Akran Zorbalığı ile Baş Etmede Sınıf Öğretmenlerinin Kullandıkları Stratejiler ve Karşılaştıkları Güçlükler

Year 2023, , 133 - 150, 31.05.2023

Ebru Barik , Filiz Yurtal

https://doi.org/10.33907/turkjes.1081627

Abstract

Okullarda yaygın olarak görülen akran zorbalığı ile mücadele etmede öğretmenler önemli rol oynar. Öğretmenlerin öğrencilerle olan etkileşimleri, zorbalık olaylarını ele alış biçimleri, öğrencilerin okul zorbalığı deneyimleri üzerinde etkili bir faktördür. Bu araştırmada sınıf öğretmenlerinin akran zorbalığı ile baş etmede kullandıkları stratejiler ve bunula ilgili olarak karşılaştıkları güçlükler belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırmaya 69’u (%67,6) kadın ve 33’ü (%32,4) erkek olmak üzere toplam 102 dördüncü sınıf öğretmeni katılmıştır. Öğretmenlerin akran zorbalığı ile başetmede kullandıkları stratejileri belirlemek için araştırmacılar tarafından açık uçlu sorulardan oluşan anket geliştirilmiştir. Araştırmada öğretmenlerin zorbalıkla baş edebilmek için öğrencilerle zorbalığın sonucu hakkında konuşmak, empati kurmak, iletişim kurmak, zorbadan özür diletmek, etkinlik uygulamak vb. cezalandırıcı olmayan hem zorba hem de mağdur öğrencilere yönelik doğrudan yapıcı stratejiler; aile işbirliğine gitme, aileyi bilgilendirme, uzman görüşüne başvurma gibi yapıcı dolaylı stratejiler; ceza verme, yer değişikliği yapma, uyarı verme ve zararı karşılatma gibi zorba öğrenciye yönelik olarak uygulanan cezalandırıcı doğrudan stratejiler ve cezalandırıcı dolaylı strateji olarak görmezden gelmeyi kullandıkları tespit edilmiştir. Öğretmenlerin akran zorbalığını önlemede karşılaştıkları güçlüklere ilişkin sonuçlar incelendiğinde; ailenin bu durumu kabullenmemesi ve öğretmene destek vermemesi, çocuğun yaşadığı çevre, öğrencilerin zorbalığı gizlemeleri, öğretmenin zorbayı tespit etmede zorlanması, çocukların şiddet görmeyi normal karşılaması gibi aile, yaşanılan çevre, öğretmen ve öğrenci temelli güçlüklerle karşılaşıldığı tespit edilmiştir.

Keywords

Akran Zorbalığı, Zorbalıkla Başetme, Mağdur, Sınıf Öğretmeni.

Supporting Institution

Çukurova Üniversitesi

Project Number

SYL-2018-10693

Strategies Used and Difficulties Faced by School Teachers in Coping With Peer Bullying

Abstract

Project Number

SYL-2018-10693

References

• Akyol, N.A., Yıldız, C. ve Akman, B. (2018). Öğretmenlerin akran zorbalığına ilişkin görüşleri ve zorbalıkla baş etme stratejileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(2), 439-459. Doi:10.16986/HUJE.2017032926
• Arseneault, L., Bowes, L., and Shakoor, S. (2010). Bullying victimization in youths and mental health problems: ‘Muço ado about nothing’? Psychological Medicine, 40, 717­729. Doi:10.1017/S0033291709991383
• Asimopoulos, C., Bibou-Nakou, I., Hatzipemou, T., Soumaki, E., and Tsiantis, J. (2014). An investigation into students’ and teachers’ knowledge, attitudes and beliefs about bullying in Greek primary schools. International Journal of Mental Health Promotion, 16, 2–52.
• Beran, T. N. (2006). Preparing teachers to manage school bullying: The hidden curriculum. The Journal of Educational Thought, 40(2), 119-129.
• Bradshaw, C. P., Sawyer, A. L., and O'Brennan, L. M. (2007). Bullying and peer victimization at school: Perceptual differences between students and school staff. School Psychology Review, 36(3), 361–382.
• Burger, C., Strohmeier, D., Spröber, N., Bauman, S., & Rigby, K. (2015). How teachers respond to school bullying: An examination of self-reported intervention strategy use, moderator effects, and concurrent use of multiple strategies. Teaching and Teacher Education, 51, 191-202.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel F. (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (20. Baskı), Ankara: Pegem Akademi.
• Crothers, L. M., and Kolbert, J. B. (2008). Tackling a problematic behavior management issue: teachers' intervention in childhood bullying problems. Intervention in School and Clinic, 43, 132-139.
• Çınkır, Ş. ve Karaman- Kepenekçi, Y. (2003). Öğrenciler arası zorbalık. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 34(9), 236- 253.
• Gaffney, H., Farrington D.P, Ttofi, M.M. (2019). Examining the effectiveness of school-bullying intervention programs globally: a meta-analysis. International Journal of Bullying Prevention, 1,14-31.
• Graham, S. (2010). What Educators Need to Know about Bullying Behaviors. Phi Delta Kappan, 92(1), 66-69. https://doi.org/10.1007/s42380-019-0007-4
• Marshall, M.L.,Varjas, K., Meyers, J., Graybill, E.C. and Skoczylas, R.B. (2009). Teacher responses to bullying: Self-reports from the front line, Journal of School Violence, 8(2), 136-158. DOI: 10.1080/15388220802074124
• Marshall, M.L. (2012). Teachers' perceived barriers to effective bullying intervention (Unpublished doctoral thesis). Atlanta, GA: Georgia State University.
• Menesini, E. and Salmivalli, C. (2017). Bullying in schools: the state of knowledge and effective interventions. Psychology, Health & Medicine, 22(1), 240-253. DOI:10.1080/13548506.2017.1279740
• Dan Olweus (2005) A useful evaluation design, and effects of the Olweus Bullying Prevention Program, Psychology, Crime & Law, 11:4, 389-402. DOI:10.1080/10683160500255471
• Olweus, D. (2012). Cyberbullying: An overrated phenomenon? European Journal of Developmental Psychology, 9, 520-538.
• Pişkin, M. ve Ayas, T. (2011). Akran zorbalığı ölçeği: çocuk formu. Akademik Bakış Dergisi, 23,1-12.
• United Nations Children’s Fund (UNICEF) (2002). Çocuk haklarına dair sözleşme uygulama el kitabı. https://www.unicef.org/turkey/media/2321/file/TURmedia_Uygulama%20Elkitabi%20TR.pdf.pdf
• Yerger, W. and Gehret, C. (2011). Understanding and dealing with bullying in schools. The Educational Forum, 75(4), 315-326. DOI: 10.1080/00131725.2011.602468
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8.Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yoon, J. S. (2004). Predicting teacher ınterventions in bullying situations. Education and Treatment of Children, 27(1), 37–45. http://www.jstor.org/stable/42899783
• Yoon, J., and Bauman, S. (2014). Teachers: a critical but overlooked component of bullying prevention and intervention. Theory and Practice, 53, 308–314. Doi:10.1080/00405841.2014.947226
• van Verseveld, M. D. A., Fekkes, M., Fukkink, R. G., and Oostdam, R. K. (2020). Teachers' experiences with difficult bullying situations in the school: An explorative study. Journal of Early Adolescence, 41(1), 43-69. https://doi.org/10.1177/0272431620939193