Üniversite Öğrencilerinin Başarı Hedef Yönelimlerinin Çeşitli Değişkenler Açısından Belirlenmesi

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 2, 394 - 411, 27.12.2021

Aysel Arslan

Öz

Bu çalışmada; üniversite öğrencilerinin başarı yönelimlerinin çeşitli değişkenler açısından anlamlı düzeyde farklılık gösterip göstermediğinin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Araştırmada tarama modelleri arasında yer alan basit seçkisiz örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Verilerin elde edilmesi amacıyla Elliot ve Murayama (2008) tarafından geliştirilen Türkçeye uyarlaması Arslan ve Akın (2015) tarafından yapılan “2x2 Başarı Yönelimleri Ölçeği” uygulanmıştır. Ölçek; öğrenme-yönelme, öğrenme-kaçınma, performans-yönelme ve performans kaçınma olmak üzere dört faktörlü bir yapıdan oluşmaktadır. Ölçeğin Türkçeye uyarlama çalışmasında ölçek faktörlerinin güvenirlik katsayıları .62-.72 arasında belirlenmiştir. Bu çalışmada ise faktör güvenirlik katsayılarunun .81-.91 arasında değiştiği, ayrıca ölçek toplam güvenirlik katsayısının .94 olduğu tespit edilmiştir. Araştırmanın örneklem grubunu, 2019-2020 akademik yılı güz döneminde Sivas Cumhuriyet Üniversitesi il merkez kampüsündeki farklı fakülte ve meslek yüksekokullarda öğrenimine devam eden 363 kadın 293 erkek olmak üzere 656 öğrenci oluşturmaktadır. Verilerin analizinde betimsel istatistikler, Bağımsız Gruplar T Testi, Tek Yönlü ANOVA, Tukey Testi ve Pearson Korelasyon Katsayısı kullanılmıştır. Üniversite öğrencilerinin başarı yönelimlerinin cinsiyet, öğretim türü, ekonomik durum, mezun olunan lise türü değişkenleri açısından anlamlı farklılık gösterdiği ikamet yeri, anne ve baba eğitim durumu değişkenleri açısından ise göstermediği tespit edilmiştir. Ölçeğin toplamı ile faktörleri arasında yüksek bir ilişkin olduğu belirlenmiştir. Ayrıca ölçek faktörleri arasındaki ilişki düzeyinin de genel olarak yüksek düzeyde olduğu ve bu bağlamda faktörlerin birbirini desteklediği saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Başarı Yönelimi, Hedef Yönelimi, Üniversite, Öğrenci

