SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMEN ADAYLARININ ÇEVRİMİÇİ TETİKTE OLMA DURUMLARININ İNCELENMESİ

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 2, 15 - 29, 31.12.2022

Aylin Karakuş , Cemil Cahit Yesilbursa , Kubilay Yazıcı

https://doi.org/10.47214/adeder.1213167

Öz

Bu çalışmanın amacı sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çevrimiçi tetikte olma durumunu cinsiyet, sınıf, çevrimiçi içerik kullanım amacı, çevrimiçi iletişim ortamı, akıllı telefonu günlük kontrol etme sıklığı, günlük internet kullanım miktarı ve sosyal medya kullanım miktarı değişkenleri açısından incelemektir. Araştırmada, nicel araştırma yöntemlerinden biri olan betimsel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmada çalışma grubu kolay ulaşılabilir örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Buna göre çalışma grubunda, 2 devlet üniversitesinde okuyan 310 sosyal bilgiler öğretmen yer almıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Karakoyun (2021) tarafından Türkçeye uyarlanan “Çevrimiçi tetikte olma ölçeği” ile araştırmacılar tarafından hazırlanan “Kişisel bilgi formu” kullanılmıştır. Verilerin analizinde cinsiyet değişkenine göre farklılaşma durumu ilişkisiz örneklemler için t-testi (Independent Samples t-Test) ile analiz edilmiştir. Sınıf, çevrimiçi içerik kullanım amacı, çevrimiçi iletişim ortamı, akıllı telefonu günlük kontrol etme sıklığı, günlük internet kullanım süresi ve sosyal medya kullanım süresine göre farklılaşma durumları ilişkisiz örneklemler için tek yönlü varyans analizi (One-Way ANOVA) ile test edilmiştir. Çalışmanın bulgularına göre cinsiyet, sınıf, çevrimiçi içerik kullanım amacı değişkenlerinde istatistiksel açıdan anlamlı farklılığın olmadığı, çevrimiçi iletişim ortamı, akıllı telefonu günlük kontrol etme sıklığı, günlük internet kullanım miktarı ve sosyal medya kullanım miktarı değişkenlerinde istatistiksel açıdan anlamlı farklılığın olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal bilgiler öğretmen adayı, çevrimiçi tetikte olma, teknoloji

