TÜRKİYE'DE KENTSEL YAŞAM KALİTESI ÜZERİNE LİTERATÜR DEĞERLENDİRMESİ

Yıl 2022, Cilt: 26 Sayı: 1, 45 - 66, 11.04.2021

Ekrem Özden , Nazlı Yücel Batmaz

Öz

Kentsel yaşam kalitesi; Pek çok benzerliği olmakla birlikte her ülkede kendine özgü sorunları olan ve düzeltilmedikçe insanların yaşam kalitesini düşüren, şehrin ihtiyaçları karşılanırsa yaşam kalitesini yükselten bir olgudur. Bu nedenle kentsel yaşam kalitesinin iyileştirilmesine yönelik pek çok çalışma bulunmaktadır. Araştırmada, kentsel yaşam kalitesine yönelik yapılmış çalışmaların eleştirel bir yaklaşımla sentezini sunmak ve kentsel yaşam kalitesine yönelik çalışmalar yapacak olan uzmanlara ileride yapılacak araştırmalara rehberlik edecek öneriler geliştirmektir. Bu araştırmada kentsel yaşam kalitesi ile ilgili makale ve tez çalışmalarını incelemek için nitel araştırma yöntemi tercih edilmiş; Yönteme uygun olarak veri toplama ve analizi yapılmıştır. Araştırmada, 1998 – 2021 yılları arasında Yükseköğretim Kurulu Tez Merkezinde bulunan tezlerden ve 2006-2020 yılları arasındaki DergiPark veri tabanlarındaki makalelerden yararlanılmıştır. Veri tabanlarında; “Kentsel Yaşam Kalitesi”, kavramı anahtar kelime olarak kullanılmıştır. Bu kapsamda 35 lisansüstü tez, 11 doktora tez ve 37 makale belirlenmiş ve tamamına ulaşım sağlanmıştır. Araştırmada incelenen çalışmalar içerik analizi ile oluşturulmuştur. Çalışmaların analizinde frekans ve yüzde dağılımları kullanılmıştır. Ülkemizde konu ile ilgili çalışmalar her geçen yıl daha da artmakta ve yaşam kalitesinin artırılmasına yönelik araştırmalar yapılmaktadır. Kentsel yaşam kalitesinin artırılması, bireylerin ve toplumun kullandığı alanları istenilen doyuma yaklaştıracaktır. Artan yaşam kalitesi, sosyal, ekonomik ve politik düzenin istikrarlı bir şekilde yükselmesini sağlayacak ve ideal şehrin oluşumunu hızlandıracaktır.

