechsler, B. (1992). Trust in the Public Sector Individual and Organizational Determinant. Administration & Society, 23 (4), 471-494.
• Chai, D., Song, J. & You, Y. (2020). Psychological Ownership and Openness to Change: The Mediating Effects of Work Engagement, and Knowledge Creation. Performance Improvement Quarterly, 33 (3), 305-326.
• Cohen, B. (1997). Cornell Hotel and Restaurant. Administration Quarterly, 38 (2), 74-81.
• Cummings, L. & Bromiley, P. (1996). The Organizational Trust İnventory (OTI). R. Kramer, & T. Tyle içinde, Trust in Organizations: Frontiers Of Theory And Research. London: Sage Publications.
• Dahleez, K., Aboramadan, M. & Bansal, A. (2020). Servant Leadership And Affective Commitment: The Role Of Psychological Ownership And Person–Organization Fit. International Journal of Organizational Analysis, 1-19.
• Das, T. & Teng, B. (1998). Between Trust And Control: Developing Confidence In Partner Cooperation In Alliances. Academy Of Management Review, 23 (3), 491-512.
• Demircan, N. & Ceylan, A. (2003). Örgütsel Güven Kavramı: Nedenleri ve Sonuçları. Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 10 (2), 139-150.
• Demirkaya, H. & Kandemir, A. (2014). 21. Yüzyılın Anahtar Rekabet Faktörü Olan Psikolojik Sahiplenme Üzerine Bir İşletme İncelemesi. ÇSGB Çalışma Dünyası Dergisi, 2 (3), 7-21.
• Derin, N. (2011). İşletmelerde Geride Kalan Sendromu ve Örgütsel Güven. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Derin, N. (2018). Kuruma Duyulan Psikolojik Sahiplenme İle Yenilikçi İş Davranışı Arasındaki İlişkide Sanal Kaytarmanın Düzenleyici Rolü. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 36 (1), 63-82.
• Dessler, G. (1998). Management: Leading People and Organizations in the 21st Century. New Jersey: Prentice-Hall Int. Inc.
• Dirks, K. & Ferin, D. (2001). The role Of Trust In Organizational Settings. Organization Science, 12 (4), 450-467.
• Durdağ, M. & Naktiyok, A. (2011). Psikolojik Taciz Algısının Örgütsel Güven Üzerindeki Rolü. Kafkas Üniversitesi İİBF Dergisi, 1 (2), 5-37.
• Efeoğlu, M. S., Abul, A. & Bedük, A. (2021). Örgütsel Adalet ve Örgütsel Bağlılık İlişkisi: Özel Güvenlik Görevlilerine Ait Bir Uygulama. Çatalhöyük Uluslararası Turizm ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6, 94-108.
• Erdem, F. & İşbaşı, J. (2000). Takım Çalışmalarında Güven Ve Güvensizlik: Performans İçin Koşulsuz Güven Mi? Optimum Güven mi? Erciyes Üniversitesi 8. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildirileri, 25-27 Mayıs 2000, Nevşehir.
• Filiz, M. & Bardakça, S. (2020). Sağlık Çalışanlarının Örgütsel İklim Algıları Ve Örgütsel Güven Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Artvin İli Örneği. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 19 (73), 436-449.
• Formanek, R. (1991). Why they collect: Collectors reveal their motivations. F. Rudrnin içinde, To have possessions: A handbook on ownership and property (s. 6 (6) 275-286). Journal of Social Behavior and Personality.
• Furby, L. (1991). Understanding the psychology of possession and ownership: A personal memoir and an appraisal of our progress. F. Rudmin içinde, To have possession: A handbook on ownership and property (s. 6(6) 457-463). Journal of Social Behavior and Personality.
• Gardner, D., Pierce, J. & Peng, H. (2020). Social Exchange And Psychological Ownership As Complementary Pathways From Psychological Contract Fulfillment To Organizational Citizenship Behaviors. Personnel Review, 1-16.
• Hardy, C., Philips, N. & Lawrence, T. (1998). Distinguishing Trust and Power in Interorganizational Relations: Forms and Facades of Trust. Trust Within and Between Organizations, 64-87.
• İşcan, Ö. & Çakır, S. (2019). Psikolojik Güçlendirme Algısı Bağlamında Örgütsel Sosyalleşmenin Psikolojik Sahiplenme Üzerindeki Etkisi. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 6 (45), 3782-3789.
• Işık, M. & Uçar, Z. (2019). İş Tatmini Psikolojik Sahiplenme İlişkisinde Lider Üye Etkileşiminin Düzenleyicilik Etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21 (4), 1119-1145.
• Jeswani, S. & Dave, S. (2011). Conceptual Framework on Psychological Ownership as Predictor of Turnover Intentions. International Journal of Research in Finance and Accounting, 1 (1), 50-68.