Kaynakça

• Açıkgöz, K. (2007). Etkili öğrenme ve öğretme (7. Ed.). İzmir: Biliş Yayıncılık.
• Akar, H., Çelik, O. T., & Karataş, A. (2019). Akademik kontrol odağı ve başarı amaç yöneliminin kendini sabotajı yordama düzeyinin incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 8(3), 1840-1859.
• Akın, A. (2006). Başarı amaç oryantasyonları ile üst biliş farkındalık, ebeveyn tutumları ve akademik başarı arasındaki ilişkiler. Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Altıparmak, M. E. (2015). Akademik kontrol odağı ve başarı hedef yönelimleri: beden eğitimi öğretmenliği öğrencileri üzerinde bir çalışma. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 6(2), 73-78.
• Ames, C. (1992). Classrooms: Goals, structures and student motivation. Journal of Educational Psychology, 84(3), 261-271.
• Ames, C., & Archer, J. (1988). Achievement goals in the classroom: Students' learning strategies and motivation processes. Journal of educational psychology, 80(3), 260.
• Anderman, E. M. & Dawson, H. (2011). Learning with motivation. In R. E. Mayer, P. A. Alexander (Eds), Handbook of research on learning and instruction. New York: Routledge.
• Arkan, A., & Altunel, M. (2019). 2019 yükseköğretim kurumları sınavı (YKS) yerleştirme sonuçları üzerine değerlendirme. 08 Nisan 2020 tarihinde https://setav.org/assets/uploads/2019/08/P246.pdf adresinden alınmıştır.
• Arslan, A., (2011). Öğretmen adaylarının amaç yönelimleri ile yapılandırmacılığa yönelik görüşlerinin incelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(1) , 107-122.
• Arslan, S., & Akın, A. (2015). 2x2 başarı yönelimleri ölçeği (revize formu): Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Sakarya University Journal of Education, 5(1), 7-15.
• Aydın, S. (2014). Öğretmen adaylarının başarı amaç yönelimleri ve akademik öz-yeterliklerinin yapısal eşitlik modeliyle incelenmesi. Electronic Turkish Studies, 9(2), 221-230.
• Berber, A., & Eker, C. (2018). Ortaöğretim öğrencilerinin umut ve başarı yönelimleri arasındaki ilişki. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(3), 1569-1581.
• Buluş, M. (2011). Öğretmen adaylarında bireysel farklılıklar perspektifinden amaç yönelimleri, denetim odağı ve akademik başarı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(2), 529-546.
• Çetin, B., & Akın, A. (2009). An investigation of the relationship between achievement goal orientations and the use of stress coping strategies with canonical correlation. Journal of Human Sciences, 6(1), 242-255.
• DeShon, R. P., & Gillespie, J. Z. (2005). A motivated action theory account of goal orientation. The Journal of Applied Psychology, 90(6), 1096–1127.
• Elliot, A. J. (1999). Approach and avoidance motivation and achievement goals. Educational Psychologist, 34, 149-169.
• Elliot, A. J., & Dweck, C. S. (1988). Goals: an approach to motivation and achievement. Journal of Personality and Social Psychology, 54, 5–12.
• Elliot, A. J., & McGregor, H. A. (2001). A 2 X 2 achievement goal frame work. Journal of Personality And Social Psychology, 80(3), 501-519.
• Elliot, A. J., McGregor, H. A., & Gable, S. (1999). Achievement goals, study strategies, and exam performance: a mediation alanalysis. Journal of Educational Psychology, 91(3), 549-563.
• Elliot, A. J., & Murayama, K. (2008). On the measurement of achievement goals: Critique, illustration, and application. Journal of Educational Psychology, 100(3), 613–628.
• Fryer, J. W., & Elliot, A. J. (2007). Stability and change in achievement goals. Journal of Educational Psychology, 99(4), 700-714.
• Gözler, A., Bozgeyikli, H., & Avcı, A. (2017). Sınıf öğretmeni adaylarının başarı yönelimleri ile mesleki kaygı düzeylerinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 189-211.
• Kaplan, A., & Maehr, M. L. (2007). The contribution sand prospects of goal orientation theory. Educ Psychol Rev, 19, 141-184.
• Kaplan, A., & Midgley, C. (1997). The effect of achievement goals: Doeslevel of perceived academic competence make a difference? Contemporary Educational Psychology, 22, 415-435.
• Koç, C., & Arslan, A. (2015). Ortaokul öğrencilerinin başarı yönelimlerinin ve okuma stratejileri bilişüstü farkındalıklarının incelenmesi. Pegem Egitim ve Ögretim Dergisi / Pegem Journal of Education and Instruction, 5(5), 485. DOI: 1.14527/pegegog.2015.027
• Küçükoğlu, A., Kaya, H. İ., & Turan, A. (2010). Sınıf öğretmenliği ABD öğrencilerinin başarı yönelimi algılarının farklı değişkenler açısından incelenmesi (Atatürk Üniversitesi ve On Dokuz Mayıs Üniversitesi örneği). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(2), 121-135.
• Matos, L., Lens, W., & Vansteenkiste, M. (2007). Achievement goals, learning strategies and language achievement among Peruvian high school students. Psychologica Belgica, 47, 51–70.
• Odacı, H., Berber Çelik, Ç., & Çıkrıkcı, Ö. (2013). Psikolojik danışman adaylarının başarı yönelimlerinin bazı değişkenlere göre yordanması. Türk Psikolojik Danışman ve Rehberlik Dergisi, 4(39), 95-105.
• Phan, H. P. (2009). Exploring students’ reflective thinking practice, deep processing strategies, effort, and achievement goal orientations. Educational Psychology, 29(3), 297-313.
• Pintrich, P. R. (2000). Multiple goals, multiple patways: The role of goal orientation in learning in achievement. Journal of Educational Psychology, 92(3), 544-555.
• Pintrich, P. R., Conley A. M. M., & Kempler, T. M. (2003). Current issues in achievement goal theory and research. International Journal of Educational Research, 39, 319-337.
• Russell, A. M. (2002). The relation between high school students’ goal-setting and their seff-efficacy, goal orientation and achievement. Unpublished Master of Education Thesis. University of Houston, Houston.
• Slavin, R. E. (2009). Eğitim psikolojisi. G. Yüksel (Trans Ed). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Schunk, D. H., Pintrich, P. R., & Meece, J. L. (2010). Motivation in education. (3. Edition) New Jersey: Pearson Education.
• Toğluk, E. (2009). Hemşirelik öğrencilerinin başarı yönelimleri. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Urdan, T. C., & Maehr, M. L. (1995). Beyond a two-goal theory of motivation and achievement: a case for social goals. Review of Educational Research, 6(3), 213-243.
• Vahapoğlu, Z. (2013). Ön lisans öğrencilerinin umut düzeyleri ve başarı yönelimlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Weiner, B. (1990). History of motivational research in education. Journal of educational Psychology, 82(4), 616.