Anahtar Kelimeler

Kent, Yaşam Kalitesi, Kentsel Yaşam Kalitesi

Kaynakça

• Ak, D. (2018). Kentsel Yaşam Kalitesinin İyileştirilmesinde Yavaş Kent (Cittaslow) Uygulamalarının Etkisi Üzerine Bir Analiz: Aydın/Yenipazar Örneği. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Muğla.
• Akpınar, O. (2018). Yavaş Şehirler (Cittaslow) Ve Kentsel Yaşam Kalitesi Üzerindeki Etkileri: Seferihisar Halkının Algısı Üzerine Bir Araştırma. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon.
• Alaş, C. (2016). Kentsel Dönüşüm Projelerinin Kentsel Yaşam Kalitesi Üzerindeki Etkisinin Adana Örneğinde İncelenmesi. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adana.
• Aydıner, H.K. (2017). Kentsel Dönüşüm Uygulamalarının Kentsel Yaşam Kalitesine Etkileri: Denizli Karşıyaka Mahallesi Örneği. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Denizli.
• Baltacı, A. (2019). Nitel araştırma süreci: Nitel bir araştırma nasıl yapılır?. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388.
• Bilgili, A. (2017). Kentsel Gelişmenin, Kentsel Yaşam Kalitesi Üzerindeki Etkileri: Bursa Örneği. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Bursa.
• Corbin, J. & Strauss, A. (2008). Basics of qualitative research: Techniques and procedures for developing grounded theory. Thousand Oaks: Sage
• Çoşar, Y. (2013). Yavaş Şehir (Cıttaslow) Olgusunun Turist Davranışları Ve Yerel Halkın Kentsel Yaşam Kalitesi Algısına Etkileri. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İzmir.
• Elbi, F. (2019). Kentsel Yaşam Kalitesinin Sayısal Verilerle Ölçümü: Selçuklu İlçesi Örneği. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Isparta.
• Ersin, G.Ö. (2012). Kentsel Yaşam Kalitesi Göstergeleri: Büyükçekmece Örneğinde İrdelenmesi. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Ertürk, H., & Sam, N. (2016). Kent ekonomisi. Ekin Basım Yayın.
• Geray, C. (1998). Kentsel yaşam kalitesi ve belediyeler. Türk İdare Dergisi, 70(421), 323-346.
• Hesse-Biber, S. N., & Leavy, P. (2010). The practice of qualitative research. Sage.
• Kara, H., Karakılçık, Y. (2016). 5018 Sayılı Kanun Kapsamında Yerel Yönetimlerin Denetimi: Getirdiği Yenilikler, Uygulamalar ve Karşılaşılan Eksiklikler. ODÜ Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi (ODÜSOBİAD), 6(3), 727-738.
• Keçeli, A., Sarıusta, F., & Karakuyu, M. (2014). Kamu Hizmetlerinin Kentsel Yaşanabilirlik Üzerine Etkisi: Beylikdüzü Örneği. Marmara Coğrafya Dergisi, (29).
• Kılıç, E. (2019). Yoksulluk, Kent Güvenliği Ve Suç İlişkisinin Kentsel Yaşam Kalitesine Etkileri: İzmir Örneği. Sosya Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
• Koyuncu, B. (2011). Kentsel Yaşam Kalitesi Kriterleri: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Örneği. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Marans, R. (2007). “Yaşam Kalitesinin Ölçülmesi”, Dosya: Kentsel Yaşam Kalitesi, Mimarlık Dergisi, sayı: 335
• Mazıcıoğlu, E., & Yenice, M. S. (2019). Konut Ve Konut Yer Seçiminde Etkili Ölçütlerin Kentsel Yaşam Kalitesi Bağlamında Değerlendirilmesi; Gaziantep Örneği. Artium, 7(2), 138-146.
• Mutlu, A., & Batmaz, N. Y. (2013). Türkiye'de kent hakkı. Orion Kitabevi.
• Oktay, D. (2007). Sürdürülebilirlik, Yaşanılabilirlik ve Kentsel Yaşam Kalitesi, Mimarlık Dergisi, İstanbul.
• Ökde, F. (2019). Kentsel Dönüşüm Uygulamalarının Kentsel Yaşam Kalitesine Etkisinin Toplumsal Yansıması: Mamak Örneği. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Kırıkkale.
• Öztürk, A. (2013). Kıyı Yerleşimlerinde İkinci Konutun Kentsel Yaşam Kalitesine Etkileri Ayvalık Örneklemesi. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Parlak, B. (2018). Sürdürülebilir Kalkınma ve Kentli Hakları Perspektifinden Kent Kültürü ve Kent Kimliğinin Dönüşümü: Bir Proje Örneği, Tesam Akademi Dergisi, Yerel Yönetimler Özel Sayısı, s. 22.
• Sağır, G. (2016). Kentsel Yaşam Kalitesinin Yavaş Şehir Belediye Hizmetleri Kapsamında Değerlendirilmesi: Seferihisar Örneği. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Malatya.
• Sapancalı, F. (2009). Toplumsal Açıdan Kentsel Yaşam Kalitesi. İzmir: Altın Nokta Basın Yayın.
• Seggie, F. N., & Bayyurt, Y. (2015). Nitel araştırma. Anı yayıncılık.
• SOYDAN, O. Kent Parklarının Kullanıcı Memnuniyetinin Niğde Örneğinde İncelenmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (20), 712-722.
• Tekeli, İ. (2010). Gündelik Yaşam, Yaşam Kalitesi ve Yerellik Yazıları, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, s. 155, İstanbul.
• Tepe, A.C. (2018). Açık Ve Yeşil Alanların Kentsel Yaşam Kalitesine Etkisinin Belirlenmesi: Sancaktepe Örneği. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Düzce.
• Tosun, E. K. (2013). Yaşam kalitesi ekseninde şekillenen alternatif bir kentsel yaşam modeli: Yavaş kentleşme hareketi. Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Bursa.
• Üçer Güler, Z. A. (2009). Kentsel yaşam kalitesinin belediye hizmetleri kapsamında belirlenmesine ve geliştirilmesine yönelik bir yaklaşım: orta ölçekli kent örnekleri. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
• Üstemel, C. (2020). Sosyal Ve Ekonomik Yönleriyle Kentlileşmenin Kentsel Yaşam Kalitesine Etkileri Araştırması: Çanakkale Örneği. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale.
• Wach, E. (2013). Learning about qualitative document analysis.
• Velibeyoğlu, H. (2014). Assessing Subjective Quality Of Urban Life At Neighborhood Scale. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İzmir.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yılmaz, C. (2020). İlkokulların Mekânsal Yeterliliğinin Kentsel Yaşam Kalitesi Açısından İncelenmesi: Pendik Örneği. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Yumuk, Y., & Altıntaş, V. (2019). Bodrum’da Yaşayan Yerel Halkın Kentsel Yaşam Kalitesi Algılarının Aşırı Turizm (Overtourism) Kapsamında Değerlendirilmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12, 90-102.