Farklı Nane Çeşitlerinde Nane Yaprakbiti, Eucarazzia Elegans (Ferrari) (Hemiptera: Aphididae)’ın Biyolojik Özelliklerinin Araştırılması

Year 2024, Volume: 19 Issue: 1, 13 - 22, 28.06.2024

Şeyma Nur Dev , İsa Telci , Ali Kemal Birgücü

https://doi.org/10.54975/isubuzfd.1433293

Abstract

Bu çalışmada nane yaprakbiti, Eucarazzia elegans (Ferrari) (Hemiptera: Aphididae)’ın Mentha arvensis, M. dumetorum, M. pulegium, M. spicata ve M. suaveolens nane çeşitlerinde bazı biyolojik özellikleri belirlenmiştir. Denemede E. elegans bireylerinden elde edilen nimfler kullanılmıştır ve tüm bireyler ölünceye kadar denemelere devam edilmiştir. Deneme sonucunda çift eşeyli yaşam çizelgesi teorisine göre analizler yapılmıştır. Ergin öncesi gelişme süresini en uzun 7,533 gün ile M. suaveolens çeşidi üzerinde, en kısa ise 5,900 gün ile M. pulegium çeşidi üzerinde tamamlamıştır. Nane yaprakbitinin net üreme gücü (R0), en yüksek M. arvensis’da yetiştirilen bireylerde 63,102 dişi/dişi olarak tespit edilmiştir. Kalıtsal üreme yeteneği (r) değeri en yüksek M. pulegium’da yetiştirilen bireylerde 0,371 dişi/dişi/gün olarak bulunmuş olup, en düşük ise M. dumetorum’da yetiştirilen bireylerde 0,252 dişi/dişi/gün olarak belirlenmiştir. Artış oranı sınırı (λ), en yüksek 1,450 gün-1 ile M. pulegium’da yetiştirilen bireylerde görülmüştür. Popülasyonun ikiye katlanma süresi (DT) değeri en uzun M. dumetorum’da yetiştirilen bireylerde 2,516 gün olarak hesaplanmıştır. Bu çalışmada M. pulegium nane çeşidi, E. elegans’a karşı diğer çeşitlere göre daha hassas bulunmuştur. Mentha dumetorum çeşidinin ise diğer çeşitlere oranla E. elegans için daha dayanıklı olduğu düşünülmektedir. Eucarazzia elegans ile yoğun bulaşık alanlarda dayanıklı olduğu belirlenen M. dumetorum nane çeşidinin yetiştirilmesini daha uygun olacağı düşünülmektedir.

Keywords

Dayanıklılık, Mentha dumetorum, Mentha pulegium, nane, yaprakbiti, yaşam çizelgesi

Ethical Statement

Makale yazarları olarak herhangi bir etik kurul onay bilgileri beyanımız bulunmadığını bildiririz.

Supporting Institution

2209/A Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destek Programı

Project Number

2209/A Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destek Programı

Thanks

2209/A Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destek Programı kapsamında çalışmanın gerçekleşmesinde maddi destek sağlayan TÜBİTAK’a teşekkür ederiz.

Investigation of the Biological Characteristics of the Mint Aphid, Eucarazzia Elegans (Ferrari) (Hemiptera: Aphididae) In Different Mint Varieties

Abstract

In this study, some biological characteristics of the Mint aphid, Eucarazzia elegans (Ferrari) (Hemiptera: Aphididae) were determined on Mentha arvensis, M. dumetorum, M. pulegium, M. spicata and M. suaveolens mint varieties. The nymphs obtained from E. elegans individuals raised for this purpose were used in the experiment and the experiments were continued until all individuals died. The data obtained from the experiment were analyzed according to the theory of the two-sex life table. The longest pre-adult development time was 7.533 days in individuals reared on M. suaveolens and the shortest was 5.900 days in individuals reared on M. pulegium. The net reproductive rate (R0) of the mint aphid was highest in individuals reared on M. arvensis variety with 63.102 females/female. The intrinsic rate of increase (r) value was highest in individuals reared on M. pulegium cultivar, 0.371 females/female/day, and lowest in individuals reared on M. dumetorum variety, 0.252 females/female/day. The finite rate of increase (λ) was 1.450 day-1 in individuals reared on M. pulegium. The longest population doubling time (DT) value was calculated as 2.516 days in individuals reared on M. dumetorum variety. In this study, the mint variety M. pulegium was found to be more susceptible to E. elegans than other varieties. Mentha dumetorum variety is thought to be more resistant to E. elegans than other varieties. It is thought that it would be more appropriate to cultivate M. dumetorum mint variety, which is determined to be resistant in areas heavily contaminated with E. elegans.

