Historical Process of Trout Farming in Türkiye

Yıl 2023, Cilt: 19 Sayı: 2, 195 - 208, 01.06.2023

Ali Korkut , Kutsal Gamsız , Levent Yurga

https://doi.org/10.22392/actaquatr.1224488

Öz

As in the whole world, fin fish culture is developing rapidly in our country. Trout has taken the place of the first among the cultivated species in Türkiye. Although it has been reported that commercial investments for trout production in Türkiye started in the 1970s, it is noteworthy that the first trial productions and fisheries in lakes were carried out in the 1950s. With the trials conducted under the leadership of Prof. Dr. Curt Kosswig in 1954 in Abant lake, Salmo trutta abanticus Tortonese 1954, juveniles were produced from trout eggs and released into the lake. Later on, trout were produced with increasing interest in the 1980s and 1990s and gained significant importance in aquaculture, with its production facilities increasing in number in the 2000s. Production, which started with eggs brought from abroad initially, has become a developed and important sector, especially with the increase and modernization of hatcheries. In addition, with a critical production move for the Black Sea under the name of Turkish Salmon, it has become a product that creates a valuable added value in exports. With this study, information about the historical development of trout farming, which is an important species, has been compiled.

Anahtar Kelimeler

Trout, Aquaculture, History

Türkiye'de Alabalık Yetiştiriciliğinin Tarihsel Süreci

Öz

Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de su ürünleri yetiştiriciliği büyük bir hızla gelişmektedir. Türkiye’de yetiştirilen türler arasında alabalık ilk sıralarda yer almaktadır. Genel olarak Türkiye’de alabalık üretimi için ticari yatırımların 1970’li yıllarda başladığı bildirilmişse de aslında ilk deneme üretimlerinin ve göllerde balıklandırma çalışmalarının 1950’li yıllarda gerçekleştirildiği dikkati çekmektedir. Prof. Dr. Curt Kosswig öncülüğünde yapılan ilk denemeler ile Abant gölünde 1954 yılında Salmo trutta abanticus Tortonese 1954, türü alabalık yumurtalarından yavru üretilerek göle balıklandırma yapılmıştır. Daha sonraları alabalık, 1980’li ve 1990’lı yıllarda giderek artan bir ilgiyle üretilmiş ve 2000’li yıllarda sayıları artan balık çiftlikleriyle yetiştiricilik içerisinde büyük önem kazanmıştır. Başlangıçta yurt dışından getirilen gökkuşağı alabalığı yumurtaları ile başlayan üretim, özellikle kuluçkahanelerin sayılarının artması ve modernizasyonu ile gelişmiş ve önemli bir sektör haline gelmiştir. Ayrıca son dönemlerde Türk Somonu adı altında Karadeniz için önemli bir üretim hamlesi ile birlikte ihracat konusunda değerli bir katma değer yaratan ürün haline gelmiştir. Bu çalışma ile önemli bir tür olan alabalık yetiştiriciliğinin Türkiye’deki tarihi gelişimi konusunda bilgiler derlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Alabalık, Yetiştiricilik, Tarihçe

Kaynakça

• Akşıray, F. (1957). Abant Gölünde Sun'i İlkah Usulü ile İlk Alabalık Üretimi. Balık ve Balıkçılık Dergisi, 5(5), 9-14.
• Arpa, H. (2015). Balıkçılık Tarihimizden Notlar. Özdoğan Matbaa Yayın Hed Eşya San Tic Ltd Şti.
• Atay, D., Bayrak, M., Gözgözoğlu, E., & Dede, H. (1997). Su Ürünleri Komisyon Raporu. Innovative and Conceptual Definitions in Agriculture and Aquatic Sciences 24. Türk Ziraat Yüksek Mühendisleri Birliği ve Vakfı, Çalışma Komisyonu Raporları Dizisi, 10, 44.
• Avcılık Atıcılık ve Balıkçılık Mecmuası (1938). Avrupa’da Balık Yetiştiriciliği. Avcılık Atıcılık ve Balıkçılık Mecmuası, 22, 2-5.
• Aydın, H., & Baltacı, M. A. (2017). Türkiye’de Alabalık Üretiminin Yaygınlaşmasında İstanbul Üniversitesi Sapanca İçsu Ürünleri Üretimi Araştırma ve Uygulama Birimi’nin Yeri. Turkish Journal Of Aquatic Sciences, 32(3), 129-134.
• Baltacı, M. A., & Aydın, H. (2016). Sakarya Bölgesi Su Kaynakları ve Alabalık Yetiştiriciliği Yapan İşletmelerin Mevcut Durumu. Biyoloji Bilimleri Araştırma Dergisi, 9, 26-28
• BSGM, (2021). Su Ürünleri İstatistikleri. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Çelikkale, M. S., Atay, D., & Büyükhatipoğlu, Ş. (1981). Beşgöz Gölünde Ağ Kafeslerde Alabalık Yetiştiriciliğinde Farklı Stok Oranlarının Gelişme ve Yem değerlendirme Üzerine Etkisi. Doğa Bilim Dergisi, 5, 47-157.
• DSİ. (2021). Faaliyet Raporu. TC Tarım ve orman Bakanlığı Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü
• Ege İhracatçılar Birliği Haberi, Anadolu Ajans (09.01.2022). https://www.aa.com.tr/tr/ekonomi/turk-somonu-ihracati-2021de-130-milyon-dolara-ulasti-/2469113
• Ermin, R. (1958). Hidrobioloji Enstitüsü 1957 Senesi Faaliyetleri. Balık ve Balıkçılık Dergisi, 6(1), 12-15.
• Ermin, R. (1959). Balık Hastalıkları. Balık ve Balıkçılık Dergisi, 7(5), 28-31
• FAO. 2022. The State of World Fisheries and Aquaculture 2022. Towards Blue Transformation. Rome, FAO. https://doi.org/10.4060/cc0461en
• Kosswig, C. (1952). Hidrobioloji Enstitüsünün Kuruluş ve Vazifeleri. Balık ve Balıkçılık Dergisi, 1. 1-7
• Kosswig, C. (1954). İznik Gölünde Yapılan Önemli Tecrübe. Balık ve Balıkçılık Dergisi, 2(5), 21-26.
• Memiş, D. (2006). Deniz Balıkları Yetiştiriciliği Ders Kitabı. İstanbul Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Yayınları. TÜİK. (2022). Su Ürünleri ve Kültür Balıkları Üretim Miktarları İstatistikleri. Türkiye İstatistik Kurumu, İstatistik Veri Portalı (Erişim tarihi: 02 Haziran ve 24 Ağustos 2022). https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=Tarim-111 (Erişim tarihi 07.03.2023).
• Yürüker, H. C. (1970). Zonguldak Yedi Göller Milli Parkında Alabalık Üretme İstasyonu. Balık ve Balıkçılık Dergisi, 18, 19.