• Jussila, L., Tarkiainen, A., Sarstedt, M., Hair, J. & Hair, F. (2015). Indıvıdual Psychologıcal Ownershıp: Concepts, Evıdence, And Implıcatıons For Research In Marketing. Journal of Marketing Theory and Practice, 23 (2), 121-139.
• Kalyoncuoğlu, S. (2018). Algılanan Kontrolün Psikolojik Sahiplenmeye Etkisinde Maksimum Fiyatı Ödeme İstekliliğinin Düzenleyici Rolü: Mercedes Marka Otomobil Kullanıcıları Üzerinde Bir Araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 10 (3), 974-994.
• Karakuyu, A., & Bedir, A. (2020). Özel Güvenlik Görevlilerinin İş Doyum Düzeylerine Göre Şiddet Eğilimlerinin İncelenmesi. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 7 (53), 1086-1091.
• Kaplan, M. & Hocaoğulları, Y. (2020). Örgüt Sağlığının Psikolojik Sahiplenme Üzerindeki Etkisi: Duygusal Sermayenin Düzenleyici Rolü. International Social Sciences Studies Journal, 6 (73), 4887-4909.
• Kasap, M. (2020). Hizmet İşletmelerinde Dışlanma Ve Örgütsel Güven İlişkisi: Güney Marmara Örneği. Turkish Studies - Economy, 15 (2), 1055-1066.
• Kim, M. & Beehr, T. (2017). Self-Efficacy and Psychological Ownership Mediate the Effects of Empowering Leadership on Both Good and Bad Employee Behaviors. Journal of Leadership & Organizational Studies, 24 (4), 466-478.
• Maybarskan, F. (2020). Kamu Kurumlarında Çalışan Özel Güvenlik Görevlilerinin İş Memnuniyeti Durumu: Bolu Örneği. Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10 (2), 251-266.
• Loes, C. & Tobin, M. (2020). Organizational Trust, Psychological Empowerment, and Organizational Commitment Among Licensed Practical Nurses. Nursing Administration Quarterly, 44 (2), 179-187.
• Neves, P. & Caetano, A. (2007). Social Exchange Processes in Organizational Change: The Roles of Trust and Control. Journal of Change Management, 6 (4), 351-364.
• Nguyen, T., Pham, T., Le, Q., Pham, T., Bui, T. & Nguyen, T. (2020). Impact Of Corporate Social Responsibility On Organizational Commitment Through Organizational Trust And Organizational İdentification. Management Science Letters, 10 (14), 3453-3462.
• Noorderhaven, N. (1997). Trust and Inter firm Relations. Nyhan: Paper For the 1992 EAEPE Conference.
• Olckers, C., Plessis, M. & Casaleggio, R. (2019). Authentic Leadership, Organisational Citizenship Behaviours, And İntention To Quit: The İndirect Effect Of Psychological Ownership. South African Journal of Psychology, 50 (3), 371-384.
• Onogwu, N. (2012). Psychologıcal Ownershıp And Organızatıonal Trust As Predıctors Of Organızatıonal Cıtızenshıp Behavıour Among Bank Workers. Psychology Unıversıty Of Nıgerıa Nsukka.
• Ökten, A. (2015). Algılanan Örgütsel Destek Ve Psikolojik Sahiplenme Arasındaki İlişki Ve Bu İlişkide Örgütsel Adaletin Rolü. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33 (2), 113-140.
• Özdaşlı, K. & Yücel, S. (2010). Yöneticiye Bağlılıkta Yöneticiye Güvenin Etkisi: Yapısal Eşitlik Modeli ile Bir Analiz. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1 (11), 67-83.
• Özler, H., Yılmaz, A. & Özler, D. (2008). Psychological Ownership: An Empirical Study on Its Antecedents and Impacts upon Organizational Behaviors. Problems and Perspectives in Management, 6 (3), 38-47.
• Pierce, J. & Jussila, I. (2011). Psychological Ownership and the Organizational Context. UK: MPG Books Group.
• Pierce, J., Dyne, L. & Van-Cummings, L. (1992). Psychological Ownership: A Construct Validation Study. Proceedings of the Southern Management Association, 203-211. Valdosta, Ga: Valdosta State University.
• Pierce, J., Kostova, T. & Dirks, K. (2001). Toward a Theory of Psychological Ownership in Organizations. Academy of Management Review, 26, 298-310.
• Pierce, J., Kostova, T. & Dirks, K. (2003). The State of Psychological Ownership: Integrating and Extending a Century of Research. Rewiev of General Psychology, 7, 84-107.
• Pierce, J., O'Driscoll, M. & Coghlan, A. (2004). Work Environment Structure and Psychological Ownership: The Mediating Effects of Control. The Journal of Social Psychology, 144 (5), 507-534.
• Pierce, J., Rubenfeld, S. & Morgan, S. (1991). Employee Ownership: A Conceptual Model of Proces and Effects. Academy of Management Review, 26, 298-310.
• Polat, S. (2009). Eğitim Örgütleri için Sosyal Sermaye Örgütsel Güven. Ankara: Pegem Akademi.