Kaynakça

• Akbulut, Y. (2013). Çocuk ve ergenlerde bilgisayar ve internet kullanımının gelişimsel sonuçları. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 53-68.
• Aksoy, Z. (2020). Kültürlerarası yeni medya: sosyal medyanın kültürlerarası iletişim üzerinde algılanan etkileri. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(2), 126-144.
• Alsancak Sırakaya, D., & Yurdugül, H. (2016). Öğretmen adaylarının çevrimiçi öğrenme hazır bulunuşluluk düzeylerinin incelenmesi: Ahi Evran Üniversitesi örneği. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, (17)1, 185-200.
• Amstad, F. T., Meier, L. L., Fasel, U., Elfering, A., & Semmer, N. K. (2011). A meta-analysis of work–family conflict and various outcomes with a special emphasis on cross-domain versus matching-domain relations. Journal of Occupational Health Psychology, 16(2), 151–169. https://doi.org/10.1037/a0022170.
• Avcı, İ. B., & Karakoç, E. (2015). İlköğretim öğrencilerinin sosyal medya kullanım alışkanlıkları üzerine bir araştırma: elâzığ örneği. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 1(37), 437-455.
• Aybek, H. S. Y. (2017). Yetişkin öğrenenlerin kitlesel açık çevrimiçi derslere ilişkin görüşleri. Açık öğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 3(1), 188-208.
• Boswell, W. R., & Olson-Buchanan, J. B. (2007). The use of communication Technologies after hours: The role of work attitudes and work-life conflict. Journal of Management, 33, 592–610. https://doi.org/10.1177%2F0149206307302552
• Carlson, D. S., Kacmar, K. M., Grzywacz, J. G., Tepper, B., & Whitten, D. (2013). Workfamily balance and supervisor appraised citizenship behavior: The link of positive affect. Journal of Behavioral and Applied Management, 14, 87–106. https://doi.org/10.21818/001c.17924
• Chesley, N. (2005). Blurring boundaries? Linking technology use, spillover, individual distress, and family satisfaction. Journal of Marriage and Family, 67, 1237–1248. https://doi.org/10.1111/j.1741-3737.2005.00213.x
• Çağlar, Ş., & Kocadere, S. A. (2015). Çevrimiçi Öğrenme Ortamlarında Oyunlaştırma. Journal of Educational Sciences & Practices, 14(27), 83-102.
• Çakmak, S., & Müezzin, E. E. (2018). Sosyal medya kullanımının iletişim becerileriyle ilişkisinin incelenmesi. Yeni Medya Elektronik Dergisi, 2(3), 196-203.
• Çalışkan, M., & Mencik, Y. (2015). Değişen dünyanın yeni yüzü: sosyal medya. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (50), 254-277.
• Demir, Y., & Kumcağız, H. (2019). Üniversite öğrencilerinin sosyal medya bağımlılığının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 9(52), 23-42.
• Diaz, I., Chiaburu, D. S., Zimmerman, R. D., & Boswell, W. R. (2012). Communication technology: Pros and cons of constant connection to work. Journal of Vocational Behavior, 80(2), 500-508. https://doi.org/10.1016/j.jvb.2011.08.007
• Doğruluk, S. (2017). Öğretmen adaylarının sosyal medya kullanım alışkanlıkları ile internet bağımlılıkları arasındaki ilişki. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi.
• Fenner, G. H., & Renn, R. W. (2010). Technology-assisted supplemental work and work-tofamily conflict: The role of instrumentality beliefs, organizational expectations and time management. Human Relations, 63, 63–82. https://doi.org/10.1177/0018726709351064
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education. McGraw-hill.
• Gadeyne, N., Verbruggen, M., Delanoeije, J., & De Cooman, R. (2018). All wired, all tired? Work-related ICT-use outside work hours and work-to-home conflict: The role of integration preference, integration norms and work demands. Journal of Vocational Behavior, 107, 86–99. https://doi.org/10.1016/j.jvb.2018.03.008
• Göker, G., & Doğan, A. (2011). Ağ toplumunda örgütlenme: Facebook’ta çevrimiçi tekel eylemi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(25), 175-203.
• Güvendi, M. G. (2014). Millî Eğitim Bakanlığı'nın öğretmenlere sunmuş olduğu çevrimiçi eğitim ve paylaşım sitelerinin öğretmenlerce kullanım sıklığının belirlenmesi: Eğitim Bilişim Ağı (EBA) örneği [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Sakarya Üniversitesi.
• Işık, Ö. (2011). Kitle iletişim araçlarının eğitime etkileri hakkında yönetici, öğretmen, veli ve öğrenci görüşleri: Bir durum çalışması. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Akdeniz Üniversitesi.
• İnan, A., 2010. İlköğretim II. kademe ve ortaöğretim öğrencilerinde internet bağımlılığı. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Atatürk Üniversitesi.
• İnce, M., & Koçak, M. C. (2017). Üniversite öğrencilerinin sosyal medya kullanım alışkanlıkları: Necmettin Erbakan Üniversitesi örneği. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(2), 736-749.
• Karakoyun, F. (2021). Çevrimiçi tetikte olma ölçeğinin Türkçeye uyarlanması. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 11(2), 358-374. https://doi.org/10.17943/etku.883239
• Kaya, A. (2021). İnsan ilişkileri ve iletişim. Pegem.
• Klimmt, C., Hefner, D., Reinecke, L., Rieger, D., & Vorderer, P. (2017). The permanently online and permanently connected mind: Mapping the cognitive structures behind mobile internet use. In Permanently Online, Permanently Connected , Routledge.