Keywords

Resistance, Mentha dumetorum, Mentha pulegium, mint, aphid, life table

Project Number

2209/A Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destek Programı

References

• Ayyıldız, Y., & Atlıhan, R. (2006). Balıkesir ili sebze alanlarında görülen yaprakbiti türleri ve doğal düşmanları. Tarım Bilimleri Dergisi, 16(1), 1-5.
• Bayındır Erol, A., & Birgücü, A. K. (2020). Aphis gossypii Glover (Hemiptera: Aphididae)’nin biyolojik özelliklerine ana yaşının etkileri. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 7(1), 60-65.
• Baytop, T. (1992). Türkçe Bitki Adları Sözlüğü Türk Dil Kurumu. No:578, 1992, Ankara.
• Chi, H. (1988). Life-table analysis incorporating both sexes and variable development rate among individuals. Environmental Entomology, 17, 26-34.
• Chi, H., & Liu, H. (1985). Two new methods for the study of insect population ecology. Bull. Inst. Zool. Acad. Sin. (Taipei), 24, 225-240.
• Çekin, D., Yaşar, B., & Aydın, G. (2017). Myzaphis rosarum (Kaltenbach) (Hemiptera: Aphididae)’un aşılı ve aşısız yağ güllerindeki (Rosa damascena Miller) yaşam çizelgeleri. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 21(2), 607-613.
• Dizdar, E. (2020). Farklı fındık türlerinde fındık yaprakbiti Myzocallis coryli (Goeze) (Hemiptera: Aphididae)’nin bazı popülasyon parametrelerinin karşılaştırılması. (Yüksek Lisans Tezi, Ordu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü).
• Güneyi, P., & Karsavuran, Y. (2011). Bazı tütün çeşitlerinin Myzus persicae (Sulz.) (Hom.: Aphididae)’nin biyolojisine etkileri üzerinde araştırmalar. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 48(3), 241-247.
• Huang, Y. B., & Chi, H. (2012). Assessing the application of the jackknife and bootstrap techniques to the estimation of the variability of the net reproductive rate and gross reproductive rate: a case study in Bactrocera cucurbitae (Coquillett) (Diptera: Tephritidae). Journal of Agriculture and Forest Entomology, 61(1), 37-45.
• Karsavuran, Y., & Anaç, Ö. (2014). Myzus persicae Sulzer (Hemiptera: Aphididae)’nin biyolojisine ana yaşının etkileri üzerinde araştırmalar. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 51(2), 153-163.
• Koçyiğit, R. (2021). Mentha pulegium’un ınvitro antioksidan, antimikrobiyal özellikleri ve cox-1/ cox-2 enzim inhibisyon aktivitesinin belirlenmesi. (Yüksek Lisans Tezi, Bitlis Eren Üniversitesi ve Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü).
• Kök, Ş., (2019). Çanakkale ve Balıkesir illeri yaprakbiti (Hemiptera: Aphidoidea) faunası ile doğal düşmanlarının belirlenmesi ve Kiraz siyah yaprakbiti, Myzus cerasi (Fabricius, 1775)’nin biyolojisi üzerine çalışmalar. Ç.O.M.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 274, Çanakkale.
• Kumar, A., & Chattopadhyay, S. (2007). DNA damage protecting activity and antioxidant potential of pudina extract., Food Chemistry, 100, 1377-1384.
• Lawo, J-P., & Lawo, N. C. (2011). Misconceptions about the comparison of intrinsic rates of natural increase. Journal of Applied Entomology, 135, 715-725.
• Meyer, J. S., Ingersoll, C. G., McDonald, L. L., & Boyce, M. S. (1986). Estimating uncertainty in population growth rates: Jackknife vs. Bootstrap techniques. Ecology, 67, 1156-1166.
• Mülayim, Ö. Alaoğlu Ö., & Çetin, H. (2020). Bazı bitkisel uçucu yağların Aphis craccivora (Koch) ve Myzus persicae (Sulzer) (Hemiptera: Aphididae)’ya karşı fumigant etkileri. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 24(2), 195-243.
• Subutay, C. (2019). Türkiye’de yetiştirilen farklı nane (Mentha spp.) türlerinden mentol üretiminin araştırılması. (Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Lisansüstü Eğitim Enstitüsü).
• Taşkın, T. (2022). Tıbbi ve aromatik bitkilerde bitki koruma sorunları. TÜRKTOB Dergisi, 15, 48-53.
• Tayat, E. (2021). Tekirdağ ili tek yıllık ve otsu bitkilerde bulunan Aphidoidea (Hemiptera) türleri üzerinde araştırmalar. (Doktora Tezi, Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü).
• Telci, İ., & Yasak, S. (2019). Isparta ekolojik koşullarında yetiştirilen spearmint grubu nane klon ve çeşitlerinin verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Ziraat Fakültesi Dergisi, 14(2), 270-275.
• Tukey, J. W. (1949). Comparing individual means in the analyses of variance. Biometrics, 5, 99-114.
• Yazıcı, E., & Akça, İ. (2016). Aphis gossypii Glover (Hemiptera: Aphididae)’nin farklı patlıcan çeşitlerinde bazı biyolojik parametrelerinin belirlenmesi. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 31, 33-39.
• Yeşil, B., Yardım, N. E., & Bayhan, E. (2017). Aphis gossypii Glover (Hemiptera: Aphididae)’nin bazı biyolojik parametrelerine pamuk çeşitlerinin etkisi. Dicle Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(3), 121-129.
• Yılmaz, M., & Akköprü, E. P. (2020). Ceviz yaprakbitleri (Chromaphis juglandicola (Goeze) (Hemiptera: Callaphididae) ve Panaphis juglandis (Goeze) (Hemiptera:Callaphididae)) ile Beslenen Chrysoperla carnea (Stephen) (Neuroptera: Chrysopidae)’nın popülasyon parametrelerinin belirlenmesi. Türk Tarım-Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 8(8), 1656-1661.
• Yu, J. Z., Chi, H., & Chen, B. H. (2013a). Comparison of the life tables and predation rates of Harmonia dimidiata (F.) (Coleoptera: Coccinellidae) fed on Aphis gossypii Glover (Hemiptera: Aphididae) at different temperatures. Biological Control, 64, 1-9.
• Yu, L. Y., Chen, Z. Z., Zheng, F. Q., Shi, A. J., Guo, T. T., Yeh, B. H., Chi, H., & Xu, Y. Y. (2013b). Demographic analysis, a comparison of the jackknife and bootstrap methods, and predation projection: A Case Study of Chrysopa pallens (Neuroptera: Chrysopidae). Journal of Economic Entomology. 106(1), 1-9.