Distribution of temperature waves at soil
surface and subsurface layers depends on thermal properties (soil heat
capacity, diffusivity and conductivity etc.) and surface heat flow, as well as
basic soil properties. In this study, (i) change in soil surface temperature
was examined according to solution of heat conductivity equation and Fourier
law in case of constant heat flow on soil surface, and (ii) surface heat flow
of soil was described analytically as a function of surface and sublayers
temperatures, heat diffusivity and time. During the experimental period, mean soil temperature at the surface and
10 cm depth varied between 18.5 °C and 33.1 °C, where the mean thermal
diffusivity coefficient (a) in this
layer was sec-1.. The mean of
specific and volumetric heat capacities of dry soil were (or ) and , respectively.
Soil volumetric moisture content ,
volumetric heat capacity associated with moisture content, thermal
conductivity were , (or ) and , respectively.
The heat flow at the soil surface
varied between 25.638 and 239.742changing
from surface to deeper soil layers during 09.00-15.00 hours, whereas during
15.00-17.00 hours heat flow varied between -27.725 and -12.473changing
from lower to upper soil layers. Mean relative
errors between measured and predicted soil surface temperature values were
7.10%. Predicting surface temperature changes of soils mathematically, and
determination of numerical values of thermal properties is one of the necessary
stages for modelling soil temperature, and important for monitoring the effect
of soil management on soil temperature in both humid and arid regions with
consideration of climate change.
Sıcaklık dalgalarının toprak yüzeyinde ve alt
katmanlarında dağılımı, toprak özelliklerinin yanı sıra, toprakların ısı
kapasitesi, ısısal yayınım, ısı iletkenliği ve yüzey ısı akışı gibi ısısal
özelliklerine de önemli düzeyde bağlıdır. Bu çalışmada, (i) toprak yüzeyinde
ısı akışının sabit olması durumunda ısı akışı denkleminin çözümüne ve Fourier
kuralına göre toprak yüzey sıcaklığının değişimi irdelenmiş, (ii) toprağın
yüzey ısı akışı, yüzey ve alt katman sıcaklıklarının, ısısal yayınımın ve
zamanın bir fonksiyonu olarak analitik biçimde ifade edilmiştir. Araştırma
döneminde toprağın yüzey ve 10 cm derinliğinde ortalama sıcaklık değerleri 18.5 °C ile 33.1 °C arasında değişmekte, 0-10 cm katmanında ortalama ısısal yayınım
katsayısı ise ’dir. Kuru toprağın özgül ve hacimsel
ısı kapasiteleri sırasıyla (veya ) ve ; hacimsel nem içeriği , nem içeriğine bağlı hacimsel ısı kapasitesi , ısı iletkenliğine ait ortalama
değerler ise sırasıyla ; (veya ); olarak
belirlenmiştir. Toprak yüzeyindeki ısı akışı günün 09.00-15.00 saatlerinde
25.638 ile 239.742 arasında yüzeyden
alt katmana doğru değişmekte; 15.00-17.00 saatlerinde ise -27.725 ile -12.473 arasında
genel olarak alt katmandan yüzeye doğru değişmektedir. Hesaplanan ve ölçülen
toprak yüzey sıcaklık değerleri arasındaki ortalama nispi hata % 7.10 olarak
bulunmuştur. Toprakların yüzey sıcaklık değişimlerinin matematiksel olarak
ifade edilmesi, ısısal özelliklere ait sayısal değerlerin belirlenmesi toprak
sıcaklığının modellenmesinde gerekli aşamalardan birisi olup, nemli ve kurak bölgelerde iklim değişikliğini göz önüne alarak
toprak yönetim uygulamalarının toprak sıcaklığı üzerine olan etkilerinin
izlenmesi bakımından da önemlidir.Sıcaklık dalgalarının toprak yüzeyinde ve alt
katmanlarında dağılımı, toprak özelliklerinin yanı sıra, toprakların ısı
kapasitesi, ısısal yayınım, ısı iletkenliği ve yüzey ısı akışı gibi ısısal
özelliklerine de önemli düzeyde bağlıdır. Bu çalışmada, (i) toprak yüzeyinde
ısı akışının sabit olması durumunda ısı akışı denkleminin çözümüne ve Fourier
kuralına göre toprak yüzey sıcaklığının değişimi irdelenmiş, (ii) toprağın
yüzey ısı akışı, yüzey ve alt katman sıcaklıklarının, ısısal yayınımın ve
zamanın bir fonksiyonu olarak analitik biçimde ifade edilmiştir. Araştırma
döneminde toprağın yüzey ve 10 cm derinliğinde ortalama sıcaklık değerleri 18.5 °C ile 33.1 °C arasında değişmekte, 0-10 cm katmanında ortalama ısısal yayınım
katsayısı ise ’dir. Kuru toprağın özgül ve hacimsel
ısı kapasiteleri sırasıyla (veya ) ve ; hacimsel nem içeriği , nem içeriğine bağlı hacimsel ısı kapasitesi , ısı iletkenliğine ait ortalama
değerler ise sırasıyla ; (veya ); olarak
belirlenmiştir. Toprak yüzeyindeki ısı akışı günün 09.00-15.00 saatlerinde
25.638 ile 239.742 arasında yüzeyden
alt katmana doğru değişmekte; 15.00-17.00 saatlerinde ise -27.725 ile -12.473 arasında
genel olarak alt katmandan yüzeye doğru değişmektedir. Hesaplanan ve ölçülen
toprak yüzey sıcaklık değerleri arasındaki ortalama nispi hata % 7.10 olarak
bulunmuştur. Toprakların yüzey sıcaklık değişimlerinin matematiksel olarak
ifade edilmesi, ısısal özelliklere ait sayısal değerlerin belirlenmesi toprak
sıcaklığının modellenmesinde gerekli aşamalardan birisi olup, nemli ve kurak bölgelerde iklim değişikliğini göz önüne alarak
toprak yönetim uygulamalarının toprak sıcaklığı üzerine olan etkilerinin
izlenmesi bakımından da önemlidir.
Primary Language | Turkish |
---|---|
Subjects | Engineering |
Journal Section | Articles |
Authors | |
Publication Date | March 29, 2019 |
Acceptance Date | January 11, 2019 |
Published in Issue | Year 2019 Volume: 29 Issue: 1 |