• Koçak, N. G. (2012). Bireylerin Sosyal Medya Kullanım Davranışlarının ve Motivasyonlarının Kullanımlar ve Doyumlar Bağlamında İncelenmesi: Eskişehir’de Bir Uygulama. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Anadolu Üniversitesi.
• Koptur Şen, Ş. (2008). Ortaöğretim öğrencilerinin suça yönelmesinde kitle iletişim araçlarının rolü (İstanbul ili Bağcılar İlçesi örneği). [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Beykent Üniversitesi.
• Lutz, S., Schneider, F. M., & Vorderer, P. (2019). On the downside of mobile communication: An experimental study about the influence of setting-inconsistent pressure on employees’ emotional wellbeing. Computers in Human Behavior, 105 (2020), 1- 9.https://doi.org/10.1016/j.chb.2019.106216
• Mai, L. M., Freudenthaler, R., Schneider, F. M., & Vorderer, P. (2015). “I know you’ve seen it!” Individual and social factors for users’ chatting behavior on Facebook. Computers in Human Behavior, 49, 296-302. https://doi.org/10.1016/j.chb.2015.01.074
• Merrill, N. (2011). Social media for social research: Applications for higher education communications. In Higher education administration with social media. Emerald Group Publishing Limited, Bingley, 2, 25-48. https://doi.org/10.1108/S2044-9968(2011)0000002005
• Onursoy, S. (2018). Üniversite gençliğinin dijital okuryazarlık düzeyleri: anadolu üniversitesi öğrencileri üzerine bir araştırma. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 6(2), 989-1013. https://doi.org/10.19145/e-gifder.422671
• Oulasvirta, A., Rattenbury, T., Ma, L., & Raita, E. (2012). Habits make smartphone use more pervasive. Personal and Ubiquitous Computing, 16, 105-114. https://doi.org/10.1007/s00779-011-0412-2.
• Özgür, H., Çuhadar, C., & Akgün, F. (2014). Öğretmen Adaylarının Çevrimiçi Öğrenmeye Yönelik Hazırbulunuşluk Düzeylerinin İncelenmesi. II. International Instructional Technologies & Teacher Education Symposium Proceedings, Afyonkarahisar, Türkiye, 20-22, Mayıs, 2014.
• Park, Y., & Jex, S. M. (2011). Work-home boundary management using communication and information technology. International Journal of Stress Management, 18(2), 133–152. https://doi.org/10.1037/a0022759
• Reich, S., Schneider, F. M., & Heling, L. (2018). Zero Likes–Symbolic interactions and need satisfaction online. Computers in Human Behavior, 80, 97-102. https://doi.org/10.1016/j.chb.2017.10.043
• Reinecke, L., Klimmt, C., Meier, A., Reich, S., Hefner, D., Knop-Huelss, K., ... & Vorderer, P. (2018). Permanently online and permanently connected: Development and validation of the Online Vigilance Scale. PloS one, 13(10), e0205384. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0205384
• Sarıtaş, E., & Barutçu, S. (2020). Öğretimde dijital dönüşüm ve öğrencilerin çevrimiçi öğrenmeye hazır bulunuşluğu: Pandemi döneminde Pamukkale Üniversitesi öğrencileri üzerinde bir araştırma. Journal of Internet Applications and Management, 11(1), 5-22. https://doi.org/10.34231/iuyd.706397
• Sarsar, F., Başbay, M., & Başbay, A. (2015). Öğrenme-öğretme sürecinde sosyal medya kullanımı. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 418-431.https://doi.org/10.17860/efd.98783
• Schieman, S., & Young, M. C. (2013). Are communications about work outside regular working hours associated with work-to-family conflict, psychological distress and sleep problems? Work & Stress, 27, 244–261. https://doi.org/10.1080/02678373.2013.817090
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Assumptions and limitations of multivariate statistical methods. Using multivariate statistics Boston: Allyn and Bacon.
• Üksel, S., 2015. “Kullanımlar ve Doyumlar Kuramı Çerçevesinde Sosyal Medya Kullanımı: Sakarya Üniversitesi Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Vorderer, P., & Kohring, M. (2013). Permanently online: A challenge for media and communication research. International Journal of Communication, 7(1), 188-196.
• Vorderer, P., Krömer, N., & Schneider, F. M. (2016). Permanently online–Permanently connected: Explorations into university students’ use of social media and mobile smart devices. Computers in Human Behavior, 63, 694-703. https://doi.org/10.1016/j.chb.2016.05.085
• Ward, S., & Steptoe-Warren, G. (2013). A conservation of resources approach to BlackBerry use, work-family conflict and well-being: Job control and psychological detachment from work as potential mediators. Engineering Management Research, 3, 8–23. http://dx.doi.org/10.5539/emr.v3n1p8 We Are Social & Hootsuite 2022 Global ve Türkiye Raporu, (Temmuz, 2022). https://wearesocial.com/uk/blog/2022/01/digital-2022-another-year-of-bumper-growth-2/
• Yaylak, E. (2017). Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Eğitimde Sosyal Medyayı Kullanım Düzeyleri Ve Görüşleri. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Pamukkale Üniversitesi.
• Yaylak, E., & İnan, S. (2018). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin eğitimde sosyal medyayı kullanma düzeyleri. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 4 (2), 62-87.
• Yıldız, E. (2020). Çevrimiçi öğrenme ortamlarında uzaktan eğitim öğrencilerinin topluluk hissine etki eden faktörlerin incelenmesi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 8(1), 180-205. https://doi.org/10.14689/issn.2148-2624.1.8c.1s.9m