• Pratt, M. (1998). To Be or Not To Be: Central Questions in Organizational Identification. D. Whetten, & PcGodfrey içinde, Identity in Organizations: Building Theory Through Conversations (s. 171-207). CA: Sage.
• Richo, D. (2012). Güven Duygusu, Çev. Mehmed Koç. İstanbul: Kuraldışı Yayıncılık.
• Sakallı, S. & Örücü, E. (2020). Sağlık Kurumlarında Çalışanların Adalet Algılarının ve Kişilik Özelliklerinin Örgütsel Güven Üzerindeki Rolü. İşletme Araştırmaları Dergisi, 12 (1), 249-268.
• Sarmawa, W., Widyani, A., Sugianingrat, W. & Martini, O. (2020). Ethical Entrepreneurial Leadership And Organizational Trust For Organizational Sustainability. Cogent Business & Management, 7 (1), 1-16.
• Schoorman, F., Mayer, R. & Davis, J. (2007). An Integrative Model of Organizational Trust: Past, Present, And Future. Academy of Management Review, 32 (2), 344-354.
• Shaw, R. (1997). Trust in Balance: Building Successful Organizations on Results, Integrity and Concern. San Francisco: Jossey-Boss Publishers.
• Singh, A., N., K. & Saini, H. (2020). Effectıveness of Employees’ Psychologıcal Ownershıp In Selected Academıc Instıtutıons. Dogo Rangsang Research Journal, 10 (7), 225-238.
• Su, T., Chen, C., Cui, X., Yang, C. & Ma, W. (2020). Consistency at different levels: A meta-analytic examination of organizational trust and performance. Nankai Business Review International, 11 (4), 537-567.
• Suvasthika, V. (2019). Psychological Ownership and Organizational Trust as Predictors of Organizational Citizenship Behavior Among Bank Employees in Jaffna Town. Eastern Üniversitesi, Sri Lanka.
• Şenol, L. & Üzüm, B. (2021). Havacılık Sektöründe Psikolojik Sahiplenme ve Devamsızlık İlişkisi. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (1), 67-78.
• Şimşek, M., Çelik, A. & Akgemci, T. (2019). Davranış Bilimleri. Konya: Eğitim Yayınevi.
• Tan, H. & Tan, C. (2000). Towards the Differentiation of Trust in Supervisor and Trust in Organization. Genetic, Social and General Psychology Monographs, 126 (2), 241-260.
• Temizkan, Ö. (2019). Psikolojik Güçlendirme İle Psikolojik Sahiplenme Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi: Devlet Hastanesi Örneği. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21 (3), 640-665.
• Top, M. (2012). Hekim ve Hemşirelerde Örgütsel Bağlılık, Örgütsel Güven ve İş Doyumu Profili. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 16 (2), 258-277.
• Tschannen-Moran, M. & Hoy, W. (1998). Trust In Schools: A Conceptual and Empirical Analysis. Journal of Educational Administration, 36 (4), 334-352.
• Tunalı, D. & Peker, A. (2020). Bankacılık Sektöründe Örgütsel Adalet, Örgütsel Güven Ve Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21 (1), 30-51.
• Tunçer, P. (2011). Örgütsel Değişim ve Liderlik. Sayıştay Dergisi, 80, 57-83.
• Uçar, Z. (2016). Kontrol Algısı- Psikolojik Sahiplenme İlişkisi Üzerinde Algılanan Aşırı Vasıflılığın Düzenleyicilik Etkisi. International Journal of Applied Business and Management Studies, 1 (1), 40-58.
• Uçar, Z. (2017). Psikolojik Sahiplenme: Örgütsel Alana İlişkin Bir Model Önerisi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 32 (1), 167-200.
• Uçar, Z. & Erçelik, M. (2017). Küreselleşme Bağlamında Başarılı Bir Toplam Kalite Yönetimi İçin Psikolojik Sahiplenme ve İç Girişimciliğin Rolü: Kuramsal Bir Analiz. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (2), 158-176.
• Van-Dyne, L. & Pierce, J. (2004). Psychological Ownership and Feelings of Possession: Three Field Studies Predicting Employee Attitudes and Organizational Citizenship Behavior. Journal of Organizational Behavior, 25, 439-459.
• Wagner, S., Parke, C. & Christiansen, N. (2003). Employees that Think and Act Like Owners: Effects of Ownership Beliefs and Behaviors on Organizational Effectiveness. Personel Psychology, 56, 847-871.
• Yeşil, Ü., Bancar, A. & Budak, G. (2015). Psikolojik Sahiplik Kavramına İlişkin Bir Literatür İncelemesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16 (2), 59-82.
• Yıldız, B. (2016). Postmodern Örgütlerde Güncel Davranışsal Konular. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Zalabak, P., Ellis, K. & Winograd, G. (2000). Organizational Trust, What it Means, Why İt Matters. Organizational Development Journal, 18, 35-48.